Gedenken
Paul van der Harst: „Verspieder
onder christenen in Nicaragua
Gelukkig dat Gerechtshof zaak
Goeree nog eens kan overdoen"
aan tafel
ACHTERGROND
ÊeidócScHwant
kerk
wereld
beroepingen
Europa en de nul-optie
ZATERDAG 25 OKTOBER 1986 PAG1
Gerechtshof weigert R.-K.-secretaris vrij te laten NG-Sendingkerk zendt uit via ANC-zender
Het Hooggerechtshof te Pretoria heeft geweigerd pater
Smangaliso Mkhatshwa, secretaris van de r.-k. bisschoppen
conferentie van Zuidelijk Afrika, vrij te laten. Hij verblijft
sinds de afkondiging van de noodtoestand in Zuid-Afrika,
afgelopen juni. in hechtenis. De bisschoppenconferentie had
om de vrijlating verzocht. Het hof overwoog dat pater
Mkhatshwa zich binnenkort voor de rechter moet verant
woorden. Hij wordt ervan beschuldigd lid van het verboden
ANC te zijn en scholieren tot geweld te hebben aangezet.
Tijdens zijn hechtenis werd pater Mkhatshwa, een ver
klaard tegenstander van de apartheid, gedurende meer dan
24 uur zwaar gemarteld.
De Nederduitse Gereformeerde Sendingkerk gaat binnenkort
uitzendingen verzorgen op Radio Freedom, het radiostation
van de verboden Zuidafrikaanse bevrijdingsbeweging ANC. De
synode van de NG-Sendingkerk, waarvan ds. Allan Boesak
praeses is, heeft hiertoe besloten. De synode verwierp met gro
te meerderheid een voorstel alle banden met het door de rege
ring gecontroleerde televisie-en radiostation SABC te verbre
ken. Dit station onderhoudt nauwe contacten met de Nationale
Party van premier Botha en de blanke Nederduitse Gerefor
meerde Kerk. Enkele synodeleden waren van mening dat de
Sendingkerk niet langer op de SABC mocht uitzenden, omdat
het station fungeert als een „propagandakanaal voor een on
rechtvaardig systeem".
Wijsheid is voor de
ziel, wat gezondheid is
voor het lichaam
La Rochefoucauld
„Sluit de deur naar giste
ren". Dat is kortgezegd het
advies van de schrijver Way
ne W. Dyer in zijn laatste
boek „Prettige feestdagen".
Het is mooi gezegd, maar ik
geloof er niet erg in. Ik vind
het zelfs een gevaarlijk idee.
Vandaag is niet los te maken
van gisteren. Soms wordt de
dag van vandaag overheerst
door wat er gisteren is ge
beurd. Naarmate we ouder
worden, is ons leven vervuld
van herinneringen. Herinne
ringen die ons goed doen en
herinneringen die pijn doen.
Er zijn herinneringen die je
wel zou willen vergeten,
maar die je nog steeds par
ten spelen. De deur naar gis
teren gaat niet zomaar dicht.
Het kost soms veel moeite
en pijn om iets wat gebeurd
is achter je te laten. Een
nieuwe start maken, is niet
altijd eenvoudig. Het verle
den kan een last zijn, maar
het verleden kan ook een
steun zijn. Je staat bijvoor
beeld voor een moeilijke op
gave en je denkt: „Hoe heb
ik dat toen ook al weer aan
gepakt". Of je denkt: „Ik
moet het nu anders aanpak
ken". Van het verleden kun
je leren.
Bovendien heb je niet alleen
je eigen levensgeschiedenis.
Wij leven altijd te midden
van mensen. Ook andere
mensen kunnen je inspire
ren, een eind op weg helpen.
Van mensen uit het verleden
valt ook te leren voor het le
ven nu. Allerheiligen en aller-
zielen zijn dagen, aan het
begin van november, waarin
het gaat om gedenken. We
gedenken de mensen die
met overtuiging vanuit hun
geloof geleefd hebben. Dat
zijn niet alleen de mensen
die officieel heilig zijn ver
klaard. Het kan ook je moe
der zijn. of een oom of een
tante, of een vroegere pas
toor uit de parochie, of een
buurman. Iemand wiens le
ven je inspireert tot op deze
dag. Ze zijn voor ons niet al
leen onvergetelijk geworden,
maar leven nu nog voor ons.
