,egerleider Bouterse meldt
„vreselijk hevig gevecht"
Deel bandopnames
Nixon vrijgegeven
Neurenberg
wil verleden
graag laten
weerklinken
nwoners Soweto negeren
Verbod massabegrafenis
KAPITEINS SCHONDEN
NAVIGATIE-REGELS
BUITENLAND
Qeid&iQowuvnt
donderdag 4 september 1986 pagina 5
Jövjet-media boos over
terreur',' tegen dansgroep
)SKOU De Russische media hebben gis-
■n boos gereageerd op de verstoring van
optreden van het Moisejev Danstheater in
Metropolitan Opera House in New York.
Sovjet-media beschuldigen de (rechtse)
wish Defense League, die in twee anonie-
t telefoontjes verantwoordelijk werd ge
lid voor de actie, van terrorisme. De JDL
u met deze actie, waarbij met traangas
ie, ird gegooid, een verbetering van de betrek-
jgen tussen de Sovjet-Unie en de VS heb-
n willen tegengaan, aldus het commentaar.
^>t persbureau Tass verklaarde dat het inci-
J ni een van de meer dan 100 terreurdaden
is die de JDL de laatste drie jaar heeft ge-
et ;egd De voorzitter van de JDL, Irv Rubin,
•oordeelde de actie echter als het werk van
gek.
Europarlement
wil storten gif
in zee verbieden
LUXEMBURG/DEN HAAG
De Commissie Milieubeheer
van het Europees Parlement
heeft voorgesteld het storten
van radio-actieve stoffen in zee
in alle EG-lidstaten te verbie
den. Het voorstel zal volgende
week worden behandeld. Het
dagelijks bestuur van de Ge
meenschap, de Europese Com
missie, is het hier overigens
niet mee eens. De Milieucom-
missje constateert dat de ver
vuiling van de zee op steeds
meer plaatsen een verontrus
tende omvang aanneemt.
Visverbod in
meer van Lugano
BERN De Zwitserse regering
heeft met onmiddellijke ingang een
visverbod afgekondigd voor het
meer van Lugano. Er mag ook
geen vis meer worden verkocht die
sinds 1 augustus in het meer is ge
vangen. Proeven hadden een ver
hoogde radioactiviteit aangetoond
ten gevolge van het ongeluk met
de kerncentrale bij Tsjernobyl. Het
visverbod blijft vermoedelijk drie
tot vier maanden van kracht. Het
verbod geldt alleen voor het meer
van Lugano, dat een uniek geval is
vanwege zijn ligging, de geringe
doorstroming van het water en de
grote neerslag in de kritieke fase
na het ongeluk in Tsjernobyl.
Overgelopen Oostduitser
onthult militaire plannen
HAMBURG Een hoge Oostduitse officier,
die onlangs naar West-Duitsland is overgelo
pen, heeft de Westduitse inlichtingendienst
informatie verschaft over het beleid van de
Sovjet-Unie in geval van een internationale
crisis. Dat heeft het dagblad Bild in Hamburg
bericht. Luitenant-kolonel Dietmar Mann,
bevelhebber van een Oostduits bataljon dat
belast is met grensbewaking, heeft onder
meer plannen onthuld en informatie ver
schaft over de manier waarop agenten van
het Oostblok westerse militaire bases en be
langrijke industriële doelen moeten saboteren
in geval van een crisis, aldus het artikel in
Bild. Mann is volgens Bild een verblijfsver
gunning voor de VS in het vooruitzicht ge
steld, waar hij de rest van zijn leven onder
een nieuwe identiteit hoopt door te brengen.
Sovjet-dissident
in hongerstaking
MUNCHEN De Sovjet-dissident
Anatoli Martsjenko, die gevangen
wordt gehouden in Tsjistopol, is sinds
begin augustus in hongerstaking. Dit
schrijft de „USSR Nieuwsbrief", een
in München door Sovjet-ballingen uit
gegeven publicatie. Martsjenko is in
oktober mishandeld door bewakers en
eist dat zij worden berecht. Omdat
zijn pogingen langs legale weg zo'n
proces aan te spannen zijn mislukt,
probeert hij het nu via een hongersta
king. De 48-jarige Martsjenko is al zes
keer veroordeeld. In 1981 kreeg hij 10
jaar strafkamp met vijf jaar interne
verbanning wegens het schrijven van
politieke werken.
