iPe maat is vol voor
jurgemeester Van Thi jn
,Help de arme boeren iets
Anders te verbouwen dan coke"
V
i§ innenland/buitenland"
Ambtenaren blijven
voorlopig in de kou
BeidóaQowumt
ZATERDAG 23 AUGUSTUS 1986 PAGINA 7
iMSTERDAM Dat het,
i z'n Mokums gezegd,
•Oljn zootje is in Amster-
fcm, dat kan iedereen
iet de kranten in zijn
n"pnd dagelijks constate-
jn. Nergens is het kra-
trsprobleem zo duidelijk
!S-inwezig, nergens wordt
jgbenlijker het illegale
mfcspel balleltje-balletje
nj> straat gespeeld, ner-
Jns worden op één dag
5jeer auto's opengebro
ken, nergens sterven meer
ks op de straathoeken
bijna nergens loop je
r kans op klaarlichte
te worden beroofd,
isterdam heeft het, ze-
>r weten, maar bovenal
ieft Amsterdam er ge-
peg van. En burgemees-
r Ed van Thijn die op
t eerste gezicht een dag-
ik heeft aan de Olym-
s van 1992, heeft te
nnen gegeven dat een
efbare stad vanaf nu
ioriteit nummer één is.
strijd tegen de crimi-
liteit in de hoofdstad
i Nederland woedt zo-
bekend al jaren, maar
Van Thijn te horen
t de zwaarste slag nu
echt beginnen. „Ik ge-
g van die lui niks
;r. Nu is de maat vol.
is het uit!", zo liet de
Amsterdamse burgerva
der zich vorig weekeinde
in een persgesprek ontval
len. Iemand moest weer
eens zeggen.dat Amster
dam momenteel meer dan
ooit behoefte heeft aan
drie dingen: centen, man
kracht en cellen.
„De problemen lopen in een
„hete zomer als deze zó hoog
op, dat het tijd wordt eens
flink aan de bel te trekken",
aldus gemeentewoordvoerder
Van Steigeren namens zijn
baas. Die haalde flink uit naar
onder meer de politiek in Den
Haag, die hem te weinig steun
zou geven bij de bestrijding
van de misdaad in Amster
dam.
Minister Korthals Altes voelde
zich vooral aangesproken door
het verwijt dat er te weinig
cellen zouden zijn en dat er
niet al te hard zou worden ge
werkt aan de uitbreiding van
de celruimte. „Ik kan geen
nieuwe cellen toveren", zo liet
de geërgerde minister via zijn
woordvoerders weten. Boven
dien kan een minister niet
binnen enkele jaren een situa
tie rechtbreien die in decennia
is scheefgegroeid. Ook zou
Van Thijn zich moeten realise
ren dat per 1 januari het oude
huis van bewaring aan de Am-
stel veense weg (200 cellen)
weer opengaat.
Politiewoordvoerder Klaas
Wilting betwijfelt of Amster
dam met deze cellen uit de
brand zal zijn. „Als we ieder
een die nog celtijd te goed
heeft willen opsluiten, zal de
totale celruimte in de stad wel
licht verdubbeld moeten wor
den. Zover komt het niet.
Maar, al lossen die extra cellen
volgend jaar niet het hele
ruimteprobleem op, ze bieden
wel enige verlichting", aldus
Wilting. Voorzitter Dirk
Eeken van de Amsterdamse
afdeling van de Nederlandse
Politie Bond (NPB) vreest
evenwel het ergste: „Die zitten
met een week weer vol. Dan
beginnen we weer van voren
af aan", denkt Eeken.
Bange droom
In Amsterdam hebben ze da
gelijks te maken met dat
waarvan de rest van Neder
land slechts flarden hoort: dat
ie overdag niet eens meer vei
lig in het stadscentrum kan lo
pen, laat staan 's avonds, en
dat een groot deel van de drei
ging wordt veroorzaakt door
de criminaliteit die gepaard
gaat met een florerende
drugsscene. Vooral in het bui
tenland is een beeld ontstaan
van een Amsterdams Sodom
en Gomorra, een beeld dat
door de Nederlandse overhe
den in de afgelopen jaren al
vaak als overdreven van de
hand is gewezen. Maar nu lijkt,
de bange droom echt te zijn
uitgekomen en niet alleen in
het hartje van de stad.
