Tutu veroordeelt geweld van blank én zwart
Voorrang aan liturgie
en verkondiging
aan tafel
CmUcSomaiif
kerk
wereld
„Zonder evangelisatie geen bestaansrecht'
VOORDELIG
WINKELEN?
KIJK
INDE
KRANT.
ACHTERGROND
QeidtaQowuvnt
MAANDAG 8 SEPTEMBER 1986 PAGINA 5j
WERELDBEVOLKING WORDT RELIGIEUZER
De belangstelling voor religie groeit over de gehele wereld. Het
aantal godsdienstige mensen is sinds 1970 gestegen van 72 naar
79 procent. Daarentegen daalde het aantal „belijdende" atheïs
ten in dezelfde periode van 13 naar 4,4 procent. Aldus George
Gallup van het gelijknamige bureau in Princeton (V.S.). Er zijn
momenteel 1.600 miljoen christenen, 837 miljoen moslims, 661
miljoen hindoes, 300 miljoen boeddhisten, 457 aanhangers van
andere religies, 825 miljoen niet-godsdienstige mensen en 213
miljoen atheïsten. De vooruitzichten voor het christendom zijn
overigens „niet bepaald gunstig", aldus Gallup. Weliwaar is het
aantal christenen de afgelopen 50 jaar met 47 procent gegroeid,
maar de groei van het boeddhisme bedroeg 63 procent, van het
hindoeïsme 117 procent en van de islam zelfs 235 procent. Van
de Westerse landen is de Ierse bevolking het meest gelovig, ge
volgd door die van de Verenigde Staten. Denemarken en Zwe
den sluiten de rij.
In Nederland, Groot-Brittannië, Italië, Frankrijk, Finland en
West-Duitsland gelooft minder dan een derde deel van de be
volking in een persoonlijke God. Slechts een vierde deel van
de Westeuropese bevolking is van mening dat de Tien Gebo
den geldig is voor de meeste mensen.
Door zich onmogelijke
dingen ten doel te
stellen, verwezenlijkt
men op de lange duur
dingen, die men
anders nimmer tot
stand zou hebben
gebracht.
Alleen als de regering-
Botha zich tot wezenlijke
veranderingen verplicht,
is Desmond Tutu bereid
een tijdelijke stopzetting
van alle sancties tegen
Zuid-Afrika te bepleiten.
Dit heeft hij gisteren bij
de aanvaarding van het
ambt van aartsbisschop
van de twee miljoen an
glicanen in Zuidelijk
Afrika verklaard. „Zo
lang de blanke regering
de zwarten hun politieke
rechten onthoudt, blijf ik
voorstander van econo
mische sancties door het
Westen."
Als voorwaarden noemde
Tutu de opheffing van de
noodtoestand, die drie maan
den geleden werd afgekon
digd, terugtrekking van alle
troepen uit de zwarte woon
steden, vrijlating van de poli
tieke gevangenen alsmede
onderhandelingen met de
zwarte leiders, inclusief de
top van het ANC, over een
nieuwe grondwet.
„Ik zal tot de wereld zeggen:
zet uw plannen voor sancties
opzij als de regering in Preto
ria ingaat op de eisen van de
zwarte bevolking," zei Tutu
in, zijn preek in de St. Geor-
geskathedraal in Kaapstad.
„Ik veroordeel het geweld,
zowel van het onrechtvaardi
ge apartheidsysteem als van
degenen die de apartheid
willen beëindigen," aldus
Tutu.
Voortzetting van de politiek
van de regering-Botha voert
het land naar een ramp. „Het
is een Godswonder dat ons
land nog steeds niet in vlam
men is opgegaan."
Tutu wees erop dat hij presi
dent Botha, die hij een broe
der noemde, herhaaldelijk
voor diens moed had gepre
zen. „Het is alleen betreu
renswaardig dat hij niet ver
genoeg gaat met zijn hervor
mingen zodat hij niet die ver
anderingen tot stand brengt
die wij allen wensen."
