Tekenfilm is kunst
zonder drempels
HAN PEEKEL:
OPERATION ROOM 2000:
Computer houdt vinger aan
de pols in operatiekamer
£eicUe Sou/tont
HILVERSUM - Als er één feno
meen geschikt is voor televisie dan
is dat de tekenfilm wel. Ervoor ge
knipt door het lijnenspel, door de
goede, heldere kleuren. Zelfs het
zien van een tekenfilm op een
klein scherm is geen verarming zo
als dat bij speelfilms wel het geval
is. Dat is de overtuiging van Han
Peekei. En de kijkers geven hem
gelijk, want zijn tekenfilmprogram
ma „Wordt Vervolgd" is zeer suc
cesvol en binnenkort gaat dan ook
de honderdste aflevering de ether
in. Op vrijdag 26 september om
precies te zijn via de Avro-televisie.
Han Peekei is een aimabele man van 39
jaar die al heel wat jaren in omroepland
rondloopt. Hij begon bij Veronica, was
werkzaam voor KRO-radio en -televisie
en nu werkt hij bij de Avro. waar hij
vooral, maar zeker niet uitsluitend, kin
deren gelukkig maakt met Donald Duck,
Woody Woodpecker en Roadrunner.
„Kinderen laten zich nooit bedotten",
zegt Peekei. „Ik geloof echt dat ze mer
ken of er al dan niet met plezier en be
trokkenheid aan hun programma wordt
gewerkt. Ik heb kinderen dan ook altijd
voor de volle honderd procent serieus
genomen. Benader ze vriendelijk, aardig,
beleefd. Mijn presentatie is luchtig. De
kracht van „Wordt Vervolgd" is een
combinatie van die factoren".
Een andere belangrijke schakel in het
succes van het programma is volgens
hem de vormgeving van Wouter Stips
en het ontwerp van Kees de Bree. „En
daarnaast natuurlijk de combinatie, de
samensmelting van tekenfilms en
strips". Dat het een veelbekeken pro
gramma is, is uiteraard de andere om
roepen niet ontgaan en ook zij besteden
nu meer aandacht aan de tekenfilm. „De
invloed is duidelijk merkbaar. Kijk
maar naar KRO's „Tekenfilmfestival",
naar Vara's „Dat is Lachen". Je hebt
„Dit is Disney" van de NCRV. Daar zit
ten Kees de Bree, Wouter Stips en ik
trouwens ook in. eigenlijk, een concur
rent van „Wordt Vervolgd", al zie ik dat
niet zo. De kijker kan nu bijna dagelijks
tekenfilms zien. Dat was drie, vier jaar
geleden wel anders?'.
Peekei en de zijnèn proberen elk jaar
weer iets nieuws aan het programma toe
te voegen. „Een van de aardigste nieuwe
onderdelen is dit jaar Strips en Clips
waarin bekende zangers en acteurs ver
tellen wat hun lievelingsstrip is. Voor
Danny de Munck bleek dat Suske en
Wiske te zijn. En voor Hans de Booy,
die de schitterende single „Kinderen aan
de macht" heeft gemaakt, is Asterix de
grootste stripheld. Andere nieuwe onder
delen zijn het wel en wee van een strip
tekenaar, terwijl ook Urbanus als stripfi
guur op de buis zal komen. Wat blijft
zijn natuurlijk de imitatiewedstrijd en
de Wordt-Vervolgdclub, die nu 25.000
leden heeft. Mijn wens is dat aantal dit
jaar op 50.000 te brengen".
