Omwegen
Er kan nog iets meer bij, maar de
Rijksdienst moet op haar tellen passen
GEMEENTEN GEVEN MINDER
UIT VOOR STADSVERNIEUWING
hond
zoekt:
huis
Tekort aan misdienaars
Thema-avond kansrijke activiteiten Rijnstreek
Queenie: m
koninklijk
in hart
en nieren
LEIDEN OMGEVING
Said&iQowuhnt
ZATERDAG 25 OKTOBER 1986 PAGINA 1
HET JAARVERSLAG 1985 VAN MONUMENTENZORG IS UIT
Verschenen is het jaar
verslag 1985 van de Rijks
dienst voor de Monumen
tenzorg. Niet onmiddel
lijk uitermate boeiende
lectuur, maar al die
hoofdstukken en paragra
fen bieden wel een goed
en uitgebreid overzicht
van alle facetten van
deze onmisbare instantie
die steun verleent om het
materiële verleden voor
de toekomst te bewaren.
Een van de hoofddoelstellin
gen van de monumentenzorg
is derhalve „het behoud van
historische waarden in de ge
bouwde omgeving". Het
wordt mooi gezegd: „Tot de
daartoe ingezette beleidsin
strumenten behoren bescher
ming van structuren en ge
bouwen, alsmede de bevorde
ring van bouwkundige voor
zieningen". De uitvoerende
taak van deze rijksdienst is
toevertrouwd aan vier „dis
tricten". Het derde district
omvat de provincies Zuid-
Holland en Zeeland, waar
10.525 beschermde monumen
ten te vinden zijn, tegenover,
bijvoorbeeld. Utrecht en
Noord-Holland, die samen
14.379 van die monumenten
bezitten. We zullen ons hier
beperken tot Zuid-Holland, en
dan nog uitsluitend tot de re
gio.
Leiden als derde
Er zijn in ons land 32 gemeen
ten die tezamen 22.735 be
schermde monumenten bin
nen hun grenzen hebben.
Amsterdam heeft er het
meest: 6821, voorwaar een rijk
bestand. Daarop volgt Maas
tricht met 1451 en Leiden is
goede derde met 1130 be
schermde monumenten. Daar
mag de Sleutelstad met recht
erg trots op wezen. Zeker als
je nagaat, dat Den Haag er
„slechts" 742 heeft en Rotter
dam niet verder komt dan 225
(maar daar is het bombarde
ment van mei '40 voor het
grootste deel debet aan).
Op mijn omwegen door sUtd on land I
kom ik graag monson logon. U kunt
mij telefonisch of schriftelijk vertellen
wie u graag in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Ik ben bereikbaar via 071 UtHHI
- 12 22 44 op toestel 10. dmir Ton J'irirr-
De besnoeide, maar altijd vrolijke, bedrijfsbrandweer van de
Rijksdienst.
Daartegenover staan een paar
„ukkies" als Staphorst (met
320) en Brielle (met 364 be
schermde monumenten). Een
heel mooie plaats in de rang
schikking wordt ook ingeno
men door Zierikzee, een niet
al te grote vlek op de land
kaart, dat altijd nog 561 „be
schermelingen" telt, een stuk
meer dan een stad als Den
Bosch (387). Deze 32 gemeen
ten hebben gezamenlijk 52,7
pet. van het totaal aan be
schermde monumenten in ons
land dat 43.123 bedraagt. De
andere bijna 48 pet. (20.388)
liggen in de andere gemeen
ten, echter met uitzondering
van 18 gemeenten, waar geen
beschermde monumenten
voorkomen. Het is allemaal
wel tekenend voor het histo
rische verleden van al die ge
meenten die vroeger al steden
waren.
