Geen hereniging zonder vernieuwing fieidóe Soiuant aan tafel kerk en wereld Christelijk belijden zegt iets over beleggen van geld Met eierschalen kindersterfte te lijf Houding Vaticaan tegenover homosexualiteit verhard uueer brieven van lezers ACHTERGROND EcidócSouiant MAANDAG 3 NOVEMBER 1986 PAGIN A2pIT Tweede joods-katholieke gespreksronde „Redding cn verlossing in christendom en het traditionele en hui dige jodendom" is het hoofdonderwerp van gesprek in de tweede gespreksronde tussen rooms-katholieken en joden, die van 4 tot 6 november in Rome wordt gehouden. Vorig jaar speelde zich, eveneens in Rome, de eerste ronde af naar aanleiding van het feit, dat twintig jaar geleden het conciliedecreet „Nostra Aetate" ver scheen. Daarin heeft het Tweede Vaticaans Concilie de grondsla gen verwoord voor het gesprek met de niet-christelijke religies. Van joodse zijde nemen aan de tweede ronde vertegenwoordigers van verscheidene stromingen in het jodendom uit Israel en de Verenigde Staten deel. Het rooms-katholieke standpunt wordt tot gelding gebracht door theologen uit de VS, West-Duitsland en van de pauselijke universiteiten. Politie maakt einde aan moslimprotcst in Kaapstad De Zuidafrikaanse politie heeft zaterdag een einde gemaakt aan een mars van vierhonderd moslims in Kaapstad, die pro testeerden tegen een verklaring van de blanke Nederduits Ge reformeerde Kerk, dat de Islam een "valse godsdienst" is. En kele demonstranten werden aangehouden. De verklaring was afgelegd op de synode in Kaapstad eind vorige maand over het apartheidsvraagstuk. Een woordvoerder van de moslimbewe ging zei: „De verboden mars van zaterdag en de arrestaties zijn er aanwijzingen voor hoe ernstig de controverse is geworden". Hij zei dat de Nederduits Gereformeerde Kerk en de staat "dom en naïef zouden zijn als zij de gekwetste gevoelens van de moslims in Zuid-Afrika en de wereld aangaande deze kwes tie zouden onderschatten". Ons Christelijk geloof is behalve een opdracht en opdracht ook een levenslange uitdaging, die wij ieder voor zich én met elkaar dienen aan te nemen. C.S.J. van der Valk GROTE BELANGSTELLING VOOR SYMPOSIUM 'SAMEN OP WEG' ,,Onze beide kerken wor den geroepen om een grote wending te maken. Wat wij nodig hebben is de moed, niet om het oude aan te vervullen, maar om het te vervan gen". Twee zinnen uit de lange toespraken, die za terdag in Amsterdam te beluisteren waren op het symposium „Op weg naar hereniging", de eerste van een hervormde, de tweede van een gerefor meerde spreker. Over een ding waren alle sprekers op het symposium het wel eens: de hereniging van de Hervormde Kerk en de Gereformeerde Kerken zal gepaard dienen te gaan met kerkvernieuwing. De grote belangstelling voor dit sympo sium in de aula van de Vrije Universiteit er waren onge veer zevenhonderd mensen, terwijl gerekend was op zo'n tweehonderd betekende voor de raad van deputaten Samen op Weg „een signaal van be moediging", aldus de voorzit ter van deze raad, ds. D. Wou- Prof. dr. H. Berkhof uit Lei den, emeritus hoogleraar dog matiek en bijbelse theologie, plaatste zijn rede, getiteld „Kerk zijn in de Nederlandse Godsverduistering", in het kader van de recente kerkge schiedenis. Hij poneerde een achttal stellingen en bena drukte dat het uiteindelijk om de vraag gaat: is dit leven een gril of is het bedoeld? Ber- khofs eigen antwoord: „Als God over Zijn wereld en ook over Zijn gemeente waakt, kan het geen toeval zijn dat juist in dit tijdperk onze beide kerken geroepen worden om een grote wending te maken en om samen te gaan, samen naar de wereld toe". Naar zijn mening was er ook in de Doleantie al zorg om de secularisering van Nederland. De