gijzelaars vrij met wapens
Washington post: VS kochten
Weinig meer over van
„historische kans"
Verongelukte
helikopter
al eerder
in problemen
Kandidaten staan al in startblokken
voor presidentsverkiezingen van '88
Aboe Nidal
zweert wraak
tegen Roemenië
ANC vraagt
wapens aan
Moskou
Blanke ANC-vrouw
krijgt 25 jaar cel
i'j
BUITENLAND
£otdóe(3oma*it
VRIJDAG 7 NOVEMBER 1986 PAGINA 4
NICOSIA De Palestijnse factie van Aboe Ni-
dal heeft gisteren verklaard wraak te zullen ne
men tegen Roemenië, omdat dit land een bijeen
komst belegd heeft van linkse Israëliërs en ver
tegenwoordigers van de Palestijnse Bevrijdings
organisatie van Jasser Arafat. In een verklaring
werd ook de Palestijnse deelnemers aan de bij
eenkomst in Roemenië een zware afstraffing in
het vooruitzicht gesteld. De conferentie is giste
ren vanwege de bedreiging vroegtijdig afgebro
ken. Aboe Nidal is de meest gezochte terrorist
ter wereld.
Levenslang voor
KGB-spion Walker
BALTIMORE De Amerikaanse oud-of
ficier van de marine John Walker, die be
kend heeft zeventien jaar lang militaire
geheimen aan de Sovjet-Unie verkocht te
hebben, is gisteren tot levenslang veroor
deeld.
Zijn 23-jarige zoon Michael, die ook bij de
marine diende, kreeg voor zijn aandeel 25
jaar cel. Walker ontving naar eigen zeg
gen voor zijn diensten aan de KGB tussen
1968 en zijn arrestatie in 1985 een miljoen
dollar. De inlichtingen die hij verkocht
stelden de KGB in staat een miljoen ge
heime boodschappen te decoderen. Wal
ker liep tegen de lamp doordat zijn
vroüw, met wie hij in onmin leefde, hem
aangaf.
Gezocht: Eigenaar
250 wagons radio
actieve weipoeder
MÜNCHEN Het ministerie van milieu
zaken in Beieren breekt zich het hoofd
over de vraag van wie de 250 wagonladin
gen radioactief besmet weipoeder zijn die
al wekenlang op het spoorwegstation Ro
senheim staan. Het melkprodukt is als ge
volg van de kernramp in Tsjernobyl ra
dioactief. Niet alleen valt er geen eigenaar
aan te wijzen, de autoriteiten zitten ook
nog met het probleem dat niemand deze
weipoeder wil hebben. De burgers van
Rosenheim zijn het zat en hebben massaal
bij de Spoorwegen geprotesteerd. Het mi
nisterie van milieuzaken zegt echter dat
er totaal geen gevaar is.
Noodwetje moet
maffiaproces redden
ROME De Italiaanse minister
van justitie, Rognoni, heeft beloofd
dat hij door het indienen van een
nieuw wetje zal voorkomen dat ad
vocaten het grootste maffiaproces
uit de Italiaanse geschiedenis de
grond in boren. De advocaten staan
op hun recht op voorlezing in de
rechtszaal van de 400.000 bladzijden
.tellende processtukken. Dat zou zo
veel tijd kosten, dat de periode die
de terechtstaande maffiosi in voor
arrest mogen worden gehouden,
ruimschoots wordt overschreden.
Het wetje zal waarschijnlijk bepalen
dat de voorleestijd niet langer mag
zijn dan de tijd van het voorarrest
van beklaagden.
Na overstromingen in
Indonesië 116 doden
JAKARTA Bij overstromingen
en aardverschuivingen zijn de afge
lopen twee weken op de Indonesi
sche eilanden Java en Sumatra ten
minste 116 mensen gedood.