Bonn verwacht van VS
bewijzen voor terreur Libië
BONN Vernon Walters, de ambassadeur van de
VS bij de Verenigde Naties, heeft gisteren de bereid
heid van de Nederlandse en Duitse regering gepeild
voor hardere strafmaatregelen tegen Libië. In Den
Haag sprak Walters l'/2 uur met premier Lubbers en
minister Van den Broek van buitenlandse zaken. Hij
weigerde iets te zeggen over de inhoud. Bronnen bij
de Duitse regering zeiden dat het de gezant vooral te
doen was om Europese steun voor harder optreden
tegen het terrorisme in het algemeen. Over pogingen
van de VS Europese steun te krijgen voor maatrege
len tegen Libië toonden zij zich sceptisch. Zij zeiden
dat de Europese regeringen geen bewijzen hadden
dat Libië betrokken was bij nieuwe terroristische
plannen. De regering in Bonn hoopte dat Walters de
gelijker informatie zou hebben over de Amerikaanse
aantijgingen aan het adres van Khaddafy.
crvolg van voorpagina)
EN HAAG/PARAMA-
teO Het „Jungle-
|>mmando" onder leiding
de ex-militair Ronnie
kinswijk heeft gisteren
grensplaats Albina wil-
overnemen. Dit heeft
Surinaamse legerlei-
Jl\ Desi Bouterse, giste-
gezegd in het televi-
ournaal in Paramaribo.
Bouterse zei te hebben ge
constateerd „dat het een vre
selijk hevig vuurgevecht is
geweest". „De mannen wa
ren talrijk en hebben met
zeer moderne wapens ge
vuurd. Zij droegen kogelvrije
vesten en beschikten over
portofoons. Dat geeft aan dat
er een goede organisatie ach
ter zit".
Volgens de bevelhebber zal
de groep-Brunswijk het niet
opgeven. „Ik denk dat ze
zich gaan hergroeperen, hun
verliezen gaan bekijken. Ze
gaan dan opnieuw wat pro
beren te doen. Ik weet echter
zeker dat het hun niet zal
lukken deze post over te ne
men".
In de loop van de ochtend
werden manschappen, pant
sereenheden en een groep
van de hondenbrigade naar
Albinagedirigeerd. In toe
spraken riepen premier Per-
tab Radhakishun en de mi
nister van- leger en politie.
Wilfred Maynard, de bevol
king op zich rustig te hou
den.
Zij gaven de verzekering dat
het leger de situatie volko
men beheerst. Bij de militai
re objecten in Paramaribo is
sinds gisteren een verhoogde
paraatheid waar te nemen.
In het journaal werd gemeld
dat aan de kant van het leger
lichtgewonden zijn gevallen,
maar ook aan de andere kant
moeten er slachtoffers zijn.
iabestaanden van de doden van vorige week in Soweto verlieten druk pratend het politiebureau,
jaar hen werd verteld dat de voor vandaag vastgestelde massabegrafenis niet is toegestaan.
johannesburg Na-
ëstaanden van de twintig
j tensen die vorige week
- m het leven kwamen bij
te rellen in Soweto, heb-
en zich niets aangetrok-
en van het door de rege-
ng afgekondigde verbod
5p.de massabegrafenis van
He slachtoffers.
isteren waarschuwden ker-
'lijke leiders en politici al,
at het verbod tot verder ge
weld zou leiden. Radicale
zwarten, de zgn. „kameraden",
deelden gisteren in Soweto
pamfletten uit, waarin de naar
schatting twee miljoen inwo
ners werden opgeroepen niet
naar het werk te gaan en de
„doden te begraven". Volgens
mensen in Soweto is de situa
tie „erg gespannen" en kan er
„van alles" gebeuren. Krach
tens het bevel van de-politie
moeten de slachtoffers in So
weto allen apart worden be
graven en mogen daarbij per
plechtigheid niet meer dan 200
mensen aanwezig zijn. Tevens
dienen alle herdenkingsdien
sten binnen plaats te vinden
en mogen er geen politieke
toespraken worden gehouden.
