Drie zeer
gevaarlijke
outsiders
■I
„Barcelona
heeft beste
papieren"
Spanjaarden reke
O O O
O O
BELGRADO, BIRMINGHAM
EN BRISBANE
Frivool
Bescheiden
HENK VONHOFF:
ZATERDAG 11 OKTOBER 1996
In al het nicuwsgeweld over de
kanshebbers voor de Spelen van
1992 hebben de drie kemphanen
Barcelona, Parijs en natuurlijk
Amsterdam voortdurend het hoog
ste woord gehad. En in al dat ge
kwetter dreigt het verhaal van het
zo verre Brisbane, het communis
tische Belgrado en het eenvoudige
Birmingham verloren te gaan. Ge
vaarlijke underdogs, zo menen
deskundigen. En verder op deze
pagina datgene wat de grootste
concurrenten van Amsterdam
- Barcelona en Parijs - de olym
pische wereld te bieden hebben.
De Australische kandidaat Brisbane heeft
dank zij de Gemenebest Spelen ran 19S2
een mo*ti stadion en de nodige ervaring
overgehouden.
Van de drie moet Belgrado worden
gezien als de kandidaat die het
meest bedreven is in het organiseren
van Olympische Spelen. De Joego-
slaven denken een extra kans voor
'92 te maken door de ervaring die ze
in 1984 opdeden met de winterspe
len van Sarajevo. Maar juist het feit
dat het nog zo kort geleden is dat ze
daar het gastheerschap in huis heb
ben gehad, is het belangrijkste na
deel van de Joegoslaven. Hoe dan
ook, het plan van Belgrado blinkt
uit door z'n degelijkheid.
De kandidatuur van de stad kan officieus
rekenen op de steun van de Oostblokle-
den in het IOC. De stad adverteert ermee
dat het al 87 procent van alle benodigde
sportaccommodaties in huis heeft en dat
het buitengewoon veel ervaring heeft met
het organiseren van sportevenementen.
Bovendien zou de afwerking van de sport
en, op hel schieten na, op niet meer dan
negen kilometer van het olympische
Rode-Sterstadion plaatsvinden. 'Belgrado
heeft, net als Amsterdam, rekening gehou
den met de bouw van een olympisch
dorp. Er zullen huizen worden gebouwd
die na de Spelen voor de Joegoslaven be
schikbaar zullen komen. Niet alleen de at
leten, ook de pers, de radio en de televisie
zullen bij elkaar in een zwaar bewaakt
dorp worden samengebracht. In het cen
trum van de stad zullen maar liefst zeven
duizend appartementen worden gebouwd
voor de tienduizend journalisten. De stad
heeft goed begrepen waar de problemen
van de andere kandidaten liggen: de cri
minaliteit. De Joegoslaven hebben in hun
campagne dan ook voortdurend de na
druk gelegd op de weelde dat mensen ook
na middernacht nog zonder gevaar op
straat kunnen lopen. „Het criminaliteits
cijfer is erg laag en niemand zal in Belgra
do een boterham kunnen verdienen met
het verslaan van terreuracties. Er heeft
zich in Belgrado nog nooit een dergelijke
actie voorgedaan, zeker niet tijdens een
sportmanifestatie, zelfs nog geen dreige
ment". zo pochen de Joegoslaven bij het
IOC. Het gastland belooft dat iedere gast
in 1992 zonder visum binnen zal kunnen
komen en dat het organisatiecomité de
kosten zal dragen van deelnemers uit
minder draagkrachtige landen.
Vergeleken met het wat degelijke, bijna
saaie plan van Belgrado maken de voor
nemens van de Australische kandidaat
Brisbane een haast frivole indruk. Al was
het alleen al om het frisse optreden van
Sallyanne Atkinson, de burgemeester van
de stad. Atkinson, voormalig journaliste
cri schrijfster van twee boeken over haar
stad, wordt door de IOC-voorzitter gezien
als de beste promotiekracht van alle der
tien steden die dingen naar de zomer- dan
wel winterspelen. Brisbane kan bogen op
vrijwel dezelfde eigenschap als Belgrado
als het om de sportaccommodaties gaat.