Dit heeft de Indonesische krant Ja
karta Post gisteren gemeld. Volgens
de krant kwamen eind oktober in
de Sumatraanse provincie Lampung
zeker 88 mensen om bij een aard
verschuiving die het gevolg was
van zware regens. Dertien mensen
verloren het leven bij overstromin
gen in andere delen van het eiland.
In West-Java werden 11 mensen ge
dood toen zij bedolven raakten on
der modderstromen.
1
Meer geld nodig
voor bestrijding
aids in Afrika
GENEVE Het hoofd van het aids-proj
gramma van de Wereld Gezondheid Orgartel
nisatie (WHO) heeft gisteren gezegd dat hepei
geld dat tot nu toe door de WHO en rege«ta|
ringen is verstrekt voor de aids-bestrijdingdi'
in Afrika bij lange na niet voldoende is!9l
Meer dan 100 miljoen dollar is nodig om dd d
verspreiding van het virus in Afrika eerferj
halt toe te roepen, aldus Jonathan Manniidc
Voor 1986-87 heeft de organisatie een mil-jer
joen dollar ter beschikking gesteld en verJioi
schillende landen nog eens 4,5 miljoen. Toieei
nu toe zijn er 1.008 gevallen van aids-be-on
smetting in Afrika bekendgemaakt, maar d<
algemeen wordt verondersteld dat dit aanl z
tal in werkelijkheid veel hoger ligt. IsU
Groenen in
Hamburg:
vrouwen aan
de macht
HAMBURG De Groe
nen in Hamburg hebben
gezorgd voor een uniek
feit: op hun kandidaten
lijst voor de verkiezingen
van aanstaande zondag
staan alleen vrouwen. De
vrouwenlijst is volgens
sommigen van nog grotere
historische betekenis als
de oprichting van de
Groenen zelf. Want de
Groenen mogen dan een
progressieve, alternatieve
en vrouwvriendelijke be
weging vormen, het is in
meerderheid nog altijd
een mannenpartij.
Het bestaan van een vrouwen-
lijst is volgens het „lijfblad"
van de Groenen een gevolg
van het feit, dat er in Ham
burg toch geen wisseling van
de regeringsmacht in de lucht
hangt. De „groene mannen"
zouden deze gelegenheid gun
stig vinden om zonder risico
het experiment van de vrou
wenlijst uit te proberen.
Een andere oorzaak is het ra
dicalisme binnen de Groenen.
Zo kent de partij het principe
van „vrouwenautonomie". Dat
houdt in dat vrouwelijke afge
vaardigden op vergaderingen
een vetorecht hebben als het
om vrouwenzaken gaat.
Toen bleek dat vrouwen in
Hamburg op tal van terreinen
zijn achtergesteld, was de op
lossing snel gevonden: vrou
wen moeten voortaan aan de
macht. De vrouwenlijst komt
tot veler verbazing goed over
bij kiezers, die normaal niet op
de Groenen zouden stemmen".
Dat de Groenen de kiesdrem
pel van vijf procent halen is
dan ook praktisch zeker. In de
enquêtes staan ze op acht a
tien procent.
De verkiezingen in de stad
staat Hamburg zijn de laatste
test-case voor de landelijke
verkiezingen van januari. De
oppositionele SPD zit in zak
en as na de grote nederlaag bij
de recente deelstaatverkiezin-
ten in Beieren. Hamburg, een
PD-bolwerk, moet daarom de
weg omhoog inluiden.
MOSKOU ANC-leider
Oliver Tambo heeft de Sov
jet-Unie om wapenhulp ge
vraagd, „omdat het Westen
in gebreke blijft".
Dat verklaarde Tambo giste
ren in Moskou, waar hij deze
week op bezoek is. Tambo
zei verder dat de kans groot
is dat het Afrikaans Natio
naal Congres, dat streeft
naar omverwerping van het
apartheidsbewind, binnen
kort een kantoor in Moskou
zal openen. Hij had ook een,
zoals hij zei, „historisch" on
derhoud met Sovjet-leider
Michail Gorbatsjov.