hervormde orthodoxie zocht het middel tegen de ont kerstening goeddeels in een herstel van de vaderlandse volkskerk; de gereformeerden wilden een vrije kerk die haar kracht aan de belijdenis ontleent. De Hervormde Kerk is met haar volkskerkmodel vastgelopen op de toenemen de godsverduistering, aldus prof. Berkhof. „Van een stra tegie tegen de secularisatie wordt niets meer vernomen. Dat thema is aan de evangeli cals overgelaten". Wel wordt de volkskerkelijke aanhang steeds kleiner en de bewuste gemeente wordt mondiger en actiever. „Beide kerken hebben genoeg meegekregen, afgeleerd en bijgeleerd, om samen in ons geseculariseerde leefklimaat een nieuw tegenwicht boven antithese en solidariteit uit te vinden", aldus prof. Berkhof. Hij besloot met er op te wijzen dat het uit zwakheid is dat beide kerken elkaar zoeken, want „Zijn kracht wordt in onze zwakheid volbracht". Muzikaal treffen Nachtwakers en hoornblazers uit alle delen van Europa wa ren zaterdag naar Hamburg gekomen om deel te nemen aan het feest rond het twee honderd jarig bestaan van de Michaelkerk. Hier geeft een aantal van hen een serenade op het balkon van het stad huis van Hamburg. Russische diaken Wladimir Roesak krijgt zeven jaar Opnieuw is een meelevend lid van de Russisch-Ortho- doxe Kerk wegens het aan de kaak stellen van de staatsin vloed op die Kerk streng aangepakt diaken Wladimir Roesak is op 27 september in Moskou wegens antisovjet- agitatie en propaganda veroordeeld tot zeven jaar werkkamp en vijf jaar ver banning. Zowel Keston Col lege, het Britse instituut voor bestudering van de gods dienst in Oost-Europa, als het Ztlricher instituut „Geloof in de Tweede Wereld" heeft dit vernomen. Roesak is in 1983 in het Westen bekend gewor den toen hij zich met een open brief over de situatie waarin de Russisch-Ortho- doxe Kerk zich bevindt, richtte tot de assemblee van de Wereldraad van Kerken, die toen in Vancouver bijeen was. Roesak wordt vooral kwalijk genomen, dat hij als afgestu deerde van de theologische academie van Moskou en als kerkhistoricus zich te kri tisch heeft uitgelaten over de geschiedenis van zijn Kerk sedert 1917. Hij schreef zijn Kerk lief te hebben maar haar niet „om de prijs van aanpassing" te willen dienen. Bij de Wereldraad is er ge klaagd dat deze te weinig ge daan heeft om Roesak te steunen. Kort vóór zijn pro ces had Roesak nog in het Westen om hulp gevraagd. Zoals gebruikelijk heeft de Wereldraad, zonder daaraan naar buiten ruchtbaarheid te geven, langs eigen kanalen getracht iets voor Roesak te doen. Naar het instituut in Zürich constateert bevestigt de zwa re straf van Roesak de in christelijke kring in de Sov jet-Unie opgedane indruk, dat er een hardere koers wordt gevaren tegen de Kerk en dat de minister van gods dienstzaken Konstantin Chartsjev daarvan de aan stichter is. SECRETARIS RAAD VAN KERKEN DS. VAN DER ZEE: Geld speelt een vitale rol in het mensenbestaan en de samenleving. Heeft echter ons belijden geen invloed op het beleggen, de manier waarop we met geld omgaan, dan zijn alle grote woorden geen cent waard. Aldus ds. W.R. van der Zee, se cretaris van de Raad van Kerken op de zaterdag in Utrecht gehouden werk dag over belijden en be leggen, die werd georga niseerd door een aantal kerkelijke organisaties. Bij de vraag hoe kerken en christenen omgaan met geld en de macht van het geld is ons belijden in het geding. God wil Zijn koninkrijk op deze aarde bereiken door ons, aldus ds. Van der Zee tot de ongeveer 200 aanwezigen. De predikant stelde vast dat de oorzaken van armoede en onderdrukking structureel zijn. Goede wil en oprechte inzet alleen zullen geen nieu- Ds. W. van der Zee we wereldorde tot