Youth for Christ blijft vernieuwen Opwinding in Spanje over optreden Küng aan tafel ScidócSotucml ACHTERGROND kerk wereld JEUGDBEWEGING BESTAAT 40 JAAR Blanke kerk Zuid-Afrika over Kairos-document kerkverwoestend PAUS MAANT JEZUETEN TOT H. HART-DEVOTIE Kerkelijk protest tegen persbreidel Indonesië Voorbarige kritiek EcidócSoUAOTU DO.JDERDAG 16 OKTOBER 1986PAG1NA2 Hervormde en RK Kerk:geen geld voor werk vrouw en kerk De Rooms-Katholieke Kerk en de Nederlandse Hervormde Kerk willen niet langer financieel bijdragen aan het werk van de sectie vrouw in kerk en samenleving van de Raad van Ker ken. Het besluit heeft waarschijnlijk tot gevolg dat de sectie haar werk moet staken. De lidkerken hadden nog in mei dit jaar vastgesteld dat. het werk van de sectie moet worden voort gezet. Zowel de RK Kerk als de hervormde kerk noemt de noodzaak te bezuinigen als reden voor hun besluit. De feminis tische theologe prof.dr. Catharina Halkes spreekt van een ver bijsterende gang van zaken. Zij noemde het besluit van de RK Kerk en de hervormde kerk „een cynisch gebaar van ontken ning van het werk dat vrouwen binnen de kerk verrichten". Amerikanen komen met Jezusspeelgoed Een in Littleton in de Amerikaanse staat Colorado gevestigde fabrikant van kinderspeelgoed is uitgekomen met zijn nieuw ste creatie het kindeke Jezus. Het in een niet-giftige kwaliteit kunststof uitgevoerde popje heeft geen babykleertjes of luiers maar kan in een blauw dekentje worden gewikkeld. Op het hoofdje kan op eenvoudige wijze een lichtgevende stralenkrans worden aangebracht en gemakkelijk weer verwijderd. Het popje is leverbaar in blanke, zwarte en kleurlingen-uitvoering. Goedkoop is dat allemaal niet de koper moet er in de Vere nigde Staten toch nog bijna tachtig gulden voor neertellen. De schepper van het goede boek is de goede lezer. Ralph Waldo Emerson Als kind al maakte hij kennis met Youth for Christ. Aan moeders hand ging hij mee naar de bijeenkomsten, die de uit Amerika overgekomen beweging in die tijd nog hield. In Amsterdam studeer de hij theologie; om de hoek startte de kabouterbeweging en van de éne op de andere dag werden gesteven broek en colbert verwisseld voor spijkerbroek en slobbertrui. Hij werd in 1971 predikant in het Noordbrabantse Fijnaart; vertrok in juni 1974 voor de missionaire dienst naar Bra zilië; ruim acht jaar later werd hij algemeen directeur van Youth for Christ (YfC) in Nederland. Nu vertelt de 43-jarige ds N.J.A. (Niek) van Exel in een nauwelijks te stuiten stroom van woorden over de nu veertigjarige ge schiedenis van de christelijke jongerenbeweging. „Het leek soms of de vrijwilligers uit de hemel kwamen vallen." De beweging „Jeugd voor Christus" is gestart in Ameri ka, in het begin van de Tweede-Wereldoorlog. Va ders vochten mee in Europa en moeders hadden geen tijd voor de kinderen, die aan zichzelf werden overgelaten. De gedachte kwam op om de t ke gemeenschap in kleine jeugd Jezus als het enige af- verbanden". Ds Niek van Exel: „Christelij- doende antwoord op alle le vensvragen voor ogen te stel len. Baptistenpredikant Torrey Johnson ontfermde zich over hen en legde beslag op hun vrije zaterdagavonden, die ze normaal doorbrachten met uitgaan en feestvieren. Hij bezocht hen in bioscopen, schouwburgen en dansloka- len. Kolossale meetings wer den er gehouden en zelfs de grootste gebouwen in New York en Chicago werden te klein om de menigten jeugd te bergen. In 1946 kwamen teams naar Nederland, die op Ameri kaanse wijze massale bijeen komsten organiseerden met als doel mensen naar Chris tus te leiden. Hoewel de ge vestigde kerken in het alge meen weinig of geen waarde ring konden opbrengen voor de geestelijke benadering en de „altarcall", de uitnodiging die aan het einde van de toe spraken werd gedaan om voor Christus te kiezen, be zochten duizenden jongeren de rallies. „Het was een goe de start", meent Van Exel, „maar geen blijvertje." ,,De