Beschermde stads- of dorpsge
zichten, dat is ook weer zoiets
waarmee Monumentenzorg te
maken heeft. „Aanwijzings-
voorstellen" waren er in '85,
het verslagjaar, in procedure
gebracht voor o.a. Noordwijk
Binnen. Het jaarverslag van
Het Hof Meermansburg, Leiden,
plaats.
de rijksdienst maakt ook mel
ding van de voltooide restau
raties van de uit 1646 dateren
de toren van de hervormde
kerk in Hazerswoude, de 15e
eeuwse witgepleisterde
(Oude) hervormde kerk en de
19e eeuwse hervormde Nieu
we Kerk in Katwijk aan Zee,
en de voltooide werkzaamhe
den aan de 17e eeuwse Mare-
kerk in Leiden, benevens het
herstel van de hervormde
kerk te Nieuwkoop, „alsmede
de restauraties van de 18e
eeuwse hervormde kerk in
Hoogmade. Niet-kerkelijke
gebouwen, die in '85 werden
met de pomp op de binnen-
gerestaureerd zijn het raad
huis van 'Hillegom, de grote
Hof Meermansburg uit 1681
in Leiden (het grootste object
in zijn soort aldaar), de 15e
eeuwse waltoren Oostenrijk,
en het kasteel Oud-Poelgeest
te Oegstgeest, waaraan ver
schillende kleine herstellin
gen zijn uitgevoerd. De door
de gemeenteraad van Oegst
geest in een motie bepleite
restauratie van dit kasteel
„zal eerst doorgang vinden
nadat de daarvoor nodige
budgettaire ruimte is gevon
den". Nou, dat kan lang
wachten worden.
Van de vele, in '85, nog in uit
voering zijnde restauraties
worden als voorbeelden ge
noemd „de werkzaamheden
aan de Bethlehemkerk in Lei
den (een klus die inmiddels
geklaard is), en aan de Harte-
brugkerk (waar op het ogen
blik nog steigers staan rond
het koor, in verband met de
reparaties aan de glas in lood
ramen) en aan de Waalse
kerk". Het werk aan het Cae-
ciliacomplex in De Camp te
Leiden, dat bestemd is tot
nieuwe huisvesting van het
Rijksmuseum voor de geschie
denis der Natuurwetenschap
pen en der Geneeskunde, Mu
seum Boerhaave, vorderde
goed.
Aan het eind van '85 be
schermde Monumentenzorg
1079 windmolens in ons land.
Het ging de goede kant uit
met de restauratie van de ko
renmolen in Zoetermeer. De
Leidschendamse houtzaagmo
len De Salamander is in af
wachting van herbouw op een
andere plaats gedemonteerd
en opgeslagen. Zo kan het
ook.
Orgels
Orgels. Dat is een monumen
taal en zorgelijk hoofdstuk
apart. „De Rijksadviseur voor
orgels behandelt de aangele
genheden betreffende de 700
monumentale orgels in Ne
derland". De meeste, maar
niet alle monumentale orgels
zijn beschermde monumen
ten. Tevens zijn er nog 100 or
gelkassen beschermd, die
evenwel instrumenten zonder
historische waarde herbergen.
Inmiddels staat één van de
mooiste en oudste orgels van
ons land, het Leidse Pieters
kerkorgel, te springen om een
herstellende ingreep. Monu
mentenzorg zal daar ongetwij
feld grote aandacht voor heb
ben, maar het jaarverslag
maakt er expliciet nog geen
melding van. Wel konden er
in het verslagjaar weer 20 in
strumenten in gebruik wor
den genomen, waaronder het
orgel van de hervormde kerk
in Hoogmade.
„Klokken en uurwerken",
daar valt in onze streek niets
bijzonders over te vermelden.
Het gaat nog goed met het ge
beier in Leiden stad en om
meland. Overigens: de als
oudste Noordeuropese klok
bekend staande, is de Hede-
byklokke, gegoten tussen 850
en 950 (met een „veilige"
marge), die hangt in het Slot
Gottorp te Schleswig, Slees-
wijk, Duitsland, onder Deense
invloed.
Maar ook als er opgravingen
zich aandienen, is Monumen
tenzorg er als de kippen bij.