WASHINGTON Ame
rikaanse en Iraanse func
tionarissen hebben een
jaar lang in het geheim
onderhandeld over de
vrijlating van Amerikaan
se gijzelaars in ruil voor
wapens. Nadat de Ameri
kanen een aantal leveran
ties aan Teheran uitvoer
den, werden drie Ameri
kaanse gijzelaars in Liba
non vrijgelaten. Dat heeft
de Washington Post giste
ren gemeld.
Sinds 1979 geldt een Ameri
kaans wapenembargo tegen
Iran. De voorzitter van het
Iraanse parlement zei eerder
deze week dat Robert McFar-
lane, de vroeger veiligheids
adviseur van president
Reagan, recent naar Teheran
was gevlogen in een poging de
betrekkingen te verbeteren.
De wapenleveranties aan Iran
werden goedgekeurd door pre
sident Reagan persoonlijk, on
danks fel verzet van minister
van buitenlandse zaken Shultz
en minister van defensie
Weinberger, zo meldde de Los
Angeles Times gisteren uit
anonieme bron.
Een zegsman verklaarde dat
de missie van McFarlane, in
september, deel leek uit te ma
ken van een poging van het
Witte Huis om de vrijlating te
bewerkstelligen van de reste
rende Amerikaanse gijzelaars
in Libanon. De gijzelaar Ja-
cobsen werd zondag vrijgela
ten. Het Witte Huis heeft de
berichten over de reis beves
tigd noch ontkend.
De Post meldde d
tember 1985 een
DC-8 die van Tabriz in Iran op
weg was naar Spanje, wapens
had geleverd aan Iran. De wa
pens zouden afkomstig zijn ge
weest uit Israël. Het toestel
trok de aandacht toen het ver
dween boven de Middellandse
Zee, om korte tijd later op te
duiken in Tel Aviv. Een paar
dagen later vertrok het en
verdween spoorloos.
In juli zouden opnieuw wa
pens zijn geleverd. Rond die
tijd werd Lawrence Martin
Jenco vrijgelaten. Abolhassan
Bani-Sadr, die tot 1981 presi
dent was van Iran, zei in het
Amerikaanse gijzelaars in Li
banon. Speculaties daarover
bemoeilijken de inspanningen
om hen vrij te krijgen, zo heeft
president Reagan gisteren ge-
Geen van de regeringsfunctio
narissen in Washington wilde
iets kwijt over de initiatieven
die worden genomen om de
resterende Amerikaanse gijze
laars vrij te krijgen. Toch blij
ven er hardnekkige geruchten
circuleren dat de VS hebben
geprobeerd een akkoord te
De VS en Iran hebben geen sluiten met Iran, met een
geheime overeenkomst geslo- Amerikaans aanbod Iran wa-
ten over de vrijlating van pens te leveren.
wist dat er Amerikaanse en Is
raëlische wapens naar Iran
gingen.
Olievaten-protest
Olievaten rolden gisteren door Haagse straten, als onderdeel van
een demonstratie tegen de aanwezigheid van Shell in Zuid-Afri-
ka. De betogers rolden de (lege) olievaten van de Zuidafrikaanse
ambassade aan de Wassenaarseweg naar het iets verderop gele
gen hoofdkwartier van Shell, dat er van wordt beschuldigd steun
te verlenen aan het Zuidafrikaanse apartheidsbewind.
JOHANNESBURG Een voormalige journaliste van dé
Sunday Times is gisteren in Zuid-Afrika veroordeeld tot 25
jaar gevangenisstraf wegens hoogverraad en brandstichting.
De 28-jarige Marion Sparg heeft bekend dat zij, als lid van
het Afrikaans Nationaal Congres (ANC), bomaanslagen
pleegde op politiebureaus en op kantoren van de Progressie
ve Federale Partij. De officier van justitie had levenslang ge
ëist. De rechter beschouwt het als een verzwarende factor,
dat zij als blanke Zuidafrikaan de revolutie steunt.