Heiligen zijn de mensen die
de hitte van de dag hebben
doorstaan en niet bezweken
zijn. Moedige mensen van
wie vertrouwen en hoop uit
ging. Met allerzielen geden
ken we de overledenen. Hun
namen worden genoemd.
Het kerkhof wordt bezocht.
Het gaat niet alleen om de
overledenen op deze dag,
maar nog meer om de nu
nog levenden. De achterge
blevenen. Zo vaak hoor ik uit
hun mond: „Niemand noemt
nog de naam van mijn man.
Bijna niemand komt nog.
Zijn naam wordt angstvallig
vermeden". „Op de dag van
mijn huwelijk deed ik zelf de
voorbede voor mijn vader.
Het was doodstil in de kerk.
Het was moeilijk om te doen,
maar het heeft me ook heel
goed gedaan. Ik zal hem
nooit vergeten en ik heb een
hekel aan mensen die niet
met mij over hem willen pra
ten. Ik wil er graag over pra
ten", zo vertelde een jonge
re mij. In plaats van „sluit de
deur naar gisteren", zou ik
liever zeggen: „open de deur
naar elkaar". Geef het ge
denken de kans. Als het ge
denken de kans krijgt, het
verleden niet verzwegen
hoeft te worden, dan kah de
deur naar morgen open-
Nederlandse Hervormde Kerken
Bedankt voor Huizen, A.v.d.Beek te
Genemuiden.
Gereformeerde Kerken
Beroepen te Hoogeveen, drs.L.Gros-
heide te Sint Jacobiparochie.
Gereformeerde Kerken vrijgemaakt
Bedankt voor Dalfsen, J.F.de Haan
te Lutten.
DEN HAAG „Verspie
ders". Die titel geeft Paul
van der Harst zichzelf en
zijn vrouw Nel. Ze zijn
door de hervormde zen
ding uitgezonden naar
Nicaragua en wonen en
werken sinds twee jaar in
Managua, de hoofdstad.
„Ik beschouw ons als ver
spieders voor de kerken
in Nederland om te zien,
maar vooral ook: te on
dergaan hoe de armen
van Nicaragua de bijbel
gebruiken als inspiratie
bron voor hun dagelijks
leven".
Dat dagelijks leven wordt ge
kenmerkt door de bijzondere
omstandigheden waarin het
land zich bevindt, na de san-
dinistisehe volksopstand. Na
een periode van dictatuur on
der Somoza nu een tijdperk
van opbouw en ontwikkelen
van rechten van het volk.
Dwars daar doorheen lopen
de activiteiten van de Vere
nigde Staten, die contra-revo
lutionaire groeperingen steu
nen.
Van der Harst is duidelijk in
zijn analyse van de aeitiveiten
van Reagan. Nicaragua ligt
strategisch op een belangrijk
punt in Midden-Amerika. Bo
vendien zal het welslagen van
de sandinistische (volgens
Reagan een marxistische) re
volutie in Nicaragua het kli
maat voor een soortgelijke
omwenteling in de buurlan
den alleen maar gunstig beïn
vloeden. Reagan heeft er dus
alle belang bij dat Nicaragua
in zijn pas blijft lopen. Net als
trouwens Gorbatsjov er alle
belang bij heeft dat Afghanis
tan aan de leiband van Rus
land blijft lopen. Voor Rus
land is een anti-communis
tisch land net zo'n bedreiging
als een onafhankelijke rege
ring in Managua dat voor de
Verenigde Staten is.
Voor Van der Harst is de lijn
van de Reagan-politiek naar
bijvoorbeeld Nederland, ge
makkelijk te trekken. „Er is
natuurlijk een verschil in de
benadering van Reagan en
die van minister Van den
Broek. Reagan geeft geld voor
wapens en Nederland geeft
geld voor hulpverlening en
ontwikkeling. Toch is er naar
zijn mening niet een wezen
lijk verschil. De belangen van
de Noordamerikaanse buiten
landse politiek zijn de belan
gen van West-Europa.
„In die zin is er sprake van
medeplichtigheid. De vraag
die je je als Europeees chris
ten moet stellen: „Waar sta
ik? Welke belangen wil ik
dienen?".