De Zuidafrikaanse regering
heeft het verbod op berichtge
ving over acties van de veilig
heidstroepen opnieuw be
krachtigd en een aantal nieu
we beperkende maatregelen
afgekondigd. Onder de nieuwe
bepalingen is het journalisten
onder meer verboden aanwe
zig te zijn bij de begrafenissen
van vandaag.
i Uopjacht op
;evaarlijke Brit
ORDINGBRIDGE De
ritse politie is een klopjacht
estart op een ontslagen mede
werker van een gepensioneer-
uitgever die gisternacht
iet zijn vrouw en drie andere
ïensen vermoord werd aan
troffen in huis in Fording-
rïdge. De gezochte man heet
ieorge Stephenson (35) die
gewelddadig en vuurgevaar-
jk" zou zijn. Hij zou deel heb-
en uitgemaakt van een bende
ïbrekers die de vijf mensen
it) het leven hebben gebracht.
MOSKOU Bij de scheepsramp op de Zwarte Zee hebben zo
wel de kapitein van het gezonkeri cruise-schip Admiraal Nachi-
mov als de gezagvoerder van het vrachtschip Pjotr Vasijev de
navigatie-regels overtreden, aldus het Russische partijblad Prav-
da vandaag. Andere kranten schreven dat slordigheid en zorge
loosheid een rol hebben gespeeld in de ramp, waarbij vermoede
lijk 398 mensen het leven verloren. De twee kapiteins hebben de
ramp overleefd. De twee schepen onderhielden radiocontact en
konden eikaars lichten zien, maar wisten een aanvaring niet te
vermijden. Duikers troffen vanmorgen voorbereidingen om de
romp van het gezonken schip open te snijden. De kans dat er
ruim drie dagen na de ramp nog overlevenden worden gevon
den wordt zeer gering geacht.
IMID JE VERHOLENKARELTJE KNETTER EN DE TOVERBUBBEL
5)-Oe merkwaardige gestalte, die zich op dit
igenblik door de bossen begaf, behoorde toe
an de heer Opopol Istietof uit Humbuksk.
lumbuksk was en is nog steeds de hoofdstad
an het machtige land Barreberië, dat ver weg
gt achter de grens, waar geen mensen meer
toren. De inwoners van dit land heten Barrebe-
erren dus was de heer Opopol Istietof zelf óók
©n Barrebeei". „Kijkeens aanskl" prevelde de
leer Istietof in zijn landstaal. „Wathoor ik-
laarsk? Een edelman, die in termen van onder-
Irukking en uitbuiting spreekt! Dat moet wel
©o ontzettend verschrikkelijke schurk zijn! Een
mderdrukkert! Een uitbuitert!" Nu is het een
eit, dat de inwoners van Barreberië goedmoe-
lige mensen zijn, die geen kip kwaad doen, ten-
ninste zolang ze niet aan onderdrukkers en uit-
Hflters denken. Komen deze ter sprake, dan
rorden ze woest. Geen wonder dus, dat Opopol
stietof ook woest werd en zich achter een dikke
boom opstelde. Knarsetandend wierp hij een
blik op de vijver, kennelijk bereid drastisch en
metterdaad in te grijpen. Het eigenaardige
knuppeltje in zijn handen voorspelde tenminste
niet veel goeds. Dat knuppeltje, bij de Barrebe-
ren van oudsher een folkloristisch slagwapentje,
luistert naar de naam „goeiendagsk" en het
dient de inwoners van Barreberië om er hun ge
lijk mee te bewijzen. Zo stond de heer Opo
pol Istietof daar achter die boom en hij was be
reid leven en bloed te geven voor eigen gelijk,
vooropgesteld natuurlijk, dat dat leven en bloed
aan een andere particulier toebehoorde. Maar
plotseling ontglipte de „goeiendagsk" aan Opo-
pols hand en hij steunde: „Goeie helpsk! Een
wereldkampioenski!" En deze uitdrukking
gold de kleine Kareltje, die op het ijs in sportie
ve strijd gewikkeld was met de jonge Egerick
van Ysselsteyn van Wellemonde
Happart
een kei in
het
Nederlands
BRUSSEL Het is on-
gelopflijk maar waar,
José Happart, de Fran
stalige burgemeester van
het Vlaamse plaatsje
Voeren, was in zijn
schooljaren de beste van
de klas met Nederlands.