SMIDJE VERHOLEN—KARELTJE KNETTER EN DE TOVERBUBBEL
90 Daar moest Kareltje Knetter even diep Dat heb je goed gehoord," antwoordde de luite-
over nadenken. Ja, het was inderdaad wél een nant Haverzak. „Ik kom uit Gravendrecht. Ik
gekke boel. in Humbuksk. De stad bestond heb daar op de Binnendam gestaan met een
hoofdzakelijk uit vervallen krotten, de onder- fruit- en snoepkraam. Ik was bekend als „Neus
grondse was scherts, een tram of een bus liep Haverzak" en ik stond vlak bij de schouwburg
er niet en de enige personenauto, die ze had- waar ik heel wat chocolade, mandarijntjes, vij-
den, was ook al kapot. En de auto's voor het gen en rolletjes pepermunt verkocht aan de
Paleis van de Vrijheid waren namaak. En het gaande en komende man. Maar ik was ontevre-
Paleis van de Vrijheid zelf...., óók al theater. De den en ik verbeeldde me, dat Barreberië het pa-
luitenant Haverzak had dus echt wel zo'n beetje radijs der arbeiders was. Ik had namelijk altijd
gelijk. En hoe kwam die man trouwens aan de in mijn partijblad „Avondrood" gelezen, dat de
naam Hendrik Haverzak? Dat was bepaald geen arbeiders in Barreberië geen wensen meer had-
Barreberische naam. En dan die fors uitgegroei- den. Dat leek me heerlijk. Als je geen wensen
de neus. Dat was ook echt geen Barreberische meer hebt, dan heb je alles, dacht ik. Toen ben
neus. En toen schoot Kareltje plotseling iets te ik naar Barreberië geëmigreerd. Nou, ik was er
binnen. „Zeg meneer Haverzak", vroeg hij. al gauw achter, dat de arbeiders hier inderdaad
„Toen ome Opopol en Ik die neptrappen van geen wensen meer hebben. Ze mógen hier na-
het Paleis van de Vrijheid opgingen, toen melijk geen wensen meer hebben. Barreberië is
sprong u plotseling tevoorschijn en toen mom- het eind van alles en hier houden dus alle ver-
pelde u iets. U zei geloof ik, Gravendrecht....o, langens op. Maar dat zul je gauw genoeg zelf
was ik dóór maar terug!" „Inderdaad, ventje, ook nog wel merken...."
(Vervolg van voorpagina)
WENEN Bijna een maand
na de topontmoeting in Reyk
javik zijn beide partijen het
zelfs niet meer eens over wat
zij daar nu in principe over
eengekomen zijn. Het blijkt
onmogelijk om wat toen om
schreven werd als een „histo
rische kans" op het bereiken
van wapenakkoorden om te
zetten in echte overeenkom
sten.
De besprekingen in Wenen
waren wat de Amerikanen be
treft onder andere bedoeld om
enige duidelijkheid te verkrij
gen over suggesties van som
mige Sovjet-functionarissen,
dat Moskou een minder hard
standpunt inneemt over SDI
dan in Reykjavik werd voor
gesteld. Dat bleek dus niet het
geval. Minister Shultz herhaal
de dat Washington niet ak
koord kan gaan met de door
Moskou geëiste beperking die
volgens hem bedoeld is om de
SDI-research te doen „ver
schrompelen". Shultz wees er
nog eens op dat het SDI nood
zakelijk is als „verzekerings
polis" voor het geval de Sov
jet-Unie afgesproken wapenre
ducties niet naleeft
Na de mislukking van Wenen
dreigen zelfs afspraken over
voortzetting van de dialoog
moeilijk te maken, laat staan
een afspraak over een nieuwe
top. Shultz: „Als we al geen
akkoord kunnen bereiken
over een nieuwe ministeriële
ontmoeting, kunnen we zeker
geen overeenstemming hebben
bereikt over een ontmoeting
op topniveau".
