Burgeroorlog Suriname ordt internationaal" V' ouden üeuw staat entraal op Antiekbeurs n Delft (ONNIE BRUNSWIJK NADERT PARAMARIBO Universiteit Kaapstad zet reputatie op spel Nederlandse kaas is te goedkoop voor Frankrijk JITENLAND/KUNST £eicUc6omcuit DONDERDAG 23 OKTOBER 1986 PAGINA 11 iYENNE - De bosnege- istandelingen van Ron- Brunswijk zijn de Su- aamse hoofdstad Para- ribo tot op 35 kilome- genaderd. Brunswijk rdt in zijn strijd ge- und door tenminste e Britse huurlingen. Hij >pt op de komst van ze- vijftig huurlingen, blijkt uit een radio-repor tage die de NOS gistermiddag uitzond. NOS-medewerker Ar nold Karstens heeft enige tijd met Brunswijk opgetrokken. In de reportage zei hij, dat van de achthonderd opstandelin gen er slechts tweehonderd over wapens beschikken. Zij vechten met jachtgeweren en enkele buitgemaakte wapens tegen de pantserwagens van het 2.000 man sterke leger van Bouterse. Een van de huurlin gen zei: „Als we zware machi negeweren hadden zaten we iri twee dagen in Paramaribo". De Britse huurlingen zijn af komstig uit Liverpool, Chi chester en Newport. Volgens de NOS-medewerker zijn zij 'geronseld door de Amsterdam koffieshophouder George Ba ker, die echter elke betrok kenheid bij het Surinaamse conflict ontkent. In de radio-uitzending wilde Ronnie Brunswijk zelf niet van „huurlingen" spreken. „Ze komen als vrijwilliger, ik betaal ze niet, ik heb ook geen geld om ze te betalen". Wie de huurlingen wel betaalt, is on bekend. Volgens Brunswijk willen de Britten „voor een rechtvaardig doel vechten". In een vraagge sprek bleek echter dat de Brit ten zich daar niet erg mee be zighouden. „Ik ben geen politi cus, ik ben soldaat. Ik doe het niet alleen voor het geld, maar ook voor deze manier van le ven, voor de opwinding", zei een van hen. Hij zei in West- - Afrika gevechtservaring in de jungle te hebben opgedaan. Brunswijk herhaalde met na druk dat hij geen plannen heeft om na een eventuele overwinning de macht in han den te nemen. „Ik weet niets van politiek af. Ik wil geen president worden, ook geen minister of bevelhebber. Het volk moet uitmaken wat er met Suriname gebeurt". RAMARIBO Binnen maand zal de burger- log in Oost-Suriname aleren en een interna- iaal karakter krijgen, opstandige bosnegers der leiding van Ronnie inswijk zullen meer lp in het buitenland ji zoeken. Onder de inegers wordt ook ge- oken over afscheiding Suriname en het op- hten van een eigen at, samen met hun mgenoten in het buur- id Frans Guyana. zegt een vooraanstaande neger die deze week uit Su- ime terugkeerde in Neder- 1. Granman Forster (83), van de vier bosneger-op- hoofden. had hem voor edoverleg naar Suriname jepen. De betrokken bos- er, die in Nederland woont werkt, wil niet met name den genoemd. overleg, waarvoor de nman de in ons land wo- de bosneger had uitgeno- had tot doel te bespreken waarom Nederland de bosne gers niet te hulp komt. Enkele weken geleden heeft de gran man een brief aan koningin Beatrix gestuurd, waarin hij haar vroeg tussenbeide te ko men. De granman is vele jaren geleden door koningin Juliana beëdigd en die band be schouwt hij als onverbrekelijk. „De granman had er op gere kend toch tenminste een ant woord te krijgen op zijn nood kreet. Hij ziet de koningin nog steeds als toonbeeld van macht en hij begrijpt niet waarom zij Bouterse niet tot de orde wil roepen". Ook bij de Brunswijk-groep lijkt dit gevoel te leven. „Ne derland zou de nek moeten durven uitsteken, vuile han den moeten durven maken en kiezen voor het recht. Surina me heeft nodig wat Amerika in Grenada deed. Als Neder land een paar mariniers stuurt is het zo afgelopen. Maar o, wat