De wereld zal pas dan gelo
ven dat er wezenlijke veran
deringen in Zuid-Afrika
plaatsvinden als deze door de
slachtoffers van het duivelse
apartheidssysteem worden
bevestigd, en niet wanneer
dit gezegd wordt door dege
nen die verantwoordelijk
voor de apartheid zijn, aldus
Tutu.
Tot de teg.enstanders van
sancties zei Tutu: „Noemt u
ons een andere geweldloze
strategie die tot het einde
van de apartheid leidt." De
regering heeft totnutoe op
alle geweldloze pogingen om
haar tot verandering van het
beleid te dwingen, afwijzend
gereageerd, zo zei Tutu, die
zichzelf geen vriend van
sancties noemde.
De verantwoordelijkheid ligt
thans bij de regering en de
blanke bevolking. „De blan
ken behandelen ons zwarten
als minderwaardige wezens.
Zij*vrezen dat als de bevrij
ding eens is gekomen, de
zwarten hen op dezelfde wij
ze zullen behandelen. Maar
zo is ons volk niet," aldus
Tutu.
Onder het luiden van de
klokken begaf Tutu zich na
de dienst naar het stadion
Goodwood, tien kilometer
verder, waar naar schatting
tienduizend mensen de re
genbuien trotseerden voor
een avondmaalsdienst.
Vele zwarten droegen het il
legale groen, goud en zwart
van het verboden Afrikaanse
Nationale Congres en brach
ten de "Zwarte Macht"-groet.
Zij gaven Winnie Mandela
een luidruchtig welkom.
Runcie
De aartsbisschop van Canter
bury en als zodanig primaat
van de Anglicaanse kerk van
Engeland, dr. Robert Runcie
voor het eerst in Zuid-
Afrika zei in een preek
dat hij sympathie had voor
zwarten èn blanken in Zuid-
Afrika. Hij zei dat de zwar
ten bereid moesten zijn, zelfs
na alles wat zij hebben door
gemaakt, plaats te maken
voor de aanspraken van
mensen die zij als hun onder
drukkers hebben beschouwd.
De blanken, aldus de aarts
bisschop, moeten bereid zijn
"alles te riskeren" voor vre
de.
"Wij moeten bedroefd zijn
over alle slachtoffers van ge
weld en wreedheid, maar de
kerk mag niet opgeëist of ge
manipuleerd worden om óf
een systeem te stutten dat
onchristelijk is, óf een ideolo
gie te dienen die aan God
voorbij gaat. "Zoals geen stel
sel kan blijven voortbestaan
dat op wrede onderdrukking
is gefundeerd, zo, kan geen
verandering die op geweld is
gefundeerd ontkomen aan
zijn fnuikende besmetting".
Tot de gasten bij de kerk
dienst behoorde Winnie
Mandela, echtgenote van de
gevangen ANC-leider Nelson
Mandela. De z.warte aanwezi
gen buiten de kerk applaudi-
seerden toen zij voorbijliep
en riepen „Amandla"
(macht). Zij antwoordde met
een brede glimlach, terwijl ze
met haar vuist de „Black Po-
wer"-groet bracht, van de
Zuidafrikaanse regering was
niemand uitgenodigd. Het ge
beuren in Kaapstad werd ge
negeerd door de blanke Zuid
afrikaanse media.
KARDINAAL SIMONIS:
„In de bijbel staat dat ik als
bisschop de meeste tijd zou
moeten geven aan bidden en
de verkondiging van het
Woord. Vaak denk ik: was
het maar waar. Tot mijn gro
te spijt en ongenoegen verga
der ik zeker drie volle werk
dagen per week. Desondanks
is mijn prioriteit: alle aanvra
gen inzake liturgie en ver
kondiging honoreren. Daar
om ben ik 's zaterdagavonds
en 's zondags bijna altijd in
een parochie. Deze week
preek ik vijf maal. Dat kost
me alleen al aan voorberei
ding zo'n tien uur."
Deze hartekreet slaakte
aartsbisschop dr. A.J. Simo-
nis afgelopen weekeinde in
Huis ter Heide op de verga
dering van de Diocesane Pas
torale Raad, waar de staf van
het bisdom informatie gaf
over zijn werkzaamheden.
