Leidse Courant | 1986 | 7 november 1986 | pagina 14

Kerst flora 1986belooft
groots evenement te worden

IN EN OM DE KAS

Protectionisme funest voor handel sierteelt

LAND EN TUINBOUW

Ëeidoc&xi/iattt

VR1IDAG 7 NOVEMBER 1986 PAGINA lfP:

Landbouwminister ir. Gerrit
Braks zal niet vroeg met
Kerst-reces kunnen. Want op
dinsdag 23 december opent de
bewindsman in het Amster
dams RAI-gebouw de Kerst-
flora. Dat is de eerste bolbloe-
menshow van het nieuwe
broeiseizoen. Als alles volgens
plan verloopt, gaat deze 26ste
editie alle voorgaande over
treffen.

Kr is echter één vraag die
vandaag niet beantwoord kan
worden: gaan de bollen die
voor dit bolbloemenevene-
ment zijn opgeplant ook op
tijd bloeien? Dat de vroegste
broei dit jaar van een leien
dakje gaat lijkt niet waar
schijnlijk. Daarvoor zijn de
bodemtemperaturen in het af
gelopen groeiseizoen veel te
laag geweest. Sterker nog: ze
zijn in vijftien jaar nooit zo
laag geweest. Broeispecialist
Wim Granneman van het
Consulentschap voor de tuin
bouw Midden-Holland, heeft
de alarmklok al geluid. Als
men zijn waarschuwingen op
tijd ter harte heeft genomen,
valt het allemaal misschien
nog wel mee. En dat is maar
te hopen ook. want ook voor
de Kerstflora geldt: the show
must, go on! De deelnemers
zijn aan dermate strakke
schema's gebonden, dat er
niet veel speelruimte meer
overblijft.

Het is voor de 26ste maal dat
deze bolbloemexpositie wordt
gehouden. Aanvankelijk in
Haarlem, later in Hillegom en
nu dus in Amsterdam. Vorig
jaar nam men na veel „dub
ben" het besluit om naar de

hoofdstad te verhuizen. Dat is
een goede greep geweest, al
dus de heer Frans v.d. Ven,
de voorzitter van de Tentoon
stellingscommissie van de
Kon. Alg. Ver. voor Bloem
bollencultuur. Deze vereni
ging organiseert deze show in
samenwerking met de RAI.

Gebleken is dat de Kerstflora
in de RAI tijdens de Kerstda
gen een echte publiekstrekker
is. Het'aantal bezoekers lag in
1985 rond de 30.000 en in Hil
legom is men nooit verder ge
komen dan 15.000 kijkers.
Ook van de zijde van de vak
genoten was er voldoende in
teresse. Zelfs uit het buiten

land kwamen broeiers en
handelaren om te zien wat er
aan nieuwe cultivars te zien
was. Het arrangement zal be
duidend verschillen met dat
van vorig jaar. Voor het eerst

Postzegels
op „flora

Wie al het levende materi
aal op de Kersflora heeft
gezien en er voldoende in
formatie over heeft ver
gaard, kan ook naar de
Amflorex gaan kijken.
Een filatelistisch hoog
standje waar alleen postze
gels worden getoond die
Kerst- of bloemmotieven
hebben. Voor alles blijft de
Kerstflora een unieke bol-
bloemen ten toonstelling.
Een sprankelend en kleu
rig visitekaartje van het
bollen vak dat wordt qfge
geven in de donkerste
maand van het jaar. Dan
wil iedereen wel een brok
je lentesfeer snuiven en
daarom is deze expositie
bij uitstek geschikt om te
laten zien wat de vader
landse bollenkwekers en -
broeiers aan vakmanschap
en „know-how" in huis
hebben.

Bloembollencentrum in Hille-

neemt ook Keukenhof aan de gom, die de gehele tentoon-

Kerstflora deel. Er zijn diver
se stands met een educatieve
en informatieve funktie. Zo
richt de Kon. Mij. voor Tuin
bouw en Plantkunde er een
grote stand in, terwijl ook
Bloembollenkeuringsdienst,
Plantenziektekundige Dienst
en Laboratorium voor Bloem
bol lenonderzoek er educatie
ve inzendingen hebben. Daar
naast komt nog een forse
stand van het Internationaal

stelling constant bemand is.
Informatie over bloemen, bol
len en planten is behalve
schriftelijk en mondeling ook
prima over te brengen via een
audio visueel medium als de
film. Daartoe wordt in een
der aangrenzende zalen van
het RAI-gebouw regelmatig
de uitstekende voorlichtings
film van het Internationaal
Bloembollencentrum ge
draaid.

Rassenkeuze bij komkommers
en de kwaliteit

Zoals bij alle teelten moet er
steeds weer uit een aantal be
staande of nieuwe rassen wor
den gekozen bij het opzetten
met een nieuwe teelt. Twee
hoofdpunten, kwaliteit en
produktiviteit, maken de keu
ze vaak niet eenvoudiger. Als
men kiest voor kwaliteit, dan
moet er vaak op het vlak van
de produktiviteit wat worden
ingeleverd.

In de loop der jaren heeft de
produktiviteit een belangrijke
rol gespeeld om de steeds ver
der stijgende kosten te kun
nen opvangen. Het ligt daar
om voor de hand dat men bij
de geldelijke opbrengst per
vierkante meter onmiddellijk
kijkt naar het aantal gesneden
vruchten per vierkante me
ter. Dit is ook niet zo verwon
derlijk, omdat met dit gege
ven gemakkelijk kan worden
gerekend. Het is vaak veel
moeilijker om na de gaan
welke rol de kwaliteit heeft
gespeeld bij de geldelijke op
brengst per vierkante meter.
Vast staat wel dat een verdere

groei van de produktie, zover
dat nog mogelijk is, niet zon
der meer in een hogere gelde
lijke opbrengst kan worden
uitgedrukt. Er is dus op het
ogenblik alle reden voor om
de kwaliteit eens wat zwaar
der te laten wegen. Vooral
ook in verband met het veilig
stellen van de export. Een po
sitief gegeven is, dat de ver
schillende veredelingsbedrij-
ven er voor hebben gezorgd,
dat men voor de stookteelten
uit een tiental rassen kan kie
zen. Voor de telers die in de
grond telen is de keuze min
der groot. De vakpers infor
meert de kwekers in ruime
mate om voor het komende
seizoen een zo verantwoord
mogelijk keuze te maken.

rdt

Rode kool

Als er één groente is, die zich uitstekend leent om in deze tijd
van het jaar te stoven dan is het wel de kool. De rode exem
plaren van deze soort zijn nu ook zeer goedkoop, dus is er alle
aanleiding mits men een koolliefhebber is om dit pro-
dukt in huis te halen. Ook als rauwkost is het een smakelijke
groente. Geen enkele reden dus om de kool (wel de geit) te
sparen.