In Nicaragua hebben veel
christenen gekozen. Zij steu
nen de regering in het stre
ven naar een eigen weg, tegen
de belangen van Noord-Ame-
rika in. Hun geschiedenis laat
de Verenigde Staten zien als
een imperialistische mogen-
heid. die als de Farao in de
bijbel een klein volk onder
drukt en het zijn vrijheid wil
ontnemen.
Hebbers
„Het moeilijke voor ons in
West-Europa is dat te kunnen
of te willen begrijpen. Wij
denken vanuit onze positie als
„hebbers". Wij hebben belang
bij handhaving van de econo
mische relaties zoals die er nu
zijn; wij willen geen duurdere
Nicaraguaanse koffie, ook al
komt dat de armen van dat
land ten goede. Het gaat dus
niet in de eerste plaats om een
positiebepaling ten opzichte
van Reagan en Nicaragua,
maar vooral om onze eigen
houding. Durven we erken
nen dat wij medeplichtig zijn
aan het instandhouden van
onrechtvaardig beleid? Of
Paul van der Harst
willen we het verhaal geloven
van de „gerechtvaardigde
verdediging van onze wester
se waarden?"
Paul van der Harst gaat nog
even verder op het beeld van
de Egyptische Farao die in
het bijbelverhaal geconfron
teerd werd met de macht van
God die een verbond had ge
sloten met het onderdrukte
volk. „God stuurt Mozes er op
uit om zijn volk mee te ne
men. de woestijn door naar
het beloofde land. Dat kleine
verdrukte volkje is Zijn part
ner. Mozes wilde aanvanke
lijk niet, het volk durfde het
niet aan. En toen de Israëlie
ten eenmaal in de woestijn
waren, wilden ze terug („wa
ren we maar bij de vleespot
ten van. Egypte"), ze hadden
Straatbeeld van Juigalpa,
gua.
stad in het midden van Nicara-
behoefte aan een gouden kalf
als zichtbare god. Zo moeilijk
is het blijkbaar, om met God
op weg te gaan".
„Dit verhaal, is dat niet pre
cies het verhaal van onze we
reld? We weten dat het niet
rechtvaardig is zoals de rijke
landen met de arme landen
omgaan. Maar we hebben
angst om uit onze verzekerde
veiligheid te treden, van de
„vleespotten" weg te gaan en
mee te trekken met de armen
en onderdrukten naar een on
zekere toekomst. Onze angst
voor het wegvallen van onze
welvaart, onze zekerheden en
onze veiligheid gelden voor
ons sterker dan de gevaren
waaraan de mensen bloot
staan die wél de woestijn zijn
ingetrokken".
Belangen
Paul van der Harst laat er
geen twijfel over bestaan: De
Niearaguanen zijn een volk
dat zich probeert te ontwor
stelen aan de Farao. Voor
hem is in dat proces iets zicht
baar van Godsopenbaring,
van diens bevrijdende hand.
„Want God is daar waar om
de gerechtigheid wordt ge
vochten. Daar wil ik graag bij
zijn, als „sensor". Om te erva
ren wat het is om als arme
onderweg te zijn naar een be
tere toekomst. En daarvan te
rapporteren aan een kerk die
tóch intellectualistisch denkt
en spreekt over de armen.
Want laten we eerlijk zijn, de
•kerk in Nederland is toch een
middenklassekerk. Ze kan het
leven niet delen met de rand
groepen in onze samenleving.
Des te moeilijker is het om
echt naast de armen van de
derde wereld te staan".
De kerk in het westen zit
midde;n in een web van be
langen die haaks staan op de
boodschap van het Evangelie,
meent Van der Harst. „Als je
een poosje weg bent. valt het
je des te sterker op als je weer
even hier bent. Bijvoorbeeld
de reclame. Die van Marlboro,
het cigarettenmerk. Aan de
uitvalswegen staan ze, die
grote zuilen. Fallussymbolen,
Baölspalen, die de vrucht
baarheid en de produktie van
ons systeem eren, zijn het. Te
kenen van potentie, glamour,
spierkracht en aantrekkelijk
heid. Het zijn de afgodsbeel
den van onze samenleving.