„Als gevolg van de democra
tisering, waar ik geen kwaad
woord over zeg, moet ik soms
vijf maal over hetzelfde pro
bleem vergaderen, een pro
bleem waarmee ook de hulp
bisschoppen en de vicarissen
kampen. In de Nederlandse
kerk vergaderen we te veel.
Laten we wat meer zingen,"
aldus mgr. Simonis, die aan
het begin van de vergadering
verslag had uitgebracht van
zijn bezoek in juli aan de RK
Kerk in Brazilië („een zin
gend volk").
Als grootste problemen in
zijn werk noemde hij de vra
gen van geloof en spirituali
teit, de verdeeldheid binnen
de kerk en de roepingen,
vooral van priesters en reli
gieuzen („jonge mensen die
zich met huid en haar willen
geven aan de Kerk van de
Heer").
Priesteropleiding
Dr. P.A.G. Rentinck, bis
schoppelijk vicaris, belast
met de opleiding van pries
ters en diakens, verklaarde
in diezelfde vergadering dat
het aartsbisdom Utrecht het
dieptepunt voorbij is wat be
treft het aantal priesterwij
dingen betreft. „Ik hoop dat
de komende tijd er jaarlijks
twee tot vier priesterstuden
ten gewijd kunnen worden."
Momenteel zijn er 28 pries
terstudenten, van wie 12 eer
stejaars, verbonden aan het
Ariënskonvikt, waarvan
Rentinck rector is. Vorig stu
diejaar hebben drie studen
ten de priesterwijding afge
legd, terwijl acht studenten
een andere richting in kerke
lijke dienst hebben gekozen.
Vicaris-generaal dr. A.J.
Vermeulen wees er overigens
op dat de grootste problemen
als gevolg van het priesterte
kort nog moeten komen. Van
de 365 priesters in het aarts
bisdom is de helft ouder dan
55 jaar. Deze groep zal de ko
mende tien jaar met emeri
taat gaan. Bovendien zijn er
de laatste 15 jaar bijzonder
weinig priesterwijdingen ge
weest, waardoor bijna een
hele generatie priesters ont
breekt.
Het is volgens dr. Vermeulen
zelfs de vraag of in de huidi
ge situatie alle dekenaten
vervuld kunnen worden. Is
het verantwoord 23 priesters
hiervoor uit de parochies te
halen? Hoe lang ga je hier
mee door, zo vroeg hij zich
af.
Behalve de priesters en de
diakens werken er ongeveer
80 pastorale werkers en
werksters in het aartsbisdom
Utrecht.
PAUS IN
ALPENREDE:
Europa moet
gemeenschappelijke
basis hervinden
Paus Johannes Paulus II
heeft gisteren de volkeren
van Europa tot eenheid op
basis van hun gemeenschap
pelijke menselijke en christe
lijke waarden opgeroepen.
Terzelfdertijd herdacht hij de
slachtoffers van de bloedige
gebeurtenissen in Karachi en
Istanboel.
De waarheid van het christe
lijke geloof is de kern van het
gemeenschappelijke erfgoed
van alle Europese volkeren,
zo zei de paus. Op basis hier
van kan Europa zijn nieuwe
eenheid hervinden. De paus
sprak in de Italiaanse plaats
Courmayeur, dat op de 2343
hoge Mont Chetif nabij de
Mont Blanc ligt. Zaterdaga
vond was hij voor een kort
bezoek aan het Aostadal in
het Noordwesten van Italië in
Aosta gearriveerd. Per heli
kopter vloog hij over het
Mont Blanc-massief. Op 3500
meter hoogte landde de heli
copter voor korte tijd waarbij
de paus (gehuld in een dikke
ski-jas) een kenkele stappen
in de sneeuw zette.
De paus daalt de Mont Chetif af, nadat hij zojuist het Maria
beeld heeft bezocht dat zich op de top van de berg bevindt.