Ook al blijft de rijksdienst
zich gereserveerd opstellen
om niet onnodig in de nesten
te geraken. Ze bemoeide zich
zorgzaam met blootgelegde
funderingen en onderwierp
die aan een bouwhistorisch
onderzoek. Dit gebeurde o.a.
rond de voormalige Witte of
Haagpoort in Leiden. In deze
gemeente werd ook aan pro-
jectonderzoek gedaan: onder
zoek van grafzerken en vloer
tegels in kerken. Wel, docu-
mentaties werden in dit kader
verricht niet alleen in Zee
vang, maar ook in de her
vormde kerk van Aarlander-
veen. „Ook een begraafplaats
werd in dit onderzoek betrok
ken: die aan de Groenesteeg
in Leiden". En Monumenten
zorg blijft leren ook: „De stu
die van Middeleeuwse gebak
ken dakbedekking werd
voortgezet, o.a. door het be- L
studeren van archiefmateriaal f
en van objecten in verzame- I
lingen". En daarna zaten de l
vorsers weer gezellig aan de
stamppot, bij hun gezinnen
thuis. Waarvan het jaarver
slag geen melding maakt.
Slechts weinige beambten,
Monumentenzorg toegedaan,
zullen zich, na de afwas, op de
brede bank met uitzicht op de
teevee, zorgen hebben ge-1
maakt over „een project in f
een ontwerp-publicatie ter
voorlopige afronding". Maar I
het moet wel gebeuren, willen
we over pak weg 50 jaar niet
zonder historische monumen-r
ten zitten.
Maar de Rijksdienst voor de k
Monumentenzorg is nog meer.
Ze beschikt ook over een -
soort mobiele colonne: „Be
drijfszelfbescherming". Dat is
een allervriendelijkste maar
ook vakbekwame ploeg, die l]
zich graag laat kennen als „de
bedrijfsbrandweer van de
Rijksdienst". Maar ook in
deze sector van Monumenten-0
zorg slaat de bezuinigende
duivel toe: „Wegens ziekte li
van personeel en arbeidstijd- j
verkorting bleek het in hetjj
verslagjaar nauwelijks moge
lijk om het minimaal vereiste
aantal oefenuren voor be-f.
drijfsbrandwee en eerste-
hulp-ploeg te bereiken. Om"
overeenkomstige redenen0
moesten de ontruimingsoefe-
ningen vervallen". En dat is 1
dieptreurig. Daar ga je, met je f
rijksdienst voor Monumenten-
zorg.
DEN HAAG De ge
meenten zullen in de pe
riode 1987-1990 jaarlijks
twee miljard gulden uit
geven aan stadsvernieu-
win£' Dat is 700 miljoen
gulden minder dan daar
dit jaar aan wordt uitge
geven. De gemeenten
denken vooral minder
geld nodig te hebben
voor het aankopen van
grond. Daarentegen zal
de verbetering van wo
ningen veel meer geld
vergen. Het aantal te
verbeteren woningen zal
stijgen van 16.000 per
jaar nu, naar 25.000 per
jaar in de jaren tot 1991.
Oud-staatssecretaris Brokx
(VRO) heef dit de Kamer be
richt in een nota over de
voortgang met de stadsver-
nieuing. De overheid geeft fi
nanciële steun aan de stads
vernieuwing via een met in
gang van 1985 ingesteld
fonds. Daaruit krijgen 75 ge
meenten rechtstreeks een bij
drage, 426 via de provincies.
Daarnaast krijgen ook pro
vincies zelf een biidrage. Alle
714 gemeenten zullen dit jaar
2,66 miljard gulden aan stad-
vernieuwing uitgeven. Daar
van betalen ze zelf een mil
jard gulden. De rest komt uit
andere bronnen. De bijdrage
van de rijksoverheid beloopt
daarbij 892 miljoen gulden.
Uit het bericht van Brokx
blijkt dat de gemeenten in de
periode 1987-1990 per jaar
twee miljard gulden per jaar
uitgeven aan stadsvernieu
wing. De eigen bijdrage is
daarbij jaarlijks 608 mujoen
gulden. Andere bronnen le
veren 1,4 miljard gulden per
jaar op waarbij de bijdragen
van de rijksoverheid een mil-
Srd gulden per jaar belopen,
e oud-bewindsman erkent
in de nota dat veel gemeen
ten desondanks menen dat zij
te weinig geld krijgen voor
het beleid.