Een kind kan zien hoe het er
nu aan toe gaat: handelaren
die min of meer openlijk hun
gang kunnen gaan, verslaaf
den die op hun manier aan
geld proberen te komen, het
publiek dat vervolgens aangif
te doet van beroving dan wel
diefstal uit auto's, vaak nog
zeer jonge agenten die keer op
keer de daders pakken en ver
volgens diezelfde verdachten
weer op straat zien vrijgela
ten omdat er geen cellen voor
handen zijn.
Zo is het, als je de betrokke
nen hoort, al jaren en volgens
burgemeester Van Thiin is het
nu erger dan ooit. Dirk Eeken
van de NPB denkt dat de bur
gervader zich de laatste jaren
wellicht te veel heeft inge
spannen voor de beeldvorming
van Amsterdam en te weinig
voor verbetering van de slag
kracht van het justitiële appa
raat. „Van alle daders van
misdrijven die wij als politie
„aanleveren" krijgt hoogstens
tien procent z'n straf. De poli
tie ziet dat en raakt ontmoe
digd. De criminelen in de
straat zien dat en lachen ons
uit. Ze hebben eigenlijk gelijk
als ze zeggen dat politie en jus
titie hun weinig kunnen ma
ken. Je voelt je flink voor
schut staan. Zo ontstaat een
gezagscrisis", aldus Eeken.
Vogelvrij
Van Thijn vatte met politie en
justitie onlangs de koe bij de
horens. Dat was kort nadat op
de Zeedijk een jonge agent
door een verslaafde met een
mes om het leven was ge
bracht. In het tripartite over
leg (burgemeester, politielei
ding, justitie) werd de crimine
le drugsscene met onmiddellij
ke ingang vogelvrij verklaard.
In politiekringen kan men
precies aangeven wie in harkje
stad de „criminele dienst" uit
maakt. Het gaat om een harde
kern van ongeveer honderd
mensen, allen bekenden van
de politie en allemaal met
naam, toenaam en foto direct
oproepbaar in de politie-ar-
chieven. Ze zijn meermalen
opgepakt, maar werden even-
zovaak weer op vrije voeten
gesteld vanwege een cellente
kort. Een groot deel van deze
mensen heeft nog forse gevan
genisstraffen te goed. De poli
tie laat dit handjevol crimine
len keer op keer met pijn in
het hart weer gaan, in net be
sef dat deze personen verant
woordelijk zijn voor verreweg
het grootste deel van de over
last.
Opsluiting van deze lieden zal
Amsterdam direct een stuk
rustiger maken, daarvan zijn
velen overtuigd. Een oplossing
voor èlle problemen is het ze
ker niet. Het is wat zuur, maar
een woordvoerster van de
Amsterdamse politie heeft
waarschijnlijk gelijk als ze zegt
dat bepaalde soorten onkruid
niet zijn te verdelgen. „Elke
metropool heeft z'n criminali
teit, zo is het ook in Amster
dam". Daarom bestaat er bij de
politie enige scepsis over het
idee van Van Thijn dat het op
sluiten van de kernfiguren
van het kwaad een groot deel
van de criminaliteit zou uit
bannen. En telkens komt de
vraag weer terug: waar laat je
al die kleine en grote crimine
len?
Daarvoor is de hulp nodig van
minister Korthals Altes van
Justitie. Die zal ervoor moeten
zorgen dat er cellen beschik
baar komen, anders zijn alle
mooie voornemens zonder be
tekenis. Dirk Eeken (NPB):
„De laatste jaren is verzuimd
het openbaar ministerie de
middelen te geven die het no
dig heeft. Dat ligt niet aan de
inzet van de burgemeester,
want die voelt momenteel heel
goed hoe beperkt zijn macht in
feite is. De oorzaak ligt bij de
landelijke overheid, die de
touwtjes in handen heeft. Als
daar de wil aanwezig is om
iets goeds te doen, is er geen
man overboord. Anders komt
er een moment dat burgers het
heft in eigen hand gaan ne
men", denkt Eeken.