DIREKTEUR VAN STICHTING
„KRUISTOCHTEN"
„Kerken spelen
communisten in de kaart"
De vredesbeweging en de media spelen een hoofdrol in de
infiltratie door de communisten in de kerken in Nederland.
De eenzijdige voorlichting die ook sommige christelijke
kranten vaak bieden, draagt er indirect toe bij dat de com
munisten verdeeldheid kunnen zaaien onder kerken en
christenen. Onvoldoende wordt onderkend dat eenzijdige
vredesdemonstraties indirect het doel van Moskou dienen
en vaak vanuit deze stad worden georganiseerd en gefinan
cierd.
Dat zei Jan Pit, directeur van „Kruistochten", in Amers
foort op een studieconferentie in samenwerking met de
Evangelische Alliantie over het toenemend anti-christelijke
klimaat in Nederland. „Kruistochten", opgericht door Anne
van der Bijl, werkt vooral onder vervolgde christenen in
Oost-Europa en in Afrika.
Pit vertrok in 1965 als zendeling naar Laos, waar hij mid
denin de Vietnamese oorlog terechtkwam. Hij werd met zijn
gezin door een ouderling verraden en aan de Vietcong over
geleverd. Ze ontsnapten óp het nippertje aan een moord.
VEERTIG JAAR YOUTH FOR CHRIST:
Veertig jaar Youth for
Christ Nederland: „We
hebben geen bestaans
recht als we de drang
verliezen mensen te ver
tellen van het evangelie".
George Brucks, directeur
van Youth for Christ Eu
ropa, was zaterdag in
Driebergen heel duide
lijk. De jubilerende stich
ting moet naar zijn oor
deel blijven wat ze was:
Een evangelisatiebewe
ging.
Zo'n achthonderd mensen
vierden het 40-jarig bestaan
van. hun beweging en ze wa
ren er allemaal. Jeugdleiders
van toen, oud en grijs gewor
den, en de jonge medewerkers
van nu. De „rallies" van vlak
na de oorlog zijn vervangen
door muziekfestivals, theater
teams, vakantiekampen en
gespreksgroepen. Het doel is
hetzelfde gebleven: evangeli
satie onder jongeren.
Het is er in de loop van de ja
ren niet gemakkelijker op ge
worden voor de beweging.
Het komende jaar wordt voor
Youth for Christ dan ook een
van bezinning, vertelde Niek
van Exel, directeur van
Youth for Christ Nederland.
„We gaan ons afvragen wat
Nederland bezielt en hoe we
daarop kunnen inspelen". In
1987 hoopt de stichting een
interkerkelijke conferentie
aan dit onderwerp te wijden.
Van Exel schetste breedvoerig
de moeilijke tijd waarin chris
telijke en niet-christelijke jon
geren leven. „In deze verzor
gingsstaat hebben de mensen
God niet meer nodig". De mo
derne cultuur wordt geken-
m'erkt door „nihilisme, een
koude, kille genotzucht en
een steeds sterker wordende
onverschilligheid". In kerk en
gezin speelt God een steeds
kleinere rol. „Waar leren jon
geren nog geloven", vroeg
Van Exel zich ietwat vertwij
feld af.
Hij verwierp het verwijt dat
Youth for Christ de sociale
implicaties van het evangelie
zou vergeten. Als mensen
christen worden, zullen ze
volgens hem ook oog krijgen
voor de nood van anderen.
„Op basis van je geloof kom je
tot sociaal handelen en niet
andersom". George Brooks
trok zich het verwijt wel wat
aan. De internationale bewe
ging moet zich naar zijn me
ning meer op de armen rich-'
ten. „Met name in Zuid-Ame-
rika is Youth for Christ te
veel een middenstandsclub
geworden."
Bamigoreng vruchtensalade met hangop
De benodigdheden voor twee personen zijn: 250 g mie,
zout, 100 g magere runderlap, 1 ui, 1 dikke prei, knof
look, 1 paprika, 50 g taugé, 2 lepels olie, djahé, 2plakken
schouderham, ketjap, ketoembar, djinten, peper, 2 kleine
eieren, 15 g margarine, peterselie;
1 liter karnemelk, halve kleine meloen, 1 perzik, 2 prui
men, paar druiven, 1 lepel citroensap, basterdsuiker
naar smaak.
ok de mie volgens de gebruiksaanwijzing op het pak gaar.
