IKV: Minder politiek en dichter bij kerken
Kerkenbouwers in het Westland
aan tafel
£eidóc
kerk
wereld
PERMANENT OVERLEG MET KERKEN
DE GESCHIEDENIS VANEEN WELVAREND KERKDORP
Orthodoxe
joden
bekladden
graf van
Golda Meir
IKV en de kerken
ACHTERGROND
£eidócSomcmt
WOENSDAG 20 AUGUSTUS 1986 PAGINA
Twintig leden Opus Dei tot priester gewijd
In het Spaanse stadje Torreciudad zijn twintig leden van het
Opus Dei tot priester gewijd door de plaatselijke bisschop Am-
brosio Echevarria. Onder hen zijn een Chinese ingenieur, een
Mexicaanse wiskundige, een Spaanse chemicus en een arts die
in Leuven gestudeerd heeft.
De nieuwe priesters komen uit tien landen: Engeland. Duits
land. Spanje. Oostenrijk. Portugal. Filippijnen. Hongkong. Ar
gentinië. Peru en Mexico
Paus Johannes Paulus II wijdde in mei van dit jaar 31 leden
van het Opus Dei tot priester. De priesters van het Opus Dei
opereren niet onder het gezag van de plaatselijke bisschop. Zij
vallen ohder de Prelatuur van het Opus Dei.
Verkorte bijbel „leest als een roman"1
Een verkorte versie van de bijbel, die een evangelische uitge
verij in Amerika dit najaar op de markt zal brengen. ..leest als
een roman", aldus directeur dr. Kenneth Taylor van Tyndale
House Publishers. In „Het Verhaal: van Adam tot Armaged
don" is de bijbeltekst ingekort tot de helft van de oorspronke
lijke lengte. Het boek is bedoeld voor degenen die de bijbel te
lang en te moeilijk vinden. „Er is echter niets veranderd aan
de leerstellige inhoud van de bijbel." zo voegde Taylor eraan
toe. Aanvankelijk bestond er bij de uitgeverij enige aarzeling
zo'n verkorte versie van de bijbel uit te geven. „De doorslag
gaf de overweging dat het beter is dat de mensen deze versie
kennen dan dat ze de bijbel helemaal niet kennen."
Niemand spreekt zonder
gevaar als hij niet op tijd
weet op te houden
Thomas a Kempis
Het Interkerkelijk Vre
desberaad (IKV) moet
zich minder politiek op
stellen en zal dichter bij
de kerken dienen te
staan. Op een gister
avond gehouden verga
dering tussen het IKV en
vertegenwoordigers van
de negen aangesloten
kerken is besloten om
een overlegorgaan in het
leven te roepen waarin
IKV en kerken perma
nent over beleidszaken
van gedachten wisselen.
Tevens is vastgesteld dat
de kerken zich kunnen
vinden in het nieuwe be
leid van het IKV, waar
bij de ontspanningspoli-
tiek, de relatie tussen
Oost en West centraal
staat.
IK V-secretaris Mient Jan Fa-
ber, die dit na afloop van het
overleg mee deelde, kon nog
niet zeggen wat het overle
gorgaan exact gaat doen,
evenmin wie daar zitting in
nemen. Volgens dr. H. A. van
Munster, secretaris-generaal
van de R.-K. kerkprovincie,
is het de bedoeling dat de
kerken uit eigen gelederen
specialisten voor dat orgaan
aandragen. Gelet op de nieu
we koers van het IKV zullen
met name kerkleden die be
kend zijn met de Oost-West
verhoudingen of met de
kerksituatie in de Oostblok
landen. worden gevraagd zit
ting te nemen in het overle
gorgaan.
Volgens pater Van Munster
moet het IKV grondige stu
dies maken van met name de
godsdienstige situatie in het
Oostblok, waarbij, zo zei hij,
„we niet praten over het
Oostblok als één geheel,
maar over verschillende lan
den". Het IKV moet. aldus
pater Van Munster, de ker
ken in Oost-Europa nauw be
trekken bij het bepalen van
het beleid. Dat kan volgens
hem door gebruik maken
van de relaties die de Neder
landse kerken reeds hebben
met de kerken in de Oost
bloklanden.