„Om de gang er in te houden"
hebben de Amerikanen nog
wel voorgesteld om tijdens de
komende winterpauze in het
Geneefse ontwapeningsover-
leg, vanaf begin volgende nève naar Wenen gekomen,
week tot januari, Amerikaanse Zij „kunnen bekijken of er
en Russische ontwapenings- vooruitgang kan worden ge-
deskundigen bijeen te laten boekt zoals zij afgelopen zomer
komen. Met het oog op dit deden", aldus Shultz. De Rus-
voorstel waren de drie Ameri- sen hebben dit aanbod echter
kaanse delegatieleiders uit Ge- nog niet aanvaard.
De ministers Shultz en Sjevardnadze werden in Wenen voortdu
rend geconfronteerd met demonstranten die, zoals de mensen
op deze foto, onder meer pleitten voor de vrijlating van gevange
nen in de Sovjet-Unie.
Ongewone interesse voor
mensenrechten
WENEN Van Sovjetzijde wordt in de schaduw van conferen
tie in Wenen over veiligheid en samenwerking in Europa een
ongebruikelijke belangstelling voor mensenrechten getoond, al
dus de Westduitse mensenrechtenorganisatie IGFM in Frank
fort. Zo heeft een filmploeg van de Sovjet-televisie een vraagge
sprek opgenomen met dissidenten die de Sovjet-Unie hebben
verlaten, waarin diep werd ingegaan op de misbruik van psychi
atrie in de Sovjet-Unie en het lot van de Helsinki-groepen in dit
land. Even uniek is volgens IGFM dat een onderminister van
buitenlandse zaken documenten inzake schendingen van men
senrechten in ontvangst heeft genomen. De Russen hebben nooit
contact met particuliere mensenrechtenorganisaties geweigerd,
maar nemen in de regel geen rapporten over söhendingen van
mensenrechten aan.
Op dit kaartje is te zien waar de Britse helikopter gisteren veronu-p
gelukte. Bij de ramp kwamen 45 mensen om het leven. -
(Vervolg van voorpagina)
LONDEN De helikop
terramp op de Shetland
Eilanden deed zich giste
ren voor zondèr enige
waarschuwing; de Chi
nook kon zelfs geen nood
sein uitzenden. In '83 had
dit toestel met 35 mensen
aan boord een noodlan
ding gemaakt omdat zijn
versnellingsbak in brand
stond.
In de helikopters die de Brit
se olie- en gasplatformen be
dienen zit meestal te veel
mensen. De gevolgen van
een ongeluk zijn dan des te
ernstiger.
Chinooks zijn van oorsprong
Amerikaanse militaire hel
kopters, die voor burgerlijk
gebruik worden aangepa v
om te kunnen vliegen tusse
booreilanden in de Noordzefj h
en de Shetlands of Scho
land.
In '84 verongelukte een aiing
dere Chinook bijna op ddiciji
zelfde plaats. De propelleiSu
bleven echter draaien en hi >tai
toestel zonk niet. Alle inzi
tenden konden gered wo
den. In 1983 deed zich ee
ernstige helikopterramp voc
in de omgeving van de Brit^
Scilly Eilanden. Hierbij kw;
men twintig mensen om hi—
leven.
Verwacht wordt dat het oi
geval van gisteren zal leide
tot strengere Britse voo
schriften inzake het gebrui' H
van hefschroefvliegtuigen
(Van onze correspondent
Jo Wijnen)
apparaat opgezet en de nodige zich met alle kracht op de pre-
miljoenen bijeen geharkt, om sidentsverkiezingen te kunnen
een snelle start te kunnen ma- storten. Hij verwierf grote be-
WASHINGTON Met de
congresverkiezingen nau-
ken. Bush mag op dit ogenblik
als de kroonprins van presi-
dent Reagan worden aange-
welijks achter de rug, merkt en van de Republikein-
maakt politiek Amerika se kiezers vindt ongeveer 34
zich alweer op voor een procent dat Bush de belang-
nog belangrijker en be- rijkste kanshebber voor de Re-
i- j I* i publikeinse kandidatuur in
slissender electoraal ge- ^988 is.
