Kerk in het westen geroepen de
wereld te getuigen van Israël"
aan tafel
Ceidóc Soupant
V
4
kerk
wereld
Koopkrachten
grensarmoede
Gereformeerde onenigheid over
aandelen Shell en Philips
weer
ACHTERGROND
ZATERDAG 4 OKTOBER 1986 PAGINA J
DUITSE KERK OP RECLAMETOER
„Lieve God. toch maar heerlijk dat Hertie zoveel mooie dingen
heeft". Deze slagzin voerde enkele maanden geleden een Duit
se warenhuisketen in een advertentiecampagne. Het gemeente
bestuur van Keulen stelde daar op aanplakbiljetten tegenover,
dat men in de wereldstad aan de Rijn „hemel* kan winkelen".
Een bouwspaarkas prijst het opzij leggen van geld voor een ei
gen huis aan als „het antwoord op de vraag naar de zin van het
leven".
Maar ook kerken blijken het nut van reclame te zien: Met een
parafrase op een reisadvertentie naar het „paradijselijke Tahi
ti" voert de Evangelische Kerk van Duitsland (EKD) de slag
zin: „Das Paradies im Angebot". Deze naam is gegeven aan een
reizende wisseltentoonstelling over religieuze elementen in het
advertentiewezen, die een tocht zal maken langs de evangeli
sche kerkelijke gemeenten. De panelen staan nu opgesteld in
de Catharijnekerk van Frankfort, in een buurt met winkelna
men als ..Bakparadijs" en „Beddenhemel". Doel van dit alles is
niet zozeer de staf te breken over wat reclamemakers allemaal
uithalen, doch de kerk met de neus op de feiten te drukken dat
zij zichzelf zo slecht presenteert. Holger Tremel, advertentie
man van het publiciteitsbureau van de EKD. klaagt dat jonge
mensen meer bijbelteksten kennen uit advertenties dan uit de
bijbel. Voor hem is het daarom geen vraag meer of de kerk
wat kan opsteken van het reclamewezen.
Niets is goedkoop als
men het niet nodig
heeft
Engels spreekwoord
Iedere tijd en iedere maat
schappij kent zijn eigen to
verwoorden. Wie betoverd
is, ziet niet zo helder. Een
van de moderne toverwoor
den is: 'koopkracht'. „De
koopkracht stijgt", was een
van de boodschappen uit de
troonrede. „Het gaat ons
beter", zei de minister. Kort
daarna was er al discussie
over de minima. Zo een be
grip dat je pas echt wat zegt
als je het zelf ondervindt. Ik
moet denken aan een me
vrouw die me een maand ge
leden opbelde. Haar man is
al vele jaren invalide en ook
zij kan er al enkele jaren niet
meer tegenop. Ze vertelt me
met welk bedrag zij iedere
maand moet zien rond te ko
men. Haar verhaal is er een
van de verborgen armoede.
..Minstens even erg lijkt me
die grens-armoede waarin
veel mensen nu leven: pre
cies kunnen rondkomen,
maar dan ook precies en
niet meer. Je 25-jarig huwe
lijksfeest niet kunnen vieren.
Dat lijkt me heel erg als dat
in je familie wel de gewoonte
is", las ik ergens.
„De mensen vergeten dat wij
extra onkosten hebben. Bij
voorbeeld vanwege dieet-
voorschriften", zegt de me
vrouw aan de telefoon. Het
is niet gemakkelijk om te
kennen te geven dat je krap
zit. Dat is een modern taboe.
Ik zou niet graag de kost ge
ven aan hen die in feite heel
wat minder te besteden heb
ben, dan ze naar buiten toe
laten blijken. „De koop
kracht stijgt", is een verlei
delijke en bedriegelijke uit
spraak. Er gaat de suggestie
vanuit: „ledereen kan meer
besteden, iedereen krijgt het
beter". Die suggestie heeft
als effect dat mensen die le
ven in het gebied van de
verborgen armoede nog
moeilijker geloofd worden.
Er wordt zo gauw gezegd:
„Ze kunnen niet met geld
omgaan. Ze hebben wel een
auto". Vergeten wordt hoe
levensnoodzakelijk zo een
auto kan zijn. Soms de enige
manier om nog eens van
huis weg te komen. „Een ei
gen telefoon kan ik niet be
talen". vertelde een me
vrouw in een verzorgings
huis. „Ik heb speciaal aan
gepaste schoenen nodig. U
weet wel hoe duur zulke
schoenen kunnen zijn".