Gesproken is ook over de in
terne verhoudingen binnen
aan veranderd wordt. Faber
lichtte toe dat de campagne-
raad weliswaar het hoogste
orgaan is. maar dat het be
raad zelf met uitsluitend
vertegenwoordigers van de
kerken het voor het zeg
gen heeft.
Zowel Van Munster als Fa
ber benadrukten dat er geen
sprake is van een crisis-situa
tie met de kerken. Zij gaan
ervan uit dat de huidige op
lossingen voldoende waar
borg bieden voor een goed
functionerend IKV.
Een nieuwe voorzitter zal
overigens nog wel enige tijd
op zich laten wachten. Begin
dit jaar stapte dr. Jan van
Putten op als voorzitter na
een meningsverschil met Fa
ber. De hervormde predikant
drs. J E. van Veen uit Wasse
naar is momenteel waarne
mend voorzitter.
Dat de relatie tussen de
plaatselijke IKV-kernen en
Dr. H. A. van de lokale kerken moeizaam
het IKV, met name over de
campagneraad, het hoogste
orgaan waarin afgevaardig
den van de lokale IKV-ker-
m Munster
nen de meerderheid hebben.
Van Munster erkende dat
deze constructie een „weef
fout" is, waar overigens niets
is. weet Faber vooral aan een
gegroeide verschil tussen IK-
V'ers en kerkleden, waarbij
aldus Faber „het IKV slacht
offer is geworden van polari
satie en van de verwarring
over het antwoord op de
vraag welke rol de kerk in
onze samenleving moet ver
vullen". Volgens Van Mun
ster en Faber zullen de plaat
selijke actieve IKV-leden
zich in moeten leven in het
lokale kerkgebeuren.
Over de slechte financiële
positie werd opgemerkt dat
de kerkgiften achter blijven
bij die van de donateurs.
Sommige kerken baseren
hun bijdragen uitsluitend op
wat er aan gerichte collectes
binnenkomt en dat zijn door
gaans geen forse bedragen.
Faber zei dat de kerken „niet
genoeg" geven, pater Van
Munster noemde de bedragen
„ondermaats". „We moeten
de kerkleden stimuleren
meer te geven", aldus de r.-k.
afgevaardigde in het beraad.
Vorig jaar droegen de negen
lidkerken 240.000 gulden bij
aan het IKV. dat ruim 1,3
miljoen gulden uitgaf. De rest
is afkomstig van individuele
giften en in mindere mate uit
de opbrengst van publicaties.
Dankzij twee extra inzame
lingsacties onder de dona
teurs is het IKV dit jaar weer
uit de rode cijfers gekomen.
Het waren roerige tijden,
ook in het Westland,
toen daar in de zestiende
eeuw de hagepredikers
neerstreken en in op
stand kwamen tegen de
kerk van Rome die zich
door handel met aflaten
in toenemende mate ver
dacht had gemaakt. Voor
het eerst deed ook het
dijkdorp Poeldijk van
zich spreken.
Daar waren bijeenkomsten
van Wederdopers onder lei
ding van Adriaen Adria-
nensz. uit Hazerwoude die
van daaruit met gewelddadi
ge middelen de revolutie wil
den verbreiden en het einde
van de wereld afwachten in
het Westfaalse Munster Een
aantal leiders en volgelingen
werden in Den Haag opge
hangen. De schrik zat er
goed in bij de Poeldijkers en
de kerkhervorming vond bij
hen in tegenstelling tot ande
re plaatsen in het Westland
geen weerklank meer. Het
ligt ook erg voor de hand"l_
want er lijkt geen grotere te
genstelling denkbaar tussen
de naakt lopende en om zich
heen maaiende Wederdopers
en de bezadigde Poeldijkers
die het bepaald niet op hun
weg vinden zich in onbezon
nen ondernemingen te bege
ven. Aan het einde van de
vorige eeuw teide Poeldijk
welgeteld twee protestantse
gezinnen.
