«elfonderzoek over verwarde relaties
Vrouwen over jaloezie
sportprogramma
izzy Sara May op
^ek naar het verleden
„Klassieke muziek*'
van Maurice Ravel
?ORT
£eidóc@oinant
VRIJDAG 17 OKTOBER 1986 PAGINA 9-
|is Soekarman
jlist voor
ren Voorburg
HAAG De basketbal
van BV Voorburg heb-
isteravond de thuiswed-
tegen Green Eagles uit
ikluis na verlenging met
^gewonnen. Na de regle-
i/i|aire speeltijd was de
in de Vliegermolen nog
enwicht (68-68), nadat
/Jpurg bij de rust met 40-37
feleid. In de slotfase van
ferlenging wist Joris Soe-
"an uit twee vrije worpen
■slissende punten te sco-
Thialf
:NVEEN Voor het we-
impioenschap schaatsen
ie|ieren op 14 en 15 februa-
in het overdekte ijssta-
'hialf te Heerenveen is
jch'ts een beperkt aantal
■laatsen verkrijgbaar. De
:itplaatsen zijn al lang
:ocht, terwijl van de
staanplaatsen nog een
aantal beschikbaar is.
volgende week zaterdag
op het Sport- en Recre-
itrum Thialf begonnen
voorverkoop van de
Cupwedstrijden. Deze
•ijden in het weekend
en 30 november maken
leel uit van de herope-
ilechtigheid van Thialf.
Tien dagen
cel voor
supporter
SC Cambuur
LEEUWARDEN Met een
snelrechtprocedure heeft de
Leeuwarder politierechter mr.
A. Westerveld gisteren een 21-
jarige voetbalsupporter uit de
Friese hoofdstad veroordeeld
tot tien dagen celstraf wegens
openlijke geweldpleging tij
dens de bekerwedstrijd SC
Cambuur-FC Den Haag van
afgelopen zondag.
De man had een steen naar
het vak van de Haagse suppor
ters gegooid. Twee 16-jarige
Leeuwarders, die na de wed
strijd een auto met Haagse
supporters hadden bekogeld,
werden eerder door mr. Wes
terveld in zijn hoedanigheid
als kinderrechter, conform de
eis veroordeeld tot vier dagen
en een week cel.
fORTWERELD
in ton Uun Santosa verloor in de eerste ronde van
ien Deense kampioenschappen met 15-6, 15-6 van de
[sman Darren Hall. Erica van Dijck verloor van de lo-
[avoriete Kirsten Larsen: 11-1, 11-3; Eline Coene van de
pse Zheng Yuli: 11-1, 11-5.
)is Menno Oosting verloor in de achtste finales van
lernooi in het Marokkaanse Casablanca met 5-7, 6-4, 6-4
Ie Amerikaan Jay Berger.
iesport De Deen Nils Haagensen heeft na de eerste
-an de dressuur de leiding in de zestiende internationale
xy van Boekelo voor de Fransman Jean Smadja en de
rlander Eddy Stibbe.
:ybal Aan het veertiende toernooi van Dynamo, dat
i Kerst en Oud en Nieuw in Apeldoorn wordt gehou-
loen de volgende teams deel. Heren: Nederland, Japan,
H Zweden, Dynamo, Frankrijk, Parma en waarschijnlijk
gjje; dames: Nederland, Japan, Cuba, Zweden, Dynamo,
-♦Duitsland, Olimpia Ravenna en „The Ambassadors of
|t", een clubteam uit de Verenigde Staten.
tii
;i Korte op schot
HAAG Een elftal van FC Den Haag onder 22 jaar
Je gisteravond weinig medelijden met de leeftijdsgeno-
an Quick Steps. In het Zuiderpark werd het 13-0, waar-
ki Korte liefst zeven keer doel trof. In de landelijke
l-competitie won PSV de thuiswedstrijd tegen Feye-
J met 3-1.
Forehoite is erelid rijker
Het eerste team van Forehoite
Is na gisteravond een eerste
elftalspeelster armer. De Voor-
houtse handbalvereniging
daarentegen, is weer een zeer
gewaardeerd erelid rijker, nu
Hannie Boskamp gisteravond
in een stampvolle sporthal De
Gaasbak definitief officieel af
scheid nam als speelster van
het handballende Voorhoutse
vlaggeschip. Het bijna veertig-
Jarige erelid speelde 22 seizoe
nen in Forehoite één en maak
te In die periode de complete
opmars mee van de tegen--
woordige eredivisieclub. Bles
sures aan de achillespezen en
het feit dat vier maal trainen in
de week toch echt wat teveel
werd. deden Hannie Boskamp
er toe besluiten de stap terug
naar het tweede team te
maken. Op de foto krijgt
neemt zij het erelidspeldje in
ontvangst.