„De koopkracht stijgt". Er
zijn heel wat groepen in de
samenleving voor wie dit niet
echt nodig is. Groepen die
zich niet steeds hoeven af te
vragen: „Kan ik me dit of
dat wel veroorloven". „Geld
kan maar een keer worden
uitgegeven. De mensen
moeten kiezen", zei iemand.
Dit is niet voor iedereen
waar. Er zijn nog voldoende
mensen die zich en het een
en het ander veroorloven.
We zeggen zo gemakkelijk:
„ledereen is gelijk", maar
als je er eerlijk over nadenkt
moet je zeggen dat dit niet
zo is. Wel in principe, maar
niet in de praktijk. In de
praktijk heeft de ene mens
heel wat meer mogelijkhe
den dan de ander. Nu zijn er
mensen die al weer snel het
volgende antwoord klaar
hebben. Ze zeggen: „Geluk
is niet te koop". Zo waar als
een koe, maar wel een goed
kope opmerking. Je kunt het
zo gemakkelijk zeggen als je
je niet veel zorgen om geld
en koopkracht hoeft te ma
ken. Zo een gezegde verslui
ert de pijn van hen die elke
week de reclameblaadjes
moeten doorzoeken om te
zien waar ze het voordeligst
inkopen kunnen doen. Het
kan ook een luxe zijn om op
je brievenbus te zetten:
„s.v.p.-geen reclame". Bo
vendien helpt het toch niet.
Reclame kan een noodzake
lijke post zijn voor mensen
die niets of nauwelijks iets
merken van de stijging van
de koopkracht. Het zijn
mensen die vaak al lang
geen abonnenment op de
krant meer kunnen betalen.
MARINUS VAN DEN BERG
DR. SAM GERSSEN, EX-SECRETARIS KERK EN ISRAËL:
De Nederlandse theolo
gie neemt internationaal
een bijzondere plaats in.
Nergens is de interesse
voor het jodendom zo
groot als hier. Aziaten
bemoeien zich nauwe
lijks met dat wat zij als
westers denken zien. La-
tijns-Amerika is meer ge
ïnteresseerd in bevrij
dingstheologie. En zo
dringt zich de vraag op,
of dat zuchten naar de
joodse wortels van het
geloof eng Nederlands
hobbyisme is. Of moet je
misschien zeggen dat in
Nederland de mist ver
dween, waar de rest van
de wereld zich nog door
nevelen van onwetend
heid laat omhullen?
Dr. Sam Gerssen glimlacht
even als hij voor dat dilemma
wordt geplaatst. Voor hem is
de keus duidelijk. Iedere the
ologie ontstaat in een bepaal
de contekst, legt hij uit. In
Latijns-Amerika is een theo
logie ontstaan vanuit de soci
ale wantoestanden die daar
heersen. Zo is er in West-Eu
ropa een bezinning ontstaan
op het jodendom. Omdat de
situatie hier getekend is door
de tweede wereldoorlog. Het
beroepingen
Gereformeerd* Kerken
Aangenomen naar Grouw-lrnsum,
<Jrs. G.R.Rinsma kandidaat te Am
sterdam.
Nederlands Gereformeerde Ker-
Nederlandte Hervormde Kerk
Beroepen te Dordrecht. C.Oorschot
te Lunteren die bedankte voor Wijk
bij Heusden.
is dan ook heel begrijpelijk
dat juist Westeuropeanen
zich druk maken over het
contact met het jodendom en
over hun eigen joodse wor
tels. „De kerk in West-Euro
pa heeft haar les geleerd. Ik
vind het vanzelfsprekend dat
ze daar de wereld in wil la
ten delen. Misschien is dat
wel onze roeping".