Misverstand
Het is volgens Peekei een wijdverbreid
misverstand dat stripverhalen en teken
films er alleen voor kinderen zijn. „Je
Peekei:
Tv-makers
Slagharen
hebt veel volwassenen met een giganti
sche hoeveelheid stripalbums. Ik heb
thuis ook een grote collectie. In Frank
rijk zoekt elke zichzelf respecterende
schrijver geregeld een tekenaar op om
samen een strip voor volwassenen te
maken. Geen pornostrips maar echte
strips voor ouderen. Je ziet ook jaarlijks
dat er een of twee stripboeken in de
Franse boeken-toptien staan". De teken
films in „Wordt Vervolgd" zijn altijd
vijfenveertig a vijfenzestig jaar oud en
soms wel vijfenzeventig jaar. De grote
bloeiperiode van de tekenfilm was ruw
weg tussen 1925 en 1960 met de grote
jaren tussen 1935 en 1950. De jaren van
Walt Disney en Tex Avery. Toen stegen
de lonen dermate dat het te duur werd
om kwalitatief goede tekenfilms te ma
ken. „Ze proberen het nu elektronisch,
met minder mensen, dus wordt het min
der mooi". Een ontwikkeling die Han
Peekei uiteraard betreurt. „Want de oer
vorm van de tekenfilm is de mooiste
vorm. Elk plaatje met de hand getekend.
Misschien dat over vijftig jaar de com
puter het net zo mooi kan, maar nu nog
niet. Er gaan vierentwintig tekeningen in
een seconde. Als je uitrekent hoeveel te
keningen er voor een zesminuter ge
maakt moeten worden, kom je tot een
gigantisch getal. Waar ze nu volop mee
bezig zijn, is het inkleuren van zwartwit-
tekenfilms, zoals die van Betty Boop".
„Tekenfilms zijn volkskunst en dat be
doel ik dan als kunst voor het volk,
kunst zonder drempel", zo gaat hij en
thousiast verder. „De tekenfilm is kunst.
Ik geloof heel erg in tekenfilms. Mijn
diepste wens is het op poten zetten van
een Nederlandse tekenfilmindustrie. Ik
ben daar zwanger van, zoals dat heet.
We hebben een goede traditie opge
bouwd op het gebied van het stripver
haal. We hebben goede getalenteerde
jongeren die het vak beheersen. Ik zie
dat helemaal zitten. Door de uitbreiding
van de zendtijd ontstaat er een grotere
behoefte aan programma's en dus ook
aan tekenfilms. Het huidige arsenaal
omvat zo'n tweeduizend films van zes
minuten en zo'n duizend andere teken
films, langere en kortere. Over enige ja
ren is dat opgebruikt. Een aantal films
kun je wel vaker laten zien, natuurlijk.
Ik heb de beste films van Tom en Jerry
misschien wel al honderd keer gezien, ik
ken elke beweging maar blijf erom la
chen. Maar over een paar jaar ontstaat
er toch behoefte aan nieuwe films want
je kunt niet aan het herhalen blijven".
Han Peekei houdt zijn mensen altijd
voor dat ze eens per jaar naar Slagharen
moeten gaan. Wat rondkijken, in het
reuzenrad, in de draaimolen, maar voor
al: kijken. „Dan weet je voor wie je tele
visie maakt. De meeste mensen in dit
vak wonen in Amsterdam en hun ken
nissen wonen ook in Amsterdam. Hun
programma's zijn op die mensen afge
stemd. Dat is echter maar zo'n klein
deeltje van het Nederlandse volk. Wat ik
daarmee bedoel te zeggen is: Hilversum
staat te ver van het volk, van het pu
bliek af, en dat is een slechte zaak. Wij
komen vijfentwintig keer per jaar met dc
Wordt-Vervolgdclub ergens in het land.
Veelal in plaatsen waar ik geen vrienden
heb wonen en waar ik dus normaal ge
sproken nooit heen zou gaan. Daar hoor
je de geluiden waar je naar moet luiste
ren. Het is voor televisie- en radioma
kers van essentieel belang dat ze contact
onderhouden met hun publiek".
Han Peekei werkte al voor de KRO-ra
dio, toen hij een keer door Ad Lange-
bent (ook KRO) werd benaderd. Hij
zocht iemand voor zijn programma
„Heel de Mens". Een hele eer, vond
Peekei, maar hij viel er wel wat abrupt
in. „Op een donderdagavond, om half
tien, belde Langebent me op dat de vrij
dagmiddag om twee uur de opnames
van „Heel de Mens" waren. Langebent
kon niet en of ik het zou willen doen.