stilte voor de storm", noemt Van Exel deze periode tussen 1956 en 1968 nu. „De welvaart zat eraan te komen en de mondigheid, maar dat was toen nog niet duidelijk. De rallies waren voorbij en Youth for Christ richtte zich op kadervorming, bijbelstu diegroepen en uitbreiding van het aantal vrijwilligers Maar de „fundamentele cul tuuromslag" kwam precies op tijd. Wat begon in de stu dentenwereld spreidde zich al snel uit over alle terreinen van de samenleving. Een golf van mondigheid spoelde over het land. Het gonsde van de vernieuwing. Nieuwe clubs werden opgericht en gezags verhoudingen veranderden. „Tot 1968 was ik een brave student in Amsterdam, vol komen gezagsgetrouw, met een broek met vouw, een col bert en een stropdas. Jaren lang was dat normaal, maar opeens was daar dat andere Een bevrijding naar de mon digheid. dat was het eigen lijk." „De jongeren kwamen uit hun isolement. Ze konden hun eigen verhaal kwijt en hun eigen mening. Mensen wilden praten. En Youth for Christ bewoog mee op de gol ven van de mondigheid." Zo konden ook de koffiebars ontstaan, de gezellige kleine ruimtes, die het handelsmerk van de jongerenbeweging zijn geworden. „In die periode is Youth for Christ groot geworden. Het leek wel of de vrijwilligers uit de hemel kwamen vallen. Iederéén dacht, dit is einde loos en niemand vroeg zich af hoelang dit zou kunnen duren." Het kleine kantoortje in Utrecht werd in 1973 inge wisseld voor het landhuis 'De Lindenhorst' in Driebergen. De bomen groeiden tot in de hemel." Maar aan de onstuimige groei kwam een einde. Eind jaren zeventig volgde de inkrim ping van alles wat in de voorgaande jaren groot was geworden. Mondigheid en ei gen mening had mensen uit elkaar gedreven. „De ver wachte idealen werden niet gerealiseerd en de secularisa tie was snel voortgeschre den." Vooral binnen christe lijke organisaties waren de gevolgen merkbaar. De kerk raakte niet alleen in snel tempo een groot aantal leden kwijt, maar verloor daardoor ook haar greep op de samenleving. „We moeten accepteren, dat normen en waarden elders worden ge vormd De kerk komt terecht in de marge van de samenle ving. Dat is niet leuk, maar als de christenen in de min derheid zijn, kan en mag de kerk geen machtsinstituut zijn." YfC-directeur Van Exel is niet optimistisch over de toe komst van de kerk. „Op dit fnoment leven we in een post-christelijke cultuur en straks gaan we naar een niet-christelijke cultuur. Daarom moeten we worste len met de manier van gelo ven en van kerk-zijn. We moeten ons bezinnen op de volgen strategie." „En dan kun je drie dingen doen. De eerste strategie is die van het isolement, terug trekken achter de veilige kerkmuren. Geen kwaad woord erover, maar het is niet mijn strategie. De kerk is immers het zout der aarde en het licht der wereld." De tweede mogelijkheid ligt volgens Van Exel in de aan passing. Zijn werk in Brazilië heeft hem geleerd, dat in an dere culturen andere aspec ten en andere vormen neel goed kunnen werken „Het grote gevaar van aanpassen is, dat er geen einde aan komt. Het is net als de hemel, wel een ingang maar geen uitgang. En wat moet je als je niets meer over hebt?" De strategie waar Van Exel voor kiest is de weg van be zinning, zoeken naar nieuwe wegen. „De taak van de kerk is de opvoeding tot geloven en de werving van nieuwe mensen. De kerk moet pro duceren. Op dit moment gaat er teveel verloren, zonder dat er iets voor in de plaats komt." De strategie van de marge noemt hij het. „In de derde wereld wordt veel op die ma nier gewerkt; kleine verban den. pluraal leiderschap, geen grote gebouwen en vooral de mensen zelf in schakelen. Het gaat om de overdracht van Se kern van het geloof. Ik zie de kerk als werkplaats van het heil." Nieuw, ook voor Youth for Christ, is de poging om jonge ren te bereiken, die buiten de christelijke traditie zijn opge groeid. „Het is een experi ment. Kun je als organisatie