Honderden Amerikanen nucleaire proefkonijnen a Hindawi krijgt de langste celstraf Uittocht Amerikaanse bedrijven uit Zuid-Afrika: opgeruimd staat netjes? Een cadeau van formaat buitenland Chinees vliegtuig in Zuid-Korea geland Fransen willen geen nieuwe kerncentrales Valse bankbiljetten voor begrafenisritueel £eidóe6ou/icmt ZATERDAG 25 OKTOBER 1986 PAGINA 5 ïïmmerman wil vermomming jij demonstraties verbieden j)0NN De Westduitse minister heeft in een ierview met het Westduitse conservatieve jagblad Die Welt gepleit voor een absoluut (ermommingsverbod bij demonstraties opdat jemonstranten altijd herkenbaar zullen zijn. jmmermann meent dat de bestrijding van errorisme al moet beginnen bij gewelddadige lemonstraties omdat er volgens hem een ket- ing van geweld loopt van de demonstranten ot en met het RAF-lidmaatschap. Hij pleitte laarmee voor een strenge demonstratiewetge- ing. minister zei verder dat de Westduitse rege- 'ing met het oog op de verhoogde en verwach- e activiteit van de Rote Armee Fraktion een ■eeks maatregelen wil doorvoeren die verder jaat dan alleen maar bescherming. De Rus Leonid Seliako staat peinzend temidden van de brokstukken van het vliegtuig waarin de Mozambiquaanse president Machel is omgekomen. Seliako is chef van het team dat het toestel ontworpen heeft. Russisch-Mozambikaans team onderzoekt vliegramp JOHANNESBURG Een team van 26 Mozambi- kanen en Russen tracht momenteel in Zuid-Afrika de oorzaak te achterhalen van het vliegtuigongeluk waarbij president Samora Machel afgelopen zon dagavond om het leven is gekomen. Inmiddels doen hardnekkige geruchten de ronde over de be trokkenheid van Zuid-Afrika bij het neerstorten van het vliegtuig. De gewonde piloot zou verklaard hebben dat het vliegtuig beschoten is. Twee andere overlevenden zeggen dat zij vlak voor het neerstor ten van het toestel een knal of schot hebben ge hoord. In Maputo is gisteren het lichaam van de omgeko men president opgebaard. Bij de begrafenis van Machel, aanstaande dinsdag, zal minister Korthals Altes (justitie) ons land vertegenwoordigen. Handgranaten gestolen uit Westduitse kazerne TÜBINGEN Uit een vrachtwagen, die geparkeerd stond op het terrein van een kazerne van het Westduitse leger bij Sigmaringen in Zuid-Duitsland, zijn afgelopen woensdagnacht 180 handgra naten gestolen. Volgens een woord voerder van de politie gaat het om fragmentatie-granaten die „in een om trek van twintig meter absoluut dode lijk zijn". Een eerste onderzoek heeft uitgewezen dat de granaten in de nacht over de omheining van de kazerne zijn afge voerd. De diefstal werd donderdagoch tend ontdekt. Omtrent de daders tast de politie nog in het duister. Het wordt echter niet uitgesloten dat de diefstal het werk is van terroristen. SEOEL -Op een vliegveld in Zuid-Korea is giste ren een MiG-19 van de Chinese luchtmacht geland, aldus het ministerie van defensie in Seoul. De autori teiten wilden nog niet zeggen of de piloot een overlo per is. In Peking is officieel bevestigd dat er een vliegtuig werd vermist. Volgens een bekendmaking van het Zuidkoreaanse ministerie van defensie werd de MiG boven de Gele Zee door twee Koreaanse luchtmacht-toestellen onderschept en naar een vlieg veld in centraal Korea geleid. Naar het voorval wordt een onderzoek ingesteld. Sinds 1982 is het voor zover bekend drie keer voorgekomen dat Chi nese piloten naar Zuid-Korea vlogen om naar Tai wan over te lopen. Zuid-Korea is het enige Aziati sche land dat officiële diplomatieke betrekkingen met Nationalistisch China onderhoudt. (Vervolg van de voorpagina) WASHINGTON Hon derden Amerikaanse bur- ers zijn gedurende circa lertig jaar lang gebruikt ils nucleaire meetappara- en, zo