DIRECTEUR BLOEMENVEILING WESTLAND

Als Nederland erin slaagt ook
in de Verenigde Staten de
consumptie van bloemen en
planten te verhogen, brengt
dat niet alleen voordeel aan
de Nederlandse exporterende
sierteeltsector. Ook Ameri
kaanse aanbieders van bloe
men en planten worden er be
ter van. Dat zei ir. H. de
Boon, directeur van Bloemen
veiling Westland, ten over
staan van een groep van on
geveer 200 Amerikaanse
groothandelaren.

De Amerikanen waren in Ne
derland in verband met de
Nationale Bloemenvakten-
toonstelling te Aalsmeer en
bezochten de Westlandse
bloemenveiling deze week.
Naar aanleiding van de recen
te verhoging van de impor
theffing op bloemen en plan
ten door de Verenigde Staten
hield de heer De Boon zijn
publiek voor dat een stijgende
consumptie van bloemen en
planten in de VS ook de han
delaren daar voordeel zal

brengen. „Want stelt u zich
eens voor dat de Amerikaan
door de Nederlandse promo
tie-inspanningen per jaar voor
gemiddeld 50 gulden bloemen
en planten zal gaan kopen.
Het is duidelijk dat in zo'n si
tuatie een groot deel van het
aanbod van andere aanbie
ders dan Nederland zal moe
ten komen. Nederland alleen
kan een dergelijke markt niet
bevoorraden". De Boon haal
de als voorbeeld de ontwikke
lingen op de Westeuropese

markt aan. „Na het vrijkomen
van de handel door de oprich
ting van de Europese Ge
meenschap kostte het Neder
land enorm veel moeite om de
Westduitse markt open te bre
ken. Uiteindelijk zijn wij erin
geslaagd, hebben wij afzet
kunnen vinden en hebben wij
deze afzet kunnen vergroten.
Maar toen de consumptie uit
eindelijk bleek te groeien, was
Nederland bij lange na niet in
staat om aan de vraag te vol
doen. Ook de Westduitse aan

bieders vonden afzetruimte
als gevolg van de Nederlandse
afzetinspanningen". Liberali
satie van de handel brengt
alle partijen, dus ook partijen
die in feite tegenover elkaar
staan, louter en alleen voor
deel, was de conclusie van de
veiling-directeur. En volgens
hem zet protectionisme een
rem op de Nederlandse pro
motie-inspanningen en maakt
het een groeiende afzet voor
alle partijen tot een moeilijker
te bereiken doel.

Doorstraling kan voedsel-
verliezen in tropen beperken

Met het doorstralen van granen, tomaten en andere land-
bouwprodukten kunnen tropische landen de verliezen, die
optreden door bederf, sterk beperken. In een land als Ghana
gaat op dit ogenblik twintig tot dertig procent van de oogst
verloren door met name schimmelinfecties. Als men de
schimmels en de door hen geproduceerde gifstoffen uit de
landbouwprodukten weet te houden, is dat niet alleen gunstig
voor de binnenlandse consumptie maar ook voor de export.
Om die redenen doet de Ghanese regering haar best om bin
nen twee jaar een proefinstallatie voor de doorstraling van
landbouwprodukten operationeel te hebben.

De wenselijkheid om in tropische landen landbouwprodukten
te doorstralen, wordt uitgebreid aangetoond in het proef
schrift van de Ghanese landbouwkundige G. T. Odamtten.
Hij verrichtte zijn promotieonderzoek bij de Wageningse
Stichting Ital en aan de Universiteit van Ghana. De heer
Odamtten is dezer dagen aan de Landbouwuniversiteit Wage-
ningen gepromoveerd op zijn proefschrift .Studies on the con
trol of fungal contamination and aflatoxin production by As
pergillus flavus'. Aspergillus is een van de vele schimmels die
vooral bij een vochtige warmte uitstekend gedijen. Als schim
mels of het door hen geproduceerde gif aflatoxine in voedsel-
produkten worden aangetroffen, worden die onherroepelijk
afgekeurd.

Ir. Barendse directeur
Agrarische Hogeschool

Ir. J. S. Barendse (42) is per IJ
november 1986 benoemd tol
directeur Studierichting Tuin
bouw van de Agrarische Ho
geschool van de KNBTB te 's-
Hertogenbosch. De heer Ba
rendse, geboren te Monster en
getogen in Westlandse tuin-
bouwkringen, volgde na de
middelbare schoolopleiding de
studies aan de Landbouwho
geschool (thans Landbouwu
niversiteit) te Wageningen.,
Hij studeerde in 1969 af in de IQ
studierichting Tuinbouwplan-
tenteelt. Daarna was hij twee
jaar lang werkzaam
marktonderzoeker bij
(toenmalige) kring Bloemen
veilingen. Vervolgens werkte
Barendse zeven jaar in de
tuinbouwvoorlichtingsdienst ?.d
bij de consulentschappen te 6
Aalsmeer en te Tilburg. Sinds
1 augustus 1978 is hij docent
Bedrijfseconomie bij de stu
dierichting Tuinbouw van de
Agrarische Hogeschool van de
KNBTB.

KERKDIENSTEN

zondagsmissen
en auondmissen

'ut ST. VIC-

LEIDEN O.L. VR. HEMELVAART/
ST JOZEF: za.: 19 u.. zo.: 9.30 u.. 11
u. Hoogmis.

H. IEONARDUS: za. 19 u. Avondmis:
zo. 11 u. Euch. viering.
H. MIDDELARES: za. 19 u. Avondmis;
zo. 9.30 u. gezongen viering.
H. LODEWIJK: za. 10 u.. 19 u.; zo.
8.30 u-, 10 u. Hoogmis. 11.30 u. 18 u..
19 u. Lof.