De belangstelling voor het jo
dendom heeft in Nederland
na de tweede wereldoorlog
geleid tot de instelling van
een Israël-zondag. Een dag
van gebed voor en bezinning
op Israël. Een hervormde
vinding, waaraan de laatste
jaren ook gereformeerden
meedoen. „Een bod uit ar
moede" noemt dr. Gerssen
het. Want het zou eigenlijk
niet nodig moeten zijn. dat
Israël als apart thema in de
kerk aan de orde wordt ge
steld. Iedere zondag liggen er
tenslotte joodse geschriften
op de kansel, en de verbon
denheid kan dan ook niet tot
die ene zondag in oktober be
perkt blijven. Toch is het
goed. meent dr. Gerssen, om
als gemeente op één dag ex
pliciet de betrokkenheid met
het joodse volk en het joodse
leven tot uitdrukking te
brengen.
Dr. Gerssen noemt het een
gelukkige greep dat juist de
eerste zondag in oktober als
kraël-zondag is gekozen.
„Het valt daardoor altijd in
dezelfde periode als de grote
_joodse feesten: loofhutten
feest. grote verzoendag,
nieuwjaarsdag en de vreugde
der wet. Aan de andere kant
kan het nooit helemaal opge
hangen worden aan één joods
feest. Ik ben er tegen als de
kerk de joodse feestdagen wil
overnemen. Zoiets leidt al
gauw tot annexatie. Ik vind
het bijvoorbeeld verkeerd als
de kerk overgaat tot de vie
ring van een christelijk loof
huttenfeest. Als een jood
kerst zou gaan vieren zou ik
ook denken: blijf van onze
spullen af".
Samen op Weg gaat nu nog
aan opleidingen voorbij
hun opleiding, of tijdens een herhalingscursus hebben ze
hem op Hydepark ontmoet. Bij een volgend bezoek aan
Doorn zullen ze hem niet meer treffen. Want vorige week
heeft hij afscheid genomen als rector van het seminarie van
de Hervormde Kerk. Een functie die hij vierenenhalf jaar
heeft bekleed. Hij treedt terug voor een ander, door de syno
de in november te benoemen. Zonder koffiedik te willen le
zen. kan worden voorspeld, dat hij of zii niet de laatste rec
tor van het seminarie zal wezen. Want hervormde en gere
formeerde opleidingen zullen voorlopig gescheiden wegen
blijven gaan.
In het kader van Samen op Weg is daar eigenlijk nog nooit
over gesproken, geeft dr. Gerssen toe. En dat is zo dwaas
nog niet. want in een tijd van bezuinigingen moet ie de
overheid niet de indruk geven, dat er in de kerkelijke bran
che financieel wat te verdienen valt Er mocht eens iemand
bij het ministerie op het idee komen een of meerdere theolo
gische opleidingen dicht te gooien.Vooralsnog houden de
hervormde en gereformeerde opleidingen daarom hun
eigens gevels stevig overeind.
Het afscheid van dr. Gerssen is niet onopgemerkt gebleven.
Vrienden boden „Sam" een jubileumbundel aan getiteld
„Grensverkeer tussen kerk en Israël". De titel verraadt, dat
dr. Gerssen naast zijn seminarie een heel andere interesse
heeft: de relatie van de kerk met Israël. Hij is dan ook ze
ventien jaar secretaris van de raad van kerk en Israël ge
weest. Waarschijnlijk is hij in die hoedanigheid het meest
bekend in theologische kringen. Bijgaand gesprek gaat over
de grote liefde van dr. Gerssen ter gelegenheid de Israëlzon-
dag, die morgen in de Hervormde en Gereformeerde kerken
wordt gehouden.
Zonder het zich wellicht be
wust te zijn. gaat dr. Gerssen
hier in op het idee dat nog
geen jaar geleden werd ge
lanceerd door dr. H. Vreek
amp, de huidige secretaris
van de raad voor kerk en Is
raël. Die stelde voor het
christelijke kerstfeest in rela
tie te brengen met het joodse
loofhuttenfeest. In beide
feesten gaat het immers om
de toekomst? En de kerk
heeft tenslotte ook andere
joodse feesten aangepast en
overgenomen in pasen en
pinksteren.
Dr. Gerssen heeit zeventien
jaren, van 1965 tot 1982, ge
werkt als secretaris voor de
hervormde Raad voor Kerk
en Israël. De Raad probeert
de kerk duidelijk te maken
dat ze niet om Israël heen
kan. Naar de joden toe pro
beert de Raad de diepste
overtuiging van christenen
over te brengen.