stand brengen. Maar kerken en christenen kunnen wel vast kleine stappen zetten, vooral in het omgaan met geld en de macht die geld geeft. Im mers: hierin krijgen theorie en idealen concrete vorm. Lutheranen De synode van de Evange- lisch-Lutherse Kerk heeft de gemeenten, raden en organen opgeroepen zich te bezinnen op hun eventuele financiële belangen in bedrijven die mede in Zuid-Afrika zijn ge vestigd. Een voorstel hiertoe van de Commissie Beleg gingscriteria werd zaterdag in Utrecht met grote meer derheid aanvaard. In het besluit worden met opzet geen namen van bedrij ven genoemd. Dit om te voorkomen dat „zondebok ken worden aangewezen en anderen vrijuit gaan". De sy node gaat nu dan ook een stapje verder dan de Raad van Kerken. Deze riep zijn lidkerken in maart dit jaar op, beleggingen in bedrijven met belang in Zuid-Afrika te verkopen en noemde daarbij alleen Shell en Philips. De synode bekrachtigde te vens het besluit van de syno dale commissie (dagelijks be stuur) van september dit jaar, de Philips-obligaties in de be leggingsportefeuille te verko pen. Hoefijzers, spijkers en eier schalen maken deel uit van een succesvol dieet, waarmee de Rooms-Katholieke Kerk de kindersterfte in Brazilië drastisch aan het terugdrin gen is. Het programma kwam drie jaar geleden op gang en bereikt nu één miljoen kinde ren tot vijf jaar en heeft de sterftecijfers met 70 procent doen dalen. Met weinig finan ciële middelen heeft het „pas torale programma voor de kinderen", gecoördineerd door de Kerk en Unicef, spec taculaire resultaten geboekt in 400 Braziliaanse gemeen- ochappen, voornamelijk krot tenwijken. Rond 20.000 vrij willigers werken daar bij de voorlichting en uitvoering van het programma. De belangrijkste oorzaken van de kindersterfte in Brazi lië zijn gebrek aan vocht in de lichaamscellen en vervolgens voedselgebrek. De uitdroging wordt tegengegaan door het inbrengen van een gemakke lijk thuis te bereiden vloeistof, terwijl de ondervoeding wordt bestreden met extra voeding voor zwangere vrou wen en babies. Daarnaast wordt extra calcium toege diend door gemalen eierscha len door het eten te mengen, terwijl het ijzergehalte wordt opgepept door in de pan hoef ijzers en spijkers te laten meekoken. Het succes van het program ma van de Braziliaanse Kerk heeft de belangstelling ge wekt van vele geestelijken uit heel Latijns-Amerika, waar per dag 27.000 kinderen tot vijf jaar sterven, voornamelijk ten gevolge van ondervoe ding. Twaalf Peruaanse bis schoppen brengen momenteel een bezoek aan Brazilië om de toepassing van het program ma te bestuderen. In Peru sterven jaarlijks 100.000 kin deren. Het Peruaanse sterfte cijfer wordt in Latijns-Ameri ka alleen overtroffen door Haïti en Honduras. Homosexuelen moeten 'hun kruis dragen' en 'de deugd beoefenen in plaats van de zonde'. Da den van homosexualiteit zijn 'moreel onaanvaard baar' en kunnen 'in geen geval geaccepteerd wor den'. Homosexualiteit is 'een afwijking' en 'zon de'. In een gepantserde brief aan alle bisschoppen heeft kardi naal Joseph Ratzinger, pre fect van de Congregatie voor de Geloofsleer, nog eens de traditionele houding van de kerk ten opzichte van de ho mosexualiteit beklemtoond. Het schrijven dat uiteraard de volledige instemming van de paus heeft, bevat weinig nieuws. Maar dat is ook niet de bedoeling. Ratzinger heeft zijn brief doen uitgaan om er nog eens aan te herinneren dat het standpunt van de kerk nog steeds is zoals het was: onwrikbaar in zijn af wijzing van daden van homo sexualiteit. Rome wijkt niet voor de steeds luidere roep een soepeler houding aan te nemen. Ratzinger schrijft: „Een voortdurend groeiend aantal mensen, ook vanuit de