We moeten de krachten van
mode en consumptiedwang
niet onderschatten. Het is een
geoliede machine die heel
flexibel inspeelt op alles wat
zich voordoet in de samenle
ving. Bn er is maar een doel:
de mens als consumerende
factor. Die mens wordt bo
vendien steeds individualisti-
seher. De afgod van de priva
cy is doorgedrongen tot het
kerkelijk leven. In de ge
meente en parochie moet alles
gebeuren van september tot
april. Want daarvoor en daar
na eist de ontspanningsindus
trie ons op. We gaan er een
weekeindje tussen uit, ieder
voor zich; we zonderen ons af
van de gemeenschap om bij te
tanken. Koffiedrinken na de
kerkdienst kan al bijna niet
meer, we willen zo gauw mo
gelijk terug om „onszelf te
zijnHuisbezoek in de
avonduren schaffen we af
omdat we massaal voor de te
levisie zitten of omdat we ons
offer moeten brengen aan de
joggingcultuur. Armen heb
ben een veel helderder kijk
op onze rijkdom en ons privé-
leven. Ze kunnen ons laten
zien hoe wij zijn geketend met
gouden kettingen".
„De kerken in Nicaragua er
varen de werkelijkheid van
de verhalen uit de bijbel, die
een getuigende geschied
schrijving zijn van Gods aan
wezigheid in de strijd van de
armen tegen het onrecht.
Waar ze met die strijd uitko
men, weten ze niet; God is
immers geen levensverzeke
ring. Maar misschien is dat
wel de essentie van christelijk
leven: op weg gaan, in Gods
naam. omwille van de gerech
tigheid".
„Wat ik geleerd heb van de
armen in Managua, van bij
voorbeeld de moeders die rou
wen om hun gesneuvelde zo
nen. is dat in het diepste on
recht God zich reddend en
herscheppend openbaart. En
de vraag is of wij, in onze cul
tuur, onze vijanden, die ons
afhouden van het christelijke
leven, leren herkennen en be
strijden; Onze rijkdom, ons
materialistisch denken, onze
privacy-cultuur. Als we dat
durven en als we ons willen
laten bevrijden van onze gou
den ketenen, zullen we net als
de kerk van Nicaragua, de
woestijn in moeten, zonder te
weten waar we uitkomen. Het
enige wat we weten is dat
God zich kenbaar maakt, juist
als wij niet meer weten welke
kant we opmoeten".
LUTSEN KOOISTRA
MR. HAFFMANS: „ONBEGRIJPELIJK VONNIS"
„Volslagen onbegrijpelijk". Zo
karakteriseert mr. Charles
Haffmans, docent strafrecht-
wetenschappen Universiteit
van Amsterdam de motive
ring van de Zwolse rechtbank
om het evangelistenechtpaar
Goeree geen straf op te leg
gen. ondanks dat de recht
bank de evangelisten schuldig
acht aan een misdrijf. Zoals
bekend maakte het echtpaar
zich schuldig aan „uit een uit
lating openbaar maken, die
naar de dader weet of redelij
ker wijs moet vermoeden,
voor een groep mensen we
gens hun ras, hun godsdienst
of hun levesovertuiging bele
digend is".
„Op het eerste gezicht", aldus
mr. Haffmans, „geeft de uit
spraak van de Zwolse recht
bank reden om te veronder
stellen dat een wijze beslissing
was genomen; ook al omdat
daarbij vermeld wordt: „iede
re vorm van strafoplegging
schiet thans zijn doel voorbij".
Verwacht mocht" dan ook
worden dat de rechtbank in
haar motivering van de uit
spraak eerst zou aangeven dat
er wel degelijk sprake was
van een misdrijf, dat dit mis
drijf ook van ernstige aard
was en vervolgens uitgebreid
zou motiveren waarom beslo
ten was aan deze daders geen
straf op te leggen. Wellicht
was de rechtbank van mening
dat het strafrecht nauwelijks
een geëigend middel was om
aan deze vorm van discrimi
natie een einde te maken. Bo
vendien valt te bedenken, dat
de Goerees, opgesloten als
martelaren voor Gods woord,
een extra, dimensie zouden
toevoegen aan hun verderfe
lijke aktiviteiten en nog meer
publiciteit aan hun opvattin
gen zouden geven.
Nieuwsgierig naar deze of
soortgelijke uitgebreide moti
vering kwam mij het vonnis
van de Zwolse rechtbank on
der ogen en tot mijn stomme
verbazing niets van dit alles.