Zeker wat dat eerste betreft
zijn er de laatste jaren veel
dingen gebeurd. „Bij alle dis
cussies is de kerk zich bewus
ter geworden van haar joodse
bronnen. Men gaat in de
kerk anders om met de jood
se boeken. Vroeger had je
een hele krachttoer geleverd
als je er in slaagde Christus
uit het oude testament te la
ten opduiken. Tegenwoordig
is het gemeengoed dat het
oude testament aardser moet
worden uitgelegd, veel meer
gericht op de geschiedenis en
niet direkt zo spiritualis
tisch".
Waar de veranderingen in
christelijke theologie en ker
kelijke praktijk de afgelopen
twintig jaar een vogelvlucht
hebben genomen, is de ver
andering van joodse kant
minder ingrijpend. „Dat kan
je ook niet direct verwach
ten. Al zijn ook daar momen
ten van echte verbondenheid
en vertrouwen geweest. Maar
je moet altijd bedenken dat
de joden een sterk historisch
besef hebben. En het is dus
heel begrijpelijk dat ze na
een paar verklaringen van
onze kant eerst eens willen
afwachten wat er verder ge
beurt. Je moet ook niet ver
geten dat het jodendom sinds
de tweede wereldoorlog ge
decimeerd is. En dat sommi
gen vooral gericht zijn op het
bewaren van de eigen identi
teit. Het contact met anderen
kan daarbij juist als gevaar
lijk worden ervaren".
Dr. Gerssen is duidelijk
geïmponeerd als hij komt te
spreken over het bijzondere
van het joodse volk. „De ech
te belangrijke dingen in de
geschiedenis gebeuren bij het
joodse volk. Dat geldt zowel
positief als negatief. Zowel
voor Auschwitz als voor de
wedergeboorte van het joodse
volk in een eigen staat. Het
joodse volk neemt een sleu
telpositie in in de geschiede
nis en het zou een ramp zijn
als de kerk die boot zou mis
sen. In de staat zie je dat God
trouw is aan zijn woord. Hij
blijft de God van Israël. Dat
lees je in de Schriften en dat
zie je in de praktijk. Daar
kan niemand om heen".
KLAAS VAN DER KAMP
Vaticaanse moeite met verklaring
over kunstmatige bevruchting
Het Vaticaan heeft het er
niet gemakkelijk mee: Een
jaar geleden kondigde Rome
aan dat er „op korte termijn"
een officieel standpunt zou
komen over de kunstmatige
bevruchting. Het stuk is er
echter nog steeds niet. De
ontwikkelingen op dit gebied
gaan zo snel dat het Vaticaan
ze nauwelijks kan bijbenen.
De Congregatie voor de Ge
loofsleer onder leiding van
de kardinaal Joseph Ratzin-
ger werkt al drie iaar aan een
verklaring over kunstmatige
bevruchting en reageerbuis-
babies. Dat het zolang duurt
komt onder andere omdat
het hier over uiterst gecom
pliceerde materie gaat. De te
rughoudendheid van het Va
ticaan heeft ook nog een an
dere oorzaak: Rome voelt er
weinig voor met een officiële
verklaring voor de dag te ko
men, die na een jaar mis
schien al weer verouderd is.
Toen Ratzinger een jaar gele
den aankondigde dat de pu
blicatie van een document
over de „bio-ethica" aan
staande was, leek het Vati
caan z'n huiswerk af te heb
ben. Volgens het Italiaanse
weekblad „Espresso" stond er
in het concept dat de kerk
toestaat dat zaad van de man
door een arts in de schoot
van zijn vrouw wordt inge
bracht. Het Vaticaan acht
een dergelijke bevruchting
alleen toelaatbaar tussen ge
huwden. Verder mocht het
zaad niet door masturbatie
verkregen worden. In Rat-
zinger's concept werd elke
vorm van het kweken van
embryo's in een reageerbuis
van de hand gewezen. Ook
embryo's dus uit zaad en eit
jes van gehuwden.
Dat het stuk vorige herfst
niet werd gepubliceerd lag
volgens „Espresso" aan een
nieuwe ontwikkeling, die het
Vaticaan belangwekkend ge
noeg vond om te bestuderen.
Het betreft hier een methode
van de Argetijn Ricardo
Asch. Bij deze techniek
wordt een embryo in de
schoot van de vrouw inge
bracht, maar afzonderlijk een
eitje en spermatozoiden. Rat
zinger heeft afgelopen zomer
in Rome lang met Asch ge
sproken en alles willen we
ten over de verdere onder
zoeken waar de Argentijn
mee bezig is.