Vrijwel alle sportcomplexen liggen er al.
een prettige erfenis van de Gemenebest
Spelen van 1982. „Veiligheid en vrede, er
varen sportorganisatoren. idyllisch weer
en de beste faciliteiten voor atleten en
pers", biedt de stad verder nog in de plan
nen. Nadeel van Brisbane zou zijn dat
ook die stad, net als Seoel (Spelen 1988)
voor de meeste deelnemers in een uithoek
van de wereld ligt. Daar heeft burgemees
ter Sallyanne Atkinson van Brisbane wat
aan gedaan. In april kondigde zij in Seoel
(op een conferentie van wcrcldsportbon-
den) aan dat de stad bereid is voor een
deel te participeren in de vliegkosten van
de atleten en hun begeleiders, van de
paarden en het van het overbrengen van
attributen als kano's, roeiboten en zeil
schepen. Hiermee heeft de Australische
stad de kansen aanzienlijk vergroot, is de
algemene indruk, ook in Amsterdam.
Voeg daar nog bij de grote politieke stabi
liteit van het land, de gezonde economie
en het feit dat alle sporten zich op niet
meer dan kilometer afstand van het olym
pisch dorp afspelen en het mag duidelijk
zijn dat ook Brisbane in de race om het
gastheerschap van de Spelen niet mag
worden uitgevlakt.
Het Engelse Birmingham claimt het voor
dcel van de korte afstanden tussen wonen
en sporten voor de atleten. De stad heeft
plannen voor de bouw van een fors uitge
voerd en zeer futuristisch stadion, waarin
75.000 toeschouwers een plaats moeten
kunnen vinden. Na de Spelen van '92 zal
het stadion geheel overkapt worden om
dienst te kunnen gaan doen als de groot
ste expositiehal van Europa. Ook Bir
mingham heeft mooie plannetjes voor de
huisvesting van atleten en officials. Niet
minder dan 2500 prachtige bungalows
zullen worden neergezet in de buurt van
het stadion, elk met drie slaapkamers
voor in totaal zes personen. Birmingham
is de kandidaat die met Amsterdam het
Birmingham heeft in een overigens vrij sober
olympisch stadion.
Met rasse schreden nadert de zeven
tiende oktober; de dag waarop het
Internationaal Olympisch Comité de
beslissing neemt welke stad de zo
merspelen van 1992 krijgt toegewe
zen. De eindstrijd lijkt te gaan tus
sen Barcelona, Amsterdam en Pa
rijs. Hoe liggen de kansen volgens
oud-staatssecretaris Van der Reij-
den, die tot de beslissende datum lid
is van de Raad van Beheer van de
Stichting Olympische Spelen Am
sterdam? Of volgens de heer Von-
hoff, voorzitter van die stichting?
Volgens Vonhoff heeft het IOC er baat bij
de Spelen in een politiek stabiel land te la
ten plaatsvinden. Volgens hem hebben de
mensen namelijk genoeg van al die boy
cot-acties. In 1976 bleven de Afrikanen
om politieke redenen weg. de westerse
landen in 1980. de Oostblokstaten in 1984
en straks in Seoel staat er misschien weer
iets dergelijks op het programma. Neder
land zou eventueel een einde van die
..modegril" kunnen zijn. „Ik denk dat de
Olympische Spelen bepaald bedreigd wor
den door de politiek, maar ook door de
zeer vergaande commercie. En verder
worden ze bedreigd door een zekere mate
van nationaal prestige van het organise
rend land. Ik denk dat die drie elementen
in Nederland niet helemaal afwezig zijn
- want we zijn niet zoveel braver dan de
rest van de wereld -, maar in niet onbe
langrijke mate minder aanwezig zullen
zijn", zegt Vonhoff. „Olympische Spelen
doen wij niet zonder sponsoring, maar
sponsoring is hier een zeer gecontroleerd
proces. Wij gaan een voetbalwedstrijd niet
een uur later op de televisie uitzenden
omdat de sponsor dat wil. Ten aanzien
van het nationaal prestige: wij gaan geen
Boroboedoers voor de Spelen bouwen die
we later niet meer gebruiken. Als wij de
Olympische Spelen organiseren zullen wij
dat doen in vooral verbeterde accommo
daties. Weinig nieuwbouw dus. En als wij
een olympisch stadion bouwen dan zal
het een stadion zijn dat wij daarna gebrui
ken. Het politieke aspect is duidelijk. Ik
denk niet dat er ook maar iemand is die
de Spelen wil boycotten als zij in Amster
dam worden gehouden. Daarvoor is de
rol van Nederland in de wereldpolitiek te
bescheiden".