Deze feiten kan men terug
vinden in een alleraardigst
met veel foto's verlucht
boekje dat dezer dagen in
Poeldijk ten doop is gehou
den naar aanleiding van het
zestigjarig bestaan van de St-
Bartholomeuskerk. Het is
een eerste aanzet tot een ge
schiedschrijving die zich tot
Poeldijk beperkt.
De samensteller, de oud-
Poeldijker P. ter Laak. en de
werkgroep Historie uit de
Bartholomeusparochie. heb
ben zich overigens niet wil
len beperken tot kerkelijke
gebeurtenissen in het verle
den. Toch is het duidelijk dat
een van de meest opmerkelij
ke facetten van dit dorp de
kerkelijke geschiedenis is.
Vanuit Poeldijk begon in het
Westland de Contra-Refor
matie.
Juist omdat de Hervorming
er geen wortel wilde schie
ten. vestigde de eerste pas
toor na de Beeldenstorm in
het Westland, Franciscus
Verburch, zich in Poeldijk.
Hij wérkte er meer dan vijf
tig jaar, van 1647 tot 1708.
Niet alleen in Poeldijk ver
wierf hij erkenning, maar
blijkens de straatnaamgeving
ook in de omliggende West-
landse plaatsen.
Over een kerkgebouw kon
Verburch niet meer (of: nog
niet) beschikken. Wel waren
er verspreid over het hele
Westland schuilkerkjes inge
richt op boerenzolders, die
meestal oogluikend werden
toegestaan. Door middel van
zogenaamde klopjes
meestal hulpvaardige dames
werd bekendheid gegeven
aan het houden van een
kerkdienst door Verburch.
Vaak hadden die aan de
grens tussen twee ambachten
(rechtsgebieden) plaats zodat
Verburch zich snel aan de
schout en zijn rakkers kon
onttrekken, wanneer die in
aantocht waren.
Kort na Verburchs dood
werd ook de bouw van een
kerk ter hand genomen,
maar die moest op last van
de Staten van Holland bij ge
brek aan vergunningen weer
worden afgebroken. Later
slaagde men er wel in een
kerk te bouwen en op het
eind van de achttiende eeuw
schrijft iemand dat de
„Roomsgezinden een aller
fraaiste. kerk hebben wier
weerga in de gehele provin
cie Holland niet gevonden
wordt". Maar de opzichtig
heid ervan kon, blijkens een
andere publicatie, niet door
'iedereen worden gewaar
deerd. In de Franse tijd durf
den de Poeldijkers het niette
min aan er een toren aan toe
te voegen met twee klokken.
In het midden van de vorige
eeuw begon men aan de
bouw van weer een kerk.
Ter Laak vermoedt dat ruim
tegebrek in de oude achtien-
de-eeuwse kerk aanleiding
was tot deze nieuwbouw.
Deze als prachtig omschre
ven kerk, waarvan een foto
in het boekje is afgedrukt,
zou in gebruik blijven tot
1926, toen de huidige Bartho-
lomeuskerk werd gebouwd.
Met zijn toren van 75 meter
de hoogste van het West
land. wilden de bouwers ook
duidelijk maken dat hij de
belangrijkste in het Westland
Een ander belangrijk facet
van Poeldijk is uiteraard de
tuinbouw, die zich van daar
uit verder over het Westland
zou verbreiden. Verburch
was sterk geïnteresseerd in
de tuinbouw. Hij had zelf de
beschikking over een aantal
tuinen en er zijn aanwijzin
gen dat hij zich levendig in
teresseerde voor allerlei teel
ten. Ter Laak betwijfelt ech
ter of hij zo'n belangrijk aan
deel in de druiventeelt, zoals
algemeen wordt aangeno-
Het succes van de tuinbouw
verklaart Ter Laak uit een
aantal oorzaken. Er is het re
latief gunstige klimaat van
het Westland met zijn milde
winters als gevolg van de na
bijheid van de Noordzee, er is
de overal geroemde werklust
van de tuinder. Vroeger
kwam daar nog iets anders
bij. Dat is wat Ter Laak het
standsbesef noemt. Dit ont
stond door het intensief en
altijd bezig zijn met het tuin
dersvak en de verbonden
heid van de gehele familie
daarmee. Het was er vroeger,
aldus Ter Laak. ook oorzaak
van dat elke tuinderszoon be
slist tuinder moest worden.