Dat deze methode voor het
Vaticaan acceptabel is ligt
voor de hand. Rome zit op de
lijn dat de bevruchting in de
moederschoot plaats moet
vinden en dat het embryo
daar moet groeien. Bij de me
thode van Asch is dat het ge
val. Het Vaticaan heeft vol
gens „Espresso" inmiddels de
katholieke universiteit en het
ziekenhuis Fatebene Fratelli
in Rome groen licht gegeven
voor het toepassen van deze
techniek.
Woordvoerder Joaquim Na-
varro-Valls van de paus be
stempelt het artikel in het
weekblad desgevraagd als
„onjuist". Dat de verklaring
op zich laat wachten heeft
volgens Navarro-Valls niet
zozeer van doen met nieuwe
ontwikkelingen, alswel met
„technische oorzaken". Hij
verwacht dat het document
nog dit najaar zal verschij
nen.
Pausreis naar Frankrijk
moet kerk impuls
geven
Vandaag begint paus Johannes Paulus
II aan zijn derde reis naar Frankrijk.
Meer nog dan tijdens de voorgaande
keren zal de paus dit bezoek gebrui
ken om de gelovigen van Frankrijk op
te wekken tot een sterker kerkelijk le
ven. De paus maakt zich ernstig zor
gen over het land „de eerste dochter
van de kerk". Het aantal priesterwij
dingen is gedaald tot dieptepunt (in
het aartsbisdom Lyon met 1,5 miljoen
katholieken vorig jaar slechts één
priesterwijding) en het kerbezoek
loopt sterk terug.
Op de foto: de gigantische tent even
buiten Lyon, waar de paus de mis zal
opdragen.
De deputaten (deskundigen)
voor de emeritaats (pensioen)
voorziening van de Gerefor
meerde Kerken in Nederland
roepen de gereformeerde sy
node op niet te besluiten tot
verkoop van de aandelen
Shell en Philips. De deputa
ten Zending en Werelddiaco-
naat hebben de synode juist
voorgesteld de aandelen van
deze beide bedriiven te ver
kopen „als een dringend sig
naal naar deze bedrijven om
hun beleid te wijzigen en
zich uit Zuid-Afrika terug te
trekken". De synode zal dit
voorstel volgende week dins
dag bespreken.
De deputaten emeritaats-
voorziening verwijten de de
putaten Zending en Wereld-
diaconaat dat zij een licht
vaardig oordeel over Shell en
Philips hebben geveld. Zij
zijn volledig voorbijgegaan
aan de bijdragen die beide
bedrijven hebben geleverd
aan een aantal landen in de
derde wereld, onder meer in
de vorm van overdracht van
technologie, aldus de deputa
ten emeritaatsvoorziening.
Deze deputaten spreken hun
waardering uit voor het
standpunt van de werkgever
sorganisaties VNO en NCW
die pleiten voor een „twee
sporenbeleid" van enerzijds
druk op de Zuidafrikaanse
regering en anderzijds steun
aan die krachten in Zuid-
Afrika die positieve verande
ringen nastreven. Zo'n beleid
voorkomt wellicht het nog
verder verharden van stand
punten en het geraken in een
sDiraal van geweld, chaos en
bloedbad in Zuid-Afrika, zo
menen de deputaten emeri
taatsvoorziening.
Vermicellisoeppoulet a la bonne femme met
ratatouille en aardappelpuree ijs met cake en
kersen.
Nodig voor twee: 6 dl water, zout, stukje ui en wortel,
tijm, foelie, peperkorrels, 125 g runderpoelet, balletjes
van 50 g mager gehakt, 15 g vermicelli;
2a 4 kippepoten, zout, peper, nootmuskaat, 30g boter, ui,
1 wortel, 2,5 dl heet water, kwart kippebouillontablet, 3
1 kg aardappelen, zout, melk, peper;
lakken cake, 2 lepels marasquin of vruchtesap, 2 por-
ijs, blikje kersen, (0,5 dl slagroom, 10 g basterdsui-
lepels witte wijn, tomatenpuree, blikje champignons, 15
g bloem, aroma;
1 grote ui, 1 aubergine, 2 wortels, 10 g boter, 1 paprika, 2
tomaten, zout, peterselie;
0,51 kg aardappelen, zout, melk,
2 plakken
ties ij
ker).