ST ANTHONIUS VAN PADUA: za. 19
u. Euch. viering; zo. 9.30 u. Euch. vie
ring, 11 u. Euch. viering (gezongen).
H. PETRUS: za. 19 u. Euch. viering;
zo 9 u. Euch. viering, 10.30 u. Hoog-

O.L. VR. ONB. ONTV.: za. 19 u gele
zen H. Mis; zo. 9.30 u. gelezen H. Mis.
10.45 u. Hoogmis, 12.15 u. gelezen H.

Mis.

OUD KATHOLIEKE KERK: za. geen;
10 u. Hoogmis.

AARLANDERVEEN HEILIGE PE
TRUS EN PAULUS: za. 19 u.; zo.
10.30 u. Hoogmis.

TITUS BRANDSMAKAPEL: za. geen;
zo. 9 u. Hoogmis. 12 u.

ALPHEN AAN DEN RIJN H. PIUS:
za. 19 u.; zo. 9 en 10.30 u.
H. BONIFATIUS: za. 19 u.; ZO. 9.45 u..
11.30 u.

DE HEILIGE GEEST: za. 19 u.; zo. 9

u.. 11 u.

BOSKOOP ST. JAN DE DOPER:
za. 17.30 u. (de Stek), 19 u. (Kerk); zo.
9.30 u.. 11 u. Oec. dienst b.g.v. be
zoek Jumelage-stad Bruchköbel.
HAZERSWOUDE H.H. ENGELBE
WAARDERS: za. 19 u.; zo. 9.30 u.
Hoogmis. 11.30 u. Dinsdag- en don
derdagavond een stille mis omn
19.00 uur.

HAZERSWOUDE RIJNDIJK BER-
NARDUSKERK: za. geen dienst; zo.
10 u. Volkszang.

DEP HET ANKER: za. 19 u.; zo. 8.45

u.. 11.15 u.

HILLEGOM ST. JOZEFPAROCHIE:
za. 19 u. Ned. Liederen; zo. 10 u. 1e
communie m.m.v. kinderkoor, 11.30
u. Ned liederen.

H. MARTINUS: za. 19 u.; zo. 9 u.. 11

HOOG MADE O.L. VR. GEBOOR
TE: za. 19 u.; zo. 10 u.

KATWIJK AAN DEN RIJN H. JO
HANNES DE DOPER: za. 19 u.
Avondmis; zo. 9.30 u. Hoogmis. 11.15
u. Euch. viering.

DEP RIJNSBURG: za. geen dienst;
zo. 10,30 u. Hoogmis.

BUITENKAAG JOHANNES EVAN
GELIST: za. 19 u.; zo. 10 u. Hoogmis.
LANGERAAR za. Herenkoor; zo.
10 u. 1e Communieviering.
LEIDERDORP DE MENSWOR
DING: za. 19 u. Eucharistieviering; zo.
10 u. en 11.30 u. Eucharistieviering.
LEIMUIDEN ST. JAN DE DOPER:
19 u.; zo. 9.30 u. Hoogmis. 11.15 u.
samenzang.

LISSE ST. AGATHA: za. 19 u.
Hoogmis; zo. 10 u. 1e Communievie
ring. 11 30 u. H. Mis.
DEP. POELPOLDER: za. 19 H. Mis;
zo. 9 u, H. Mis. 11.30 u. H. Mis.
MARIAKERK: za. 19 u. Hoogmis; zo.
9 u.. 10.30 u-. Hoogmis.
H.H. ENGELBEWAARDERS (Beek
brug): za. 19 u. samenzang; zo. 9.30
u. hoogmis, 11 u. samenzang.
NIEUWKOOP O.L. VR. HEMEL
VAART: za. 19 u.; zo. 10 u.. 10.45 u.
NIEUWVEEN H. NICOLAAS: za. 19
u.; zo. 9 u 11 u.

NIEUW VENNEP MARIA ONB.
ONTV.: za. 19 u. Avondmis; zo. 10 u.
Hoogmis.

NOORDWIJK BINNEN ST. JE
ROEN: za. 19 u. H. Mis; 10 u. Hoog
mis. 11.30 u. H. Mis.

NOORDWIJK AAN ZEE MARIA
TER ZEE: za. 19 u. Euch. viering; zo.

10.30 u. Euch. 2

NOORDWIJKERHOUT
TOR: za. 19 u. Euch. viering met
koorzang; zo. 9.00 u. Hoogmis, 11 u.
Euch. viering met samenzang, di 19
u.. vr 19 u.

ST. JOZEF: za. 19 u.; zo. 9 u.. 10.30

OEGSTGEEST ST. WILLIBRORD:
za. 19 u.; zo. 9 u., 10.30 u. Hoogmis.
OUD ADE ST. BAVOKERK: za. 19
u. Gez. H. Mis; zo. 8.30 u. Stille H.
Mis. 10.30 u. Gez. Hoogmis.

OUDE WETERING JAC. DE MEER
DERE: za. 19 u.; zo. 9.30 u. Hoogmis,
11.30 u.

ROELOFARENDSVEEN MARIA
PRESENTATIE: za. 19 u.; zo. 9 en 11

ST. PETRUS BANDEN: za. 19 u.; zo.
9.30 u. Hoogmis, 11.30 u.
RIJPWETERING O.L. VR. GE
BOORTE: za. 19 u. Avondmis; zo. 9 u.
Hoogmis, 10.30 u. H. Mis met samen
zang.

SASSENHEIM ST. PANCRATIUS:
za. 19 u. Hoogmis; zo. 9.30 u. Euch.
viering met samenzang, 11 u. Gezins
viering.

STOMPWIJK H. LAURENTIUS: za.
19.30 u. Avondmis; zo. 9.30 u. Hoog
mis. 11 u. Stille H. Mis.

VOORHOUT BARTHOLOMEUS
KERK: za. 19 u.; zo. 9.30 en 11 u.
VOORSCHOTEN H. LAURENTIUS:
za. 19 u. Euch. viering; zo. 11 u. Euch.
viering.

H. MOEDER GODS: 19 u. Euch. vie
ring; zo. 9.30 u. Euch. viering.
WARMOND - ST. MATTHIAS KERK:
za. 19 u.; zo. 8.30 u.. 10.00 u. Hoog
mis. 11.30 u.