Integendeel. Weliswaar
meent de rechtbank dat we
gens het ernstig grievende ka
rakter van de strafbare han
delingen het opleggen van
een zelfs onvoorwaardelijke
vrijheidsstraf zou zijn gebo
den. In het bijzonder omdat
de verdachten hadden aange
kondigd toch met hun „evan
gelisatie" door te gaan. Maar
dan komt er een onbegrijpelij
ke omslag. Vervolgens meent
de rechtbank namelijk dat de
bedoelingen van de Goerees
met deze voor een grote groep
mensen uiterst grievende uit
latingen „volstrekt zuiver"
waren en dat ze daarom geen
straf verdienen.
Dit is volslagen onbegrijpelijk
omdat de rechtbank eerst bij
de schuldigverklaring zegt dat
de Goerees wel degelijk de
bedoeling hebben gehad om
uitlatingen openbaar te ma
ken, die naar zij wisten of re
delijkerwijs moesten vermoe
den voor een groep .mensen
wegens hun ras of godsdienst
beledigend waren. Zuivere of
niet zuivere bedoelingen is
dan niet meer relevant. Dat
stadium is gepasseerd met de
schuldigverklaring en de
rechtbank kan dan niet meer
langs een omweg op haar eer
dere uitspraak terugkomen.
Immers het misdrijf is: het
opzettelijk openbaar maken
van dergelijke uitlatingen. De
bedoeling van het openbaar
maken van deze uitlatingen
kan dan wel een andere zijn
dan het beledigen van een
groep mensen wegens hun ras
of godsdienst, maar daarover
gaat het niet bij dit misdrijf.
De Goerees hadden, gezien de
inhoud van de publicaties,
tenminste redelijkerwijs moe
ten vermoeden dat dit wel het
bijkomend effect zou zijn van
hun aktiviteiten en zo de be
doeling daarop al niet was ge
richt dan was dit effect in ie
der geval op de koop toe ge
nomen en volgens het Neder
landse strafrecht levert dat
een misdrijf op.
Het is maar goed dat de offi
cier van justitie in hoger be
roep is gegaan tegen het von
nis van de Zwolse rechtbank,
Het Gerechtshof Arnhem kan
de zaak dan tenminste nog
eens beter doen". Aldus mr.
Haffmans.
Burundi
onteigent
238 R.-K.
scholen
De regering van Burundi
heeft haar campagne tegen de
kerk verscherpt. Volgens de
r.-k. organisatie „Missio" wer
den begin oktober alle 238
rooms-katholieke scholen ont
eigend zonder dat dit van te
voren was meegedeeld. De
ongeveer 350.000 scholieren
en studenten van deze scho
len stonden plotseling voor
gesloten deuren. Alle meubels
en leermiddelen waren in be
slag genomen.
De regeringsmaatregel zal
vooral de zwaksten van de sa
menleving treffen, vreest
Missio. Deze mensen kunnen
namelijk het hoge schoolgeld
voor de staatsscholen niet op
brengen. Bovendien kan als
gevolg van de maatregel de
alfabetiseringscampagne van
de kerken op het platteland
worden stopgezet.
De onteigening van de scho
len lijkt een reactie te zijn op
het protest van de rooms-ka
tholieke bisschoppen van Bu
rundi tegen de sluiting van
het kleinseminarie vorige
maand.
Ruim de helft van de 4,5 mil
joen inwoners van Burundi is
rooms-katholiek. De repu
bliek behoort tot de armste
landen van de wereld.
Gebonden champignonsoep - gegrilleerde
karbonade met witlofsalade en patates frites -
surprisevla
Voor twee: hitje, 10 g boter, 0,5 liter bouillon (vlees of
tablet), 100 g champignons, 12 g bloem, 2 lepels melk,
zout, peper, halve eidooier, 1 lepel koffie)room
1 lepel olie, halve lepel citroensap, oregano, knoflook,
zout, peper,
200 g witlof, 1 banaan, halve lepel azijn, zout, peper, sui
ker, 1 lepel tomatenketchup, trosje blauwe druiven, pe
terselie;
0,5 tot 1 kg aardappelen of (voorgebakken) patates fri
tes, eventueel frituurvet, zout;
4 dl gele vla, oploskoffie naar smaak, 3 bitterkoekjes, 1
eiwit, 25 g suiker, 1 lepel geroosterd amandelschaafsel.