Vo'nhoff denkt dat er weinig of geen ver
schil tussen de kandidaten is als het gaat
om de kwaliteit van de accommodaties.
„Of er nou gebouwd wordt in Birming
ham. Brisbane. Parijs. Belgrado, Barcelo
na of Amsterdam, je kunt ervan verze
kerd zijn dat het een buitengewoon mo
dern stadion is dat aan alle kwalificaties
voldoet. Daar zit geen verschil in. Het
verschil zit in een paar andere dingen.
Verschillen zitten in de kwaliteit van de
radio- en televisievcrbindingen. Het is
heel duidelijk dat Nederland wat dat be
treft technisch een uitermate unieke en
vooraanstaande plaats inneemt. De kwali
teit zit in de stabiliteit van het land. En
Nederland is zo stabiel als 't maar kan.
volgens sommige mensen zelfs bij het
saaie af. De kwaliteit zit in de verdere in
frastructuur, de wegen en spoorverbindin
gen. Die zijn nu al uitzonderlijk goed.
Schiphol, op weinige kilometers van waar
het zich allemaal afspeelt, is bij herhaling
uitgeroepen tot de beste en efficiëntste
luchthaven van de wereld. De snelheid
van de verbindingen, de compactheid, die
hebben wij".
„Een volgend element is: hoe worden de
mensen opgevangen? Nederlanders spre
ken minder goed Engels dan ze denken,
maar veel beter dan in het algemeen in
andere landen. Kijk naar Joegoslavië en
Spanje. Dat zijn factoren die óók gewogen
worden. Kijk naar de toegankelijkheid
van ons land, voor mens en voor dier. Er
zijn een paar kandidaatlanden waar niet
alle mensen het gevoel hebben dat ze er
welkom zijn. Neem nou Frankrijk. Het.
mag dan tijdelijk zijn, maar het is wel zo
dat Frankrijk een visumplicht voor een
niet onbelangrijk deel van de wereld heeft
ingesteld. Dat visum kan iedereen wel
krijgen, maar het geeft toch te denken".
„Zouden de Spelen in Brisbane worden
gehouden dan denk ik aan de dieren. Au
stralië heeft zulke sterke restricties vanwe
ge allerlei explosies van plagen in dat
land. dal de paarden bijvoorbeeld al
maanden van tevoren moeten worden
aangevoerd en in quarantaine moeten".
En Barcelona? „Het is duidelijk dat Bar
celona een zeer grote kanshebber is. Ik
denk dat er twee mogelijkheden zijn. Of
Barcelona krijgt in de eerste stemronde
direct een enorme rij stemmen en dan is
't klaar. Als Barcelona die niet krijgt dan
denk ik dat er in de onderlinge afvalrace
één stad overblijft die in de eindronde te
gen Barcelona komt. De kansen voor die
stad zijn aanmerkelijk en de kans dat die
stad Amsterdam is, schat ik zeer hoog
in".
De wens is altijd de vader van de gedach
te. Hoe groot is volgens Vonhoff, nuchter
bekeken, de kans dat Amsterdam de
Olympische Spelen krijgt toegewezen?
„Nou. je kunt dat moeilijk aangeven. Als
Amsterdam de eerste twee stemronden
overleeft en Barcelona geen meerderheid
heeft dan denk ik dat Amsterdam een
hele grote kans heeft als winnaar uit de
bus te komen. Maar het kan allemaal an
ders lopen. Als het niet zo loopt dan zie ik
Barcelona als de kandidaat met de sterk
ste papieren. Maar als Barcelona die ster
ke papieren niet weet te verzilveren in de
eerste of tweede stemronde, dan hebben
die papieren ineens hun waarde verloren.
Dat is de situatie".
Oud-staatssecretaris Van der Reijden
heeft de laatste maanden enorm gelobbied
voor Amsterdam. „Waar ik ook kwam,
sprak ik over de kansen van Amsterdam".