kerk, oefent een steeds ster ker druk uit op de kerk om homosexueel gedrag te accep teren." Maar dat is ondenk baar, verzekert Ratzinger. De leer van Rome op dit punt is gebaseerd op de Heilige Schrift „en een voortdurende overlevering." Ja, zelfs is er sprake van een verharding van de houding van Rome. Geweld tegen homosexuelen wordt afgewezen, maar dat is anno 1986 ook wel het minste dat verwacht mocht worden. „Met kracht moet van de hand worden gewezen dat homosexuelen voorwerp wa ren en zijn van kwaadaardi ge uitdrukkingen en ge weld", aldus Ratzinger. De brief van de vroegere kardinaal van München is vooral bedoeld voor de Ame rikaanse kerk, maar ook voor West-Europa, waaron- Kardinaal Ratzinger der zeker Nederland. Daar hebben groepen homosexue len zekere posities in de kerk opgebouwd. De veroordeling van de Amerikaanse theo loog Charles Curran, die pleit voor een veel soepeler hou ding, was al een aanwijzing dat Rome niet bereid is op dit punt ook maar een duim breed te wijken. Curran vindt dat wanneer twee ho mosexuelen een duurzame relatie met elkaar hebben, de kerk dat zou moeten tolere ren. Maar doelend op Curran en anderen schrijft Ratzinger dat „de opvatting dat homo- sexuele activiteiten gelijk waardig zouden zijn aan de sexualitëït binnen een huwe lijk, strikt afgewezen moet worden." Het schrijven is ook bedoeld om een in de ogen van Rome al te vrije interpretatie van de brief 'Persona Humana' van paus Paulus VI uit 1976 te corrigeren. In 'Persona Humana' volstond de voor ganger van paus Wojtyla met een simpele herhaling van het traditionele standpunt over de homosexualiteit. Pro gressieve theologen en homo- sexuele groepen zagen irt de brief een aanwijzing dat er heel langzaam iets aan het veranderen was. Zij putten er de moed uit de opening die het Vaticaan leek te bieden, te benutten. Johannes Paulus II en zijn theologische rechterhand Ratzinger beperken zich niet tot het nog eens duidelijk uit eenzetten en verdedigen van de traditionele opvatting. Ze gaan nog een stap verder en eisen maatregelen. De rege ringen wordt gevraagd geen wetten te maken „die een ge drag beschermen waar nie mand recht op heeft." Hoe wel de fatale ziekte niet met naam genoemd wordt, doelt Ratzinger duidelijk op AIDS wanneer hij strenge maatre gelen rechtvaardigt „tegen een praktijk die het leven en de gezondheid van een groot aantal mensen bedreigt." Maar niet alleen de regerin gen, vooral ook de adressan ten van Ratzingers brief, de bisschoppen, moeten in actie komen. Homosexuele groe pen mogen niet onder dat eti ket aan de erediensten deel nemen. Homo's mogen zich niet aanduiden als 'katho liek'. Bisschoppen en pries ters moeten wat dat betreft 'buitengewoon oplettend' zijn, schrijft Ratzinger. De brief zal zeker ook gevol gen hebben voor de Neder landse kerkprovincie. De groepen van homo's en les biennes die toch al in de marge van het kerkgebeuren opereerden, zullen zeker nog verder naar de rand gedrukt worden. Want de brief van Rome aan de bisschoppen is op de eerste plaats een op roep om hard en onbuigzaam te zijn. GERARD KESSELS Varkensvlees met gembersaus, andijviesalade en rijst - chokosvla Voor twee: 200 g hamlap, 1 teentje knoflook, stukje ui, selderij, boemboe saté, sambal, 2 lepels olie, zout; 2 lepels suiker, 2,5 dl water, paar bolletjes gember, ge mbersiroop, 2 lepels tomatenketchup, 1 lepel ketjap, zout, peper, 10 g maïzena, azijn; 250 g andijvie, ui, 2 lepels water, 2 lepels azijn, zout, pe per, suiker, 2 lepels paprika-zoetzuur; 250 g droogkokende rijst; 0,5 liter melk, 20 g cacao, 45 g suiker, 25 g maizena (of 0,5 liter chocoladevla), 2 lepels gemalen kokos. Snijd of knip het vlees in