„Ik ga geen
boeman spelen
Computermodel voorspelt
de waterhoogten exact
Minder werk voor tandarts teken van betere gezondheid
Afzetten burgemeester
Happart kan tot een
politieke crisis leiden
BINNENLAND/BUITENLAND
fieidaeQoumuit
WOENSDAG 1 OKTOBER 1986 PAGINA 7
99
99
ABCOUDE Gaan de tandartsen
ten gronde aan de gaatjes die ze zelf
gevuld hebben? Maken zij zichzelf
overbodig doordat ze tandbederf
steeds meer kunnen voorkomen? De
burger zou het waarschijnlijk wel
op prijs stellen, maar dr. P. Crie-
laers, vice-voorzitter van de Neder
landse Maatschappij tot bevordering
der Tandheelkunde (NMT) denkt
dat het zo'n vaart niet zal lopen.
Weliswaar zal er rond het jaar 2020
een generatie in de tandartsstoel
stappen zonder al te veel gaatjes,
maar „het behandelen van aangebo
ren afwijkingen en ongelukken en
het corrigeren van de stand van
tanden en kiezen zal nog heel wat
werk vergen", aldus Crielaers.
Op de tarieflijst (alle tarieven zijn vanaf
vandaag landelijk gelijkgetrokken) die de
tandartsen aan hun particuliere patiënten
verstrekken, staan ze nog prominent ver
meld: de vullingen, „amalgaam of compo
siet". Een zogenaamde „éénvlaksrestaura-
tie" kost 34 gulden, een „drievlaksrestau-
ratie" 72 gulden. Crielaers verwacht dat
de patiënt, die volgens de NMT door deze
tarieflijst de kans krijgt nog wat mondiger
te worden, over zo'n 35 jaar niet meer
wakker zal liggen van dergelijke prijzen.
„Als de huidige trend zich doorzet zullen
de mensen van nul tot negentien jaar vrij
wel zonder gaatjes door het leven gaan.
Dat betekent dat er in het jaar 2020 niet
veel mensen nog last van zullen hebben".
Crielaers baseert zijn voorspelling op een
rapport van de Wereldgezondheidsorgani
satie, die na onderzoek in twintig landen
(rijk en arm) tot de conclusie kwam dat
het tandbederf enorm is teruggedrongen.
Zou dat komen doordat men vijftien jaar
geleden tot de conclusie kwam dat gaatjes
veroorzaakt worden door het gebruik van
suiker? „Nee, men heeft sindsdien wel ge
probeerd het suikergebruik terug te drin
gen, maar dat is in die periode zelfs geste
gen", zegt Crielaers. „De belangrijkste
oorzaak van het dalende aantal gaatjes is
het gebruik van fluoride. In korte tijd was
95 procent van alle tandpasta's voorzien
van fluoride en bovendien werden allerlei
fluor-behandelingen toegepast".
Apert
Het is volgens Crielaers niet onmogelijk
dat de „fïuor-revolutie" wordt gevolgd
door andere omwentelingen in de tand
heelkunde. „Op dit moment loopt een on
derzoek naar het immuun maken tegen
gaatjes. Dat is al succesvol gebleken bij
apen, maar nog niet vrijgegeven voor tes
ten op mensen. Op korte termijn is dat
ook nog niet te verwachten, maar als het
ooit toepasbaar wordt, heeft dat grote con
sequenties".
Crielaers verwacht niet dat het aantal
tandartsen daardoor zal krimpen van 5500
tot 1500, zoals zijn collega Reijnen voor
spelt. De Adviescommissie Opleiding Tan
dartsen, die in 1982 door de ministeries
van onderwijs en wetenschappen en
volksgezondheid werd ingesteld, ver
wacht dat er ook na het jaar 2000 nog al
tijd zo'n 4300 tandartsen aan de slag zullen
zijn. Crielaers is het daarmee eens. „De
commissie gaat ervan uit dat er tegen die
tijd op elke tienduizend inwoners een
team van drie tandartsen zal zijn. Omdat
de bevolking ongeveer stabiel blijft op
veertien miljoen, gaan we uit van 1400
teams, dus van 4300 tandartsen".
Weinig gaatjes
Dat betekent dat er voor de huidige dui
zend werkloze tandartsen maar weinig
gaatjes te vullen zijn. En omdat voorspel
len nog altijd een onzekere bezigheid is,
kan ook Crielaers „niet uitsluiten' dat het
aantal tandartsen onder de 4300 zal uitko
men. Hoewel hij niet pleit voor een volle
dige omscholing, stelt hij wel voor de op
leiding voor tandheelkundigen te verbre
den.