blijkt uit het rap- iort waarop de subcom- nissie van het huis van ifgevaardigden de hand leeft i iommigen leenden zich vrij willig voor de experimenten, naar bij anderen is daar geen ;nkele aanwijzing voor gevon- len. Proefpersonen waren ge- langenen, bejaarden en onge- leeslijk zieken, zo bleek uit iet rapport. Familieleden wer en door de regering om de üin geleid omtrent de ware frd van de experimenten, ommige proefpersonen kre- en stralingsdoses die 98 maal loger lagen dan het toen gel ende maximum. Iet de experimenten wilden le onderzoekers van het mi- listerie de biologische effecten neten van radio-actief materi al, de stralingsdoses van inge spoten, ingenomen of geïnha leerde radio-actieve stoffen en het tempo waarmee radio-ac tieve stoffen hun tocht door het lichaam voltooien. Voorzit ter Edward Markey van de subcommissie vroeg zich in een brief aan minister van energie John Herrington af of de intense wens om de gevol gen van radio-actieve besmet ting te leren kennen de Ame rikaanse geleerden ertoe had gebracht de waanzinnige expe rimenten op mensen van de nazi's na te bootsen. Markey drong er bij de regering op aan de nog levende proefpersonen op te sporen en hen schadeloos te stellen voor eventuele ge volgen van de proeven. Gruwelijke proeven Gruwelijke staaltjes waarvan het rapport verslag deed zijn: het toedienen van radio-actief uranium aan 57 normale vol wassenen in het laboratorium van Los Alamos in de jaren zestig. Het toedienen van radi um of thorium aan twintig be jaarden in het Massachusetts Insititute of Technology in de jaren zestig. Het injecteren van achttien ongeneeslijk zieken met plutonium in het kader van het zogenaamde Manhat tan Project, dat tussen 1945 en 1947 in verschillende zieken huizen in de VS werd uitge voerd. Het inspuiten van ura- niumzout bij zes patiënten met goede leverfuncties op de uni versiteit van Rochester in 1946-47. Drie patiënten wer den omschreven als respectie velijk hallucinerend, emotio neel gestoord en dakloos. Be straling van de teelballen bij 131 gevangenen in de staatsge vangenissen van Oregoh en Washington, van 1963 tot 1971. Injecteren met uranium van twaalf veelal comateuze pa tiënten met een ongeneeslijke hersentumor in het ziekenhuis van Massachusetts, van 1953 tot 1957. Zeven opzettelijke lekkages, tussen 1963 en 1965, van radio-actieve iodine uit een proefstation van de com missie voor atoomenergie in Idaho, waarbij bovendien ze ven mensen melk te drinken kregen van koeien die besmet gras hadden gegeten, en men sen in weilanden werden neergezet tijdens de radio-ac tieve uitstoot. De Syrische ambassadeur in Londen, Loutof Allah Haydar (m) werd gisteren belegerd door de pers nadat bekend was geworden dat de Britse regering bewijzen heeft dat Syrië betrokken bij terroris tische aanslagen. (Van onze correspondent Roger Simons) LONDEN Enkele uren voordat de Britse minister van buitenlandse zaken de Syri sche ambassadeur te verstaan had gegeven dat hij zijn koffer kon pakken, had de Old Bai ley van Londen de Jordaanse terrorist Nezar Hindawi (32) veroordeeld tot 45 jaar cel. Dit was de zwaarste gevangenis straf die ooit in Engeland was uitgesproken. Hindawi werd afgelopen april in Londen in de kraag gevat nadat hij op Heathrow Airport zijn Ierse verloofde Ann-Marie Murphy, een reistas had over handigd waarin een tijdbom was verborgen. De zwangere Ann-Marie zou per El Al- -Boeing naar Israël vliegen waar zij met haar Jordaanse vriend zou trouwen. De tijd bom werd echter ontdekt en enkele dagen later belandde Hindawi in de cel. Hindawi ontkende alle be- schuldingen. Hij zou slechts drugs in de tas van zijn vrien din gestop hebben. Afgelopen mei wist