zijn ze bang om voor het oog van de hele wereld voor koloniaal te worden uitge maakt". Hulp Kennelijk hebben sommige landen al geweigerd de op standige bosnegers van wa pens te voorzien. „Het argu ment is dan dat zij r.iet willen dat er bloed vloeit, maar nu moeten onze jongens soldaten doden om aan wapens te ko men. De buitenwereld kijkt toe hoe wij elkaar in Suriname vermoorden". Het is in dit verband logisch, zegt hij, dat elders naar hulp wordt ge zocht. „Ze zeggen dan wel dat je geen steun van buiten moet halen, maar moeten we dan met de handen over elkaar gaan zitten en neergeschoten worden? De strijd zal niet meer ophouden. Als Bouterse ons wil tegenhouden zal hij ons allemaal moeten uitroeien, ook onze stamgenoten aan de Franse kant". Ook in Frans Guyana worden de bosnegers achtergesteld. „Daarom zeggen ze daar nu: „Als onze broeders in Surina me verslagen worden, zijn wij aan de beurt. Dat is de reden dat ze meevechten". Er klin ken, zegt hij, steeds vaker stemmen van bosnegers die een vrije, onafhankelijke bos- negerstaat willen uitroepen. Die staat zou moeten worden gevormd door de bosneger- stammen aan beide zijden van de grensrivier Marowijne. „Ik vind dat niet verstandig. Het is net als Aruba, dat is toch ook te klein om zelfstandig te zijn. Er zijn niet meer dan 40.000 bosnegers, daarmee red je het nooit". De voorstanders van afscheiding baseren zich op oude tractaten. Honderd jaar voor de afschaffing van de sla vernij beloofde Nederland al aan de bosnegers dat zij een gebied in vrijheid mochten be wonen. „Die tractaten zijn nooit ingetrokken. Er wordt door onze jongens steeds vaker over gepraat". Libiërs Hoe snel de strijd in het Maro- wijne-gebied escaleert, is de afgelopen week wel gebleken. Bouterse heeft zwaar mate rieel in de strijd geworpen. In een Defender-vliegtuig dat Brunswijk wist neer te halen, vonden de bosnegers de lijken van een Surinaamse korporaal en van twee mannen van ken nelijk Arabische afkomst. „Li biërs", zeggen de bosnegers. Dat zou overeenstemmen met de aanhoudende geruchten in Paramaribo over Libische (en Hondurese) steun aan het be- wind-Bouterse. De Verenigde Desi Bouterse Staten zeggen echter geen aan wijzingen te hebben dat Libië bij de strijd in Suriname be trokken is. Hoe grimmig de strijd aan het worden is, blijkt uit een ge beurtenis de afgelopen week na een treffen tussen de Brunswijk-opstandelingen en het regeringsleger. „Onze jon gens hadden vier of vijf solda ten krijgsgevangen gemaakt, maar ze hadden verzuimd er een te ontwapenen. Op een ge geven moment zag deze kans een van onze jongens schuin van achteren door het hoofd te schieten. Toen hebben zij. die andere krijgsgevangenen ook doodgeschoten. De lust om hen mee te nemen en te eten te ge ven was verdwenen. Ik praat moord en doodslag niet goed, maar ik kan me die reactie in denken". ROB RUGGENBERG HEVIGE RELLEN OVER ACADEMISCHE BOYCOT KAAPSTAD De van oudsher gerespecteerde universiteit van Kaap stad heeft de afgelopen week een geduchtige knauw gekregen. Het conflict dat oplaaide over de vraag of buitenlandse gastsprekers wel of niet welkom zijn, ontbrandde in een serie rellen, die de universiteit op haar grondvesten deed schud den. De aanleiding van dit tumult was het bezoek dat de Ierse hoogleraar en journalist dr. Connor Cruise O'Brien aan Zuid-Afrika bracht. Hij zou een aantal lezingen houden voor de vakgroep politicolo gie aan de universiteit van Kaapstad. Voordat hij naar Zuid-Afrika vertrok, veroor deelde hij de academische boycot van Zuid-Afrika door westerse universiteiten, waartoe onder meer het Afri kaans Nationaal Congres (ANC) heeft