WOUBRUGGE GOEDE HERDER:
za. 19 u.; zo. 10 u.

ZEVENHOVEN HEILIGE JOHAN
NES GEBOORTE: za. 19 u. Avondmis;
zo. 9 u. Hoogmis, 10.45 u. Stille Mis.
ZOETERWOUDE-RIJNDIJK MEER
BURGPAROCHIE: za. 19 u. Misviering
(afwisselende koren); zo. 10.00 u.
Hoogmis (wisselende koren), 11.30 u.
Misviering (volkszang).
ZOETERWOUDE ST. JAN'S ONT
HOOFDING: za. 19.30 u. Avondmis;
zo. 9.30 u. Woord en Communie-

CHR. DIENAARKERK: za. 19 u.
Avondmis; zo. 10 u. Hoogmis.
DE ZILK HEILIGE HARTKERK: a.
19 u.; zo. 10 u. Hoogmis, 11.30 u.
Euch. viering.

predikbeurten

Zondag 9 nov. 1986.

STAD LEIDEN Herv. Gemeente:
Hooglandse kerk: 10 u. ds. K. J. Jan
sen. 11.45 u. Oec. Studentendienst.
Marekerk: 10 u. dr. S. Meijers, 17 u.
ds. E. Bouman. Scheveningen. Mara-
nathakerk: 10 u. ds. A. Th. Kramer.
Regenboog: 9.30 u. ds. H. Hortensi-
us. 11.15 u. pastoor J. A A. v. Well,
doopdienst. Bethlehemkerk: 10 u.
dhr. J. W. Hoffenaar. Voorhout, Open
deurdienst m.m.v. Olijftakkoor en ka
merkoor Media Vita. Bevrijdingskerk:
10 en 17 u. ds. L. C. Rietveld, bevrij-
dingsdienst. Vredeskerk: 10 u. ds. J.
Nauta, m.m.v. Emoenakoor. Stevens
hof: 10 u. mevr. H. J. Buijs, cand. the-
ol. Eglise Wallone: 10.30 u. profes-
seur M Spindler. M. Spindler. Acad.
Ziekenhuis: 10.15 u. ds. J. Boven
berg. Diaconessenhuis: 10.30 u. ds.
H. W. Hemmes. Jeugdkapeldiensten:
Vredeskerk 10 u.; Bevrijdingskerk: 10
u. Petrakerk (dienst voor doven):
10.30 u. dhr. P. C. v.d. Bos.
Gereformeerde en andere kerken:
Vredeskerk: 10 u. ds. J. Nauta. Petra
kerk: 10 u. ds. v.d. Zwaan. Oude
Vest: 10 u. ds. R. J. Koolstra. Mara-
nathakerk: 10 u. ds. A. Th. Kramer.
Bevrijdingskerk: 10 en 17 u. ds. L. C.
Rietveld, bevrijdingsdienst. Bejaar
denhuis Groenhoven: 10 u. ds. M. v.d.
Velden. Leiden. Chr. Gerei. Kerk: 10
en 17 u ds. G. C. den Hertog. Geref.
Kerk Vrijgem 10 en 17 u. ds. P.

Houtman. Doopsgez./Rem. kerk:
10.30 u. ds. E. H. de Clercq. Bapt.
Gem.: 10 u. ds. A. H. Agtereek.
Evang. Luth. kerk: 10.15 u. ds. J.
Mostert. Nieuw Apost. kerk: diensten
9.30 en 16 u. Evang. Gemeenschap:
10 u. evang. Dikkes. Leger des Heils:
10 en 19 u. samenkomsten. Zevende-
Dag-Adventisten: zaterdag 9.45 u.
Bijbelstudie; 10.45 u. eredienst.
Evang. Centrum Zijlsingel 2a: 10 u.
dhr. J. Zijlstra. Zendingsgroep ,,Je-
ruel": samenkomst 17 u. Pinksterge
meente Oude Vest 13: 10 u. dhr. J.
Eikerbout.

AARLANDERVEEN Herv. Gemeen
te: 10 u. ds. G. van Driel. 19 u. ds.
L. F. de Graaff, Nieuwveen. Geref.
kerk: 10 u. ds. R. Fernhout, Alphen,
18.30 u. ds. P. Wilschut, Alphen. Chr.
Geref. kerk: 9.30 en 15 u. ds. J. C.
Maris.

TER AAR Herv. Gemeente: 9.30 u.
kand. A. C. Verwey, Leiden. 19.30 u.
ds. P. J. Stam. Gerei, kerk: 9.30 u.
ds. A. J. G. Dronkert, Gouda, 18.30 u.
ds. J. Cziria, Rijnsburg.

ABBENES Herv. Gem.: 9.30 u. ds.
L. M. Verseput, Oegstgeest.

ALPHEN AAN DEN RIJN Herv. Ge
meente: Opstandingskerk: 10 u. ds.
J. J. v.d. Heiden, H. D.. 18.30 u. ds.
J. J. v.d. Heiden. H. A. Adventskerk:
10 u. ds. P. Taselaar, H. D.. 17 u. ds.
W. J. Bouw. Kruiskerk: 10 u. ds. A.
Jonkman. Geref. Kerk: Maranatha-
kerk: 10 u. drs P. Wilschut, 18.30 u.
ds. E. Hoogerwerf. Nieuwerkerk a.d.
IJssel. Salvatorkerk: 10 u. ds. F. J.
Boer, 18.30 u. dr. R. Fernhout. Bap
tistengemeente: 10 en 18.30 u. ds.
H. G. Koekkoek. Leger des Heils: 10
en 19 u. samenkomsten. Volle Evan
gelie Gem.: 10 u. ds. A. v.d. Hoorn.
ALPHEN NOORD (Herv./Geref.
diensten): Goede Herder: 10 u. ds. F.
Moll, 17 u ds. R. Nieuwenhui's. De
Bron: 9.15 u. ds. R. Nieuwenhuis.
10.15 u. ds. J. Verheul, 18.30 u. ds. F.
Moll. Ashramcollege: 10 u. ds. G.
Mulder. Driehoorne: geen opgave.
Herv. Gem.: Sionskerk: 9.30 u. ds. J.
Ouwendijk, 18.30 u. ds. A. J. de Jong.
Leiden. Oudhoornseweg: 10 u. ds.
H. J. ter Bals. m.m.v. het ensemble
v.h. K.N.P.B.-koor.