Hindawi een brief uit de gevangenis van Brixton te smokkelen, bestemd voor een neef van hem in het Genua. Hij vroeg deze in Syrië het no dige te doen om een eventuele ruil op touw te zetten. Hinda wi dacht dat als enkele Israë li's in Syrië werden vrijgela ten, de Britten hem op ver zoek van Israël zouden laten gaan. De Italiaanse politie wist de brief te onderscheppen en bracht Scotland Yard op de hoogte. Deze wist dat Nezar Hindawi een broer had, die verbleef in West-Berlijn en eveneens betrokken was bij Arabische terreur. De West- -Berlijnse politie trok een tip na van de Yard, dat de Hinda- wi's iets te maken hadden ge had met twee plaatselijke bomaanslagen, waaronder deze op de La Belle-disco theek. Daar waren twee Ame rikaanse soldaten om het le ven gekomen. Om hun dood te wreken gaf president Reagan zijn luchtmacht bevel enkele raids uit te voeren op Libië dat hij aansprakelijk stelde voor de Berlijnse bomaanslagen. In werkelijkheid waren deze niet het werk van Libiërs. De politie pleegde een razzia in Hachmed Hindawi's flat in West-Berlijn. De vogel was ge vlogen, maar er werden be zwarende documenten gevon den. Ondertussen had Scot land Yard Nezar Hindawi te pakken gekregen in Londen. Hij bekende dat hij werkte voor de Syrische spionage dienst, in ruil voor financiële steun aan zijn Jordaanse anti- -Israëlische beweging. Tijdens zijn proces voor de Old Bailey trok Hindawi deze bekentenis echter in. Zijn vroegere Ierse vriendin bracht afgelopen zomer hun kind ter wereld, een meisje. (Door onze correspondent Bob van Huet) PARIJS Een meerderheid van de Fransen is zich tegen uit breiding van het aantal kerncentrales in Frankrijk. Dat blijkt uit een gisteren in het weekblad Express gepubliceerd onder zoek. Een hele ommezwaai vergeleken met de uitkomsten van een soortgelijk onderzoek vier jaar geleden toen 62 procent nog voorstander was van uitbreiding van het nucleaire park. Op dit moment zijn in Frankrijk veertig centrales in bedrijf, waarmee 65 procent van de elektriciteitsproduktie wordt opgewekt. In aanbouw zijn niet minder dan 23 centrales. De op zijn minst eenzijdige voorlichting van de Franse autoritei ten heeft blijkbaar niet kunnen voorkomen dat de Fransen het atoom wantrouwen na Tsjernobyl. Ruim drie kwart van de on dervraagden meent dat over de gevolgen van die ramp niet de waarheid is gezegd en veel is verzwegen. BRUSSEL Na een tip van Interpol heeft de politie van Brussel bij huiszoekingen in die stad enige tienduizenden valse biljetten van een miljoen Reichs-mark in beslag geno men. Het gaat om waardeloze bankbiljetten die het jaartal 1923 dragen en die al heel lang ongeldig zijn. In die tijd was de inflatie in Duitsland zo hoog opgelopen dat men ge noodzaakt was om onder meer biljetten van een miljoen Reichs-mark te drukken. Onderzoek heeft uitgewezen dat de Brusselse drukker in opdracht van een Zwitserse bedrijf in totaal 50.000 bank biljetten van een miljoen Reichs-mark moest produce ren. Die zouden naar Hong kong, Singapore, Taiwan en Japan worden uitgevoerd om daar gebruikt te worden bij begrafenisrituelen. Religieuze tradities in het Verre Oosten zouden in sommige gevallen bepalen dat samen met het li chaam van een overledene een aantal bankbiljetten verbrand moet worden. De politie in Brussel zit nu wel met een probleem. De man die de nieuwe bankbiljetten ge drukt heeft, kan moeilijk van valsemunterij beschuldigd worden omdat de bankbiljet ten al jarenlang niet meer gel dig zijn. De „vervalste" bank biljetten hebben volgens de Brusselse gerechtelijke politie totaal geen waarde, ook niet voor verzamelaars. Congres Int. Rode Kruis in politiek vaarwater GENÈVE Het neutrale karakter van