ZATERDAG KNVB
Eerste klasse A: RKAVIC-Quick
Boys; Excelsior (M)-Barendrecht;
Oostkapelle-ARC; NoordwIJk-RCL;
Heerjansdam-DSVP; Rljnsburgse
Boys-Marken; Spljkenlsse -NSW.
Eerste klasse B: Altena-De Valleivo
gels; ESA-IJsselmeervogels; RWH-
Roda Boys; Nw. Lekkerland-GVW;
DOVO-Bennekom; Lunteren-Kozak-
ken Boys: Spakenburg-ASWH.
Eerste klasse C: SC Genemulden-
Blauw Wit '34; DOSK-WOG; SC
Elim-Oranje Nassau; SC Angelslo-En-
ter Vooruit; ACV-IJVV; DETO-Flevo
Boys; Nunspeet-HZVV.
Tweede klaese B: 's-Gravenz. $)/-
SHO; Vitesse (D)-Xerxes; DUNO-Ex-
celsior (P); Oranje Wlt-FC Llsse; Mon
ster-De Zwerver; PPSC-Sportlust '46.
Derde klasee A: Katwijk-Maasdijk;
SVPTT-HBSS; JAC-HVO; Zwaluwen
VI.-Zevenhoven; Ter Leede-Die Ha-
ghe; Lyra-'s-Gravenzande.
Vierde klasse A: Nootdorp-MW'27;
KMD-Honselersdl)k; SEV-DORR;
Vlaardingen-Loosduinen; SV'35-
Schevenlngen; HPSV-Hoekse Boys.
Vierde klasse B: DEVJO-Leiden;
DSO-ROHDA'76; Hazersw. Boys-
Voorschoten; Floreant-Valken '68;
Jodan Boys-Koudekerk; Oegstgeest-
De Sleutels.
ZONDAG KNVB
Hoofdklasse A: RVC-RCH; EDO-
Elinkwijk; NFC-DHC: De Spartaan-
'Jnltas; OWV-AFC'34; Wilhelmus-
AFC; UVS-Stormvogels.
Hoofdklasse B: Drachten-Rheden;
RKHW-GRC; Germanicus-SC En
schede; WKE-Achilles'29; De Tref
fers-De Bataven; De Zweef-Hooge-
veen; ROHDA-HSC'21.
Hoofdklasse C: Geldrop-BW; DESK-
Wilhelmlna'08; Rood Wit (W)-Spar-
ta'25; Ümburgla-Venray; Halsteren-
TOP; Sittard-Caesar; EHC-Longa.
Eerste klaese B: DFC-Papendrecht;
ADO-HMSH; Sparta-VUC; Spar-
taan'20-Nieuwenhoorn; SVW-CW;
Xerxes-Hermes-DVS; Sliedrecht-
Blauw Zwart.
Tweede klasse A: Westlandia-Fortu-
na VI.; Alphense Boys-Verburch; Den
Hoorn-Tonegldo; LENS-Lugdunum;
Ouick (H)-Roodenburg; RKAVV-VCS.
Derde klasse A: ONA-LFC; VFC-Ce-
lerltas; HBS-DOSR; Foreholte-SJC;
Voorburg-Altlor; Delfia-Gouda.
Derde klasse B: VlOS-Soccer Boys;
BTC-GDS; Schevenlngen-RKDEO;
DHL-RIJswijk; ODB-VELO; Ollveo-H.
van Holland.
Vierde klasee A: Randstad Sport-AI-
phen; LDWS-Van Nispen; Meerburg-
Teyllngen; Unltas (L)-VTL; WSB-
ROAC'79; DOCOS-SVLV.
Vierde klasse B: Wassenaar-Oulck
Steps; DWO-Cromvllet; ASC-Vreden-
t?urch; HW-RAVA; Duindorp SV-
UDO; GDA-Naaldwijk.