Dat blijkt uit een docu
ment dat de Franstalige
krant La Libre Belgique
heeft opgediept uit een
stoffig familiearchief en
dat gisteren de voorpagi
na van dit dagblad sier
de.
Volgens het rapport dat
de middelbare landbouw
school in Waremme (in
het Vlaams Borgworm)
in de zomer van 1962 aan
haar toen 15-jarige leer
ling verstrekte, kreeg
José Happart voor Ne
derlands tachtig van de
negentig punten die er te
behalen waren, hetgeen
de directeur een welge
meend proficiat ontlokte.
Opmerkelijk genoeg suk
kelde de jonge Happart
destijds nog met het
Frans.
Helemaal toevallig komt
de „onthulling" van de
regeringsgezin de kran t
waarschijnlijk niet. De
Belgische Raad van State
zal waarschijnlijk halver
wege deze maand einde
lijk een oordeel vellen
over de grondwettigheid
van Happarts benoeming
tot burgemeester van het
door taaltwisten geplaag
de Voeren. De gemeente
is ingedeeld bij het Ne
derlandstalige Limburg,
maar de bevolking is op
het Franstalige Luik geo
riënteerd. Men rekent er
in België min of meer op
dat dit hoge college bin
nen enkele weken de be
noeming van Happart
ongedaan zal maken,
maar dat betekent zeker
niet dat de zaak is afge
daan. Het is namelijk
duidelijk dat een meer
derheid in de Voerense
raad de verloren zoon
opnieuw zal voordragen,
en vanaf dat moment ligt
de bal weer in het rege
ringskamp.
Noodsprong
Dat Veronica Burton (23) uit Boston de brand in haar huis nog
kan navertellen, heeft zij te danken aan de man, die haar gister
morgen in alle vroegte met een stevige zwaai van het dak gooide
(foto boven). Toen Veronica eenmaal was neergekomen zij
moest voor behandeling van verwondingen naar het zieken
huis sprong de man zelf uit de vuurzee naar de veiligheid.
Misstanden in
Tsjechische gevangenissen
PRAAG In Praag is een rapport van een dissidente groep
verschenen waarin de omstandigheden in Tsjechoslowaakse
strafinrichtingen aan de kaak worden gesteld. Zo doen zich veel
gevallen voor van zelfverminking om aan dwangarbeid te ont
komen. Hongerstakers tegen de strenge regels krijgen dwang-
voeding en worden eenzaam opgesloten in de kelders, zonder
stromend water en ook zonder verwarming. De hygiënische om-»
standigheden in de gevangenis worden „deplorabel" genoemd
en er bestaat „een voortdurend tekort aan geneesmiddelen" on
danks het voorkomen van talrijke gevallen van tuberculose.
WASHINGTON Drie
maanden voor zijn aftre
den noemde president Ri
chard Nixon Watergate
het dunste schandaal uit
de Amerikaanse geschie
denis. Zijn woorden wer
den vastgelegd op particu
liere bandopnames die
Nixon maakte van de ge
sprekken in zijn kantoor.
De banden zijn gisteren
door de National Archives
in Washington voor het
publiek vrijgegeven.
In totaal ging het óm 4.467 op
names die zijn gemaakt door
het bureau voor communicatie
van het Witte Huis, waarvan
de meeste betrekking hebben
op openbare en officiële ge
beurtenissen tussen 20 januari
1969 toen Nixon president
werd, en 9 augustus 1974, toen
hij aftrad. In de twaalf jaar die
sindsdien zijn verstreken,
heeft het publiek slechts 31
banden kunnen horen van de
vele die in het geheim in het
Witte Huis werden gemaakt.