wervend en uitstralend bezig zijn met jongeren, die niet om het christelijk geloof vra gen?" Er wordt een aantal teams ingezet, dat gaat onderzoeken wat de mogelijkheden zijn. „Ze gaan als een soort ver spieders naar het onbekende land. Ik heb goede hoop, dat ze terugkeren met trossen vol druiven." TEAKE DIJKSTRA De synode van de Nederduit se Gereformeerde Kerk, waarbij ongeveer de helft van de blanke bevolking van Zuid-Afrika is aangesloten, heeft in krachtige bewoor dingen een veroordeling uit gesproken over het vorig jaar september tot stand gekomen Kairos-document. Kort en goed komt de kritiek van de NG-Kerk neer op: het Kai ros-document rust op een foutieve theologische basis namelijk de bevrijdingstheo logie. prijst een valse Chris tus aan die kerkverwoestend zal werken en verheerlijkt geweld. In het Kairos-document heb ben 150 vooruitstrevende theologen, onder wie ds. Bey ers Naudé, strijd tegen apart heid in een theologisch kader geplaatst, dat later door de Wereldraad van Kerken is onderschreven. Volgens het Kairos-document kan er geen sprake zijn van bijbelse verzoening of ware vrede zonder gerechtigheid. Chris tenen kunnen niet proberen God en' duivel te verzoenen. Onderhandelingen kunnen alleen tussen vrije en gelijke partners plaats vinden, zegt net document. Het Kairos- document is gericht tot de Kerk en niet tot het apart heidsbewind. dat het be schrijft als „onderdrukkend, tiranniek en moreel onrecht matig". De NG-synode maakte er niet veel woorden aan vuil. „Wij mogen geen deel heb ben aan enig handelen dat polarisatie tot gevolg heeft, alsmede geweld, anarchie, conflict of revolutionaire on gehoorzaamheid", aldus het In een brief aan de generaal-overste der Jezuïeten, de Neder landse pater Peter-Hans Kolvenbach, heeft paus Johannes Paulus II aangedrongen op een vuriger geloofsleven in de orde. die tot uiting zou moeten komen in een vernieuwde Heilig Hart-devotie. Naar de mening van de paus is dat van daag de dag meer dan ooit nodig. Pater Johannes Gerhartz, secretaris-generaal van de orde, verklaarde dat de oproep van de paus typerend is voor zijn zorg om de devotie van rooms-katholieken in het algemeen. Binnen de orde der Jezuïeten bestaat wel eenstemmigheid over de noodzaak, maar wordt het debat nog voortgezet over de beste vorm die dit kan aannemen, aldus pater Gerhartz. Naar hij verklaarde is dat voor Jezuïeten een echt probleem, „omdat je niet eenvoudig kunt aanknopen bij gebruiken die in de zeventiende-eeuw heel gewoon waren in de Kerk". Bo vendien realiseert de orde zich dat wat passend wordt geacht in Europa, in andere werelddelen heel anders kan worden beschouwd. „De Kerk-van-vandaag is niet het zeventiende- eeuwse Europa", aldus de secretaris-generaal. De leer van de Heilig Hart-devotie vormde het onderwerp van de encycliek van paus Pius XI in 1928, „Miserentissi- mus". waarna de congregatie der riten er in 1929 een nieuwe mis voor maakte De kerkvaders uit de Middeleeuwen had den overigens al de gedachte ontwikkeld, dat uit het door boorde hart van Jezus Kerk, sacramenten en genade zijn ont sprongen. Dit voerde in de middeleeuwse mystiek tot deze verering, waarna in de zeventiende eeuw er de voorstelling bij. kwam van het hart van Jezus als concreet symbool van Zijn liefde en de eis van wederliefde en eerherstel, daarmee verbonden. In de negentiende eeuw werd het hoogtepunt van deze devotie bereikt, waarna een sterke teruggang viel te constateren. De godsvrucht ging zich meer richten op de per soon van Jezus dan op een barok symbool. synodebesluit, „en dat is de weg die het Kairos-document aanprijst". De nieuwe prae- ses, prof. Johan Heyns, was ongeveer de enige die een klein amendement voorstelde de indruk moet niet worden gewekt dat de NG-Kerk kri tiek op de overheid uitsluit, „want het is haar plicht die juist wel te hebben" Naar de leiding van de blan ke NG-Kerk meent is het hele doel van het