BODEGRAVEN Herv. Gemeente:
Dorpskerk: 10 u. ds. W. A. Vlasblom.
Boskoop, 18.30 u. ds. R. J. v.d. Hoef.
Salvatorkerk: 10 u. ds. J. Wieman,
18.30 u. ds. H. J. J. Radstake, Soest.
Bethlehemkerk: 10 u. ds. R. J. v.d.
Hoef, 18.30 u. ds. L. Schaap. Schoon
hoven. Geref. Kerk: 10 en 18.30 u. ds.
D. H. Elderman, H. A.

BOSKOOP Herv. Gemeente:
Dorpskerk: 9.30 u. dr. H. Vreekamp,
Ede. 18.30 u. ds. L. J. de Leeuw.
Scheveningen. jeugddienst. De Stek
(Herv./Geref.): 9.30 u. ds. J. C. W. van
't Hoff. Geref. Kerk: 9.30 u. ds. G. de
Jong. 17 u. ds. J. C. W. van 't Hoff.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 17 u. ds.
P. N. Ribbers.

HAZERSWOUDE Herv. Gem.: 9.30
u. kand. C. van Dis, Wassenaar. 18.30
u. ds. Z. de Graaf. Geref. kerk: 10 u.
ds. P. Huisman, 17 u. ds. C. v.d.
Woude, Wassenaar.

HOOGMADE Herv. Gem.: 10 u. ds.
H. L. Boonstra.

DE KAAG Herv. Gem.: 10 u. ds.
Chr. Koldewijn.

KATWIJK AAN DEN RIJN Herv.
Gemeente: Dorpskerk: 10 u. dr. J. H.
v.d. Bank, Ede. 18 u. ds. Chr. J. Sjol-
lema, Katwijk a. Zee. Ontmoetlngs-
kerk: 10 u. prof. dr. A. v.d. Beek. Val
kenburg. 18.30 u. dr. J. H. v.d. Bank,
jeugddienst.

KATWIJK AAN ZEE Herv. Ge
meente: Nieuwe kerk: 10 u. ds. J.
Vroegindeweij. 18 u. ds. C. B.
Schuurman. Oude Kerk: 10 u. ds. D.
Driebergen. 18 u. ds. C. van Slie-
dregt. Ichtuskerk: 10 u. ds. C. B.
Schuurman, 17 u. ds. S. de Jona,
dankstond. Pnielkerk: 9.30 u. ds. C.
van Sliedregt, 18 u. ds. D. Drieber
gen, dankstond. Maranathakerk: 10
u. ds. Chr. J. SJollema, 18 u. ds.
W. Chr. Hovius. Kapel Overduin:
14.15 u. ds. H. v.d. Beid. Geref. kerk:

Open Hof: 9.30 u. ds. P. C. Koster, 17
u. ds. P. v.d. Horst. Triumphator: 10
u. ds. J. van Breevoorl, 17 u. ds. P. C.
Koster. Vredeskerk: 10 u. ds. P. v.d.
Horst, 17 u. ds. J. van Breevoort. Chr.
Geref. kerk: 10 en 17 u. ds. D. Slag
boom.

KOUDEKERK AAN DEN RIJN
Herv. Gem.: 10 u. ds. A. L. Laprè,
Oogstdienst, 19 u. ds. Laprè, gez.
dienst in Geref. kerk. Geref. kerk: 10
u. dr. H. Bade, 19 u. ds. A. L. Laprè,
gez. dienst.

LEIDERDORP (Herv./Geref. dien
sten): Dorpskerk: 10 en 18.30 u. ds.

G. Stegeman, 15 u. ds. J. Bovenberg.
Leiden. Hoofdstraat: 10 u. ds.

A. W. J. A. Knorth. Scheppingskerk: 9
en 10.30 u. ds. G. van Loenen.
LEIMUIDEN Herv. Gem.: 9.30 u.
ds. J. A. Schilt. Geref. kerk: 9.30 u.
ds. C. v.d. Kooi. 19 u. ds. M. J. Aal-
ders, Woubrugge.

LISSE Herv. Gemeente: Dorps-
kêrk: 10 u. ds. P. C. 't Hooft. 19 u. ds.

B. C. de Gelder. Pauluskerk: 10 u. ds.
B. C. de Gelder, H. A. Geref. kerk: 10
u. ds. E. Boswijk, 17 u. dr. H. Bade,
Koudekerk a.d. Rijn. Chr. Geref. kerk:
10 en 16.30 u. ds. C. van Weele. Ge
ref. Gem.: 10 en 16 u. ds. A. M. de
Boer. Ned. Geref. kerek (Salvatori):
10 u. stud. J. J. v. Es. Rijsenhout, 17
u. ds. A. W. Vos.

NIEUWKOOP Herv. Gem.: 9.30 u.
ds. E. M. Pannekoek, Leiden, 18.30 u.
ds. T. S. Fahner. Dronten. Geref.
kerk: 9.30 u. drs. H. R. Stroes, Nieu
werkerk, 17 u. drs. G. P. Nooteboom.
NIEUWVEEN Herv. Gem.: 9.30 u.
ds. L. F. de Graaff. gezinsdienst,
18.30 u. ds. J. Ouwendijk.

NIEUW VENNEP Herv. Gem.: 9.30
u. ds. H. W. B. ten Voorde. 19 u. ds.
M. Bergsma. Geref. kerk: 9.30 en
16.30 u. ds. G. Rang, H. A. Chr. Ge
ref. kerk: 9.30 en 16.30 u. ds. D. Vis
ser.

NOORDWIJK Herv. Gemeente:
Grote Kerk: 10 u. ds. W. v.d. Lee, 17
u. ds. J. v.d. Velden, Woerden, 19 u.
ds. W. v.d. Lee. Kerk aan Zee: 10 u.
ds. H. J. van Achterberg, Leiden. De
Rank: 10 u. ds. J. W. Goossen. Wad-
dinxveen. Geref. kerk: Hoofdstraat
(Buurtkerk): 10 u. ds. J. J. Kuiper, 17
uj. ds. R. S. Elgersma, G. D. Vinken-
laan: 10 u. drs. P. W. Dekker, Twijze-
lerheide. Stichtingskerk: 11 u. ds.
E. E. Slofstra. Sole Mio: 9 u. ds. J. J.
Kuiper.