opgeroepen. Als gevolg van deze boycot werd onlangs in Nederland ge tracht te verhinderen dat professor Gouws van de Zuidafrikaanse Rhodes uni versiteit in Grahamstown deel zou nemen aan een aca demisch congres in Zutphen. De universiteit van Kaap stad, de UTC (University of Capetown), werd in 1918 op gericht. Het indrukwekken de bouwwerk met de rode daken staat als een baken op de helling van de Tafelberg, vlakbij het centrum van de stad. Een groot aantal van de knapste koppen van de aca demische wereld is er werk zaam en veel van Zuidafri- ka's internationaal befaamde wetenschappers hebben er gestudeerd. De wereldbe roemde pionier op het gebied van de harttransplantaties, dr. Chris Barnard, was ook geruime tijd als professor verbonden aan de universi teit. Het voornemen van O'Brien om in Zuid-Afrika te spreken stuitte zowel in Zuid-Afrika als in het Westen op hevig verzet. Sommige njensen die naar Zuid-Afrika willen ko men, blijken eerst onderwor pen te worden aan een „screening" door het ANC, waarna ze „in orde" bevon den kunnen worden. O'Brien was niet van te voren „ge screend" en kwam als zoda nig ook niet in aanmerking voor het stempel „OK". Toch ziet O'Brien staat van diensten er onberispelijk uit Hij is hoofdredacteur van het Britse dagblad „The Obser ver" geweest. Hij is een ge respecteerd wetenschapper, voormalig lid van de Ierse ministerraad en ex-president van de Ierse anti-apartheid beweging. Men zou verwach ten dat O'Brien en zijn tie ner-zoon Patrick, die kleur ling is omdat hij half Gha- nees is, welkom zouden zijn in Zuid-Afrika. Maar dat bleek niet het geval. Nadat de eerste lezingen van O'Brien door roerige studen ten waren verstoord, werden de overige lezingen afgelast. En toen O'Brien het afgelo pen weekeinde Zuid-Afrika weerr verliet, liet hij in de universitaire wereld hevig verdeelde gemoederen ach ter. De demonstrerende studen ten beroepen zich op het feit dat een universiteit geen ivo ren toren is en een wezenlijk onderdeel uitmaakt van de gemeenschap. De universiteit kan, evenmin als de gemeen schap, ontsnappen aan de fei ten van het leven, waaronder in dit geval ook de steeds verder om zich heen grijpen de internationale boycot van Zuid-Afrika valt. Anderen onder wie ook veel blanke liberalen die fel gekant zijn tegen de apart heid, vinden dat de studen ten de vrijheid van menings uiting en de vrijheid van aca demische informatie hebbeti geschonden. De universiteit van Kaapstad zal nu moeten onderzoeken, op welke wijze zij haar repu tatie in stand kan houden. Militante studenten zullen proberen het voor welke bui tenlandse bezoeker dan ook onmogelijk te maken, om een voet te zetten op het univer siteitsterrein. Zo zou de uni versiteit al haar contacten met de westerse academische wereld kunnen verliezen. Bovendien, zo blijkt, deinzen actievoerende linkse studen ten niet terug voor intimida tie en geweld. Er zijn bij ver schillende Zuidafrikaanse universiteiten brandbommen gegooid in de werkkamers van een aantal gematigd-li berale stafleden, die de stu dentenacties openlijk afkeur den. Het lijkt wel alsof de Zuida frikaanse regering de enige is die baat heeft bij de strijd binnen de universiteiten. Zij heeft zich altijd al kritisch opgesteld tegenover de open hartige en liberale koers die de UTC voer en schept nu een „onverbloemd kwaadaar dig genoegen", zoals een aca demicus het uitdrukte, in de hachelijke situatie waarin de universiteit verkeert. MARGARETH JACOB- 50HN DELFT Kunsthande laar Th. Laurentius uit Voorschoten heeft als deelnemer aan de 38e Delftse Antiekbeurs een grapje uitgehaald. Daar waar hij vrijwel al zijn prenten „open" heeft geprijsd, heeft hij bij zijn 12 Rembrandt-etsen al leen de twee eerste cij fers vermeld. „Er horen nog drie nullen achtor", aldus deze specialist in oude Nederlandse gra fieken, die achtereen volgens de getallen 18, 45, 50, 75 en 80 onder zijn Rembrandt-etsen heeft geschreven. Het topstuk voor wat betreft de verkoopprijs is het olieverfschilderij „Calis- to and Jupiter" van Ni- colaas Berchem (1620- 1683), dat voor de beurs door antiquair Water man werd gehaald van een expositie in de Na tional Gallery in New York. Het doek van 129 bij 164 centimeter moet 1,2 miljoen gulden op brengen. Heel wat an ders dan de collectie bo demvondsten (keramiek en glas) van de verzame laar H.J.E. van Beunin- gen, die ruim 100 voor werpen gratis en voor niets op „Delft" ten toon stelt. De 38e Delftse Antiekbeurs in het Prinsenhof, die door prinses Christina en haar man in gezelschap van com missaris der koningin mr. S. Patijn is geopend en duurt tot en met 4 november, is wederom een uitgelezen ge legenheid om te zien wat Nederlandse topantiquairs en kunsthandelaren op dit ogenblik te koop aanbieden. Dat is zeer veel en tegen hoge prijzen. De kunst- en antiekhandel zit met het economisch herstel in ons land weer enigszins in de zeker voor wat betreft ian< lift. de prijsstelling. Toch zijn op de Delftse Antiekbeurs, die deze keer vier nieuwkomers onder de 39 deelnemers telt, dingen te koop voor bedra gen beneden de 1000 gulden. Dat is bijvoorbeeld het geval bij de zoëven genoemde Laurentius, waar etsen en gravures van Jan van de Velde (1593-1641) en Chris- pijn de Passé (1565-1657) voor resp. 600 en 750 gulden te koop zijn. Heel anders is de situatie bij de Zeeuwse antiekhandelaar Limburg (Brouwershaven) die zich toelegt op de ver werving van hoogst exclu sieve stukken en derhalve een fenomenaal gesneden Engelse stickbarometer van de in Rotterdam geboren Greenling Gibbons (ca. 1660/70) „in de aanbieding" heeft. Prijs: rond de 20 mille, aldus Limburg, die zich ove rigens uiterst huiverig toont de verkoopprijzen te noe men. Iets dat hij gemeen heeft met de meeste andere standhouders in Delft. Scheuring Zoals gezegd telt Delft deze keer vier nieuwkomers: de Hengelose ikonenspecialist Jan Morsink (met een in drukwekkend aantal oude Russische kwaliteitsikonen), Matthieu Hart, Inez Stodel (sieraden) en H.C. van Vliet (glas en keramiek), allen uit Amsterdam. Zij nemen de plaats in van vier oude ge trouwen, die Delft dit jaar de rug toe keerden omdat zij het knusse, maar vooral voor oudere bezoekers moei lijk toegankelijke Prinsen hof niet meer een goede beurslokatie vinden. Van daar dat deze vier topanti quairs onder aanvoering van de Eindhovenaar Jan Dir- ven met nog twee collega's in november in het Haagse Babyloncomplex exposeren. Het besluit van deze vier om Delft dit jaar te laten voor wat het is, is hard aangeko men bij de andere deelne mers, al staat hen de weg te rug naar de moederschoot te allen tijde open, zo liet Dave Aronson gisteren weten. Dirven en consorten echter voelen veel meer voor een gebeuren zoals elk voorjaar Een drietal fraai gegraveerde glazen (collectie Weegenaar - Den Haag), te zien op de 38ste Antiekbeurs Delft. in de Maastrichtse Eurohal, waar topantiquairs uit heel Europa acte de presence ge ven tijdens een groots opge zette manifestatie. „Maar ik heb geen gotiek in mijn col lectie en Chinees porselein raak ik daar aan de straat stenen niet kwijt", zegt me vrouw Morpugo van de ge lijknamige hoofdstedelijke kunsthandel in Delft. Met andere woorden: Delft heeft - evenals Maastricht en ook Breda - een volstrekt eigen koperspubliek, dat overigens de