Overwerk
Een ander, minstens zo groot
struikelblok op weg naar een
„schoner" Amsterdam is het
personeelstekort bij de politie.
Uit een onafhankelijk onder
zoek bleek dit jaar dat de vier
grote steden in ons land samen
1600 politiemensen extra nodig
hebben om de bevolking een
zelfde „zorgpeil" te kunnen
garanderen als elders in het
Burgemeester Van Thijn draagt
de zorg voor de openbare
orde. Het cellenprobleem en
het tekort aan manschappen
bieden hem te weinig mogelijk
heden die taak naar behoren
te vervullen.
land. Daarvan zijn er al 700
nodig voor Amsterdam, waar
de toegestane sterkte 3750 man
bedraagt. Die sterkte wordt
momenteel niet gehaald; er
zijn maar liefst 550 vacatures,
zodat de extra behoefte op
maar liefst 1250 man komt.
Dat aantal open plaatsen bete
kent een fikse verhoging van
de toch al grote werkdruk die
op de Amsterdamse agent ligt.
De Nederlandse Politiebond
vindt deze verhoogde druk re
den bij de regering te gaan
pleiten voor een betere belo
ning voor het werk van de
Amsterdamse politiemensen.
Het overwerk wordt, volgens
een door het ministerie vastge
stelde (en zeer impopulaire)
inconveniëntieregeling, alleen
uitgekeerd in vrije tijd. Hier
door wordt het gebrek aan
mankracht alleen maar verer
gerd en komt een leefbaarder
Amsterdam (de directe zorg
van de burgemeester) nog
meer in het gedrang. Een ge
sprek met minister Van Dijk
van binnenlandse zaken over
het personeelsprobleem lever
de vorige week zoals verwacht
geen concrete resultaten op,
maar de stem van Amsterdam
is op het ministerie in elk ge
val gehoord.
Het lijkt erop dat men in Am
sterdam gebrek heeft aan drie
zaken: geld, personeel en cel
len. Van Thijn vindt dat „te
simpel gezegd". „De politie
heeft in feite twee bazen:
enerzijds justitie die zorg
draagt voor het vervolgingsbe
leid en anderzijds de burge
meester die de zorg heeft voor
de openbare orde. Beide taken
houden nauw verband met el
kaar. Het cellenprobleem en
het tekort aan mankracht zijn
daar debet aan", aldus Van
Thijn.
Klaas Wilting van de Amster
damse politie is vooral bang
voor de desastreuze gevolgen
die de rechtsstaat op langere
termijn onder ogen moet zien:
„Natuurlijk is het zeer onge
wenst als justitie door het te
kort aan celruimte iemand
voortijdig moet laten gaan.
Maar erger is nog dat de pre
ventieve werking, de kans om
opgesloten te worden voor je
daden, wegvalt. Dat grijpt veel
dieper in in de verhoudingen
binnen onze samenleving",
vindt Wilting.
ARJEN VAN DER SAR
Haagse lente bleek loze belofte
DEN HAAG Bij de komst van de WD'er dr. Rudolf
de Korte als minister van Binnenlandse Zaken haalden
de centrales van overheidspersoneel opgelucht adem.
Gorters dichtregel „Een nieuwe lente en een nieuw ge
luid", leek eens te meer van toepassing toen de kers
verse en publiciteitsbewuste VVD-bewindsman in de
meidagen van dit jaar recht in de televisiecamera keek
en zich opwierp ais voorvechter van de belangen van
zijn ambtenaren.
Na de eerste hoopvolle kennismaking met de minister werden
nog meer verwachtingen gewekt, toen De Korte in de eerste ge
sprekken met de bonden liet weten, dat het maar eens afgelopen
moest zijn met de bevriezing van de ambtenarensalarissen. De
overheid mocht geen tweederangs werkgever worden, verklaar
de de bewindsman. Er zou zelfs dit jaar nog een begin moeten
worden gemaakt met het inlopen van de achterstand van soms
meer dan 30 procent, die de ambtenaren de laatste decennia ten
opzichte van de werknemers in het bedrijfsleven hebben opgelo
pen.