ZOETERWOUDE In Zoe-
terwoude dreigt een chro
nisch tekort aan misdienaars
te ontstaan. Als op korte ter
mijn, niet meer jongens of
meisjes als misdienaar willen
fungeren tijdens de diensten
van de Zoeterwoudse paro
chie Sint Jan betekent dat,
dat de geestelijken geen assis
tentie meer zullen hebben tij
dens trouw- en rouwdiensten
op werkdagen.
De directies van de scholen
hebben besloten de kinderen
daarvoor géén vrij meer te
geven.
Het gaat namelijk
steeds om dezelfde jongens
en meisjes die daardoor te
veel lessen moeten verzui
men. In het weekeinde blij
ven de misdienaars wel assis
teren, met uitzondering van
de Woord- en Communie
diensten die afwisselend in
de Christus Dienaarkerk en
de Sint Jan worden gehou
den. Er bestaat veel waarde
ring voor de wijze waarop
deze diensten tot op heden
zijn verzorgd door de lecto
ren. Op speciaal verzoek is
nu besloten om de diensten
met twee lectoren te houden
en zonder misdienaars. Een
dergeliike Woord- en Com
muniedienst wordt morgen
ochtend om half tien gehou
den in de Sint Janskerk. Op
diezelfde dag wordt om tien
uur in de Christus Dienaar-
kerk een gezinsmis gevierd.
DONDERDAG 13 NOVEMBER
ALPHEN AAN DEN
RLJN Het Interge
meentelijk Overlegor
gaan (IGOR) houdt op
donderdag 13 november
een thema-avond onder
de titel „Schijnwerper op
kansrijke activiteiten in
de Rijnstreek". Het
IGOR organiseert de the
ma-avond in samenwer
king met de Kamer van
Koophandel en Fabrie
ken voor Rijnland, de
gemeente Alphen en de
Vereniging van Onder
nemingen in Alphen en
omstreken. Voor de bij
eenkomst zijn tweedui
zend ondernemingen in
de sectoren bouw, han
del, industrie en dienst
verlening uitgenodigd.
De Commissaris van de Ko
ningin in Zuid-Holland, mr.
S. Patijn zal het openings
woord spreken. Hij gaat met
name in op de samenwerking
tussen de overheid en het
bedrijfsleven en de relatie
met de ruimtelijke ordening;
de Rijnstreek is onderdeel
van de Randstad en deze
weer als onderdeel van het
netwerk van Europese ste
den.
Verder worden er een aantal
inleidingen verzorgd door
achtereenvolgens drs. S.A.
van Keulen, directeur van
het onderzoeksbureau
FRONS, prof.dr. J. Lambooy,
hoogleraar regionale econo
mie aan de universiteit van
Amsterdam, de heer
H.B.L.A. Ruygrok, gedele
geerde Economische Zaken
IGOR en enkele vertegen
woordigers van het bedrijfs
leven uit de Rijnstreek.
Na de toespraken volgt een
forumdiscussie met de zaal
onder leiding van Koos Pos-
tema. Een cabaretvoorstel
ling van Marijke en Sieto Ho
ving sluit de thema-avond af.
De thema-avond is een ver
volg op het verschijnen van
de resultaten van de zoek
lichtstudie Kansrijke Activi
teiten, die dit jaar is gehou
den als onderdeel van het
Regionaal Economisch On
derzoek Rijnstreek. Vragen
die hierbij centraal stonden
zijn: „Welke economische ac
tiviteiten zijn kansrijk?" en
„Welke omstandigheden zijn
nodig om initiatieven kans
van slagen te geven?"
De studie geeft een aantal
suggesties op basis van ver
wachte marktontwikkelin
gen op korte en lange termijn
in de bedrijfstakken die de
Rijnstreek riik is. Met name
de bedrijfstakken tuinbouw,
voedings- en genotmiddele
nindustrie, metaalindustrie,
intermediaire industrie,
bouw, groothandel, transport,
zakelijke diensten en toeris
me zijn onderzocht.