Amerikanen in toene mende mate gaat missen, zij het dat kapitaalkrachtige Duitsers die leemte lijken te zullen opvullen. Toch is het kunst- en antie kaanbod in Delft wat je zou kunnen noemen „chauvinis tisch". Delfts aardewerk is er, evenals Nederlands zil ver en Chinees porselein, in onvoorstelbare hoeveelhe den, evenals Nederlandse meubelen. Wat dat betreft blijft Delft trouw aan zijn 38-jarige traditie. Ook Azia- tica is er rijk vertegenwoor digd. Onder de schilderijen, waar van enkele stukken prijzen moeten opbrengen van ver boven het miljoen, valt vooral de Amsterdamse kunsthandel De Boer op. Gerard ter Borch, Jan van Goyen (2 x), Adriaen van Ostade (2 x). Dirk Hals en Judith Leyster hangen in deze stand alsof ze gisteren gemaakt zijn. Ook Jacob Ruisdael is er te zien, even als Aert van der Neer. Bij kunsthandel Waterman (Amsterdam) valt een schit terend zeestuk van Ludolf Backhuysen (1631-1708) op, evenals een prachtig fami lieportret van de gevierde hofschilder Gerard van Honthorst (1592-1656), dat eerder dit jaar te zien was in het Haarlemse Frans Hals museum op de expositie „Portretten van echt en trouw". Ook de specialist in zeeschilderijen, Rob Katten burg, brengt dit jaar op Delft een fraaie collectie, waarbij de nadruk duidelijk op de Gouden Eeuw ligt. Inspiratiebron Die Gouden Eeuw is en blijft de grootse inspiratiebron van Delft. Of het nu de lou ter beeldende kunst dan wel de toegepaste kunst c.q. kunstnijverheid betreft, steeds opnieuw is het de 17e eeuw die de aandacht trekt. En dan niet alleen voor wat betreft de stukken van eigen bodem, maar ook kunstvoor werpen uit andere landen zijn voor wat de tijd betreft vaak afkomstig uit „onze" Gouden Eeuw. Zoals bij voorbeeld een uit ivoor ge sneden vrouwenfiguur, voorstellende de astronomie: gemaakt in Fontainebleau naar een model van de Itali aanse meester Giovanni da Bologna. Ook een in 1680 in Parijs ge weven wandtapijt dat de te rugkeer van Tobias bij Izaak en Rebecca voorstelt, valt onder deze categorie. Het is te zien bij Peters uit Tilburg, die een complete 17e eeuwse wandbetimmering in zijn stand heeft (verkoopprijs 26.000 gulden), waar achter o.a. een twaalftal polychro me Delftse Pauweborden staan opgesteld, in prijs va riërend van 1.500 tot 5.000 gulden. Dat Delfts antiek qua prijs niet „voor de poes" is, be wijst nieuwkomer Matthieu Hart, die het bestaat voor een klein formaat Baard mankruik (17e eeuw) 5.000 gulden te vragen! Een groot exemplaar, voorzien van o.a. blauw geglazuurde lakstem- pels, moet 25 mille kosten. Dan iets heel aparts. Dat is de stand van Frans Leidel- meyer uit Amsterdam, die verantwoordelijk is voor de introduktie van art nouveau en art deco in Delft. Afge zien van een paar fenome nale stukken Rozenburg- porselein wordt Leidelmey- ers stand beheerst door een aantal meubels, ontworpen door de Italiaan Carlo Bu- gatti, vader van de beroem de automobielfabrikant. Heel curieus, deze rond 1900 ontstane en veel Japanse in vloeden vertonende stoelen en tafel. Schatkamer Evenals voorgaande jaren is het Delftse Prinsenhof ook nu weer een ware schatka mer van de meest uiteenlo pende kunstvoorwerpen van een voorbeeldige kwaliteit Alhoewel de beurs „chauvi nistische tendensen" zeker niet kan worden ontzegd, is het verzamelgebied van de 39 standhouders aan de an dere kant zo groot dat een zeer breed scala van de kunst wordt bestreken. Want niet alleen zijn er prachtige voorbeelden van T'ang-keramiek (China), ook het Meissen- en Weesp-por- selein is er te vinden, terwijl aan de andere kant schitte rende klokken uit Engeland en buitengewone tapijten uit het 18e en 19e eeuwse