In verschillende speeches aan de vooravond van de Tweede-Ka
merverkiezingen herhaalde De Korte deze stelling. Het begon er
steeds meer op te lijken dat hij in de voetsporen van zijn illuste
re voorganger en partijgenoot Toxopeus wilde gaan treden. Die
nam menig ambtenaar voor zichzelf en zijn VVD in door de sa
larissen in de zogenaamde Toxopeus-ronde op te trekken. In de
wandelgangen speculeerde De Korte vrij openlijk over de ver
hoging van de vakantiestoeslag voor overheidsdienaren. Die
staat al vele jaren op 7,5 procent, terwijl vrijwel elk ander wer
kend mens in Nederland 8 procent of meer krijgt. Zo'n achter
stand maakt de overheid als werkgever bepaald niet aantrekke
lijk, terwijl daarentegen „extra's" op dit gebied een bijzonder
groot psychologisch effect op de motivatie van mensen blijken te
hebben.
Lente
Kortom, alle betrokkenen dachten, hoopten in elk geval, dat
met de komst van het nieuwe geluid van Rudolf de Korte dan
wellicht nog niet de lente maar toch de dooi zijn intrede had
gedaan. Vóór de komst van De Korte naar Binnenlandse Zaken
hadden achtereenvolgende bewindslieden immers steeds de kor-
tings- of bevriezingstrompet over de ambtenarensalarissen ge
blazen. „De laatste jaren hebben wij steeds moeten praten over
het bevriezen van de salarissen, een activiteit die eerder als
diepvriezen kon worden aangeduid. De opvattingen van de heer
De Korte geven toch een ander beeld dan de verhalen die wij de
laatste jaren hebben moeten aanhoren. De vraag die binnenkort
zal moeten worden beantwoord is of de dooi inderdaad doorzet",
verklaarde de voorzitter van de christelijke centrale van over
heidspersoneel Ton de Jong, eind mei in het blad van de CFO.
Dikke streep
Het antwoord op de vraag kwam deze week van de nieuwe mi
nister van Binnenlandse Zaken, de CDA'er drs. C. van Dijk. De
strakke bewindsman maakte resoluut een einde aan alle lyriek
en zette de ambtenarenbonden weer met beide benen op de
grond: er is geen cent, nu niet en in 1987 niet. Daarmee is een
dikke streep gehaald door de gevraagde salarisverbetering van
2,6 procent, er zal geen begin worden gemaakt met het inhalen
van de achterstand die de zogenaamde pakketvergelijk zo duide
lijk heeft aangetoond en de ambtenaren kunnen ook de verho
ging van de vakantietoeslag tot 8 procent voorlopig vergeten.
Hun salarissen blijven bevroren, wat betekent dat de kloof tus
sen ambtenaren en werkers in het vrije bedrijfsleven nog groter
wordt.
Daarmee zijn de verwachtingen die De Korte wekte, verworden
tot een goedkope verkiezingsstunt. De minister kan niet meer
aan zijn beloften worden gehouden, want hij heeft zijn bureau
immers verruild voor dat van Economische Zaken. Premier
Lubbers en minister Ruding komt het wel goed uit dat De Korte
zijn werk niet kan afmaken. Al direct na diens eerste optreden
als minister van Binnenlandse Zaken had Lubbers zijn wenk
brauwen gefronst. Toen De Korte in het licht van de verkiezin
gen onverdroten doorging met Sinterklaas spelen heeft hij hem
binnenskamers krachtig teruggefloten. „Het heeft gedonderd op
het Binnenhof", weet een insider te melden.