„De huidige opleiding levert mensen af
die alleen geschikt zijn voor de uitoefe
ning van dat ene vak: tandarts. Misschien
moeten we dat aanpassen, zodat afgestu
deerden kunnen uitwijken naar andere
beroepen in de gezondheidszorg". Hoewel
hij vice-voorzitter is van een belangenor
ganisatie, houdt Crielaers geen treurzang
over het teruglopende aantal banen voor
tandartsen. „Al met al is het toch een ui
terst positief beeld, want de gezondheid
van de mensen verbetert".
STEVO AKKERMAN
Hondenwachter Ton Helders (36) met zijn eigen bouvier.
EERSTE HONDENWACHTER IN NIJMEGEN:
VV
NIJMEGEN „Ik ga
hier geen boeman spe
len. Ik zal de mensen
eerst een periode op een
redelijke manier voor
lichten over de beste wij
ze waarop ze een hond of
een. ander huisdier kun
nen uitlaten. Pas over
een paar maanden ga ik
harder optreden tegen
mensen die niet luiste
ren". Ton Helders (36)
uit Nijmegen, de eerste
man in Nederland die de
zeden van honden en
hun eigenaren mag gaan
bewaken, praat beslist
over zijn aanpak. „Ik
treed naar buiten in uni
form, maar ik wil echt
niet als een politieman
worden gezien. Ik ga er
vanuit dat de mensen
zelf willen meewerken.
Uit de vele positieve re
acties die ik heb gekre
gen mag ik dat ook con
cluderen. De mensen zijn
de hondepoep beu".
In Nijmegen is het probleem
van de hondepoep zodanig
uit de hand gelopen dat de
gemeente afgelopen jaar
heeft besloten ferme maatre
gelen te nemen. Honden mo
gen niet meer loslopen in
winkelcentra, op sportvelden
en op kinderspeelplaatsen, en
uitwerpselen moeten worden
afgeleverd op afgesproken
plaatsen: in de goot, in strui
ken tussen openbaar groen of
op speciale poepveldjes,
waarvan er inmiddels enkele
in Nijmegen zijn aangelegd.
Om deze geboden niet vrij
blijvend te laten zijn is in de
persoon van Ton Helders een
zogenaamde dierenwachter
aangesteld. Houden dierenbe-
zitters zich niet aan de afge
sproken „poepplaatsen" dan
kan Helders proces-verbaal
opmaken. En dat kan voor de
rechtbank resulteren in een
boete van maximaal vijfdui
zend gulden.
Helders: „Het is de bedoeling
dat ik voorlopig vooral veel
aandacht schenk aan winkel
straten en aan speelweiden
voor kinderen. Op sommige
speelweiden kun je tegen
woordig gewoon slidingen
maken door de hondepoep".
Hobby
De Nijmeegse dierenwachter
zal het overigens niet laten
bij processen-verbaal tegen
de bezitters van viervoeters.
Hij kan ook optreden tegen
loslopende honden. „Die
gaan naar het asiel,," zegt hij
„Daarvoor heb ik een specia
le auto bij me". Helders laat
weten dat hij zijn nieuwe
baantje beschouwt als een
hele leuke uitdaging. „Ik gaf
in mijn privétijd al cursussen
aan hondegeleiders. Ik heb
nu. vind ik. van mijn hobby
mijn werk kunnen maken".
Een woordvoerder van de
gemeente Nijmegen vertelt:
„Voor veel mensen is de
overlast ondraaglijk gewor
den. En dan praat ik niet al
leen over poep, maar ook
over agressiviteit. Veel men
sen durven hier niet meer
door een park te lopen uit
angst aangevallen te worden
door een hond. Ik hoop dat
de hondebezitters zich lang
zaam wat meer bewust gaan
worden van de overlast die
ze kunnen veroorzaken en
dat ze door onze maatregelen
wat verstandiger met hun
dieren gaan omspringen".
De gemeentewoordvoerder
meldt dat de hondepoepveld-
jes van een speciale onder
laag van houtsnippers wor
den voorzien. „We willen kij
ken hoe het functioneert".
Nijmegen denkt voorlopig
niet aan maatregelen om
mensen te verplichten zelf
het vuil van hun honden op
te ruimen, zoals dat in Zwe
den gebeurt. „Daar zijn de
mensen, lijkt ons, niet rijp
voor". De kosten van het
project bedragen op jaarbasis
zestig mille.
ARVID VAN DER WOLF
SUSKE EN WISKE DE GLANZENDE GLETSJER
(c) Standaard Uitgeverij. Antwerpen-Weeep.