NOORDWIJKERHOUT Herv. Gem
10 u. ds. R. E. Elgersma. Noordwijk.
gem. dienst. De Zilk: 10 u. ds. A. v.d.
Mey (H. A.).

OEGSTGEEST (Herv./Geref. dien
sten): Endegeest: 10 u. ds. L. H. C.
Friederich. Maurltskerk: 10 u. ds.

H. R. Plomp, Bidstond voor het ge
was. Groene Kerkje: 10 u. ds. J. J.
Kooman. Pauluskerk: 10 u. ds. R. E.
da Costa. Gemeentecentrum: 10.30
u. prof. dr. J. Sperna Weiland, 19 u.
ds. K. Vegter. Van Wijckersloot: 16 u.
ds. A. J. de Jong. Acad. Ziekenhuis:
10.15 u. ds. J. Bovenberg. Genoot
schap der Vrienden (Quakers): geen
dienst. Ned. Geref. kerk: 8.45 u. ds.
G. de Lange, 16 u. ds. P. P. Goos-
sens, Soemba.

OUDE EN NIEUWE WETERING
Herv. Gem.: 9.30 u. ds. J. de Korte.
Geref. kerk: 9.30 u. dhr. W. Volkers.
A veen, 17 u. ds. J. A. Wegerlf.
Nieuwkoop, jeugdd. Remonstrantse
Gem.: geen dienst.
RIJNSATERWOUDE Herv. Gem.:
9.30 u. ds. W. v.d. Kamp, 19 u. ds.
A. L. Laprè.

RIJNSBURG Herv. Gemeente:
Grote kerk: 9.30 u. ds. Smaling, 17 u.
jeugddienst. Bethelkerk: 9.30 u. ds.
Van Nlel, 17 u. idem. Geref. kerk: Pe
trakerk: 9.30 u. ds. J. Drost, Rijswijk
Z.H., 17 u. ds. Ribberink. Immanuel-
kerk: 9 en 10.30 u. ds. Snel. 17 u. ds.
Cziria. Maranathakerk: 9.30 u. Chr.
Geref. kerk: 9.30 u. Dienst des
Woords. 17.30 u. dr. J. C. Maris.
SASSENHEIM Herv. Gem.: 9 en
10.30 u. ds. G. H. N. Germans, 19 u.
Open deurdienst ds. J. J. Rebel.
Amersfoort. Geref. kerk.: 10 u. drs.

D. A. Bos, Bennebroek. 19 u. Open
deurdienst in Herv. kerk. Chr. Geref.
kerk: 10 en 17 u.. ds. J. M. Aarnoud-
se. Ned. Prot. Bond Sassenheim, Lis-
se: 10.30 u. ds. H. Luikenga, Bever
wijk.

VALKENBURG Herv. Gem.: 10 u.
ds. C. Vermeulen. 18.30 u. prof. v.d.
Beek. Geref. kerk: 10 u. ds. S. Oege-
ma. 18.30 u. ds. A. C. Kersten, Kat-

VOORHOUT Herv. Gem.: 10 u. ds.
C. J. de Jong.

VOORSCHOTEN Herv Gem. Dorp:
10 u. ds. G. de Zeeuw, 19 u. ds. Frie-
drich, Oegstgeest in Geref kerk. Ge
ref. kerk.: 10 u. ds. W. Blanken. 19 u.
ds. Friedrich, gez. dienst. „Ontmoe
ting" (Herv./Geref.): 10 u. ds. J. D.A.
de Zwart.

WARMOND Herv. Gem.: 10 u. ds.
J. Muis.

WASSENAAR Herv. Gem.: Dorps
kerk: 10 u. ds. R. Steenstra, 16.30 u.
ds. L. Wüllschleger. Den Haag. Kle-
vietkerk: 10 u. ds. A. M. Nortier.
Schrift en Tafel. Messiaskerk: 10 u.
Samen-Op-Weg. ds. W. van Waas-
bergen. Dorpscentrum: 9.30 u. ds. J.
Maasland, Capelle aan den IJssel.
Geref. kerk: Bloemcampkerk:
S. O. W. dienst in Kievietkerk. Zijllaan
4: 10 u. ds. W. van Waasbergen,
S.O.W.-dienst in Messiaskerk, 19 u.
ds. C. v.d. Woude. Ned. Prot. Bond:
10.30 u. mevr. ds. G. S. Westerouen
van Meeteren, Doorwerth.
WOUBRUGGE Herv. Gem.: 9.30 u.
eerw. hr. J. Goedhart. Nieuwkoop,
18.30 u. ds. W. J. J. Koelewijn, Krim
pen a.d. IJssel. Geref. kerk: 9.30 u.
drs. M. J. Aalders, 18.30 u. dr. C. v.d.
Kooi, Leimuiden. Ned. Prot. Bond:
geen opgave.

ZEVENHOVEN Herv. Gem.: 9.30 u.
ds. J. E. W. Nicolai, Nieuwendijk.
19.30 u. ds. J. Boer, Benthuizen. Ge
ref. kerk: 9.30 u. Dienst des Woords,
19 u. eerw. hr. M. Schreuder.
ZWAMMERDAM Herv. Gem.: 10 u.
ds. J. H. B. M. Haakman, Dronrljp,
18.30 u. kand. Wallinga, jeugddienst
Geref. kerk. Geref. kerk: 10 u. dr. S.
de Jong. Woerden 18.30 u. kand. J.
van Wallinga, Leiderdorp.