Kairos-do cument het land naar een punt te voeren, waarop geen samenwerking meer moge lijk is om het huidige systeem te veranderen. De verdruk ten worden volgens haar geï dealiseerd, waarbij alleen zij het recht hebben nader tot de God van de bijbel te komen, terwijl de zogenaamde ver drukkers van ver moeten blijven toekijken Volgens het kerkelijk rapport wordt bruut geweld als te hanteren alternatief aangeprezen, ter wijl de rol van de Kerk wordt teruggebracht tot die van politiek instrument Het heeft de kerkleiding ge troffen dat in het Kairos-do cument geen alternatief con stitutioneel model voor de Zuidafrikaanse samenleving wordt voorgesteld. Racisme, kapitalisme en totalitarisme worden op één hoop gegooid. De vraag doet zich voor waaraan dan de voorkeur wordt gegeven, socialisme, het Scandinavische welziins- model, wat de Britse Arbei derspartij voorstaat of wel licht theorie en praktijk van het marxisme. Fernando Cardenal De Spaanse bisschoppencon ferentie heeft scherpe kritiek geuit op een recentelijk ge houden theologisch congres in het land, waaraan onge veer tweeduizend priesters, broeders, religieuzen en le ken hebben deelgenomen. Naar de bisschoppen menen heeft de conferentie weinig achting getoond voor de paus, de bisschoppen en het kerkelijk leergezag. Zij val len in het bijzonder over het op uitnodiging optreden van prof. Hans Küng, dé door de Kerk niet als katholiek theo loog erkende Zwitserse hoog leraar te Tubingen in de Bondsrepubliek Duitsland, en van de minister van Onder wijs van Nicaragua, pater Fernando Cardenal. Door zulke gasten te introdu ceren als „leraren van Gods volk" heeft de conferentie verwarring gezaaid onder de gelovigen, zeggen de bis schoppen. Het vaticaan heeft in 1979 de leerbevoegdheid ontzegd aan pater Küng. Pa ter Cardenal is in 1984 uit de Jezuïetenorde gezet omdat hij zijn ministerschap niet wilde opgeven. De bisschoppen hebben zich gestoten aan de ruime publi citeit die het congres heeft opgeleverd, vooral wat be treft „onjuiste en bevooroor deelde kritiek op de kerkelij ke hiërarchie". Het congres was georganiseerd door de Theologische Vereniging Jo hannes XXIII, een groep van ongeveer zestig Spaanse theologen, die meer en meer op gespannen voet komt te staan met de Spaanse Kerk De vereniging heeft de kri tiek van de hand gewezen en verklaard, dat zij „in ge meenschap" staat met de ker kelijke hiërarchie, doch het volste recht opeist elkeen uit te nodigen van wie zij een „belangrijke opinie" ver wacht over het leven van de Kerk. Zij heeft geen officiële goed keuring gevraagd als katho lieke vereniging en zoekt slechts erkenning als rechts persoon door de Staat. Bis schop Angel Temino Saiz van Orense heeft slechts één aan duiding in petto :„Dat zijn theologische potsenmakers". Een Spaanse functionaris van het Vaticaan evenwel ver klaart dat hier „serieuze, practiserende theologen aan het werk zijn, die de neiging vertonen buitengewoon radi cale meningen te huldigen". De zendingsorganen van de Gereformeerde Kerken en van de Nederlandse Her vormde Kerk hebben samen met ICCO hun verontrusting geuit jegens de Nederlandse regering over het verschij ningsverbod dat de Indonesi sche overheid op 9 oktober heeft opgelegd aan „Sinar Harapan", de protestants- christelijke krant van Indo nesië. In een brief aan minister Van den Broek vragen de kerkelijke instanties hem zijn invloed te willen aanwenden om het verschijningsverbod ongedaan te maken als dit verbod niet gebaseerd is op normen van recht en orde. In de brief wordt gezegd dat de redenen voor het verschij ningsverbod niet bekend zijn, maar het schijnt dat de Sinar Harapan te horen heeft ge kregen dat zij een embargo op informatie over een wets ontwerp had geschonden. De krant met ruim tweehon derdduizend lezers is de tweede krant in grootte van Indonesië. De overheid heeft de Sinar enkele keren ge dreigd met een verschijnings verbod, in