Breng water, zout, ui, wortel en kruiden aan de kook en leg
er het vlees in. Laat de bouillon twee uren trekken, zeef hem
en laat hem koud worden. Haal het vet van de bouillon en
kook er de gehaktballetjes en vermicelli in tien minuten in
gaar. Gebruik het poelet maandag in de macaroni).
Bak de met zout, peper en nootmuskaat ingewreven kip
bruin in de boter, laat^dan nog even stukjes ui en wortel
meebakken. Voeg water, bouillontablet, wijn en tomatenpu
ree toe en stoof de poten in ruim een half uur gaar. Leg de
kip in een warme schaal. Bind het stoofvocht met bloem en
maak de saus af met champignons, zout, peper en aroma.
Smoor grove stukken ui, blokjes aubergine en dunne plakjes
wortel tien minuten in de boter. Voeg stukjes paprika en ont
velde tomaat toe en laat het mengsel nog vijf minuten smo
ren. Strooi er fijngeknipte peterselie over.
Leg per persoon een plak cake op een schoteltje, besprenkel
deze met marasquin of sap, leg er het ijs op en daaromheen
de kersen. Garneer het dessert desgewenst met stijfgeslagen
room.
Menutip voor maandag: macaroni met poelet en kaas, kom
kommer-tomatensalade vla met biscuits en jam.
JEANNE
mi t1:
Orde op zaken
In een opmerkelijk tempo heeft de Vaticaanse instantie djl(
waakt over de zuiverheid van het rooms-katholieke gele*
de afgelopen tijd een aantal dossiers opgeruimd die al jan
aansleepten: de kwestie-Schillebeeckx, de zaak-Curran. Ooj
minder tot de publiciteit doorgedrongen kwesties van dis<
plinaire aard zijn de laatste tijd door het Vaticaan afgehait
deld.
Opmerkelijk zijn de genomen beslissingen niet vo$i(
wie vertrouwd is met het beleid van de huidige paus, zelfs in,
staan ze nogal eens haaks op de veel ruimere opvattingen dipt'
hij destijds als kardinaal van Krakau heeft gehuldigd. EP0
doctrine van de rooms-katholieke kerk wordt weer als eef^
gesloten geheel gepresenteerd. Afwijkingen van de traditicj,e
nele leer worden niet geduld. Bovendien worden elemented
die sinds het laatste concilie een schemerbestaan leidden z<ye
als aflaten, het bestaan van engelen, opnieuw nadrukkelijk
geïntroduceerd. Er wordt ook reparatiewerk verricht. Er £r
een nieuwe katechismus in de maak en er verschijnen botj
ken waarin het geloof weer op een overzichtelijke wijze f
gepresenteerd.
De spreekwoordelijke vaagheid van de documenten van h«p
Tweede Vaticaanse Concilie die op verscheidene maniereF
interpreteerbaar blijken, maar daardoor de mogelijkheid bdE
den openingen te maken naar de moderne tijd, wordt onel
danks het protest van prominente theologen in behoudend
zin bijgesteld. Daar was met name sprake van tijdens de gr<f
te evaluatie-synode eind vorig jaar in Rome. De Bredase bil
schop Ernst zei toen dat de kerk zich opnieuw wilde bezirfu
nen op het wezen van haar taak. Anderen, die hun woordem;
minder nauw hoeven te wegen als de Bredase bisschop, zuPe
len zeggen dat inbreuk wordt gepleegd op de geest van hf°
concilie en dat de restauratie in de r.k. kerk zich breed ojf.^
maakt. T
DiT alles betekent ook dat een kerk die zoveel energie b*
steedt aan haar eigen identiteit weinig aandacht overhoud
voor de ontwikkelingen in de wereld om haar heen. De friTj
stratie over deze gang van zaken bij bepaalde groepen geëir
gageerde katholieken is des te groter aangezien de basis vod
hun actieve deelname juist was gebaseerd op deze open corr
cilieteksten. De betekenis van hun werkzaamheden en huP
functioneren in de kerk valt of staat met de houdbaarheid
van deze conciliedocumenten.