Vierde klasee C: TEDO-De Postdui
ven; WP-Schledam; BEC-Swift Boys;
Spoorwijk-Laakkwartier; BMT-Haas-
trecht; VOC-Delft.
Vierde klasse D: Hekelingen-Hille-
gersberg; De Ramingo's-Schiplulden;
Wippolder-Zwarte Pijl; SVDP-St. Vol
harden; NOC-De Hollandlaan; WM-
DJS.
Vierde klasee E: GSV-Roreant;
Moordrecht-Nieuwerkerk; UNIO-
ESTO; Bodegraven-DSO; Nieuwkoop-
VEP; Groeneweg-Donk.
LANDELIJKE JEUGD
Hoofdklasse B: NEC-FC Den Bosch;
Wagenlngen-Geldrop; FC Den Haag-
NAC; Fortuna S-Feyenoord; PSV-
RKAW; Sparta (R)-Elndhoven.
Eerste klasse B: Ouick Boys-Willem
II; SC Feyenoord-Unitas; RKC-RBC;
DS'79-TSÓ; Longa-SVV; Excelslor-
RVC.
ZATERDAG HV8
Hoofdklasse: LENS-Takdler Boys;
PDK-Naaldwljk; RAS-Semper Altius;
Te Werve-HS-Texas/DHB; VCS-
SVGEB; Blauw Zwart-Duinoord.
Eerste klasee A: Nat. Nederlanden-
Ornas; CWP-Amar Deep; PGS-VELO;
Verburch-KSD; SVGW-RIJswijk; PZH-
Wassenaar.
Eerste klasse B: Schlplulden-Ec-So;
HTSV-DVC; Marine-BSC'68; De Ja
gers-Graaf Willem; EsCher Boys-
D.v.J.; BIzon-FC Zoetermeer.
Tweede klasse A: Postalla-Dulck
Steps; RVC-DFC Zoetermeer.
Tweede klasse B: ANWB-Neta Dall;
Celerltas-MVO'72.
Tweede klasse C: International-Kam-
raan; ADS-ADO.
ZONDAG HVB
Hoofdklasse: SEP-Oranjepleln;
REMO-Qulntus; Full Speed-Kranen-
burg; WIK-ADS; HS-Texas/DHB-
RKSVM; ESDO-GONA.
Eerste klasse A: SV Kijkduln-Wester-
kwartler; GSC-Marathon; DUNO-
SVH; Vogel-Azzurrl; Archipel-Paraat;
De Valkeniers-Graaf Willem.
Eerste klasse B: Oranje Blauw-HDV;
Concordla-Toofan; SOA-Tamuvona;
Juventas-SV DHB; PDK-Robin Hood;
OSC-VDS.
Tweedo klasse A: De Ster-BWS;
Lyra-Te Werve; DZS-Exception; Ha-
numan-SV Roshnl; DVC-GDCPH;
WVS-NIVO.
Tweede klaese B: De Adelaars-Pos-
talla; De Jagers-Dynamo'67; SVS'70-
Vllethage; Taurus-lnternational; FC
Zoetermeer-Trlomph.
DAMES
Regionaal: Fortuna Vl.-Groeneweg;
Alkmanla-Bloemhof; KFC'71-Nieuw-
koop; RKDEO-Oliveo; Haastrecht-
GDA.
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
BIJLAGE Bil UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS.MUZIEK
THEATER, RECREATIE.EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
sportuitslagen
HANDBAL Holland-toernooi dames
Alkmaar
Tsjecho Slowakl|e-Noorwegen 21-20;
Nederland-Hongarije 17-22; Oost
Duitsland-West Duitsland 21-11.
Stand: 1. Oost Duitsland 2-4; 2. Hon
garije 2-4; 3. Tsjecho Slowakije 2-2;
4. Noorwegen 2-1; 5. West Duitsland
2-1; 6. Nederland 2-0.