RIJSWIJK De storm
vloedkering in de Ooster-
schelde die zaterdag door
de koningin in gebruik
wordt gesteld, zou vrij
nutteloos en zelfs schade
lijk zijn, wanneer die keer
op keer te vroeg of juist te
laat zou worden gesloten.
Niet op tijd sluiten kan
rampzalige gevolgen heb
ben voor het achterland
en te laat of onnodig slui
ten kan een fatale uitwer
king hebben op flora en
fauna. Gedurende zeven
jaar werkte ir. Arnold
Heemink aan een compu
tersysteem dat ervoor
zorgt dat zowel het milieu
als de bevolking van Zee
land zo veel mogelijk baat
hebben bij de voltooiing
van het Delta-Plan. Mor
gen promoveert hij op het
onderzoek naar het nieu
we computermodel aan de
Universiteit Twente in
Enschede.
Heeminks vinding is er één
waar ook de scheepvaart en de
dijkbewaking veel belang bij
hebben en waarvoor ook niet
geringe exportmogelijkheden
zijn. „Alle landen rond de
Noordzee hebben te maken
met dat water. Ze kunnen dus
allemaal een systeem gebrui
ken waarmee eb en vloed
exact zijn te voorspellen", al
dus ir. Heemink, die momen
teel werkt bij de dienst Infor
matieverwerking van Rijks
waterstaat in Rijswijk. Met het
programma kan de top van
een vloedbeweging zes uur
van tevoren worden berekend.
Ir. Arnold Heemink promoveert morgen op een onderzoek naar
een nieuw computermodel dat van onschatbare waarde is voor
onder meer het op de juiste tijd sluiten van de stormvloedkering
in de Oosterschelde die zaterdag door de koningin in gebruik
wordt gesteld. Foto. CEES VERKERK
Dat is belangrijk, want de
schuiven in de gloednieuwe
stormvloedkering kunnen niet
zomaar op elk moment wor
den geopend en gesloten. Dat
moet met de nodige zorgvul
digheid gebeuren. Voor een
optimale werking van het mil
jardenbouwwerk is het nood
zakelijk dat men lang van te
voren weet dat de schuiven
dicht moeten. Die handeling,
die nog altijd één uur in beslag
neemt, kan dan worden uitge
voerd op een moment dat voor
het milieu in de Oosterschelde
zo gunstig mogelijk is. De
stormvloedkering moet dicht
wanneer het water door een
naderende storm een niveau
heeft bereikt van één meter
plus NAP in de Oosterschelde.
Als er nog even mee zou wor
den gewacht, staat er veel
meer water in de Oosterschel
de, een situatie die veel schade
kan aanrichten aan het milieu.
„Daarom moeten de schuiven
al vier tot vijf uur dicht zijn
vóór het tijdstip waarop de
vloed een gevaarlijk hoog punt
bereikt". Te vroeg sluiten be
tekent echter dat een groot
aantal zandbanken in de Oos
terschelde voor langere tijd
droog zou komen te staan.
„Flora en fauna zouden dan
sterven. Het hoeft maar één
keèr tè gebeuren dat iemand
de fout maakt en we hebben
een kleine natuurramp aan
onze handen", zegt Heemink.
En dat is nu juist wat men met
de bouw van de stormvloedke
ring heeft willen voorkomen.
Maanstand
Heemink combineerde de
twee bestaande methoden voor
de voorspelling van water
hoogten in één nieuw compu
termodel. Enerzijds gaat het
daarbij om de verwachting op
grond van de weersvoorspel
ling en de stand van de maan.
Anderzijds maakt het nieuwe
programma gebruik van de in
formatie over de waterhoogten
die binnenkomt van de diver
se meetpunten langs de Noord
zeekust en bij boorplatforms.
Heemink maakte voor zijn
werkstuk gebruik van metho
den uit de ruimtevaart, bij
voorbeeld die voor het bepalen
van de exacte baan van een
space-shuttle bij de terugkeer
in de dampkring (Kalman fil
tering).
Het bijzondere in het model
van Heemink is, dat het zich
zelf voortdurend verbetert en
bijstuurt. De in werkelijkheid
bereikte waterhoogte wordt
teruggevoerd in de computer,
die daarna zonodig zijn eigen
programma bijstelt. „Zo is het
gevaar kleiner dat een ver
keerde beslissing wordt geno
men", aldus de ingenieur.