ARTSEN Leiden: Groep 1: Tan.
Janssen, Zwijnenburg, Meyer, R. van
Leeuwen, Verhage, Groeneveld en De
Ruiter: za. dr. Verhage, tel. 218661 en
zo. dr. Meyer, tel. 215510 Groep 2:
Bergmeyer, Pieterse, Van Gent, Tay-
telbaum, Van Luyk, Klaassen, Rus.
Kruis en E. de Lange: za. dr. Rus, tel.
132500 en zo. dr. Taytelbaum, tel.
120266 Groep 3: Pleiter. J. van
Leeuwen, Smit, W. de Bruijne, J. de
Bruijne, Stolk, Jürgens, Fogelberg en
Muysenbergh: za. dr. Stolk, tel.
125820 en zo. dr. J. de Bruyne. tel.
141225 Groep 4: Van Wingerden,
Lahr. Van Rijn, Bénit, Nieuwenhuis.
Roos, Boer. Van de Waardt, Arnou, J.
Zaaijer en R. Zaaijer: za. dr. Bénit, tel.
720404 en zo. dr. Nieuwenhuis. tel.
768918 Groep 5: Schaefer, Jasper-
se, Crul, Kooyman, De Jong, Prince,
Reinders. D. Hammerstein en A.
Hammersteln: za. dr. Reinders. tel.
760947 en zo. dr. Jasperse. tel.
124961 Oegstgeest: vanaf za. 10
uur: dr. Van Overvest, tel. 173994.
Patiënten van dr. Steenhoven of dr.
Voorzaat: bellen naar 176867.
Spreekuur za. en zo. 11.30-12.30.
Kaag - Abbenes -Nieuw Vennep: tel.
02526-72850 Leiderdorp: za. dr.
Kemme, tel. 893139 enm zo. dr.
Landsmeer, tel. 413913. Spreekuur
van 12.30 tot 13.00. Voorschoten:
za. dr. Van Dam, tel. 3960 en zo. dr.
Meiman, tel. 2493 Warmond -
Voorhout: dr. Lempers, tel. 02522-
10140 Noordwijk: Groepspraktijk
tel. 19300. Katwijk aan Zee: dr. Ten
Hove, tel. 13777 Katwijk - Rijns
burg - Valkenburg: dr. Van de Water,
tel. 12921 Sassenheim: dr. Van
Riet. tel. 11777 Alkemade Rijnse»

terwoude: dr. Glansbeek, tel. 01713-
2511. Praktijk Saeys/Van Mierlo/Roe-
len/Brock: dr. Van Mierlo. tel. 01713-
5289 Alphen: groep 1, za. dr. Van
Gemeren, tel. 20157 en zo. dr. Van
Engelen, tel. 21915, groep 2, za. dr.
Eradus. tel. 72072 en zo. dr. Klein
Haneveld, tel. 72170 Hazerswoude-
Koudekerk: dr Van Buuren, tel.
01714-2020 Benthuizen - Boskoop:
dr. Hermans, tel. [phone] Lan-
geraar - Nieuwveen - Ter Aar - Wou
brugge: dr. Nooter en dr. Vreyling,
tel. [phone] Nieuwkoop - Noor
den: dr. Essens. tel. [phone].
TANDARTSEN Leiden - Leider
dorp - Oegstgeest: dr. Van Iteroon.
tel. 170729, za en zo spreekuur om
13.00 uur. Alkemade - Leimuiden:
eigen tandarts bellen voor 15.00 uur.

Leidschendam: Voor spoedgevallen
tel. 974491 Bollenstreek: dr. Van
der Knoop, tel. [phone].
APOTHEKEN Leiden - Leiderdorp
- Oegstgeest - Voorschoten: Zuider
apotheek in Leiden en Apotheek
Boehmer in Leiderdorp Alkemade:
Apotheek Alkemade. open: zat 12-13,
17.30-18 u, zon feestdagen 12.30-
13 en 17.30-18 u. Noordwijk - Kat
wijk: Apotheek De Jong. Koningin Ju-
lianalaan 22, tel. [phone]
Noordwijkerhout: za geopend van 9-
13. u. en van 17-18 u. en zo van 12-
13 u. en 17-18 u. Spoedrecepten tel.
3511 of dienstbel. Sassenheim:
02522-10169.

WIJKVERPLEGING Leiden -
Noordwijkerhout - De Zilk Voor
hout: tel. [phone]. Bollen
streek: Wijkverpleging Gezondheids
centrum, tel. [phone]. Hille
gom: Opgave via het antwoordappa
raat. tel. [phone]. Leidschen
dam: Kruisvereniging, tel. 070-
455300. Oegstgeest: Kruisvereniging,
tel. [phone].

DIERENARTSEN Leiden: dr.

Roest. tel. 890405 Voorschoten
Leidschendam: dr. Koster en dr.
Koster-Stoker, tel. [phone] en dr.
C.E. Birnie-Heringa, tel. [phone].
ONGEVALLENDIENST ZIEKENHUI
ZEN LEIDEN Ongevallendiensl
elke dag Academisch Ziekenhuis be
halve van dinsdag 13.00 u. tot woens
dag 13.00 u. (Diaconessenhuis polikli
nieken tel 155543, afdeling S.C.U. tel
175639) en van vrijdag 13.00 u. tot
zaterdag 13.00 u. (Elisabeth-zieken-
huis).

BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN -

Diaconessenhuis: Bezoekuur dage
lijks van 16.00 tot 17.00 uur en van
18.30 tot 19.30 uur. Kinderafdeling
dagelijks van 14.00 tot 20.00. Niel
meer dan twee bezoekers per patiënt.

Sint Elizabeth-ziekenhuis: Volwas
senen dagelijks van 14.00-14.45 u. en
van 18.30-19.30 u.; klasse-afdelingen
ook 11.15-12.00 u. Kraamafdeling:
dag. van 15.00-16.00 u. en van 18.30-
19.30 u. en van 19.30-21.00 u. alleen
voor vaders. Kinderafdeling dag.
15.00-18.30 u. CCU (hartbewakmg)
dag. van 14.00-14.30 u. en van 19.00-
19.30 u. Intensieve verpleging: dag.
van 14.00-14.30 u. en van 18.30-
19.00 u. Sport-Medisch Adviescen
trum: Spreekuur ma. 19.30-20.30 u.
in het St. Elisabeth-ziekenhuis. En
degeest: Di. en vr. 13.00-14.30 u.; zo.
11.00-12.00 u. en 14.00-15.00 u.; eer
ste klasse: de gehele dag. Jelgers-
makliniek: Jongerenteam: za. en zo.
14.00-17.00 u. Opname: werkdagen
16.45-17.45 u.; za. zo en feestdag.
10.00-11.30 en 14.00-16.30 u. Team
A. C en D: dag. tot 21.00 u. met uit
zondering van behandeltijden en
etenstijden. Academisch Zieken
huis: Voor alle patiënten (behalve kin
deren) zijn de bezoekuren als volgt:
Dagelijks 14.15-15.00 u. en 18.30-
19.30 u. Avondbezoekuur afdeling
verloskunde: 18.00-19.00 u. De Prae-
maturenafdeling: voor ouders en fa
milie is na overleg met patiënten
doorlopend bezoek mogelijk. Bezoek
aan ernstige patiënten: wanneer aan
ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofd
verpleegkundige hiervoor speciale