In het Vaticaan is men er echter voor alles op uit de gfs
groeide verwarring in de afgelopen twintig jaar te vervangej"
door duidelijkheid over de (zeden)leer. Waarschijnlijk wet°
men daar beter dan waar ook dat er een wereld van verschL
kan bestaan tussen levenspraktijk en leer en handelt men «t
naar: wie echter formeel het tegendeel van de leer verkoit
digt, zoals Schillebeeckx en Curran, kan, ook al duurt d#e
soms jaren, op tegenspraak rekenen. e
aiia
•er
In Nederland is het inzicht dat leer en praktijk van elka<
kunnen afwijken op zijn zachtst gezegd niet erg populai
Sommige Nederlandse bisschoppen lijken dat verschil evei
min te kennen als hun critici. Daarbij ontgaat het waaf
schijnlijk menigeen dat het Vaticaan in de praktijk veel rel^
tiverender te werk gaat dan de critici in hun gedrevenher#
voor mogelijk houden. Vooral de zedenkwesties waarin h»j
Vaticaan de puntjes op de i zet, in het verlengde over
gens van een eeuwenlange traditie zijn uitgerekend (0
Nederland bij uitstek actueel. Over veranderingen op dit tel
rein worden vaak grote verwachtingen gekoesterd. De sch«)E
ding der geesten is dus volledig.
ondertussen zijn er velen in het basispastoraat die hifj
beste krachten aan de kerk hebben gegeven en weinig ra^
weten met bepaalde ontwikkelingen die door de kerkleidii?0;
van boven af in gang worden gezet. Zo veel mogelijk gaan Ik
hun eigen weg, wel wetend dat hun geloofwaardigheid fra
toenemende mate op het spel staat. Ze wachten op een betf j
tij. Benijdenswaardig is hun situatie allerminst. V{
Lr
Weerrapporten 3 oktober 1
Brussel
Dublin
Frankfort
Klagenfurt
Kopenhager
Perioden met zon
DE BILT (KNMI) Dat er
koude, maar vooral droge
lucht over Nederland is uitge
stroomd hebben we vanmor
gen goed kunnen merken. De
temperatuur was gezakt naar
een graad of vier met hier en
daar zelfs vorst aan de grond.
De enkele mistbanken ver
dwijnen snel, waarna het een
dag wordt met flinke perioden
met zon. Het blijft droog. De
middagtemperatuur ligt rond
de 16 graden. Er staat in het
algemeen weinig wind, in
hoofdzaak uit oosteliike rich
tingen. Dit weerbeeld houden
we ook de komende dagen. In
een groot gedeelte van Eurof
is het momenteel rustig weé
Het noodweer dat de afgelf
pen dagen met name Spart
en Griekenland teisterde tref
weg zodat ook daar het wd
zich gaat herstellen.
Weersvooruitzichten voor
verse Europese landen, gel<^
voor morgen en maandag:
Zuid-Scandinavië: morgj
zonnig. Maandag meer bew<
king en in west-Noorwegl
regen. Middagtemperatuur
tot 15 graden.
Denemarken: morgen zonn
Maandag wolkenvelden. Mi
dagtemperatuur rond 15 gr
den.
Benelux, noord-Duitslai
zonnig. In de nacht en ochte
mistbanken, 's Middags r<
16 graden.
Britse Eilanden: Ierland
Schotland tijdelijk bewolki
en enige regen. Middagtem[
ratuur rond 15 graden. Eld<
vrij zonnig en een middagtej
peratuur rond 17 graden.
Midden- en zuid-Frankri
noord-Spanje, zuid-Duitsla
zonnig. In de nacht en ochu
mistbanken. Middagtemped
tuur van 18 graden meer ni
het noorden- en in zuid-Dui
land tot 24 graden in zur
Frankrijk en noord-Spanie
Alpengebied: zonnig. In de
len ochtendmist. Middaet
peraturen in het laagland
16 graden meer naar
noordoosten tot 22 graden
het zuiden. Nul-graden-g
in de middaguren op 3000
3500 meter hoogte.
Zuid-Spanje, Portugal: ver
derlijk bewolkt Een enk
regen of onweersbui. Midd
temperatuur 22 tot 27 grade
Italië, Joegoslavië: vrij zonn
In zuid-Italië mogelijk een
kele bui. Middagtemperat
tussen 21 graden, in noord-
lië tot 23 a 27 graden elde