het Internationale Rode Kruis, momenteel in congres bijeen in Genève, loopt gevaar nu het congres op het punt staat politieke stellingname in te nemen. De delegaties stemmen vandaag hoofdelijk over een door Kenia ingediende motie die vrijwel zeker tot uitsluiting van de Zuida- frikaanse delegatie zal leiden. Westerse delegaties, die aanvan kelijk een geheime stemming hadden geëist, zullen niet mees temmen. In ruil voor het hoofdelijk stemmen hebben de Afri kaanse landen beloofd af te zien van verdere pogingen waarne mersstatus te verkrijgen voor de drie belangrijkste verzetsbewe gingen tegen het apartheidsbewind ANC, SWAPO en PAC (Panafrikaans Congres). (Van onze correspondente Margaret Jacobsohn) AAPSTAD „Is het nu een loodsklap of een buitenkans?", roeg de verontrustte Zuida- rikaanse zakenwereld zich af, loen de terugtrekking van \merikaanse bedrijven de af- jelopen week in een stroom- 'ersnelling kwam. Niet min- ler dan vier van de grootste Amerikaanse firma's hebben angekondigd uit Zuid-Afrika zullen vertrekken: General lotors, sinds 1926 hier geves- IBM; Warner Bros (dat ten aandeel van 30 heeft in Zuidafrikaanse platen- markt) en Honeywell. Eerdere «drijven die hun Zuidafri- taanse tak afstootten waren: ieneral Electric, Ford (slechts en gedeeltelijke terugtrek- ting), Coca Cola en Polaroid, iinds 1984 is het totaal van be kijven die vertrokken zijn of tezig zijn te vertrekken op uim zeventig gekomen. lomenteel zijn er nog zo'n 250 buitenlandse ondernemingen werkzaam in Zuid-Afrika, maar de druk die op hen uit geoefend wordt neemt steeds toe, terwijl de inkomsten da len. Het is een kwestie van af wachten hoeveel bedrijven nog hun biezen zullen pakken, met het oog op het vergaande pakket sancties waartoe het Amerikaanse Congres, on danks het veto van president Reagan, vorige maand besloot. Eén van die sanctie-maatrege len luidt dat het Congres met ingang van 12 november nieu we Amerikaanse investerin gen in Zuid-Afrika verbiedt. Weggevertjes Een bedrijf dat op het randje zweeft van wel of niet ver trekken is Rank Xerox. In mei •van dit jaar werden er door het bedrijf herhaaldelijk ad vertenties geplaatst met de tekst: „Als de Zuidafrikaanse regering haar woord houdt Sancties EG tegen Zuid-Afrika op de tocht BRUSSEL De uitvoering van economische sancties waar toe de EG-lidstaten op 16 september hebben besloten, dreigt op problemen te stuiten als gevolg van onenigheid tussen de twaalf EG-landen. Frankrijk, Groot-Brittannië, Denemar ken en Portugal willen dat de „strafmaatregelen" bekrach tigd worden door middel van in elk EG-land te treffen na tionale maatregelen. De acht andere lidstaten (onder welke dus ook Nederland) willen dat er een algemene EG-regeling komt. Maandag wordt er in de bijeenkomst van de ministers van buitenlandse zaken van de EG in Luxemburg over die zaak gepraat. (over hervormingen) is er geen reden voor Xerox om weg te gaan". Het moederbe drijf van Rank Xerox in de Verenigde Staten heeft ver klaard nu „ontmoedigd" te zijn wat betreft de situatie in Zuid- Afrika. Toch klinkt het, net als de commentaren van andere zegslieden van bedrijven, een beetje alsof het expres zo ge speeld is. Onder het mom van SMID JE VERHOLENKARELTJE KNETTER EN DE TOVERBUBBEL verzak," gelastte de dictator. „Laat ze zo'n beetje knoeien en kijk wat ze waard zijn. Als het wat is maak er dan een spontane volksbewe ging van en vul de tribunes met gilgroepen van de jeugdbeweging. Begrepen?" - De luitenant zei, dat-ie het begrepen had en nam zijn twee gasten mee door een prachtige, marmeren gang. „Zijn ze het paleis aan het verbouwen?" vroeg Kareltje Knetter toen. „Ik zag straks zo veel latwerk en balken en planken. Het