Het grote scheepvaartverkeer,
dat via de Eurogeul en de
Maasgeul in de Noordzee naar
Rotterdam vaart, heeft groot
belang bij exacte informatie
over de waterstanden en zal
de introductie van het nieuwe
computerprogramma zeker
toejuichen. Met de uiterst pre
cieze gegevens kunnen de
stuurlieden en loodsen bepalen
hoeveel tijd ze hebben om tij
dens de vloed op de plaats van
bestemming te komen. Nu het
computerprogramma van dé
ingenieur zé dat op de minuut
kan vertellen, wordt minder
tijd verspild en dus geld ver
diend. Ook wordt het scheep
vaartverkeer in zekere zin
veiliger.
Het computerprogramma van
Heemink kan na enige studie
in principe gebruikt worden
voor het voorspellen van aller
lei verschijnselen, onder meer
voor wat men wel „golfenér-
gie" noemt. „De scheepvaart
wil steeds weten hoe de dei
ning bij het te verwachten
stormachtige weer is, met an
dere woorden hoe het staat
met de windgolven. Het ken
merk van storm mag dan zijn
dat er een flinke wind staat,
maar geloof me, de ene storm
achtige zee is de andere niet".
ARJEN VAN DER SAR
IN BELGIË LAAIT WEER OP
(Van onze correspondent
Aad Jongbloed)
BRUSSEL De Belgi
sche Raad van State heeft
gisteren de benoeming
van Jose Happart tot bur
gemeester van Voeren
vernietigd. Het arrest van
het hoogste rechtscollege
in België is bindend en
dus moet Happart afgezet
worden.
De Raad van State achtte be
wezen dat Happart onvoldoen
de Nederlands kent om een
bestuursfunctie te kunnen uit
oefenen in een Nederlandstali
ge gemeente, zoals Grondwet
en Taalwet vereisen.
Happart mag wel gemeente
raadslid blijven, omdat de wet
niet eist dat een rechtstreeks
gekozene de bestuurlijke taal
kent. Hij was op 19 januari
1984 door Gedeputeerde Sta
ten van Limburg geschorst
vanwege zijn gebrek aan ken
nis van het Nederlands, een
schorsing, die Happart bij de
Raad van State met succes
aanvocht.
In een reactie zei Happart dat
het arrest ten aanzien van het
vernietigen van zijn benoe
ming onuitvoerbaar en on
grondwettelijk is. „Ik ben ge
kozen door de meerderheid
van de gemeente. Ik ben door
de minister van binnenlandse
zaken voorgedragen als burge
meester en door de koning be
noemd. De wet wordt nu met
voeten getreden. Nergens staat
in de wet dat ik moet bewijzen
het Nederlands te kennen en
ik zal dat ook niet doen".
De uitspraak van de Raad van
State kan ernstige politieke
gevolgen hebben, omdat de
Franstalige en Nederlandstali
ge coalitiepartners binnen de
regering-Martens al jarenlang
lijnrecht tegenover elkaar
staan als het gaat om de om
streden burgemeester van
Voeren.
Happart won in 1982 bij de ge
meenteraadsverkiezingen 10
van de 15 zetels met zijn partij
„Retour a Liege" terug naar.
Luik waarmee bedoeld
wordt dat de Voerstreek tot de
provincie Luik zou moeten be
horen in plaats van bij Lim
burg, zoals in 1963 bepaald
werd.
Als eerste man van de grootste
partij kwam Happart automa
tisch in aanmerking burge
meester te worden. Er was
echter een „maar": Happart
weigerde Nederlands te spre
ken. terwijl hij dat in de offi
cieel Nederlandstalige ge
meente Voeren moet doen.
Vandaar dat hij in januari 1983
voorwaardelijk benoemd werd
met dien verstande dat hij
voor het einde van het jaar
zou moeten bewijzen Neder
lands te kennen. Minister van
binnenlandse zaken Nothomb
(Franstalig) zag echter eind
1983 zijn kans schoon achter
de ruggen van zijn Vlaamse
collega's om Happart officieel
te benoemen zonder die ken
nis te testen. Hij werd hier
voor gisteren door de Raad
van State danig terechtgewe
zen.
Volgens de Raad heeft No
thomb wel over het taalpro
bleem een onderhoud met
Happart gehad in het Frans
overigens. Nothomb vroeg:
„Kent u Nederlands?", waarop
volgens de Raad de criteria,
die nodig zijn voor een goed
bestuur niet onderzocht. Hap-
Eart heeft pooit blijk gegeven
et Nederlands te kennen, al
dus de Raad.
Nothomb wilde gisteren geen
commentaar geven op het ver
wijt van de Raad van State:
„Ik moet eerst het arrest eens
goed bestuderen", zei hij. Wel
gaf hij te kennen het arrest te
zullen uitvoeren, hoewel hij
een rechtstreeks antwoord op
een vraag daarover uit de weg
probeerde te gaan.