verband met arti kelen die het ongenoegen van de overheid opwekten. De briefschrijvers maken melding van geruchten in In donesië dat de persbreidel deel uitmaakt van de pogin gen van de overheid om de vrijheid van organisatie in te perken en de greep op parti culiere organisaties van wel ke signatuur dan ook te ver groten. Gebakken schelvisprei met tomaat en peterselie De benodigdheden voor twee zijn: 500 g hele schelvis, zout, bloem, olie, 15 g margarine, halve citroen; 0,5 kg prei, 10 ga margarine, 250 g tomaten, zout, peper OJ tot 1 kg kleine aardappelen, zout, peterselie, QJi dl koffie room, 10 g margarine; £5 dl cbocoladevla 2,5 dl melk, 10 g cacao, 22 g suiker, 12 g maizena, advokaat naar smaak, 2,5 dl yoghurt, basterdsui ker naar smaak, 1 lepel chocoladevlokken. Verwijder kop, schubben, vinnen en buikvlies van de vis en spoel hem af met koud water. Verdeel de visin porties en zout die, vooral op de aangesneden kanten. Laat het zout vijf minuten intrekken. Haal de stukken vis dan door bloem en klop er alle losse bloem weer at. Bak de vis in beet vet (een dun laagje olie met de margarine) in circa zes minuten bruin en gaar. Snijd de prei in de lengte door en vervolgens in stukjes van een centimeter. Begin aan de witte kant van de groente en doe de donkergroene delen weg. Was de prei en laat haar uitlekken. Zet de groente op met gesmolten margarine en smoor haar onder af en toe omscheppen tien minuten. Voeg tijdens het smoren weinig water toe als de prei bruin gaat worden. Leg de tomaten twee tellen in kokend water, ontvel ze en snijd ze in gelijke stukjes. Warm de tomaten nog een paar minuten mee met de al tien minuten gesmoorde prei. Breng het gerecht op smaak met zout en peper. Kook de aardappe len gaar, giet ze at en warm ze nog even door met flink wat fijngeknipte peterselie, koffieroom en margarine. Verdeel de chocoladevla over hoge glazen en leg er de advo kaat (of voor kinderen gele vla) op. Breng de yoghurt op smaak met basterdsuiker en leg het mengsel op de advo kaat Garneer met chocoladevlokken. ZELFS CDA-fractieleider Bert de Vries slaakte begin ds week de verzuchting, dat er zo langzamerhand gestopt m i worden met het aanhalen van de broekriem en dat mini Ruding niet moet blijven filosoferen over verdere ombui] gen na 1990. In dat licht bezien hoeft het niet te verbazen elk nieuw detailplan, bedoeld om het voor volgend jaar sen kabinet en Kamer afgesproken bezuinigingsbedrag te len, kan rekenen op tal van bezwaren en een storm van j testen. DaT is dan ook prompt gebeurd toen staatssecretaris Bn van volkshuisvesting, die in de huidige kabinetsperiode derhalf miljard moet inleveren, de mogelijkheid opperde subsidiering van koopwoningen te verlagen. Hij heeft er g de argumenten voor. De hypotheekrente is de laatste ja aanzienlijk gedaald en het kopen van een woning is daard i voor meer mensen mogelijk geworden. De premies die bedoeld als steuntje in de rug zullen daarom wat kunnen moeten) worden teruggebracht. De vereniging Eigen Huis heeft gisteren in onze krant g genheid gekregen tal van bezwaren te opperen, maar in i reactie bleek een woordvoerder van Volkshuisvesting eri van onder de indruk te zijn. Er vindt voor nieuwe koopli i gen slechts een correctie plaats waardoor de verhouding i sen inkomen en woonlasten op hetzelfde niveau komt als kele jaren geleden. Het beleid blijft recht overeind en het gen woningbezit wordt derhalve nog steeds bevorderd, al Volkshuisvesting en daar valt weinig tegen in te brengen EEN ander bezuinigingsplan van Volkshuisvesting houd dat het zogenaamde bouwbesluit, dat minimum eisen s aan de kwaliteit van de woning, wordt bijgesteld. De nie» woningwetwoning wordt straks zo'n dertig procent klei dan de oude. Er moet ten minste één „verblijfsruimte" met een oppervlakte van tien vierkante meter en vijftig cent van de totale oppervlakte moet verblijfsruimte zijn. over dit plan itioet