leek net of de boel in de steigers stond." - De luitenant Haverzak slaakte een verbitterde zucht. „Wat je gezien hebt, was slechts decor," zei hij. „Lat werk en gips, linnen en verf. Van ver af lijkt het héél wat. Maar als je er éénmaal achter geke ken hebt, dan zie je dat alles slechts theater is. Niks als theater. Daar houden ze het volk hier zoet mee. En je mag het weten, hoor. In de win kels is hier niks te koop, 0e ondergrondse rijdt niet, en in de hele stad is maar één fatsoenlijke auto te vinden. morele overwegingen is het te rugtrekken van firma's in es sentie, zoals een zegsman van IBM verklaarde, een kwestie van het overwegen van zake lijke belangen. De bedrijven sluiten niet sim pelweg hun fabrieken en ne men hun activa mee naar een andere vestiging. In bijna alle gevallen verkopen zij hun aandelen en doen hun activa over aan plaatselijke bedrijven of aan het personeel. Hierbij worden vaak aantrekkelijke financiële regelingen getroffen door de scheidende directies met degenen die zo'n fabriek overnemen, zodat het bijna weggevertjes lijken. Bovendien zullen er overeen komsten worden gesloten met betrekking tot vergunningen en distributie van de Ameri kaanse produkten in Zuid- Afrika, zodat de artikelen niet van de Zuidafrikaanse markt zullen verdwijnen. Dit is be doeld om iedereen tevreden te stellen. Het zal betekenen dat ondanks het feit dat de bedrij ven niet meer zélf aanwezig zullen zijn in Zuid-Afrika, men toch nog de produkten kan kopen en gebruik kan maken van de diensten. List De levering van Polaroid-arti- kelen is er de afgelopen twee jaar niet minder op geworden en ook de produkten van IBM, General Motors en Coca Cola zijn nog volop verkrijgbaar. De winsten zullen evengoed hun weg naar Amerika vin den. Verwacht wordt dat hier in de komende jaren niet veel verandering zal komen. De betreffende 'bedrijven zul len met de hand op het hart beweren, als ze daartoe ge dwongen worden door anti- apartheidsbewegingen of con gresleden, dat ze geen geld meer investeren in Zuid-Afri ka. Ze spreken dan inderdaad de waarheid, maar eigenlijk is het puur bedrog. Of de militante anti-apart heidsbewegingen genoegen zullen nemen met deze kreten over de stopzetting van inves teringen is nog maar de vraag. Zij richten nu hun kritische blik op de vergunning- en dis tributie-regelingen in een po ging om alle Amerikaanse merknamen het land uit te krijgen. Er gaan al geruchten dat de exodus van Amerikaan se bedrijven een list is van de p.r.-functionarissen. Op deze manier blijft Zuid-Afrika een fzetgebied voor de Amerika- len via de Zuidafrikaanse on dernemingen. Het lijkt eigen lijk alleen maar een kwestie van naamsverandering. Sancties De verslechterde situatie in Zuid-Afrika vindt haar oor zaak in een combinatie van factoren: het uitroepen van de noodtoestand, waardoor de po litie haar optreden tegen de zwarten verscherpte; de op roep tot sancties door de aarts bisschop van Kaapstad, Des- mond Tutu; en het besluit van de staat Californië om aande len ter waarde van elf miljard dollar te verkopen van onder nemingen met Zuidafrikaanse belangen, als gevolg van acties door anti-apartheidsbewegin gen in Amerika. Hieruit vloeide voort dat het land in politieke onzekerheid geraakte, dat de Rand, de Zuidafrikaanse munteenheid, kelderde en dat daardoor de economie drastisch verslech terde. Dit had uiteraard zijn terugslag op het investerings klimaat, dat door de Ameri kaanse bedrijven altijd als zeer gunstig werd beschouwd. De opbrengsten bleken gewoon niet hoog genoeg meer om de kosten van de veelvuldig ge houden directievergaderingen te dekken. De directies waren constant bezig maatregelen te bedenken en te nemen