Franciscus Verburch
Slechts het priesterschap gold
min of meer als de enige uit
zondering op die regel.
Neomisten (pas gewijde
priesters) waren er tot vlak
na het Concilie in overvloed.
De kerkelijke omstandighe-
«fiSgSÈHSé!
Een sfeervol plaatje van Poeldijk omstreeks 1900
den zijn echter in snel tempo
veranderd. Toch bloeit het
kerkelijk leven er in aange
paste vorm als vanouds, zoals
ook blijkt uit de opzet van de
jubileumweek rond het zes
tigjarig bestaan van de paro
chiekerk. De Poeldijkers
houden, zoals het spreek
woord zegt, de kerk graag in
het midden. Al in 1964, kreeg
het kerkgebouw een ingrij
pende face-lift om de kerk
aan te passen aan de liturgie
van Vaticanum II.
Hoe de tijden zijn veranderd,
blijkt uit een hoofdstuk dat
speciaal is opgenomen over
het wedervaren van de Poel-
dijkse protestanten. Vroeger
vormden die in Poeldijk een
erg geïsoleerde groep vorm
den. Vanavond gaat op initia
tief van de parochieraad een
kerkepad naar alle prote
stantse kerken in de buurt.
PAUL VAN VELTHOVEN
De Poeldijkers en hun kerk.
Prijs 11,50. Te bestellen
door overschrijving op bank-
rek. nr. 1353.24653 tnv Bar-
tholomeuskerk 60 jaar te
Poeldijk of op giron. 148232
tnv Rabobank Midden-West-
land tgv voorn, bankrek.
Ultra-orthodoxe joden
hebben de graven van de
voormalige Israëlische
premiers Golda Meir en
Levy Eshkol beklad met
hakenkruizen en tegen
de regering gerichte leu
zen. Volgens de Israëli
sche politie' protesteren
de orthodoxen met deze
daad tegen archeologi
sche opgravingen waarbij
joodse graven worden
blootgelegd.
De politie is op zoek naar
twee of drie verdachten, die
niet alleen de graven van
Meir en Eshkol, maar ook
van de zionistische voorman
nen Theodor Herzl en Zev
Jabotinsky met verf hebben
bespoten. In een van de leu
zen werd de Israëlische rege
ring ervan beschuldigd „de
botten van onze voorvaderen
uit hun graven te roven". De
leuzen zijn ondertekend met
„Keshet", de naam van een
ultra-orthodoze groepering,
die zich onder meer verzet
tegen archeologische opgra
vingen, reizen op sabbath en
„pornografische" adverten
ties.
Canadese kerk
kiest voor minder
mannelijke taal
De synode van de Verenigde
Kerk van Canada heeft afge
lopen weekeinde met grote
meerderheid gekozen voor
het gebruik van minder
mannelijke aanduidingen
van God.
Voortaan zullen in deze kerk,
die in 1925 ontstond na een
fusie van Congregationalis-
ten, Methodisten en Presby
terianen, ook vrouwelijke
aanduidingen voor God wor
den gebruikt. Zo zullen de
woorden Vader, Koning en
Hij worden vervangen door
„Vader en Moeder", Schep
per en God.
Wel zal de kerk de uitdruk
king „in de naam van de Va
der, de Zoon en de Heilige
Geest" handhaven omdat
hiermee een wezenlijk on
derdeel van de sacramenten
wordt aangeduid.
Sperziebonen met ham en kaasaardappelpuree
griesmeelvla
Wie met zijn tweeën is heeft nodig: 500 g sperziebonen,
zout, 100 g schouderham, zachte margarine, 100 g grof ge
raspte kaas, 1 dl koffieroom, peper;
0,5 tot 1 kg aardappelen, zout, melk, peper, nootmuskaat,
25 g margarine, (paneermeel);
0,5 liter melk, 30 g griesmeel, 30 g suiker, 1 lepel rozij
nen, citroenessence.