dobbelstenen. Meng geperste knof look, fijngesneden ui, kleingeknipte selderij, boemboe saté en sambal. Wrijf het mengseltje in een vijzel of met een houten lepel op een snijplank zo fijn mogelijk en kneed er vervol gens het vlees door. Bak de stukjes vlees na tien minuten in hete olie bruin en net gaar (dat duurt circa vijf minuten). Schep het vlees op een warm bord en strooi er zout over. Laat de suiker in een droge braadpan smelten en lichtbruin worden. Voeg water, stukjes gember, gembersiroop, tomaten ketchup, ketjap, zout en peper toe en laat de karamel oplos sen. Bind het sausje met maizena en maak het op smaak af met azijn en de gebruikte toevoegsels. Snijd de schoongewassen andijvie zo fijn mogelijk. Bak de vlees bakken. Voeg water, azijn, zout, peper en suiker toe en meng de andijvie met de nog warme saus. Garneer met pa prika-zoetzuur. Kook de helft van de melk. Maak een papje van cacao, sui ker, maizena en weinig koude melk. Schenk wat hete melk bij dit papje en doe het mengsel in de pan. Laat de vla al roerende een minuut koken en doe er van het vuur de rest koude melk en de meeste kokos bij. Garneer de afgekoelde vla met de overige kokos. JEANNE Basis voor verder overleg jj ibied X1ET overleg tussen kabinet, werknemers en werkgeve^trei eind vorige week is mislukt, zo luidden de sombere commerptra taren, want er is geen resultaat geboekt. Er is inderdaad geeij° d overeenstemming bereikt over de hoofdlijnen van het voeren sociaal-economisch beleid en dat is jammmer. Er echter geen reden daar al te treurig over te doen. gjng fonui VAN de zijde van het kabinet is het afgelopen halfjaar ni^ j al te gelukkig gemanoeuvreerd. Het sociale klimaat op cei^iet| traal niveau leek goed toen in mei in de Sichting van de Ai beid overeenstemming bleek te bestaan over een hoofddoel stelling: het terugdringen van de werkloosheid naar 50f).0(llf A in 1990. De sfeer leek nog hoopgevender te worden toen ir" het regeerakkoord werd neergeschreven dat er een zogi naamd „convenant" moest komen, een akkoord met de socijj le partners over de manier hoe die hoofddoelstelling moj worden nagestreefd. Daarmee zijn grote verwachtingen *g| wekt. De harde werkelijkheid bleek de afgelopen zomer echt( anders te zijn. De tegenslag van twaalf miljard gulden doo lagere aardgasinkomsten noopte tot het nemen van drast) sche maatregelen waarbij de sociale partners er niet eer meer aan te pas kwamen. Zo besloot het kabinet twee mij jard gulden te bezuinigen door de salarissen van de ambtenk ren evenals de uitkeringen volgend jaar te bevriezen. Ee maatregel die de vakbeweging hoog opnam. Daar kwam nq bij dat werkgevers en werknemers een verschillende üitle P31 gaven aan de hoofddoelstelling: de werkgevers willen zo! 70.000 nieuwe banen minder scheppen dan de werknemet noodzakelijk achten. Ook daardoor werd het klimaat veF slechterd. f. v - (lier) DESONDANKS is er na de uitslag van het eerste oyerlL.^ tussen kabinet, werkgevers en werknemers nog geen redqr te wanhopen over het resultaat op wat langere termijn. Ojn land heeft het wel erger meegemaakt. De gesprekspartnejme, zijn bijvoorbeeld niet met ruzie uit elkaar gegaan, hetgeen L e 1983 het geval was. Over een paar punten herscholing^, werkloosheid onder de minderheden en de problematiek vq de moeilijk plaatsbare langdurig werklozen wordt hj overleg bovendien voortgezet. KABINET en sociale partners blijven derhalve op zakelijl p. toon met elkaar in gesprek. Dit vormt een basis öm met vikCI dingrijkheid en wat soepelheid in de komende periode ti^j- verdergaande overeenstemming te komen. Het is overigefcfll wel zaak daar met kracht naar te streven. Een goed resultaj» is niet alleen