vecht: de presidentsver- Bush moet overigens geweldig
kiezingen van november geschrokken zijn van de uit-
1988. Over een goed jaar Slag van de congresverkiezin-
worden de eerste voorver- 6en- Als de Democratische
kiezingen gehouden. En
dus staat een aantal kan-
is van de neergang van Ronald
Reagans politieke aantrek-
didaten inmiddels in de kingskracht, dan krijgt Bush
Startblokken voor een het nog zeer moeilijk. Want de
nieuwe campagne.
Enkele kandidaten
kiezers zullen hem straks ge
heel met de ideeën, de politiek
hebben en de stijl van Reagan identifi-
over hun ambities geen twijfel ceren.
gqlaten. De belangrijkste van De belangrijkste Democrati-
hen is de Republikeinse vice- sche kandidaat is Gary Hart.
president George Bush. Hij Hart stelde zich niet meer ver
heeft al een groot campagne- kiesbaar voor de Senaat om
kendheid in 1984, toen hij het
Walter Mondale uiterst moei
lijk maakte in de voorverkie
zingen. Harts belangrijkste
concurrent is de Newyorkse
gouverneur Mario Cuomo. Die
heeft in feite nog niets van
zijn presidentiële ambities la
ten blijken, maar hij wordt
niettemin als een uiterst be
langrijk kandidaat beschouwd.
Cuomo geniet in New York
een ongekende populariteit.
Hij werd afgelopen week an
dermaal tot gouverneur geko
zen. Hij is een uitstekend spre
ker, een bijna charismatisch
leider en een keiharde werker.
Onderaan de Democratische
kandidatenlijst staat Sam
Nunn, de senator uit Georgia.
Nunn is een uiterst verstandi
ge en zeer bekwame man, die
zich overigens nog niet kandi
daat heeft gesteld, maar die
niettemin als een van de beste
politici van zijn partij wordt
beschouwd. In de nieuwe Se
naat wordt hij voorzitter van
de zeer machtige defensiecom
missie. Die functie biedt hem
de gelegenheid zich krachtig
te profileren en nationale be
kendheid te verwerven. Als
Nunn bereid is zich kandidaat
te stellen, zal hij zonder twijfel
hoge ogen gooien.
Omdat George Bush de Repu
blikeinse kandidatenlijst domi
neert, vallen de andere kans
hebbers in zijn partij minder
op. Toch is daar een man als
Bob Dole, de senator uit Ar
kansas, een bekwaam en ge
matigd man die vooral naar
voren zal treden als mocht
blijken dat de Reagan-revolu-
tie inderdaad is uitgewoed.
Jack Kemp, de goed ogende,
welbespraakte afgevaardigde
uit de staat New York en Pat
Robertson, de aalgladde televi
sie-dominee die kan rekenen
op het geld en de morele steun
van miljoenen uiterst behou
dende christenen, moet< tul i
evenmin worden uitgevlak*5^
Ook de voormalige minis!
van buitenlandse zake'JS-
Alexander Haig, wil zich bij
kandidaten voegen. De voc
malige senator Howard Bak
uit Tennessee de onlangs til*
ruggetreden senator Laxalt f
Nevada de boezemvriei
van Ronald Reagan en nl
enkele andere republikien
zullen hetzelfde doen.
tk ui
In zowel de Republikeinse i
in de Democratische partij i "Uf
dus kandidaten genoeg vocjfcn
handen. Maar er is niet
kandidaat, die er echt u
springt, niet één kandidaat d
niet gehinderd wordt door p jT
litieke of persoonlijke tekoi yiï
komingen, niet één kandidaK^
die een magische aantre GmÏ
kingskracht heeft op de Amp?
rikaanse kiezersmassa als
huidige president, Rona
Reagan.