Tegen deze achtergrond wordt het eens te meer duidelijk waar
om geen VVD'er en zeker niet meer Rudolf de Korte op het
ministerie van Binnenlandse Zaken terug mocht keren. De fi
nanciële orde op dat departement zou beter in handen zijn van
een recht-door-zee-CDA'er als drs. C. van Dijk. Deze heeft bij
zijn eerste confrontatie met de ambtenarenbonden wel heel dui
delijk gemaakt dat dit vertrouwen niet vergeefs in hem gesteld
ARJEN BROEKHUIZEN
RI: VOORSPELDE COCAÏNEGOLF UIT LATIJNS-AMERIKA BLUFT UIT
y
EN HAAG „Cocaïne-
andel in een paar jaar
•eselijk geëxplodeerd".
Cocaïne dé drug van de
ren tachtig". „Cocaïne
weg naar West-Euro-
Alarmerende krante-
oppen, geschraagd door
ïn (vermeende) verzadi-
ing. van de Amerikaanse
larkt en strenge maatre
ten die de VS hebben
;nomen tegen de drugs
handel. Een vloedgolf van
cocaïne uit landen als
Peru, Bolivia, en Colom
bia zou West-Europa gaan
overstromen.
„Hier komen we nooit uit",
stelde topman Van Straten
van de Centrale Recherche In
formatiedienst in 1985 nog,
somber pratend over de „on
eindige" coke-aanplant in
Peru. Maar nu kan gesteld
worden dat van een vloedgolf
geen sprake is geweest. Com
missaris van politie Gerrit de
Gooijer, hoofd van de afdeling
verdovende middelen van de
CRI, zit er dan ook monter bij.
„Die golf is er niet gekomen,
en ik verwacht hem ook niet
meer", zegt De Gooijer, terwijl
zijn pretoogjes oplichten. „Ik
heb ook meegedaan aan die
alarmerende berichtgeving",
zegt hij daarna vergoeilijkend.
„Het cocaïnegebruik in Neder
land neemt ook wel iets toe,
maar niet in de mate als voor
speld".
USKE EN WISKE DE GLANZENDE GLETSJER
(c) Standaard Uitgeverij, Antwerpen-Weesp.
De cijfers: In '83 ving Neder
land nog maar 58 kilo cocaïne,
en een jaar later was dat in
eens 178 kilo geworden. Op
grond daarvan, maar ook op
grond van de strenge Ameri
kaanse maatregelen, ver
wachtten de autoriteiten een
geweldige hausse van cocaïne
naar West-Europa. Als de coke
in Amerika niet meer „wel
kom" is, dan wel in West-Eu
ropa, was het parool.
Het liep dus anders. In '85 liep
de vangst terug tot 124 kilo. In
de eerste zeven maanden van
dit jaar is 121 kilo onderschept,
toch weer relatief meer dan
een jaar eerder. Maar de grote
golf is nadrukkelijk uitgeble
ven, in Nederland, maar ook
in de rest van West-Europa.
„Bovendien moet je niet ver
geten dat Rotterdam de groot
ste haven van de wereld is.
Rotterdam is doorvoerhaven
voor een deel van Europa. Wat
er in Rotterdam aan drugs
binnenkomt, dat kan Neder
land met geen mogelijkheid
consumeren. De cijfers over
cocaïne in Nederland geven
dus nog een vertekend beeld".
En daarbij moet ook nog eens
worden aangetekend dat de
opsporingsmogelijkheden en
methoden verbeterd zijn.
„Nee, over die methodes kan
ik niks zeggen", lacht De
Gooijer. Dót de methodes ver
beterd zijn wil bepaald nog
niet zeggen dat de pakkans
groot is. De Gooijer roept tien
procent, maar er zijn ook
schattingen die slechts vijf
procent belopen. „Volslagen
natte-vinger-werk overigens".
De Gooijer legt uit waarom die
cokegolf er niet gekomen is:
„De prijzen en de winsten die
de dealers in de VS kunnen
maken liggen veel hoger. Bo
vendien is de behoefte aan
coke in West-Europa veel la
ger. Ter illustratie: In '85 is in
de VS 25.000 kilo coke in be
slag genomen. Dat is naar
schatting een vijf de van de be
hoefte in de VS. In Nederland,
en trouwens in heel West-Eu
ropa, is die behoefte er niet".