De bandopnames en een groot
aantal videobanden van televi
sie-uitzendingen waren door
Nixon en zijn medewerkers in
het Witte Huis achtergelaten.
De volgende regering nam ze
in beslag met de bedoeling het
materiaal openbaar te maken,
maar dat werd lange tijd te
gengehouden door een serie
processen en acties in het Con
gres. Op 26 juni werd een wet
van kracht om het materiaal
voor het publiek toegankelijk
te maken, maar Nixon en on
geveer 60 andere mensen die
nen van tevoren op de hoogte
te worden gesteld van het vrij
geven van materiaal en kun
nen daar bezwaar tegen aante
kenen. De opnames die giste
ren werden vrijgegeven waren
dan ook grotendeels van open
bare gebeurtenissen en nie
mand probeerde te voorkomen
dat het materiaal bekend
werd.
NEURENBERG De
grote tribune van het gi
gantische exercitieter
rein in Neurenberg,
waar Hitier zijn saluut-
houding aannam als de
stormtroepen voorbij
kwamen, wordt nog
steeds gebruikt. Dage
lijks, als het tenminste
niet regent, zijn er wel
een aantal tennissers be
zig hun slag te oefenen
door een balletje te
slaan tegen de achter
kant van de driehon
derd meter lange tribu
nemuur. Het is namelijk
de beste muur van de
stad.
Vooraan, op het bordes,
waar paardebloemen groeien
vanuit de scheuren in het
beton, zaten afgelopen
weekend een paar duizend
liefhebbers van rockmuziek
te luisteren naar de „Mon
sters of Rock" die het jaar
lijkse Neurenbergse festival
inluidden. Vanaf de boven
ste rijen van de tribune, die
in de tijd van Hitier uitslui
tend voor de mannen be
stemd waren, kun je in de
verte de „Stars and Stripes"
zien wapperen op het oefen
terrein. Dit veld dient nu als
sportterrein voor het Ameri
kaanse leger.
Voor de rest is er maar wei
nig over van het complex,
waaraan Neurenberg z'n we
reldwijde bekendheid te
danken had. Tijdens een bij
eenkomst van de partij in
1937 zei Hitier hier: „De ge
bouwen moeten niet ontwor
pen worden voor het jaar
1940, noch voor het jaar
2000, maar ze moeten zich
verheffen als de torens van
kathedralen uit ons verleden
en zich uitstrekken tot in de
komende millennia".
Sommige van de ideëen die
Hitler's jonge architect, Al-
bert Speer, ontwikkelde wa
ren zelfs voor de nazi's on
uitvoerbaar. Het Duitse sta
dion zou bedoeld zijn voor
405.000 toeschouwers en zich
uitstrekken over meer dan
300 meter. Het enige wat
van die plannen over is, is
een meer waar men met de
uitgravingen voor de funde
ringen was begonnen; ver
der dan dat is het nooit ge
komen.
De „Grote Weg", die een
breedte had van 55 meter en
die het enorme terrein zou
moeten verbinden met het
middeleeuwse Neurenberg,
is ook nooit afgemaakt: het
is nu een parkeerterrein. Je
zou kunnen zeggen dat alles
wat er over is van Hitler's
Neurenberg op een efficiën
te manier in het hedendaag
se leven van de stad is geïn
tegreerd. Zó efficiënt zelfs,
volgens gemeenteraadslid
Wolfgang Hauck, dat „de
meeste Neurenbergers ei
genlijk maar weinig afweten
van de recente geschiedenis
van onze stad".
Wetten
Buitenlanders denken
meestal aan drie historische
gebeurtenissen als ze de
naam Neurenberg horen: de
afkondiging van de wetten
voor joden in 1935, de mas
sale bijeenkomsten van de
nazi's en het tribunaal voor
oorlogsmisdaden van de ge
allieerden. „Voor de Neu
renbergers staat de stad
vooral bekend om het huis
van Albrecht Dürer, de spe
ciale gegrillde worstjes en
het kasteel van de keizer uit
de middeleeuwen", zegt
Hauck.