Maar van niemand heeft Van der Reijden
zekerheid gekregen over het stemgedrag.
Slechts een enkeling heeft zich uitgespro
ken, de rest hield zich op de vlakte. „Er
zijn natuurlijk afspraken gemaakt. Ze
worden even snel ontkend als ze gemaakt
zijn, maar het is duidelijk dat er in latijn-
se kring heel sterk gelobbied is voor Bar
celona. Nog kortgeleden had ik contact
met de Catalanen en die knijpen hem be
hoorlijk. Zij weten ook niets zeker. Zij
moeten steeds denken aan het Japanse
Nagoya. Dat was voor 1988 de grote favo
riet. Seoel kreeg de Spelen".
Volgens Van der Reijden is iets anders
wel volstrekt duidelijk. „Zelfs de voor
standers van Barcelona zijn tot de slot
som gekomen, dat Amsterdam de Olym
pische Spelen in technisch opzicht het
beste kan organiseren. Maar met name de
Zuidamerikanen kiezen desondanks voor
Barcelona omdat de Spelen daar nooit
eerder zijn gehouden en Spanje eindelijk
een democratisch bestuurd land is".
De- oud-staatssecretaris heeft ondervon
den dat Parijs zich de laatste tijd enorm
uitslooft. „Parijs heeft tot nu toe gepro
beerd alles net even duurder te doen. Pa
rijs slooft zich enorm uit maar toch ligt de
Lichtstad niet voor".
Tot die conclusie kwam hij na gesprekken
met IOC-leden uit Scandinavië, de Zuida-
merikaanse landen, Groot-Brittannie,
Frankrijk. Spanje. Duitsland, het Oost
blok, Japan. Korea, China, de Filipijnen,
Indonesië en verschillende Afrikaanse
landen. „Amsterdam is een goede kandi
daat voor het Oostblok. Maar Belgrado zit
ook in de race. Er bestaat bovendien nog
zoiets als de eeuwenoude band tussen
Moskou en Parijs die wij niet even kun
nen wegpoetsen. We kunnen niet zeggen:
het Oostblok hebben we. Barcelona kan
het evengoed verliezen als winnen. We
hebben in Mexico daarom een tactiek ge
volgd om na het afvallen van Barcelona
de stemmen van de Zuidamerikanen voor
Amsterdam te winnen".
Overigens vraagt Van der Reijden zich af
of er niet een speciale staatssecretaris of
minister moet worden aangesteld indien
Amsterdam de Spelen krijgt toegewezen.
„In Nederland schrikt men daar altijd
voor terug. Maar Korea heeft het wel ge
daan. En ook de Spanjaarden hebben be
sloten er een te benoemen als zij de toe
wijzing krijgen. Want zes jaar lang zal er
heel goed gecoördineerd moeten worden.
Ik vraag mij af of een man die allerlei an
dere zaken in zijn portefeuille heeft, die
Olympische Spelen er achteloos bij kan
doen. Ik geloof daar niks van".
BARCELONA - De tweeduizend jaar oude Middellandse-Zeestad Barcelona is een van
de allergrootste favorieten voor de Spelen van 1992. Naast tal van zwaarwegende politie
ke en historische motieven, kan vooral ook het laaiend enthousiasme van het hele
Spaanse volk een beslissende rol spelen bij de geheime stemming op 17 oktober in Lau
sanne. Zelden zijn de Spanjaarden zo eensgezind geweest over het ondersteunen van een
project.
„Als koning van Spanje wil ik mijn meest vastbesloten steun betuigen met de kandida
tuur van Barcelona voor de Spelen van 1992", zo schrijft de Spaanse vorst Juan Carlos
in een plechtig voorwoord van het „bidbook" waarin de hoofdstad van Catalonië haar
project aan het IOC heeft gepresenteerd. Als erevoorzitter van het Spaanse Olympische
Comité en als oud-deelnemer aan de zeilwedstrijden bij de Olympische Spelen van
München heeft de Spaanse koning vol overgave zijn persoonlijke prestige in de strijd
De solidariteitsbetuiging van de Spaanse vorst is slechts het koninkljke symbool van de
enorme eensgezindheid waarmee door heel Spanje de olympische aspiraties van de stad
Barcelona worden beleefd.