Fruit stukjes ui goudgeel in de boter, voeg bouillon en de in
plakjes of in vieren gesneden champignons toe en laat de
massa tien minuten koken. Bind de soep met de met melk
aangemengde bloem en breng haar op smaak met zout en pe
per. Meng eidooier en room, schep er wat hete soep bij en
roer het mengsel door de rest van de soep. Laat de soep met
eidooier niet meer koken, want dan schift ze.
Bestrijk de karbonaden met een mengseltje van olie, citroen
sap, oregano en geperste knoflook en leg ze in plastic verpakt
enige uren in de koelkast. Veeg de kruiden van het vlees en
strijk er weinig olie over. Rooster de karbonaden onder een
hete grill in een kwartier gaar. Bestrooi ze met zout en peper.
Maak een salade van fijngesneden witlof, plakjes banaan,
azijn, zout, peper, suiker en tomatenketchup en garneer deze
met druiven en peterselie.
Meng de gele vla met oploskoffie en stukjes bitterkoek. Klop
het eiwit stijf onder geleidelijke toevoeging van de suiker.
Schep de helft van het eiwit door de vla en gebruik de rest
met het amandelschaafsel als garnering.
Menutip voor maandag: stamppot rauwe andijvie met spekjes
- karnemelkvla.
JEANNE
Bijna zes jaar lang hebben de Europese NAVO-lidi
bepleit, dat de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie hel^f
zouden worden over afschaffing van de raketten vo
middellange afstand in Europa (INF). Als de Sovjet-Ui
SS-20's zou terugtrekken, zou de westerse landen de 4
sing van 572 kruisraketten en Pershing-II's bespaard bl
Maar juist nu het er naar uitziet dat president Reagan ei r
tijleider Gorbatsjov tot zaken kunnen komen over
schaffing van de Euroraketten, twijfelt West-Europa o\ rs
zin van deze „nul-optie". Het lijkt de omgekeerde w W
want zo'n jaar of vijf geleden werd de nul-optie nog ver 2
lijkt als het gewenste resultaat van het NAVO-dubbelt*y
van 1979 plaatsen en tegelijkertijd onderhandelen.
Op hun vergadering in Schotland hebben de NAVO-
ters van defensie de afgelopen week weliswaar de noo
van een INF-akkoord onderstreept. Maar binnensk,
hebben de ministers, onder aanvoering van de Westdu
hun bedenkingen geuit. Als voornaamste bezwaar tege
algehele terugtrekking van de kruisraketten en Pershirn
noemen zijn de overmacht van de Sovjet-Unie op conv J
neel gebied en op het terrein van de kernwapens vo
kortere afstand. De overmacht van het Oostblok voo
betreft deze kernwapens wordt door de NAVO gesch^
één staat tot negen.
In het NAVO-dubbelbesluit van 1979 werd nog geen
ning gehouden met de overmacht van de Sovjet-rai
voor de kortere afstand, omdat de meeste ervan zijn gep
na de komst van de eerste Amerikaanse middellani
standsraketten in West-Duitsland. Volgens de Nederlj
minister van defensie Van Eekelen moet echter de mil
êetekenis van deze Russische raketten voor de kortei
stand, de SS-21, SS-22 en SS-23, niet worden oversch,
Sovjet-Unie heeft zich in het verleden bereid verklaaj
raketten terug te trekken, als de NAVO de Pershing
kruisraketten terugtrekt. Of deze belofte nog steeds sdf,
niet duidelijk. el
Maar zelfs ais een akkoord over'de EuropraketteLf
voorzien in een regeling voor de raketten voor de k<jê
afstand, ziet West-Europa zich nog gesteld tegenoven
enorme overmacht van het Oostblok op conventioneer1
rein. Als een Amerikaans-Rusissche akkoord ook zou 11°
tot halvering of afschaffing van de intercontinentale ifc
ten, wordt bovendien de kracht van de beschermende L
rikaanse atoomparaplu ernstig verzwakt. Europa zou jol
verdedigd zijn tegen een conventionele aanval van de S£e
Unie. Yl
I
De Amerikaartse minister van defensie Weinberger h
zijn NAVO-collega's in Schotland de verzekering gea1
dat zij op de Amerikaanse bescherming kunnen blijven!,
nen. De Europese landen zouden er evenwel verstarL'
aan doen, zich niet tè afwachtend op te stellen. Ze z<u
zich nu al kunnen richten op een verbetering van d$g
ventionele bewapening. Daarmee kan politieke druk wbr
uitgeoefend op de Sovjet-Unie, om ook op conventioneel
rein akkoord te gaan met een machtsevenwicht.