Probleem voor Nothomb is dat
zijn partij, de Franstalige
christen-democraten, de PSC,
gesteld heeft onvoorwaardelijk
achter Happart te blijven
staan. De andere Franstalige
coalitiegenoot, de liberale
PRL, liet bij monde van haar
voorzitter Louis Michel giste
ren weten „verwonderd te zijn
over het arrest".
Hij vond dat aan het arrest
niet direct uitvo.ering gegeven
moet worden, maar dat ae re
gering zich daarover moet uit
spreken. Voorzitter Frank
Swaelen van de Vlaamse
christen-democraten, de CVP,
vond echter dat het arrest di
rect uitgevoerd moet worden
„zoals het hoort in een rechts
staat". Als hier weer aan ge
knabbeld wordt dan is me aat
een kabinetscrisis waard", al
dus Swaelen, „bij de uitspra
ken van een hoog rechtscol
lege horen geen kronkelin
gen".
Premier Martens wilde nog
niets weten van een mogelijke
kabinetscrisis door een breuk,
die ontstaat tussen Franstalige
en Nederlandstalige ministers.
Burgemeester Happart
part de regering bedreigt. Ik
geloof echter niet dat het een
zaak voor de regering is op dit
moment, maar voor de Raad
van State".
De man, die in Voeren het
felst oppositie voert tegen
Happart en de zaak uiteinde
lijk voor de Raad van State
uitgevochten wilde zien, de
christen-democraat Huib
Broers, zei gisteravond: „We
zijn nog niet van Happart als
gemeenteraadslid af. Hij zal
zonder meer weer door men
sen uit Luik als pion naar vo
ren geschoven worden. Als hij
de martelaar wordt voor de
Walen dan is dat hun zaak.
Hier zijn we in Vlaanderen".
Broers was bang dat de ge
meenteraad in meerderheid
opnieuw Happart als burge
meester zal voorstellen, „maar
de nationale Vlaamse partijen
moeten dat voorkomen Over
een mogelijk scenario dat Hap
part door de gemeenteraad als
eerste schepen (wethouder) be
noemd zal worden en bij ont
steltenis van een burgemeester
waarnemend burgemeester
wordt tot de volgende verkie
zingen zei Broers: „Dan ga ik
onmiddellijk in beroep. Want
ook in die bestuurlijke functie
moet hij Nederlands spreken".
De partij van Happart besloot
gisteravond tijdens een bijeen
komst in Voeren, waar de (ex-
-)burgemeester als een held
werd toegejuicht, inderdaad
Happart direct opnieuw voor
tc dragen als burgemeester. De
rijkswacht in Voeren hield gis
teravond rekening met moge
lijke rellen en vroeg bij voor
baat versterking aan vanuit
het nabijgelegen Tongeren.
Het bleef echter rustig.
7500 Extra
banen mogelijk
in gezins- en
bejaardenzorg
NIJKERK Minister
Brinkman (WVC) staat
voorzichtig positief tegen
over een plan om 7500
werklozen met benutting
van hun sociale uitkering
aan een baan te helpen in
de gezins- en bejaarden
zorg. De goede resultaten
die zijn opgedaan met de
„terugploegregeling" in
de bouw verplicht de re
gering „voorstellen voor
experimenten met dezelf
de formule elders zeer se
rieus te nemen," zo zei
Brinkman gisteren in het
Gelderse Nijkerk.
Hij heropende daar het stoom
gemaal „Hertog Reijnout", dat
dank zij de terugploegregeling
een volgens kenners zeer ge
slaagde restauratie heeft kun
nen ondergaan. De bewinds
man toonde zich onder de in
druk van dit succes en zei be
grip te hebben voor de vraag
of zoiets ook mogelijk is in de
door de overheid gesubsidieer
de dienstverlening. Een giste
ren gepubliceerde studie, in
opdracht van het ministerie
van WVC uitgevoerd door het
sociaal-economisch adviesbu
reau Rients de Boer BV, lijkt
deze vraag met „ja" te beant
woorden.
Voor een bedrag van 67 mil
joen kunnen op korte termijn
7500 werklozen, vooral jonge
vrouwen op mavo- en lhno-ni-
veau, aan de slag in de wel
zijnssector: 4500 in de gezins
zorg en 3000 in de bejaarden
zorg. Dat is nog aanzienlijk
gunstiger dan in de bouw,
waar honderd miljoen nodig
was voor het creëren van iets
meer dan zevenduizend ar
beidsplaatsen.