tegen de acties van de anti-apart heidsorganisaties. De aankondigingen van de grote Amerikaanse bedrijven afgelopen week om zich terug te trekken zal de politiek en de zakenwereld van Zuid- Afrika beslist aan het wanke len brengen. Hoewel deze zich tot nog toe onbewogen hebben opgesteld. Men beweert dat plaatselijke bedrijven financieel in staat zijn om de Amerikaanse be drijven over te nemen. Dit zal betekenen dat er nu handel gedreven kan worden zonder dat er morele en andere druk wordt uitgeoefend door de moederbedrijven in het bui tenland. Zuidafrikaanse za kenlieden beargumenteren dat de terugtrekking van de Ame rikaanse firma's een nieuwe impuls aan het zakenleven in het land zal geven, waardoor de economie weer zal opbloei en. Veel conservatieve blan ken zullen opgelucht zeggen „opgeruimd staat netjes" als de buitenlandse bedrijven ver dwijnen. Experts op het gebied van de industrialisatie geloven echter dat de verwachte economische opleving geen lang leven is be schoren; misschien twee tot drie jaar, maar zeker niet lan ger. Daarna zal er weer een economische terugslag komen met een sterke stijging van de werkloosheid, die nu al zo'n zestig procent is in sommige zwarte wijken. De sanctie- maatregelen van de EG, de Verenigde Staten, de Com monwealth en andere groepe ringen zullen dan duidelijk hun effect hebben. Cynici verkondigen dat de ge lukkige ondernemers die nu onder gunstige omstandighe den bedrijven gaan overne men, inderdaad zullen profite ren en grof geld gaan verdie nen. Zodra de Zuidafrikaanse economie dan weer tekenen van zwakheid zal gaan verto nen, leiden zij allang een luxueus leventje in een ander land. Terwijl Zuid-Afrika, zonder buitenlandse investe ringen, nieuwe technologieën en een aandeel in de wereld markt, aan haar schijnbaar on geneeslijke ziekte ten onder zal gaan. Het buitenland heeft al te ken nen gegeven dat ze voorziet dat Zuid-Afrika ook in de „ba nanen-republiek categorie" in gedeeld zal worden, als gevolg van de economische ontwikke lingen. Het Amerikaanse con sulaat in Johannesburg meld de twee maanden geleden in een geheim rapport dat Zuid- Afrika „langzamerhand begon te lijken op een willekeurig ander Afrikaans land". Het rapport beschreef Zuid- Afrika vervolgens in niet zul ke vleiende bewoordingen. Dit heeft nogal voor opschudding gezorgd in Pretoria en zal waarschijnlijk leiden tot een storm van protesten aan het adres van de regering Reagan. De terugtrekking van Ameri kaanse bedrijven uit Zuid- Afrika kan een kettingreactie veroorzaken wat betreft de Europese bedrijven. Het lijkt alsof Britse en Westduitse be drijven nog geen plannen heb ben in die richting. Neder landse bedrijven, zoals Philips en Shell, hebben gezegd dat ze de apartheid liever van bin nenuit willen bestrijden. In dien de Europese bedrijven wèl de Amerikaanse exodus zullen volgen, zullen we wel merken of de sancties een doodsklap of een buitenkans voor Zuid-Afrika zullen zijn. MARGARETH JACOBSOHN Bc Ien luxe handdoek van 50 x 100 cm wordt uw deel als u ons een nieuwe abonnee opgeeft. De nieuwe abonnee wordt ook hartelijk verwelkomd: deze krijgt de krant de eerste twee weken gratis. I Not I Alac Noteer als nieuwe abonnee ingaande Naam: Adres Telefoon:(voor controle bezorging) Deze ontvangt de krant de eerste twee weken gratis. Daarna wordt het abonnement betaald per 0 maand automatisch betalen f 23,04 0 kwartaal acceptgiro f 68,93 Stuur als dank de handdoek aan: Naam:Voor Adres: Postcode/plaats: Stuur deze bon ingevuld aan de Leidse Courant, Antwoordnummer 998, 2500 Vd Den Haag (postzegel betalen wij). iG$8qo\ CeidócSotwont

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1986 | | pagina 5