Storm en buien
DE BILT (KNMI) De ko
mende 24 uur komt een diepe
depressie boven de Noordzee,
waarbij buien over ons land
trekken. Vooral in de middag
en avond valt veel regen en
ook hagel. De middagtempera-
tuur wordt bij onweer en har
de windstoten niet hoger dan
12 graden. De wind boven
land is eerst krachtig, 6, en
stormachtig aan de kust en op
het IJsselmeer, uit zuidelijke
richtingen. In de middag
draait de wind naar het wes
ten en neemt aan de kust toe
tot een westerstorm kracht 9.
Ook zondag is er nog veel
wind met buien. Pas maandag
krijgen we wat rustiger weer
met af en toe zon en een mid-
dagtemperatuur van ongeveer
11 graden.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen, geldig
voor zondag en maandag:
Zuid-Skandina vië: Vooral
langs de west- en zuidkusten
enkele buien. Meer landin
waarts wolkenvelden maar
geen neerslag vap betekenis.
Middagtemperatuur van 9 gra
den aan zee tot 4 graden in het
binnenland.
Britse Eilanden: Zondag naar
het oosten wegtrekkende re
gen. Maandag zonnige perio
den, maar in het wésten op
nieuw regen. Middagtempera
tuur van 8 graden in het noor
den tot 13 graden in het zui
den.
Denemarken: Op zondag en
kele regen en hagelbuien,
vooral bij de westkust, overi
gens af en toe zon. Middag-
temperatuur ongeveer 10 gra
den.
Benelux en noordwest-Duits-
land: Half tot zwaar bewolkt.
Enkele buien. Vooral maandag
ook af en toe zon. Middagtem
peratuur ongeveer 11 graden.
Noord-Frankrijk: Half tot
zwaar bewolkt. Af en toe wat
regen. Middagtemperatuur 10
tot 14 graden.
Zuidoost-Duitsland: Half tot
zwaar bewolkt en af en toe
wat regen. Middagtempera
tuur rond 10 graden.
Zuid-Frankrijk: Wolkenvel
den, mogelijk wat regen.
Vooral langs de Middellandse
Zee zon. Middagtemperatuur
van 15 graden meer naar het
noorden tot 18 tot 21 graden
meer in het zuiden.
Alpengebied: Zondag vooral in
het zuiden zonnig. Maandag
voornamelijk in het noorden
wat regen, boven 1500 meter
mogelijk wat sneeuw. Nul-gra
den-grens in de middaguren
op 1500 a 2200 meter hoogte.
Spanje en Portugal: Zonnig.
Bij de noordkust wolkenvel
den. Middagtemperatuur van
18 graden in het noord.
20 a 25 graden elders, jn
Italië en de Joegoslèsl
kust: Zondag in middfh
zuid-Italië enkele regëv<
onweersbuien, op maantfeg
leen nog in zuid-Italië. h
gens vrij zonnig. MiddJ a
peratuur in noord-Italiën
17 graden, elders 20 tot c
den. BI
Weerrapponen 24 oktober 19 uur.jld
Brieven graag kon
duidelijk geschrever
redactie behoudt
het recht voor inge
den stukken te bekc
NAVO-manoevr»
Navo-manoevres
grote schade aan gewast
velden; 35 gewonden,
13 ernstig. p
Bovenstaand bericht stof
langs in deze krant. Hef
mij geschokt en aan hcei
ken gezet. Vijfendertig]
keersgewonden door ee*
logsspel (in vredestijd) f
NAVO, waartoe ook wij
ren. Past dat in een belï,
de verkeersveiligheid \p
vorderen en geweld
gaan? Dient dat de
Schade aan gewassen L,
den (J 12,5 miljoen) bffl
meer dan financiële s
Het is, met geweld, v£
gen van menselijke
producten. Dat is niet if
uit te drukken. Past dit
naties, die tegen gewelj
gen te zijn? Dient dat
de? Een en ander vel
mijn mening, dat we me
bewapening niet op
naar vrede, maar naar
tiging. Geweld roept i
steeds weer geweld op!
E. van Loenen-Nieuweiy
Leidschendam.