De thema-avond wordt ge
houden in de bovenzaal van
het Alphense vogelpark Avi
fauna en begint om half acht.
Deelname is na aanmelding
mogelijk.
r
Wekelijks verschijnt in de Leidse Courant de rubriek g
„Hond zoekt huis". In deze rubriek wordt een hond (of
soms ook wel een kat) beschreven, die in het asiel ver- e
blijft. De in deze rubriek beschreven dieren zijn óf gevon-
den, óf door hondenbezitters naar het asiel gebracht Ze
worden om uiteenlopende redenen afgestaan, vaak be- j
grijpelijke, maar soms ook volslagen onzinnige. De in n
„Hond zoekt huis" beschreven dieren zijn alle gezond, .j
hebben een wormenkuur ondergaan en zijn volledig in-
geënt. Tegen betaling van 95 gulden (inclusief dierenpas-
poort) en 45 gulden voor katten zijn ze af te halen. Dit i
geld komt ten goede aan zwerfdieren. Adres: Nieuw
Leids Dierenasiel, Besjeslaan 6b, Leiden, tel. 411670. Geo
pend: di-vr 10-12,14-17 u; za 10-12,14-16 u, zo en ma geslo- j
ten.
Een klein koninginnetje. Zo
zou je Queenie kunnen om
schrijven. Queenie is een wit
te boxer die sinds een paar
dagen in het Dierenasiel aan
de Besjeslaan in Leiden ver
blijft. Ze kwam daar omdat
haar baas en bazin gingen
scheiden. Ook al kent me
vrouw Gottschal van het
asiel het beest nog niet zo
lang, ze weet wel dat het een
„hardstikke lief" beest is.
Queenie doet haar naam eer
aan. De teef, zeven jaar oud
en gesteriliseerd, ziet er vol
gens mevrouw Gottschal
„heel goed uit". Ze is spier
wit, heeft alleen een klein
bruin vlekje op haar voor
hoofd. Haar vacht wordt
door de vrouw van de asiel
beheerder zelfs „uitzonder
lijk wit" genoemd. „Zo'n wit
te boxer zie je zelden", weet
ze. Maar de boxer lijkt niet
alleen wat uiterlijk betreft op
een koningin. Haar karakter
is ook „koninklijk". Me
vrouw Gottschal hoeft niet
lang na te denken over de
goede eigenschappen van de
boxer. Ze vertelt dat Queenie
goed kan opschieten met
kleine kinderen. En als er
katten of andere honden in
de buurt zijn, wordt de boxer
niet agressief of bang of boos.
Het dier kan ook goed alleen
zijn. „Er is niets op Queenie'
aan te merken", weet me
vrouw Gottschal. „Het is ge
woon een makkelijke hond.
En het is niet zo'n vieze kwij-
lebal. Bijna alle boxers kwij
len, vooral als ze veel snoep
krijgen. Maar Queenie doet
het helemaal niet, dat is echt
een schone hond".
En dan bedenkt de vrouw
van de asielbeheerder toch
nog een klein minpuntje van
de witte boxer. Het dier is
namelijk „iets aan de dikke
kant". Daarom is het leuk als
ze wordt geplaatst bij mensen
die veel met haar kunnen
wandelen. „Queenie gaat
graag mee", zegt mevrouw
Gottschal.
Sierra
Sierra, de bastaard die vorige
week werd beschreven in
deze rubriek is geplaatst bij
jonge mensen in Voorscho
ten. „Het gaat heel goed",
zegt mevrouw Gottschal.
„Die mensen vinden het echt
een heel leuke hond". Vorige
week schreven we al dat de;1
hond volgens de bazin die'
hem naar net asiel bracht erg?
bang was voor lawaai, enl!
vooral voor knallen bij on-f'
weer. Tijdens het onweerf
van de afgelopen week ge-?
droeg Sierra zich „keurig".^
„En ze was niet zo heel erg[;
bang".