HOCKEY WK heren Londen
Om 5e t/m 8e plaats: Polen-ArgentF
nië 0-1. Om 9e t/m 12e plaats: Nieuw
Zeeland-lndia 2-1; Canada-Pakistan
PAARDESPORT Indoor Friesland
Eerste kwalificatiewedstrijd Grand
Prix, na barrage: 1. Van der Vleuten
(Ned) Monty L 0 strafpunten-35,80
seconden; 2. Ehrens (Ned) Sarco ZS
0-37,33; 3. Boy (Arg) Mao Mao 0-
37,68; 4. Raymakers (Ned) Jogger 0-
38.89; 5. Lanslnk (Ned) Kristel 0-
40,44; 6. Busscher (Ned) Fröhlich 0-
47,17; 7. Sloothaak (Wdl) Ramon 0-
35,68; 8. Dufour (Ned) Simply Magic
4-38,00; 9. Hendrix (Ned) O Future 4-
39,71; 10. Ebben (Ned) Jumbo Design
4-40,81.
Tweede kwalificatiewedstrijd: 1. Ou-
four (Ned) Revanche 60,13 seconden;
2. Voorn (Ned) Concern 60,70;. 3.
Austin (Gbr) River Hill 62.56; 4. Philip-
paerts (Bel) Colonel 62,97; 5. Hafe
meister (Wdl) Romantica 63,44; 6.
Van der Vleuten (Ned) Gondor 63,92;
7. Sloothaak (Wdl) Ramon 63,98; 8.
Southern (Can) Chrysler Solo 64,56;
9. Lenssens (Bel) Runo 67,44; 10.
Brüggemann (Wdl) Ishallah B 68,65.
TENNIS Toernooi Sydney (Aus)
Herenenkelspel, achtste finaléS:
Lendl (Tsj>-Carter (Aus) 6-4, 6-4;
Stansbury (Vst)-McNamara (Aus) 7-6.
7-6; Cash (Aus>-Drewett (Aus) 6-4, 6-
4; Dyke (Aus)-M. Leach (Vst) 6-3, 6-3;
Becker (Wdlj-Fitzgerald (Aus) 6-4, 7-
Toemooi Filderstadt (Wdl)
Damesenkelspet, achtste finales:
Lindqvist (Zwe)-Phelps (Vst) 6-0, 6?1;
Navratilova (Vst)-Croft (Gbr) 6-2, 6-0;
Garrison (Vst)-Reggl (Ita) 6-2, 2-6, 6-
3; Sabatinl (ArgKGoles (Joe) 6-2, 6-2;
Mandlikova (TsjFBunge (Wdl) 6-1, 6-
7, 6-1.
Toernooi Basel (Zwi)
Herenenkelspel, achtste finales: Gil
bert (VstFGunnarsson (Zwe) 6-4, 5-7,
6-3; Smid (TsjFSIozil (TsJ) 7-5, 6-4;
Eriksson (Zwe)-Zivojinovic (Joe) 6-4.
3-6, 6-3; Visser (ZafFPerez (Uru) 6-2,
6-4; Noah (Fra>-Kühnen (Wdl) 6-2,- 6-
7. 6-3; Muilen (ZafFTesterman (Vst)
7-6, 3-6, 6-3.
WIELRENNEN Ronde van Piemont
(Ita): 1. Bugno (Ita) 206 kilometer in
4.35.36; 2. Grimani (Ita), 3. Bernard
(Fra), 4. Anderson (Aus), 5. Lang
(Pol), 6. Duclos-Lassalle (Fra), 7. Ros-
signolli (Ita), 8. Delle Case (Ita), 9. Ac-
kermann (Zwi), 10. Kuum (Noo), 16.
Veldscholten (Ned) op 9 seconden.
'ZEILEN Wereldbeker brandingsur-
fen Zandvoort
Heren, na 5 races: 1. Naish (Vst) 11.0
punten; 2. Bringdal (Zwe) 11,7; 3. Van
den Berg (Ned), Sayre (Vst) 13,4; 5.
Winner (Vst) 18; 6. Tellier (ned) 21.
Dames, na 5 races: 1. Graveljne
(Can) 2,8; 2. Duckerbeck (Spa) 6,7; 3.
Van Soolingen (Ned) 13; 4. De Werd
(Vst) 15, 5. Lelievre (Fra) 20.
>EKEN
JV „TUSSENDOORTJE VAN A.F. T. VAN DER HEIJDEN"
A!^ wjWNDER HEIJDEN
De schrijver A. F. Th. van der
Heijden, onlangs meerderé
malen bekroond met literaire
prijzen voor ziin roman „De
gevarendriehoek", heeft zich
een soort onderbreking toege
staan in zijn grote werk: het
boek in drie grote fasen, „De
tandeloze tijd", waarin hij op
autobiografische wijze bezig is
aan een lang, soms bij herha
ling verteld verhaal over zijn
ontwikkeling, opvoeding,
groei en kennismaking met
het leven.