van belang voor elk van de drie betrokken paQf: tijen kabinet, werkgevers en werknemers maar vooi voor de toekomst van ons land. LQ Perioden met zon DE BILT (KNMI) Van avond en vannacht passeert een bewolkingszone waaruit hier en daar nog een beetje re gen kan vallen, maar op de meeste plaatsen blijft het droog. In de loop van de nacht klaart het op waarbij de tem peratuur nog daalt tot circa 4 graden. Overdag zijn er perio den met zon en blijft het ver der droog. De middagtempera- tuur ligt bij 10 graden. De wind is matig, kracht 4 en waait overdag uit west tot noordwest. Ook na morgen blijft het enkele dagen over wegend droog. Een hogedruk- gebied handhaaft zich tot za terdag in de buurt van Bretag- ne. De regengebieden van oceaanstoringen trekken daar om grotendeels ten noorden van ons land naar Scandinavië en Oost-Europa. De middag- temperatuur handhaaft zich rond 10 graden. Weersvooruitzichten voor di verse Europese landen, geldig voor morgen en woensdag: Zuid-Scandinavië: vooral in het binnenland opklaringen, in West-Noorwegen later re gen. Middagtemperatuur van 8 graden langs de west- en zuid kust, tot 4 graden landin waarts. Denemarken: perioden met zon. Eerst ook af en toe eep bui. Middagtemperatuur onge veer 8 graden. Britse Eilanden: in het noor den wolkenvelden en later enige regen, elders perioden met zon en vooral in de nacht en ochtend plaatselijk mist. Middagtemperatuur van 8 gra den in het noorden tot 13 gra den in het zuiden en zuidwes ten. Benelux en Noord-Duitsland: af en toe zon en vooral mor gen een enkele bui. Middag temperatuur ongeveer 9 gra den. Zuid-Duitsland: morgen veel bewolking en plaatselijk re gen, woensdag vrij zonnig. Middagtemperatuur 5 tot 9 graden. gen in het noordoosten bewol king en mogelijk wat regen of sneeuw. Middagtemperatuur in de dalen tussen 6 graden in het noorden en 15 gradan in het zuiden. Nul-gradengrens in de middag tussen 1200 en 1600 meter hoogte. Frankrijk: vrij zonnig. In het noorden wolkenvelden. Vooral in de nacht en ochtend plaat selijk mist. Middagtempera tuur tussen 6 graden in het noordoosten en 14 graden in het zuidwesten. In mistgebie- den lager. Spanje en Portugal: zonnig. In de middag temperatuur tussen 15 graden in het noorden en 18 a 22 graden in het zuiden. Noord-Italië, Franse Midd(J_^ Jandse-zeekust en Joegosïai sche kust: flinke zonnige p rioden. Aan de Joegoslavisci kust veel wind. Middagtem{^J ratuur 12 tot 17 graden. "f Midden- en Zuid-Italië: vera derlijk bewolkt. Vooral in toy zuiden flinke regen- of cr-* weersbuien. Middagtempej tuur 17 tot 21 graden. WEERRAPPORT HEDENMORGEN--, if* Brieven graag kort en: duidelijk geschreven. De redactie behoudt zich! het' recht voor ingezon-j den stukken te bekorten Haagse Bos (2) Een greep uit de krant vanfcp oktober: De Terp, Sexlijn, (T weid Haagse Bos tegen 85-ja ge dame, bezetting clubhiiV-/ tasje geroofd, weglopen. lezen we dat het geméei^ f raadslid mevrouw Blokpo Si Lotsy gezegd zou hebbt hoe het lieve mens nul m het Haagse Bos kon gaan wi ef delen...". Nee, nou wordt helemaal goed! Is dat bos <j gereserveerd voor crimirrelt Zijn er stukken waarin het f j. vaarlijk is om te wandel]!/J dan moet je de criminelen uit gooien, maar niet Lil nietsvermoedende waridelpfl gaan bevragen. Kom nou...J mevrouw Steenbergen-K,, stra: „...de oplossing is rfK binnen het politieapparaatl/AN vinden...". j tad Zou het dan toch waar zijn je niet buiten de Tien Gebofyy^ kunt? En als dat zo is, waaif~; wordt dat dan aan de je» A veelal onthouden? Zou dat 1 veel belangrijker zijn dan X die prietpraat op scholen j clubs? Dus toch...?

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1986 | | pagina 2