Niettemin moeten er natuur
lijk wel maatregelen worden
genomen om de drugsproble
men te beperken. De Gooijer
denkt dan niet eens zozeer aan
maatregelen in Nederland,
hoewel een campagne om op
de gevaren van drugs te wij
zen zijn steun heeft. Daarnaast
moet volgens hem de controle
op de toevoersystemen ver
scherpt worden. „Overigens
slaat Nederland helemaal geen
slecht figuur bij controles
Arme boeren
Bepaald niet onbelangrijk is
naar zijn mening echter de
aanpak „bij de bron". „De rij
ke landen moeten projecten in
Zuid-Amerika opzetten om de
arme boeren daar de kans te
geven om iets anders dan co
caïne te verbouwen. Nu is de
coke voor hen een inkomsten
bron van onschatbare waarde.
Maar de rijke landen vinden 't
kennelijk niet zo belangrijk
om geld te geven aan de boe
ren in Peru, Colombia en Boli
via".
„Je moet ook proberen de op-
Boliviaanse boeren aan het werk op de cocaïnevelden, die voor hen van onschatbare waarde zijn.
De Verenigde Staten hebben echter drastische maatregelen genomen om de invoer van cocaïne uit
Latijns-Amerika terug te dringen. De laatste tijd worden regelmatig cocaïnevelden platgebrand.
brengst van drugscriminaliteit
te beperken. De wetgeving zo
danig veranderen dat het
makkelijker wordt de winsten
uit drugshandel te confisceren.
Je moet de drugshandelaren
finaal uitkleden. Als een
drugshandelaar een paar jaar
in de bak zit en daarna zijn
geld kan incasseren heb je er
nog niks aan. En verder zijn er
betere en uniforme uitleve
ringsverdragen nodig".
„Ik ben eigenlijk wel een beet
je jaloers op de aanpak in de
VS", bekent De Gooijer toch.
„Alle overheidsinstanties zijn
daar verplicht om samen te
werken in de strijd tegen de
drugs: de FBI, de marine, de
luchtmacht, de NASA, enzo
voorts. Bovendien hebben de
Verenigde Staten veel meer
geld over voor drugsbestrij
ding".
Maar dan relativeert de CRI-
chef het drugsprobleem: „Er is
in Nederland een vrijwel con
stante groep van 15.000 tot
20.000 druggebruikers. De prijs
is vrij stabiel en er is min of
meer sprake van een even
wichtige situatie. Er zijn in ons
land vele malen meer alcohol
verslaafden waar we niks aan
keer. Het gaat erom het drug
sprobleem beheersbaar te ma
ken. Maar we moeten ons niet
groter voordoen dan we zijn
en het probleem niet groter
maken dan het is".
„Het is een kwestie van afwe
gen: Hoe groot is het probleem
en hoeveel kost het om dat
Erobleem mind.er groot te ma-
en. Het bekende kosten-ba-
ten plaatje. Het gaat erom dat
ie 't probleem binnen de per
sen houdt. En het probleem is
in Nederland niet zó groot dat
je er met man en macht tegen
in moet. De wereld zal trou
wens altijd met drugs blijven
zitten. En zelfs als we alle
drugs vernietigen, dan is er
binnen twee weken weer een
nieuwe drug".'
Drugsparadijs?
Nu hij toch bezig is wil De
Gooijer volgaarne afrekenen
met een andere mythe: „Ne
derland heeft de naam dat 't
het paradijs is voor drugshan
delaren, dat alles hier maar
binnenkomt. En Amsterdam
heeft de naam dat het daar al
lemaal gebeurt. Maar in Lon
den, Parijs of noem maar op
zijn drugs net zo goed te krij
gen. Al die verhalen ben ik
spuugzat. Als je naar de cijfers
kijkt dan zie je dat het best
meevalt. Nederland is niet het
Sodom en Gomorra".
„Maar ja, als je eenmaal het
imago hebt is het erg moeilijk
om ervan af te komen. En Ne
derland was dik tien jaar terug
trendsettend in de heroïnesce-
ne. Het buitenland denkt nu
nog dat je hier maar van alles
vrij kunt kopen. Als ik dan
zeg dat dat niet zo is, is de ver
bazing groot".
MARTIN VOORN