De hoofdpersoon van deze se
rie romans, Albert Egberts,
lijkt in veel opzichten op Van
der Heijden zelf. Ook in het
nieuwe boekje, dat als een
„tussendoortje" van deze au
teur verschijnt, is de hoofdper
soon dezelfde of een spreken
de gelijke van Van der Heij
den. Hier heet hij Adrien. Dit
boekje, „De sandwich", is op
gedragen aan twee gestorve
nen, die voor in het boek met
hun initialen worden vermeld.
Zij stierven in 1979 en 1981, op
jeugdige leeftijd.
Karine en Frank Rastering,
speelden een min of meer be
langrijke rol in de jaren dat de
ik-persoon van het verhaal,
een schrijver, zich ontwikkel
de. Het verhaal speelt in Eind
hoven en Nijmegen, steden uit
het verleden voor Van der
Heijden, die uitdrukkelijk
vaststelt dat de namen zijn
veranderd, terwijl de naam
van de auteur dezelfde is ge
bleven. Een echt autobiogra
fisch verhaal dus?
In het onderzoek van de ik
naar het verleden met betrek
king tot Karine en Frank
speelt het meisje de voornaam
ste rol. De herinneringen zijn
raadselachtig voor Adrien:
hebben deze gestorven getui
gen van zijn jeugd elkaar ook
gekend? Is de gebeurtenis die
hera uiteindelijk te binnen
schiet, waar zij beiden met
hem in een vrij nauwe band
bijeen waren, werkelijkheid
geweest, of is het de verbeel
ding van de hoofdpersoon?
Karine, ooit de geliefde van de
ik, krijgt de meeste aandacht
in dit boekje. Minder aandacht
natuurlijk dan de ik voor zich
zelf heeft, want in eerste in
stantie is „De sandwich" toch
een zelfonderzoek.
Als een obsessie wordt het
verleden vastgehouden, het
geen een heel lijfelijke vorm
krijgt in de darmstoornissen,
die hij als kind steeds heeft.
Lijfelijk noch geestelijk wil hij
die tijd verliezen. Het conflict
van de schrijver die zich voor
al met zijn eigen jeugd bezig
houdt, krijgt hier op aardige
manier gestalte: de noodlottig
heid en het ongeluk als je alles
vast wilt houden en het zelfbe
klag, de teleurstelling, als je
kennelijk dingen vergeten
bent. Verzint de schrijver ze
dan zelf maar?
Behalve dit wat anecdotische
onderzoek van deze problema
tiek is „De sandwich" eigenlijk
vooral een tijdsbeeld en een
schets uit het leven van ie
mand, die nog met alles kennis
A
moet maken en dus erg veel
moet verwerken. De verwar
ring over relaties, vrouwen,
sex, al dat soort dingen. In dat
opzicht is het boekje eigenlijk
een kleine voortzetting van de
thematiek van „De tandeloze
tijd".
JAN VERSTAPPEN
A. F. Th. van der Heijden
„De sandwich". Uitgave
Querido. Prijs 27.5P.
i ik-persoon (in dit geval
hrijfster zelf?) van het
je boekje van Lizzy Sara
„Wacht u voor de hond"
Bk per trein aankomt in
waar zij naar op zoek
•eien daar de kersebo-
„Kersebomen in bloei
Ie spoorlijn. In de bossen,
en die van in 't wild
ide seringen takken af-
fi." Het is lente. Wat be-
dat? „Ochtendnevel,
fegen. De trein rijdt de
innen. Lwow of Antwer-
)ezelfde kasterige huizen
grijze stenen. Joodse
F fouw van het verhaal is
het derde deel van dit
r, na enige omzwervin-
|ch beland in de stad van
rfeugd: Lwow, voorheen
Jerg genaamd. Zij heeft
■f in Kiev rondgelopen,
Bk naar vroeger. Maar er
I allemaal niets van te
&n, zelfs de voor haar fa-
F ..Gouden Poort" bete-
n het geheel niets meer.
p overkomt deze Joodse
F hetzelfde: zelfs de
—p wijk is niet te vinden,
|t niet, zoals de inwoners
Lwow, die zij de weg
vraagt, haar vertellen. Wat is
er over van die verschrikkelij
ke jeugdjaren, in het geweld
van de jodenrazzia's, de ver
schrikkingen van de Nazi-
overheersing, tussen dood en
geweld doorgebracht? Wat is
er waar van alles wat deze
vrouw teistert, waar zij zich
niet van kan bevrijden? „Mijn
hele jeugd, wat zeg ik: mijn
hele leven, lijd ik onder een
oorlog waaraan ik part noch
deel heb gehad. Met een vader
die ik nooit anders dan depres
sief heb gekend, een moeder
die daar geen raad mee wist
en een grootmoeder die over
niets en niemand anders
praatte dan haar verloren
zoon."