Haal de sperziebonen af, was ze en kook ze in weinig water
met zout in een kwartier bijna gaar. Meng de afgegoten bo
nen met in grove stukken verdeelde ham en leg het mengsel
in een met zachte margarine ingevette ovenschaal. Roer
kaas, koffieroom en peper door elkaar en verdeel de massa
over de bonen met ham. Zet de schaal twintig minuten in
een 'oven op stand 5 of 200, tot de bonen gaar zijn en de bo
venkant van de schotel lichtbruin is.
Kook de aardappelen gaar, giet ze af en stamp ze fijn. Roer
er zo veel melk door dat het mengsel een prettig eetbare pu
ree wordt. Maak deze puree af met zout, peper en nootmus
kaat. Meng de margarine door de puree of doe haar ook in
een ingevette ovenschaal, strooi er paneermeel over en leg
daar de margarine op. Zet in het laatste geval de schaal naast
de bonen in de oven voor een korstje.
Deze maaltijd kan daags tevoren worden voorbereid, als dat
beter uitkomt. Reken voor het opwarmen van koude schotels
twee keer zo veel tijd en zet de oven op 4 of 175.
Breng de helft van de melk aa de kook, strooi er al roeren
de een mengseltje van griesmeel en suiker in en laat de vla
vijf minuten zacht koken. Voeg van het vuur de overige
koude melk toe. Kook de gewassen rozijnen tien minuten in
weinig water en laat ze uitlekken. Meng de afgekoelde vla
met de rozijnen en doe er naar smaak citroenessence bij.
JEANNE
Het Interkerkelijk Vredesberaad (IKV) en afgevaardigd!^0'
van de kerken in ons land hebben zich gisteren beraden oviacl
de spanningen tussen grote groepen individuele kerkledi s.
en de vredesorganisatie. Daarbij is het plan opgevat een pe
manent overlegorgaan op te richten, waarin IKV en kerki
regelmatig van gedachten kunnen wisselen. Een nauw jaa
contact dat de mogelijkheid biedt uiteenlopende ideeën
standpunten toe te lichten, activiteiten kritisch te wegen
uitwassen te signaleren, kan zeker een nuttig effect hebbe kjl
Het is echter zeer de vraag of zo'n permanent overlegorga
in staat zal zijn binnen niet al te lange tijd de diep geworti1
de tegenstellingen geheel weg te nemen.
De kerken steunen weliswaar de gisteren vastgestelde
we IK V-koers, waarvan de ontspanningspolitiek het voc
naamste thema is, maar de angst voor een te politiek ima
van het IKV blijft bestaan, aldus niemand minder dan IK
secretaris Mient Jan Faber. Wanneer die zorg al in de
aanwezig is, dan hoeft men zich geen illusies te maken ov
de kans de argwaan in lagere regionen weg te nemen. Da
botst het dikwijls eenzijdig gerichte idealisme van de IK1
kernen op een onwrikbaar afwijzende houding van de met
derheid van parochie- en gemeenteleden.
EEN oproep van de gereformeerde synode aan de kerker
den om contacten te leggen met de gereformeerde leden v
IKV-kernen, haalde vorig jaar niets uit. Van een soortgelij
poging, waartoe het Gereformeerd Deputaatschap Oorlo|
vraagstukken nu heeft besloten, moet gevreesd worden
er eveneens weinig van terecht zal komen. De secretaris-j
neraal van de R.-K. kerkprovincie constateerde gisteren i
de opbrengst van collecten voor het IKV „zeer ondermaat
is en Mient Jan Faber stelt vast dat de kerken niet geno
geven. Maar in de R.-K. kerk en de Gereformeerde Kerk
is de vredesorganisatie nu eenmaal aangewezen op collect
en daar wreekt zich opnieuw de situatie, dat de standpunt
van de IKV-kernen binnen de meeste parochies en gemee
ten slechts door een minderheid worden gedeeld.