de Raad voor de Volkshuisvesl (RAVO) nog advies uitbrengen, maar de kritiek is er al. Verbond van Huurders spreekt verontwaardigd van een p voor „kabouterwoningen". DiE kritiek is voorbarig en lijkt niet terecht. Het Bouw< trum Rotterdam, dat ook in de plannen is gedoken, denk veel positiever over. De kleinere woningen zijn uitera niet bestemd voor gezinnen met kinderen, zo stelt men d Het Bouwcentrum wijst daarmee op de kern van de zaak vele opzichten heeft de woningbouw zich niet aangepast de maatschappelijke ontwikkelingen. Een huis met bijv< beeld vier slaapkamers is in wezen niet meer toegesnedei de huidige samenleving. HET zou vreemd zijn indien bij de huidige noodzaak tot zuinigen de volkshuisvesting buiten schot zou blijven, moet dus efficiënter en goedkoper worden gebouwd en kan, want de standaard van huisvesting ir> Nederlam hoog. Ons land heeft mooie idealen nagestreefd, waan evenwel gigantische bedragen aan overheidssubsidies zijn moeid. Wanneer dat wat kan worden teruggeschroefd meer op maat te bouwen voor kleine leefeenheden en in band met de daling van de hypotheekrente de premies w verlagen, dan is naar onze mening de minst schadelijke pak gekozen. Opnieuw zonnig DE BILT (KNMI) Een kou front strekt naar het oosten weg. Een hogedrukgebied bo ven de Britse Eilanden komt naderbij en wordt morgen bo ven de Wadden verwacht. Door aanvoer van drogere lucht nemen de opklaringen toe Morgen wordt het een zonnige dag met een matige noordoostenwind. Het fraaie herfstweer is echter van korte duur. Het hogedrukgebied trekt naar Rusland weg. Tege lijkertijd breiden oceaande pressies hun invloed naar het zuiden uit. Hierdoor neemt za terdag de wind uit het zuid westen sterk in kracht toe en moet vooral zondag op veel re gen gerekend worden. Begin volgende week houdt het on stuimige weer aan. Zaterdag zullen er nog perioden, met zon zijn. Vanaf zondag nu en dan regen en veel wind. Middag temperatuur omstreeks 14 gra den. Weersvooruitzichten voor di verse Europese landen, geldig voor morgen en zaterdag: Zuid-Scandinavië: in west- Noorwegen bewolkt en enige regen, elders perioden met zon. Middagtemperatuur onge veer 12 graden. Denemarken flinke zonnige perioden, op zaterdag later meer bewolking en mogelijk enige regen. Middagtempera tuur ongeveer 14 graden. Britse Eilanden: morgen op de meeste plaatsen droog en voor al in het zuiden zon, op zater dag meer bewolking en in het noordwesten en midden tij lijk regen. Middagtemperat tussen 13 graden in het no« westen en 18 graden in zuiden. Benelux. Duitsland, mor perioden met zon, zater meer bewolking en vanuit westen mogelijk wat re| Middag 16 graa Frankrijk, langs de Riv vooral op vrijdag nog enl regen- of onweersbuien. C rigens veranderlijk bewdlk geen regen van beteki Middagtemperatuur van graden in het noordwester 22 graden bij de Middellai Alpengebied, in het oostei noorden overwegend zon in het zuiden en westen anderlijk bewolkt maar di Middagtemperatuur in de len 15 tot 19 graden. Nul den-grens in de middag op geveer 3100 meter hoogte. Spanje, Portugal: voornam in oost-Spanje nog een en bui, overigens vrij zoi Middagtemperatuur tussei graden in het noordweste rond 23 graden elders. Italië, Joegoslavische flinke zonnige perioden. al in züid- en west-Italië een enkele bui. Middagtei ratuur van 18 graden noord-Italië tot 23 gradei ders. WEERRAPPORT HEDENMORGEN Weer Mm Min Amsterdam zwbew 19 13 De Bilt motregen 21 13 Eelde motregen 19 12 Eindhoven motregen 21 12 Den Helder Rotterdam Dew. 18 13 HELP DE LEPRA BESTRIJDEN DOE HET NL! Nederlandse Stichting voor Leprabestrijding/.Amaerdam Wibautstraat 135.1097 DN Amsterdam Tel 020-93 8973 Vliwngen i Zd Limburg r Aberdeen 2 Bordeaux Brussel i Dublin Frankfort Helsinki Innsbruck Klagenfurt Kopenhagen Lissabon Locaroo lotregen 20 13 *w. 19 11 Parijs Split a/.bew 25 19

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1986 | | pagina 2