Het boekje van Lizzy Sara
May bestaat uit vier episoden.
Het eerste, met de titel „De
toekomst", beschrijft haar eer
ste poging naar Lwow te rei
zen. De ontmoetingen met en
kele mensen - een medereizi
ger, een toevallig in de buurt
lopend echtpaar - brengen
haar tamelijk in verwarring.
Dan volgen twee episodes on
der de titel „Het verleden",
waarin zij eerst in Kiev, daar
na in Lwow verblijft en daar
de schok ervaart dat het verle
den niet de werkelijkheid
heeft gehouden, die in haar
emoties aanwezig is. Het laat
ste deel, „De tegenwoordige
tijd", speelt in Moskou, waar
zij een heel andere realiteit er-"
vaart, dan zij verwachtte.
Een integer verslag van een
dramatisch zelfonderzoek, zo
zou je „Wacht u voor de hond"
moeten noemen.
JAN VERSTAPPEN
Lizzy Sara May: „Wacht u
voor de hond" - uitgave De
Bezige Bij. Prijs ƒ24,50.
Jaloezie. De alles verterende
emotie die de rede volledig
kan uitschakelen, mensen ver
leidt tot wanhoopsdaden of
uitgekiende wraakacties, maar
die meestal wordt verborgen
onder een laagje zelfbeheer
sing. Vooral vrouwen hebben
de naam jaloers te zijn. Hoewel
mannen er waarschijnlijk
evengoed last van hebben, is
er voor dat steriotiepe wel een
verklaring te geven, zegt de
publiciste Emma Brunt in haar
pas verschenen boek „Jaloe
zie". Heeft immers menige
vrouw haar hele bestaan niet
opgehangen aan de man met
wie ze getrouwd is? Niet alleen
haar hart heeft zij aan haar
man verpand; zij is ook op an
dere gebieden met handen en
voeten aan hem gebonden.
Want ook financieel en maat
schappelijk is zij van hem af
hankelijk. De jaloezie van de
vrouw kan dan ook vaak wor
den aangeduid met angst.
Want als er met haar huwelijk
iets misgaat, blijft er van haar
hele bestaan niets meer over.
De laatste vijftien jaar is er
echter veel veranderd, zo filo
sofeert Brunt. Veel vrouwen
hebben nu een baan, zijn niet
meer zo afhankelijk. Zouden
die nog reden hebben tot jaloe
zie? Zij vroeg het aan tien
vrouwen die stuk voor stuk
een reputatie hebben opge
bouwd. Die, ook al loopt hun
huwelijk op de klippen, nog de
zekerheid hebben van hun
werk, hun inkomen, hun
vriendenkring, hun succes.
Vrouwen dus, die onaantast
baar lijken. Hebben die nog
reden tot jaloezie? Nou, reken
maar!
Brunt vroeg het aan Marjan
Berk, Jeanne Roos, Shireen
Strooker, Marijke Höweler,
Fong Leng, Nouchka van Bra-
kel, Douschka Meijsing, Lies-
beth List, Annie M.G. Schmidt
en Jard van Nes. Nu was het
natuurlijk te verwachten dat
ook succesvolle mensen zich
niet los kunnen maken van
welke menselijke gevoelens
ook. Maar de manier waarop
de ondervraagde dames zeg
gen met jaloezie om te gaan is
soms verbluffend. Voor Mar-
n Berk bijvoorbeeld is jaloe
zie „slaan, krabben, bijten,
schelden, schreeuwen, moord
dus". Maar zij is een dame,
niet waar? En dus beheerst zij
zich, maar schept er een dui
vels genoegen in op subtiele
wijze wraak te nemen. Om er
uitbundig van te genieten als
de giftige pijlen doel treffen, al
is het jaren later. En daar te
genover dan weer de trots van
Liesbeth List. Maar is er wat
tegen te doen, tegen die jaloe
zie? Weinig, zo blijkt uit de ge
sprekken. En dat is een schra
le troost voor al die Othello's
die steeds weer in de netten
der jaloezie verstrikt raken.