Perzië de aandacht van de bezoe kers zullen opeisen. Zo blijft Delft een uiterst boeiende aangelegenheid, elk jaar op nieuw. En al klagen de standhouders telkenjare dat het werkelijke topantiek niet meer te krijgen is, hun stands logenstraffen hun woorden steeds weer. Ech ter, exclusieve zaken dragen exclusieve prijskaartjes. Maar ook dat is een bekend gegeven op Delft. KLAAS GOINGA (Van onze correspondent Bob van Huet) PARIJS De Fransen eten steeds meer Neder landse kaas. Naast de be kende Goudse en de Mi- molette (ook wel Rode Commissiekaas genoemd) doet vooral de Maasdam mer het erg goed. Deze Hollandse gatenkaas boekte in de eerste helft van 1986 een omzetstijging van ruim 20 procent. Eind 1985 werd een belangrijke barrière doorbroken: voor het eerst werd meer dan veertigduizend kilo Ne derlandse kaas naar Frankrijk geëxporteerd, toch het kaasland bij uit stek. Optimisme dus in de stand van het Nederlands Zuivel Bureau (NZB) op de SIAL- -voedingsbeurs in Villepente bij Parijs. Deze tweejaarlijkse manifestatie is één van de grootste ter wereld. Meer dan vierduizend bedrijven uit zeventig landen zijn ver tegenwoordigd met produk- ten uiteenlopend van lollies tot kaviaar. Sinds 1970 is de Nederlandse kaasexport naar Frankrijk bijna verviervoudigd. De to tale waarde lag met 42.000 ton vorig jaar op drie miljoen gulden. „Per hoofd van de bevolking eten de Fransen nu ongeveer 750 gram Ne derlandse kaas", zegt een trotse Bert Snijder, directeur van het Franse bureau van het NZB. „Daarmee zitten we op 5,1 procent van het marktaandeel en zijn we het belangrijkste kaasimporte- rende land in Frankrijk". Grootste troef van onze kaas is volgens Snijders de goede prijs/kwaliteitsverhouding. Met andere woorden, de „Goeda" zoals de Fransen zeggen, is goedkoper dan an dere vergelijkbare kazen. Betere resultaten „Te goedkoop", zegt ir. A. Friilink, landbouwattaché op de Nederlandse ambassade in Parijs. Hij denkt dat nog be tere resultaten haalbaar zijn wanneer de Nederlandse producenten zich met iets meer raffinement op de Franse markt zouden pre senteren. „Nederland staat hier niet sterk met kwaliteit- sp rod uk ten. Dè Edammer kaas is een buikartikel, een armeluisprodukt. Door in zijn algemeenheid wat meer toegevoegde waarde in het produkt te verwerken, moe ten onze exporteurs meer kwaliteit kunnen bieden. Dat zou het imago van het Ne derlandse produkt aanmer kelijk verbeteren", zegt Frij link tot schrik van het NZB. Een voorbeeld kunnen we volgens hem nemen aan de Denen, die hun mosselen in mooie potjes en op allerlei sappen naar de op luxe ge stelde Fransen sturen. Een verschil met dat „plastic zak je met gaten waar onze mos selen in zitten". Kwaliteit In de stand van de DMV-Campina b.v. wordt het verhaal van ir. Frijling min of meer bevestigd door Walter Brongers. „Kwaliteit weegt voor de Fransen zwaarder dan de prijs. Maar je moet de middelen en voor al de tijd hebben die markt optimaal te benaderen. Zeker als je op de Duitse markt, die toch wat dichterbij ligt, al honderd procent van je pro- dukten kwijt kunt". Voor Brongers blijft het ondanks de goede resultaten toch „in breken op een heel traditio nele markt". Al met al ligt er in Frankrijk nog een belang rijk terrein braak. In elk ge val op kaasgebied. Een studie van het Franse bureau voor statistieken INSET over het toekomste levensmiddelen- huishoudbudget van de Fransen heeft uitgewezen dat zuivelprodukten belang rijker worden dan vlees- en graanprodukten. Help de lepra bestrijden Doe het nul Wibautstraat 135.1097 DN Amsterdam. Tel 020-938973

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1986 | | pagina 11