Tien jaar geleden riep hij
met een aantal vrienden een
commissie in het leven, „de
commissie tegen het neo-na-
zisme en voor het ten uit
voer brengen van het staats
beginsel fascisme te bestrij
den". Zo ongeveer zes keer
per jaar organiseren ze wat
ze zelf „een alternatieve
stadstoer" noemen. De ex
cursie leidt langs oude nazi
locaties en plaatsen waar
verzetsgroepen actief waren.
De commissie geeft ook een
gidsje uit met de titel „Kent
u het andere Neurenberg?"
De stadsrondrit voert ook
langs het huis van Julius
Streicher, waar nu het kan
toor is van de plaatselijke
dagbladpers. Verder het
hoofdkwartier van de SDP,
waar de nazi's op een nacht
in 1933 alle drukpersen ver
nietigden en zelfs een piano
van de zesde verdieping
naar beneden gooiden. De
tocht gaat verder langs het
Paleis van Justitie. Hier ze
telde indertijd het tribunaal
voor oorlogsmisdaden,
„waarschijnlijk het belang
rijkste proces van deze
eeuw", volgens de alterna-
tieve-toer-gids.
Bommen
Dat Neurenberg zo'n belang
rijk symbool was van de
nazi-tirannie had tot gevolg
dat deze stad, meer nog dan
andere Duitse steden, het
doelwit was van geallieerde
bommenwerpers. Negentig
procent van de huizen en
gebouwen werd verwoest.
De meest heftige aanval was
op 2 januari 1945 en duurde
slechts 53 minuten. Er wer
den door 521 vliegtuigen
2.000 ton bommen gegooid,
waarbij zo'n 1.800 mensen
gedood werden en 100.000
dakloos werden.
In de jaren daarna is Neu
renberg weer prachtig opge
bouwd in de smaakvolle stijl
waarin zoveel Duitse stads
centra zijn opgetrokken. De
middeleeuwse stadsmuur is
weer in oude luister her
steld. De stad, die een half
miljoen inwoners telt, heeft
zijn eigen metronet en de
binnenstad is afgesloten
voor alle verkeer. Het cen
trum is nu een winkeldo
mein vol fonteinen en
bloembakken.
„We willen bereiken dat er
bordjes worden opgehangen
op gebouwen waar verzets
helden en nazi-slachtoffers
hebben gewoond en zijn om
gekomen", voegt Hauck nog
toe. „Er is nu een nieuwe
lichting in de gemeenteraad
die van plan is de inwoners
en bezoekers van Neuren
berg een betere bekendheid
met de recente geschiedenis
van onze stad bij te brengen.
We hopen echt verandering
te brengen".
JONATHAN STEELE
Copyright The Guardian
Soeharto stelt zich herkiesbaar
JAKARTA President Soe
harto van Indonesië, die sinds
1965 aan de macht is, zal zich
in 1988 herkiesbaar stellen
voor een vijfde ambtstermijn
van vijf jaar. Dit heeft een
voorman van de regerende
Golkar-partij, Sarwono, ge
zegd. In Indonesië worden in
april 1987 parlementsverkie
zingen gehouden. Het jaar
daarop kiest het raadgevend
volkscongres een president.
Eerder had Soeharto aange
kondigd dat hij zich in 1988
zou terugtrekken. Sarwono zei
desgevraagd dat Soeharto
evenwel niet onder een vol
gende termijn uit kan bij ge
brek aan een andere realisti
sche kandidaat.
Iran doorzocht Russisch schip
BAHREIN Een Iraans oorlogsschip heeft in de Golf waar
schuwingsschoten gelost om een Russisch schip tot bijdraaien te
dwingen voor inspectie van zijn vracht. Dit hebben scheepvaart
kringen in het gebied gisteren bekendgemaakt. Zij deelden mee
dat Iran in totaal tien vrachtschepen enterde, waaronder nog
een tweede Russische schip.