Uiteraard komt er meer in de
gesprekken naar voren dan al
leen deze negatieve kant van
de menselijke natuur. En wat
dat betreft is het boek van
Emma Brunt aardig voor al
diegenen die graag op de hoog
te zijn van andermans privéle-
ven.
LONNEKE VAN KOOT
Emma Brunt: „Jaloezie".
Uitgeverij De Arbeiders
pers. Prijs ƒ29,90.
„Klassieke muziek". Zo ty
peerde Hendrik Andriessen
eens het bekende strijk
kwartet in F van Maurice
Ravel, die leefde van 1875-
1937. Andriessen kan het
begrip „klassiek" niet heb
ben bedoeld als aanduiding
van een periode in de mu
ziekgeschiedenis. Want die
situeren we ver voordat Ra-
vel leefde. Andriessen wilde
er een genre mee aangeven
en tegelijkertijd een waar
dering mee uitdrukken. Het
strijkkwartet is klassiek
omdat het zich grotendeels
onttrekt aan tijdgebonden
elementen. De taal van het
werk is zo door en door mu
zikaal, dat tijd en mode de
waarde ervan niet zullen
kunnen ontkennen. Dat
lijkt een forse uitspraak
over zo'n nog betrekkelijk
jong werk, maar toch kan
ze worden gedaan. Want de
intense muzikaliteit en de
dwingende, eigenlijk stren
ge, vormgeving waarover
Ravel beschikt, doet denken
aan wat Mozart deed in zijn
strijkkwarteten. Of aan
Haydn. Ook daar die „ont
hechting" van het tijdge-
bondene en het aanspreken
van lagen in het muzikaal
bewustzijn die gegeven lij
ken te zijn met de westerse
mens in zijn culturele wor
tels.
De muziek heeft iets aristo
cratisch in zich; van zich
zelf sprekend in een verhe
venheid boven „alledaagse
melodietjes en samenklan
ken". Met opzet: „van zich
zelf sprekend"; het is alsof
vorm en inhoud elkaar
voortdurend bevragen en
aanvullen. De eindeloze dis
cussie over vorm en inhoud
krijgt hier een verrassend
Maurice Ravel
boeiende uitdrukking. De
vorm is het voertuig van de
inhoud en de inhoud wordt
mee bepaald door de vorm.
Die boeiende wisselwerking
heeft bij Ravel nog een heel
aardig trekje. Het aristocra
tische, veroorzaakt door een
strenge vorm-logica, wordt
gerelativeerd door speelsig-
heid en gevoeligheid.
Vormbeheersing die haar
wetten stelt en sentiment
dat haar eigen wegen vindt.
De waardering voor het
strijkkwartet krijgt met een
mooie uitvoering alleen
maar meer diepte. Dat is
het geval met een opname:
van het Alban Berg Kwar
tet, uitgebracht op het EMI-
label. Bij de eerste akkoor
den al wordt de aandacht
gepakt en dat blijft zo tot
het einde. De muzikanten
grijpen de kansen om het
spel van intellect en gevoel
te spelen. Natuurlijk, ze
hebben daarin hun eigen
stijl, heel anders dan die
van bijvoorbeeld het Orlan-
dokwartet of van Quartetto
Italiano, jaren geleden.
Analyses over hoe in de ene
uitvoering de eerste viool
zijn naam meer eer aandoet
dan de andere, tempi-wisse-
lingen, eenheid in stijl, het
zijn allemaal belangrijke za
ken, maar hoofdzaak is dat,
een uitvoering mensen aan
spreekt. En dat is in over
vloedige mate het geval op
deze plaat.
De nieuwe uitgave van EMI
bevat het „ijzeren duo" van^
de strijkkwartetten van
rond de eeuwwisseling, en
dat betekent behalve Ravel
het strijkkwartet van De-<
bussy (in G, opus 10)
LÜTSEN KOOISTRA
Debussy en Ravel, strijk
kwartetten door het Al-
ban Berg-kwartet. EMI
2703561.