kaarten verstrekken. Kinderkliniek:
zalen voor peuters, kleuters en grote
kinderen 15.15-17.00, babyzaal en
boxenafdeling: volgens afspraak met
het verpleegkundig hoofd. Bezoektij
den kinderafdelingen: voor ouders
van opgenomen kinderen na overleg
met verpleegkundig hoofd. Voor an
dere bezoekers van kinderen: Keel-,
neus- en oorheelkunde en neurologie:
14.15-15.00 en 18.30-19.30. Oogheel
kunde en heelkunde: 14.15-15.00 en
18.30-19.00. Rijnoordziekenhuis:
Dagelijks 14.30-15.15 u. en 18.30-
19.30 u Extra bezoek hartbewaking:
11.00-11.30 u. Extra bezoek vaders
kraamafdeling: 19.30-20.30 u. Kinder
afdeling 15.00-15.30 u. alleen voor
ouders 18.00-18.30 u.

LEIDSE RECHTSWINKEL Juri
disch Adviesbureau. Ketelboeters-
steeg 10. tel. 130775; afdeling belas
tingen: alleen op afspraak, klachten
bureau: di. en do 18.30-20.30, afde
ling vreemdelingenrecht: ma. 13-15
en do. 18.30-20.30, afdeling vrouw:
vr. 10-12.

S.O.S.-DIENST Telefonische hulp
dienst, tel. [phone]. Voor allen die
in moeilijkheden verkeren of eenzaam
zijn. Vertrouwelijk. Dag en nacht be
reikbaar.

BUREAU VOOR RECHTSHULP

Herengracht 50, tel. 123942; spreeku
ren ma. en di. 10.00-12.30 u., wo.
13.30-16.00 u.; do. 18.30-20.30 u.
DIERENHULP- EN AMBULANCE
DIENST Hulpverlening in Leiden,
Leiderdorp, Oegstgeest. Rijnsburg,
Valkenburg, Voorschoten, Warmond
en Zoeterwoude. Tel. [phone].
BURGERRAADSLIEDEN Koren
brugsteeg 2, tel. 143171 (kantooru
ren). Spreekuren ma., di. en wo.
11.00-12.00 u.. do. 18.30-20.00 u.
GEZINSVERZORGING Stichting
gezinsverzorging Leiden. Aanvragen
hulp voor bejaarden en langdurige
zieken en gezinsverzorging, Rem-
brandtstraat 17, tel. 149441 (ma. t/m
vr. 9.00-10.00 u. en 13.00-14.00 u.).
KINDER- EN JONGERENTELEFOON
Op woensdag- en zaterdagmiddag
van 14-18 u. telefoon 071 - 120611.
MAATSCHAPPELIJK WERK Stich
ting Maatschappelijk werk. Oude Rijn
44c, spreekuur ma. t/m vr. 09.00-
10.00 u. en volgens afspraak, tel.
142144. Gezondheidscentrum Meren-

wijk, spreekuur ma. 11.00-12.00

do. 14.00-15.00, tel 212195. Gezowan
heidscentrum Stevenshof. SDreeta
do. 10.00-11.00, tel 311506. Br
straat 24: spreekuur ma. t/m vr. 9.I
10.00 u. en volgens afspraak,
254782/254756.

MELDLIJN AGRESSIE EN DISCRI es
NATIE HOMOSEXUALITEIT 0 fc,

221008. zo. 20-24.

RAAD VAN ARBEID Hoge RijnrfUl
306, Leiden, tel [phone]. Kan#n,
geopend ma. t/m vr. 9-12 u. 14-16 de'
Telefonische informatie over kind v
bijslag: 8-12 u.

SOCIALE RAADSVROUW Spre
uren sociale raadsvrouw. Binnenst
Gerecht 10. wo. 17.00-18.00
Noord: Van Hogendorpstraat 36, n
10.30-11.30 u.; Kool: Driftstraat 4 r j;
di. 10.30-11.30 u.: Morskwarli n(
Buurthuis Morskwartier. Topaasla
10.00-11.00 u. wo. 10.00-13.00
Tuinstadwijk: Herengracht 45,
10.30-11.30 u.

SOCIALE RAADSVROUW VOOfl
SCHOTEN Spreekuren: ma. 19.0
20.00 u. wo. en vr. 9.00-10.30 u. L
seweg 33, Voorschoten. Tel. 3254.
SP HULP- EN INFORMATIEDIEN
Groenesteeg 33. Leiden. Tel. 0
134640 of 071-144600. Hulp en inft
matie op medisch, juridisch en miln
gebied, werk, sociale verzekering
huurkwesties. Spreekuur: elke do
derdag van 20.00-21.00 u.
STICHTING VRIJWILLIGERS Ctf
TRALE Pallasstraat 1. Alphen a
den Rijn. Tel. [phone]. Begd
ding en opvang van mensen, die
welke reden dan ook, tijdelijk h
nodig hebben. Bovendien wordt inli
matie verstrekt over andere mogel'C.i
heden van hulpverlening en de tt»
reikbaarheid daarvan.
VRIJWILLIGERS CENTRALE Li le
gegracht 246a, Leiden. Tel.

Dagelijks bereikbaar van 9.00-17
u. voor informatie over vrijwillige» 0
werk en cursussen of een persoonlet
gesprek. L».

WERKENDE JONGEREN KI»
ten- en informatieuur Elke dinsdi 1st
avond van 17.00 tot 20.00 u. KW m
kantoor Koppenhinksteeg 2, Leid
Tel. [phone]U!

Borstvoeding Begeleidingsgro

«ra

Leiden. Telefonische hulpdienst (vo
praktische hulp en informatie):
170083, 215332 of 312556.

*P!