Knip of snijd het runderlapje in dunne reepjes. Snijd de ui
klein. Verdeel de prei in de lengte in vier stukken en spoel
die schoon. Snijd het witte en lichtgroene deel van de groen
te in smalle stukjes en was de groente zonodig nog een keer.
Pers de knoflook uit. Snijd de afgespoelde en van steel en
pitjes ontdane paprika in gelijke stukjes. Was de taugé en
haal er de groene dopjes uit. Bak ui, prei en knoflook een
paar minuten al omscheppende in de olie in een ruime
braadpan of in een wadjan. Voeg het vlees met wat djahé toe
en bak de massa op een flink vuur nog een paar minuten.
Bak dan de stukjes paprika even mee en vervolgens de tau
gé. Doe er de gare mie en de kleingesneden ham bij en laat
de massa onder voorzichtig opscheppen warm worden. Voeg
intussen naar smaak ketjap, ketoembar, djinten, zout, peper
en djahé toe. Bak spiegeleieren en leg die met fijngeknipte
peterselie op de bami.
Zet de karnemelk een halve dag weg in een met 'n natge
maakte doek belegde zeef. Schep vervolgens de hangop uit
de doek en doe het door doek en zeef gelekte vöcht weg.
Maak de vruchtensalade kort voor de maaltijd klaar. Snijd
de schoongemaakte vruchten in gelijke stukjes en meng ze
met citroensap en basterdsuiker. Leg de hangop op de vruch
tensalade. Garneer met een paar mooie stukjes achtergehou
den fruit.
JEANNE
Surinaamse spanningen
TERWIJL de onderlinge schermutselingen voortduren, ,i
men de spanningen in Suriname verder toe en ze blijven n
zonder gevolgen. Legerleider Bouterse heeft het bijvoorbei
niet aangedurfd naar de conferentie van regeringsléidi
van ongebonden landen in Harare te reizen. Zijn plan v
deze samen met de Libische leider Khadaffi bij te wopi
Maar uiteindelijk stuurde hij zijn minister van buitenlam
zaken, waaruit blijkt hoe onzeker de situatie in Suriname
het ogenblik is. „Zeer, zeer ernstig", zo heeft Bouterse de t(
stand omschreven, nadat zijn elitebrigade opnieuw een sl
met zijn ex-lijfwacht Brunswijk had verloren.
HeT heeft Bouterse niet geholpen dat hij tijdens een
monstratie in Paramaribo vervolgens Nederland de schi
gaf. Ons land zou de groei naar democratie in Suriname fi
streren door steun te verlenen aan de groep Brunswijk. E
aantal in Nederland wonende Surinamers, onder wié"
vroegere vice-premier André Haakmat, zou moeten word
gearresteerd. Kennelijk had Bouterse al weer vergeten c
hij nog slechts een week eerder had laten weten dat Haa
mat een vrijgeleide zou krijgen als hij naar Paramaribo wil
komen. Het antwoord van de Nederlandse regering liet a
duidelijkheid niets te wensen over: zij verleent geen stei
aan Brunswijk en blijft er naar streven dat de democratie
Suriname wordt hersteld.
INMIDDELS wordt steeds duidelijker, dat de machthebbi
in Paramaribo geen greep meer hebben op de situatie. Brui
wijk lijkt ongrijpbaar te zijn, het geregelde leger lijdt nede
laag op nederlaag en ook de inzet van een helikopter bov
het oerwoud liep uit op een mislukking. Veel militairen zi
gedeserteerd. Hen is de angst om het hart geslagen nadat
bij acties enkele doden zijn gevallen en de opstandeling
steeds meer militairen gevangen nemen. Brunswijk hei
zelfverzekerd een ultimatum gesteld: er moet spoedig ovérl
worden gepleegd over het herstel van de democratie of
komen meer acties. Zelfs tot in het regeringscentrum.