Tot mijn schrik werd ik wel geacht jasje
en das te dragen. Ik was 27, had zulke
kledingstukken nog nooit in mijn kast
gehad. Mede omdat ik niet, zoals de
meeste stervelingen, gewoon een kle
dingzaak binnen kon en kan lopen, ge
zien mijn omvang. Als ik zo'n winkel
binnenkom, word ik meegetroond naar
een duistere hoek, waar drie hobbezak
ken hangen, maat en vorm tent waarin
ik dan de paal moet wezen. Ik heb dus
die hele vrijdagochtend gezocht naar een
behoorlijk jasje en om kwart voor twee
kwam ik de studio binnen. Een kwartier
tje voor schminken en daar zat ik voor
ZATERDAG 30 AUGUSTUS 1986
PROJECT
Een hartinfarct kondigt zich doorgaans
aan met pijn in de borst, misselijkheid
en moeheid, maar óf het infarct inder
daad zal optreden en wanneer precies,
valt jammer genoeg nooit te voorspellen.
Meestal rest de ziekenhuispatiënt weinig
anders dan afwachten. En erop vertrou
wen dat de bewakingsapparatuur op de
afdeling intensive-care goed in de gaten
gehouden wordt en naar behoren func
tioneert.
Tegenwoordig is dat een hele batterij
„units": apparaten die de bloeddruk me
ten, het ritme en pomp vermogen van
het hart registreren evenals het verloop
van de ademhaling, het zuurstof- en stik
stofgehalte, de hoeveelheid vocht- en
bloedverlies en de hoeveelheid toege
voegde medicamenten. Om er een paar
te noemen.
Bij levensbedreigende calamiteiten moet
het verplegend personeel binnen luttele
seconden zien wijs te worden uit de
soms tegenstrijdige informatie van die
units. Ook tijdens operaties, als bijvoor
beeld het hart dreigt te bezwijken, de
longen niet meer willen en een slagader
gaat spuiten, moet het medische team
eerst alle gegevens op een rij zetten,
voordat gehandeld kan worden.
Dergelijke units zijn tegenwoordig behal
ve peperduur, ook al vrij geavanceerd.
De nieuwste exemplaren zitten vol
chips, ze worden ook steeds vaker on
derling verbonden. Maar volgens Ho
neywell Medical Electronics in Best kan
het allemaal veel beter.
Spelverdeler
In samenwerking met een aantal binnen-
en buitenlandse ziekenhuizen en de
Duitse onderneming Drager, ontwikkelt
Honeywell een computersysteem dat als
spelverdeler moet optreden tussen de
vele apparaten rond de operatietafel en
op de afdeling intensive-care. Honeywell
is de zelfstandig functionerende dochter
van het gelijknamige Amerikaanse con
cern en doet „alles wat met het hart te
maken heeft". Drager is een grote Duitse
onderneming op het gebied van beade
mingsapparatuur. Hun plan voor „Ope
ration Room 2000" heeft kort geleden
de Eureka-status gekregen.
(Overigens heeft het elektronicaconcern
haar medische divisie, waaronder Ho
neywell Nederland valt, eind augustus
verkocht aan het eveneens Amerikaanse
PPG Industrie, maar dat heeft geen ge
volgen voor het Eureka-project).
Directeur J. Holland van Honeywell:
„De computer verzamelt de gegevens
van de apparaten, interpreteert ze en
vertelt dan via de monitor hoe het staat
met de patiënt. Bij kritische situaties
slaat de computer alarm, bericht wat er
scheelt en geeft dan advies. Dat gaat al
lemaal hiërarchisch: de informatie en
het alarm worden in volgorde van spoed
gegeven".
Omdat Operation Room 2000 aangeslo
ten kan worden op het integrale compu
terinformatiesysteem van het zieken
huis, zijn ook gegevens over het medi
sche verleden van de patiënt in te voe
ren. Die gegevens zijn het voedsel voor
het intelligente systeem waarmee het de
vragen van de medici kan beantwoor
den.