In een onlangs verschenen rapport van het IKV-bestuj
over de relatie tussen de kerken en de vredesorganisatie
de afgelopen twee jaar, een periode die volledig werd b
heerst door de kwestie van de kruisraketten, is vastgeste
dat de IK V-activiteiten veel irritatie oproepen bij de plaat;
lijke kerken, waardoor de IKV-kernen in een ge isoleer
positie geraken. Het IKV heeft zich enigszins bereid getooi
de hand in eigen boezem te steken, maar gaat daarbij n
ver genoeg.
Gisteren is van R.-K. en Hervormde zijde bezwaar
maakt tegen de organisatiestructuur van het IKV, waar
vertegenwoordigers van de plaatselijke IKV-kernen e
meerderheid vormen in het hoogste bestuursorgaan, de cai
pagneraad. Van doopsgezinde zijde werd deze vorm van
mocratisering" als een kwestie van evangelische inspira
ervaren. Van R.-K.-zijde noemde men het een „weeffou
waarbij kennelijk een milde woordkeus werd gebruikt. I
ber omschreef het als „een blijvend probleem". Wie zich
recht zorgen maakt over de voortdurende verdeeldheid bi
nen de kerken over een kwestie, waar zeker christenen zi
juist in grote eensgezindheid sterk bij betrokken moeten v<
len, zou er echter beter aan doen toch maar naar een opto
sing van dat probleem te streven.
VAN het vanzelfsprekende gelijk van het IKV valt
hoop af te dingen. Besloten is nu tot meer bezinning en
zal het vredesberaad zeker niet schaden. Wat dat betreft k
het IKV wellicht een voorbeeld nemen aan Pax Chris
waarvan secretaris Jan ter Laak (die ook deel uitmaakt
het IK V-bestuur) zich is gaan realiseren hoe gevaarlijk het
te eenzijdig te opereren. Hij heeft ontdekt dat het hoog t
wordt dat de vredesbeweging zich niet meer vrijwel op
tekortkomingen van het Westen concentreert. Een blik na
het Oosten (Afghanistan) kan blijkbaar wonderen doen.
Zonnige
perioden
DE BILT (KNMI) Komen-
de nacht is er weinig wind en
plaatselijk kan er mist ont
staan, die morgenochtend
weer snel optrekt. De mini
mumtemperatuur loopt sterk
uiteen van ongeveer vier gra
den in het noordoosten met
een kans op vorst aan de
grond, tot elf graden aan de
kust. Morgenoverdag zijn er
zonnige perioden. De meeste
zon wordt verwachtin het
noorden en oosten van het
land: in het zuidwesten en zui
den komt in de loop van de
dag hoge sluierbewolking. De
middagtemperaturen zijn in
het hele land omstreeks 20
graden. Er is weinig wind,
minder dan windkracht 3, uit
uiteenlopende richtingen.
Weersvooruitzichten voor de
Europese landen, geldig voor
vrijdag en zaterdag:
Zuid-Scandinavië: Wisselend
bewolkt en donderdag nog en
kele buien. Middagtempera-
tuur ongeveer 16 graden.
Benelux: Donderdag droog een
zonnig, vrijdag veel bewolking
en op de meeste plaatsen re
gen. Middagtemperatuur onge
veer 21 graden.
Groot-Brittannië, Ierland:
Veranderlijke bewolking en
plaatselijk regen. Middagtem
peratuur van 15 graden in
Schotland tot rond 20 in zuid-
Engeland.
Frankrijk: Van het weesten
uit opkomende bewolking ge
volgd door regen, in het mid
den en zuiden mogelijk on
weer. Middagtemperatuur van
20 graden in het noordwesten
tot 30 in het zuiden.
Alpengebied: Wisselende
wolking. Op de meeste pla
sen droog, alleen in de Frai
Alpen later regen- of onwee
buien. Middagtemperatuur
de dalen 20 tot 25 graden.
Spanje, Portugal: In het no
den wolkenvelden. Ook zon
ge perioden. In het zuid
zonnig. Middagtemperatuur
tot 30 graden, in het binnt
land van Spanje tot 35 grad
Italië, Joegoslavische
Zonnig en warm. Middagte
peratuur 30 tot 35 graden,
het noorden iets lager.
regenbui 18 12
Eoedapest
v.bew. 29 is :'e:
h
1 stut in de krant
iedere dag weer