ONVERMIJDELIJK nadert de ontknoping. De „avönt
rier" Brunswijk heeft aangetoond dat de legerleider mind
machtig is dan menigeen dacht. Het leger van Bouterse.k
geen stabiliserende factor meer worden genoemd, omdat I
het eerste het beste gevaar de desintegratie een feit werd. I
uit angst nog altijd zwijgende, redelijk denkende oppositie z
er ongetwijfeld moed uit putten zich ook te weren. Dat v
niet zeggen dat die oppositie Bouterse zou willen inruili
voor Brunswijk. Ook de Surinaamse oppositie in Nederlan,
onder meer verenigd in de Raad voor de Bevrijding, den
er zo over. Die groep heeft een-tot in details uitgewerkt pla
klaar liggen voor de machtsovername. En daarin is geé
ruimte voor militairen.
Or in dat geval alles in orde komt, is overigens zeer
vraag. Want ook onder de tegenstanders van Bouterse is-ni
alles pais en vree. De rol van Brunswijk komt dan zeker o<
aan de orde: zal hij, na het vuile werk te hebben gedaan, zit
laten afschepen of zal hij op zijn beurt eisen stellen? Zelfs
legerleider Bouterse de handdoek in de ring gooit zullen
problemen in Suriname nog niet achter de rug zijn. De ka
op herstel van de democatie en dus op herstel van norma
betrekkingen met Nederland zal er echter niet slechter
worden. Ondertussen uit Bouterse nauw verholen drei§
menten, dat de strijd tussen voor- en tegenstanders zich o
best eens tot ons land zou kunnen uitbreiden. Er is derhal
geen reden voor al te groot optimisme over een goede aflo
van de huidige ontwikkelingen. De doodstrijd van het mil
taire regiem zou nog wel eens verrassingen kunnen oplevj
ren. Zelfs in ons land.
1
Kans op een bui
DE BILT (KNMI) Met een
koele noordwestelijke lucht
stroming wisselen zonnige pe
rioden en wolkenvelden el
kaar af. Plaatselijk kan uit die
bewolking een bui vallen.'
Vannacht daalt de tempera^
tuur in het binnenland tot on
geveer 7 graden maar aan zee
wordt het niet kouder dan 11
graden. Morgenmiddag blijft
het kwik bij circa 16 graden
steken. De wind is matig
noordwestelijk, windkracht 3
tot 4. Ook de rest van de week
blijft het met middagtempera-
turen van ongeveer 16 graden
wat aan de frisse kant. Naast
zonnige perioden blijft er kans
op enkele buien.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen, geldig
voor dinsdag en woensdag:
Zuid-Scandina vië:
Wisselend bewolkt en kans op
een bui. Middagtemperatuur
rond 14 graden.
Britse Eilanden:
Zonnige perioden en op de
meeste plaatsen droog. Mid
dagtemperatuur van 12 graden
in het noorden tot 18 graden
in het zuiden.
Benelux:
Perioden met zon en nog een
kleine kans op een bui. Mid
dagtemperatuur omstreeks .16
graden.
Duitsland:
Af en toe zon, maar ook nog
een enkele bui. Middagtempe
ratuur van 14 graden in het
noorden tot 20 graden in het
zuiden.
Frankrijk:
Zonnige perioden, maar dins
dag in het zuiden kans op een
bui. Middagtemperatuur van
16 graden in het noordwesten
tot 26 graden aan de Rivièra.
Portugal, Spanje:
Zonnig, maar in het uiterste
noorden meer bewolking en
kans op een bui. Middagtem
peratuur van 22 graden in het
noorden tot 30 graden landin
waarts en langs de Middel
landse Zee.
Italië, Joegoslavische kust:
Zonnige perioden, maar ook
kans op een regen- of on
weersbui. Middagtemperatuur
van 21 graden in het noorde
tot 30 graden in het zuiden.
Alpenlanden:
Half tot zwaar bewolkt
kans op een bui. Middagten
peratuur omstreeks 20 grédei
WEERRAPPORT HEDENMORGEN.
Weer Max Min Reg<