„Ze krijgen dan een advies, maar niet
meer dan dat. We automatiseren routi
nehandelingen. Uiteindelijk moeten de
medici altijd de uiteindelijke beslissing
nemen".
Aansluiting op het integrale systeem
maakt het ook mogelijk dat de uitslag
van een laboratoriumonderzoek linea
recta naar de operatiekamer gezonden
kan worden.
„Tegenwoordig gaat dat nog via de tele
foon, of moet een verpleger door het zie
kenhuis rennen om de uitslag bij de ope
ratiekamer te bezorgen. En dan nog wat,
dank zij het systeem zal het mogelijk
zijn bij al of niet fatale fouten, nader
hand precies na te gaan hoe en op welk
moment die zijn gemaakt".
Behoefte
Holland schat de ontwikkelingskosten
van het systeem op circa tachtig miljoen
gulden. De subsidie uit de Eureka-pot
voor het haalbaarheidsonderzoek, „en
kele miljoenen" groot, is reeds binnen.
Als Operation Room 2000 over enkele
jaren aan de markt wordt gepresenteerd
die camera's met zestig mensen die om
me heen cirkelden. En het werd nog een
goed interview ook. Ik had gewoon geen
tijd om zenuwachtig te worden. Kijk,
een van de beste lessen op interviewge-
bied die ik ooit geleerd heb is: de beste
vraag is een luisterende blik. Laat de
gast maar praten, toon aandacht, laat
merken dat je hem aardig vindt. Het
ging prima; ik cijferde mezelf helemaal
weg, was alleen het roer op het schip.
Gevolg was dat ik drieënzestig afleverin
gen van „Heel de Mens" heb gedaan".
Woordblind
Maar zijn carrière begon al veel eerder.
„Ik ben in Rotterdam geboren en heb
daar, als vijftienjarige, furore gemaakt
als zanger van chansons, de betere luis-
terliedjes. Heb ook een aantal platen ge
maakt. Ik ben woordblind, weet niet of
Teun nu met e-u is of u-e. De juf vroe
ger op de lagere school zei: dan ga je
toch woorden schrijven die je wel kent. j
Ben ik gedichten gaan maken".
„Op m'n vijftiende verjaardag kreeg ik
een plaat van Paul Anka. Dat vond ik
vreselijk. Ik kreeg ook een platenbon
van 3,95 gulden van mijn tante Annie
en had zo een voor 1962 behoorlijk stuk
kapitaal. Ik heb in Rotterdam een uur in
een platenwinkel gezocht en kwam te
recht bij de afdeling EP'tjes, van die ge
krompen langspeelplaten, waar een stuk
of zes nummers op stonden. Plots zag ik
een grijsachtige platenhoes met daarop
een gestileerde vlinder. De plaat was van
ene Gerard Cox. Fantastisch: broze,
breekbare strofen. Later kocht ik platen
van Hans van Deventer, nog later van
Jaap Fischer. Ik ging ook liedjes schrij- i
ven en liet die op school aan de juffrouw
lezen. Zij raadde mij aan voor de
schoolkrant te gaan schrijven. Vond ik
prima, maar wat moest ik doen? Cox,
Blanker en Van Deventer woonden toe
vallig bij mij in de buurt, Jules de Corte
kwam er vaak. Toen ben ik die dus
maar gaan bezoeken, voor een artikeltje
voor mijn schoolkrantje. Ik was erg ge
motiveerd, 't gaf me vertrouwen, moed
om te schrijven. Bedenk wel dat ik
woordblind was!".
En allemaal, zo weet hij nog. hadden ze
één klacht. Ze maakten leuke platen die
het goed deden in Belgie, maar de be
langstelling in Nederland was nihil. Er
was nagenoeg geen interesse voor de be
tere Nederlandse luisterliedjes. „Dat
hield ik in mijn achterhoofd. Óp een dag
in september zei ik tegen een klasgenoot
je, een zittenblijvertje: morgen gaan we
niet naar school, maar naar Hilversum.
Hij moest mee want hij was zestien en
had al een Puch, eentje met zo'n hoog
stuur. Voor twee zakken patat, een pilsje
-en de benzine bracht hij me naar Hilver
sum".