Meer dan zeventigduizend jongeren uit alle uithoeken van het land hebben zich tot nu
toe al spontaan aangemeld om als vrijwilliger mee te helpen aan het slagen van het
festijn. Alle politieke partijen hebben in een officiële verklaring van de Cortes (het parle
ment) de kandidaatstelling van de stad ondersteund. En zelfs de sportwereld van Madrid
heeft openlijk haar solidariteit betuigd met de Catalaanse stad Barcelona die normaal
gesproken als haar aartsrivaal wordt beschouwd. En zowaar: de gevreesde Baskische af
scheidingsbeweging ETA-Militar heeft laten doorschemeren dat het olympische festijn
niet door haar terroristische aanslagen zal worden verstoord.
Het laaiend enthousiasme van de Spaanse kandidaat wordt niet alleen verklaard door
het altijd temperamentvolle latijnse bloed. Het grote optimisme op de goede afloop van
de stemming in Lausanne is gebaseerd op een hele serie zwaarwegende politieke en his
torische motieven.
Spanje is het enige land in Europa dat de Spelen sinds de herinvoering in de vorige eeuw
nog nooit heeft georganiseerd, ook al heeft Barcelona zich al driemaal als kandidaat ge
presenteerd. In 1924 gingen de Spelen naar Parijs, vooral door de grote invloed van
baron Pierre de Coubertin. De Spelen van 1936 werden in 1931 toegewezen aan Berlijn,
vanwege de grote politieke onrust in Spanje waar in 1933 een wrede burgeroorlog uit
brak. Ruim dertig jaar later viste de hoofdstad van Catalonië opnieuw achter het net. de
organisatie van de Spelen van 1972 werd aan het Westduitsc München toegekend. „We
zijn er nu heilig van overtuigd dat dit emotionele argument een grote rol zal spelen bij
de stemming door de leden van het IOC", zo verzekert vol zelfvertrouwen Pasqual Ma-
ragall, de 45-jarige socialistische burgemeester van de schitterende stad aan de Middel
landse Zee. „In de olympische statuten is opgenomen dat de Spelen en de olympische
geest periodiek over de hele wereld worden verspreid", aldus Maragall ter onderstreping
van het historisch argument dat momenteel een van de sterkste troefkaarten van Barce
lona lijkt.
Ook andere argumenten hebben een duidelijk historische en politieke tint. In 1992 is hel
precies vijj" eeuwen geleden dat het nieuwe werelddeel Amerika door een Spaanse viool
onder leiding van Christoffel Columbus werd ontdekt. Vooral voor het Spaanstalige deel
van de negenentachtig stemgerechtigde leden van het IOC is wellicht ook dit historisch
feit van een dusdanig gewicht dat de balans ten gunste van Barcelona kan doorslaan.
Over de rol van de huidige IOC-voorzitter - de Catalaan José Antonio Samaranch -
kan alleen maar worden gespeculeerd. Dc hoogste IOC-baas heeft in de Spaanse pers
altijd zijn pure neutraliteit onderstreept. Maar dat sluit niet uit dat hij zijn mede-IOC-le-
den op gunstige wijze zal hebben voorgelicht over de andere voordelen die zijn geboorte
stad Barcelona te bieden heeft.
Barcelona, een stad die veel toeristen trekt, heeft in en rond de stad voldoende accom
modaties om 150.000 mensen te herbergen. De streek heeft een goed klimaat. Barcelona
voert als positief argument voorts aan dat maar liefst 88 procent van de noodzakelijke
sportaccommodatie al is gebouwd. Het enige grote project dat nog ontbreekt is het aan
veertienduizend personen onderdak biedende dorp. De recente organisatie van de we
reldkampioenschappen voetbal en wielrennen en niet in de laatste plaats het bijna weke]
lijks in goede banen leiden van de 120.000 bezoekers aan het voetbalstadion van FC
Barcelona hebben de plaatselijke autoriteiten de ervaring verschaft die onmisbaar is
voor de organisatie van een evenement als het olympisch festijn.
PAUL VAN DER VOORT