Paniek
„Het was toevallig dezelfde dag dat Buil
Verwey, de grote baas, bepaalde dat Ve-
ronica vierentwintig in plaats van twaalf
uur zou gaan uitzenden. Dat betekende
volstrekte paniek aan de Zeedijk, het
waladres van Veronica destijds. Wie
moesten die uren vulleh? Elk bruikbaar
idee was goed. Ik stapte daar binnen,
vertelde mijn verhaaltje over de Neder
landse chansons en dat ik daar een pro
gramma mee wilde vullen. Ik werd met
een doorgestuurd naar Buil Verwey.
„Goed", zei hij, „hoeveel uur wil je vul
len? Twee of drie?". „Eén", zei ik. „En
wat wil je verdienen", was de volgende
vraag. Nu moet je weten dat ik in die
tijd vijfenzestig cent zakgeld per week
kreeg en mijn vader had juist toegezegd
dat dat verhoogd zou worden tot vijfen
tachtig cent omdat de thee op school
duurder was geworden. Ik dacht: vijfen
tachtig cent keer honderd is vijfentachtig
gulden, en zei tegen Verwey dat ik dat
wilde verdienen. Dat was geen pro
bleem. Geld was overigens maar bijzaak
voor mij; ik had er zelfs wel geld op wil
len toeleggen om een radioprogramma te
mogen maken. Maar vijfentachtig gul-,
den was in die tijd wel een werkmanssa
laris. Na een uur zitten achterop die
Puch kwam ik thuis. Ik zei tegen m'n
vader: „Pa, hou jij dat zakgeld maar, ik
heb een eigen radioprogramma, waar
mee ik vijfentachtig gulden verdien".
Homerisch gelach, mijn ouders kropen
bijna onder tafel. Ze geloofden er niets
van. Totdat ze op een dag in de krant
lazen dat hun zoon een radioprogramma
had en ze dat even later zelf hoorden".
Het computersysteem Operatiom Room
2000 moet ertoe bijdragen dat het medi
sche team tijdens de operatie beter gefun
deerde beslissingen kan nemen.
zal een ziekenhuis honderdduizend gul
den moeten neertellen voor een maxi
maal systeem, dat wil zeggen, inclusief
nieuwe units.
„De meeste zullen minder duur uitko
men, omdat de al aangeschafte units van j
de ziekenhuizen altijd in het systeem
zullen passen. Overigens is het systeem i
voor een regionaal ziekenhuis met een
gemiddelde operatiekamer veel te zwaar.
Operation Room 2000 is bedoeld voor
de universitaire ziekenhuizen waar
baanbrekend onderzoek wordt gedaan".
Dat de universitaire ziekenhuizen duide
lijk grote behoefte hebben aan Operation
Room 2000, blijkt volgens Holland al
leen al uit het feit dat sommige zieken
huizen recentelijk hebben gepoogd hun
units te koppelen. „Tevergeefs", aldus
Holland, „omdat ze te zware computers
gebruikten en niet over een alarm be
schikten". Operation Room 2000 zal
dan ook in samenwerking met de toe
komstige medische gebruikers worden
ontwikkeld en getest.
Eureka-projecten moeten ertoe bijdragen
dat Europa haar technologische achter
stand op met name Japan en de VS kan
inlopen. Dat Honeywell als dochter van
een Amerikaans concern zich daar voor
inspant, is volgens Holland niet onge
rijmd. „Europa wil met geavanceerde
produkten de wereldmarkt op, dus ook
de Amerikaanse. Wel, door onze positie
zijn wij prima op de hoogte van die
markt. Bovendien schept dit project in
Nederland werkgelegenheid en Honey
well Nederland is eigenlijk een Neder
lands bedrijf. Ons moederconcern heeft
alleen een aantal prioriteitsaandelen en
voor alle zekerheid is de kennis over dit
systeem beschermd door octrooien.
Daar krijgt onze Amerikaanse moeder
geen vinger achter".
HENK ENGELENBURG
