FILM
BLIK
Chinees Staatscircus:
ook voor circushaters
Kernenergie is nog niet dood,
maar de nucleaire droom is uit
Zomerse literatuur in
•.Xichtletterland"
Aardige verhaaltjes
voor het slapen gaan
KUNST
SaldMOowiant
VRIJDAG IS AUGUSTUS 1986 PAGINA
Over lenigheid en gratie gesproken.
DEN HAAG Er zijn
mensen die héten circus
en alles wat daar bij komt
kijken. Beesten sullige
kunstjes laten doen, daar
voor komen ze hun huis
niet meer uit. Een jaarlijk
se tv-dosis Billy Smart en
Jos van der Valk presen
teert... heeft die circusha
ters in de loop der jaren
gesterkt in hun opvattin
gen. Wie een dergelijk
vooroordeel koestert,
dreigt iets unieks te mis
sen, als het Chinees
Staatscircus volgende
week dinsdag in Scheve-
ningen zijn spreekwoorde
lijke tenten opslaat.
Dieren zal men tevergeefs
zoeken in het programma
van dit circus uit Peking. Dit
door louter mensen beheers
te circus geeft liever alle
ruimte aan de acrobaat. Wat
ijzeren zelfdiscipline, harde
training, lichaamsbeheersing
en het streven naar perfectie
zoal vermag, is van 19 tot en
met 23 augustus te zien in
het Scheveningse Circusthe
ater als het Chinese circus
daar zeven voorstellingen
verzorgt.
De Chinese term voor circus
is „gemengde kunsten". Het
programma bevat dan ook
balanceren, buitelen en jong
leren, of een mengeling van
al deze vaardigheden. Het
optreden van het Chinese
Staatscircus is opgebouwd uit
traditionele en moderne
„acts". Zo wordt er gejon
gleerd met allerlei gebruiks
voorwerpen als kommen,
schalen, tapijten, parasols en
tennisrackets. Of de artiesten
voeren hun acrobatische toe
ren en evenwichtskunsten
uit op pyramiden van tafels
en stoeien.
Hoewel er niet met dieren
wordt opgetreden, dragen
sommige nummers van de
artiesten wel namen als
Je kunt meer
met stoelen en
tafels doen,
dan er alleen
maar op en
aan zitten.
Leeuwendans of Draken-
dans. Dit geeft goed weer
hoe razendknap wordt sa
mengewerkt om acrobatisch
en behendig allerlei caprio
len uit te halen. Als één dier
als het ware.
Verbluffend is het zoge
noemde „collectieve fietsen".
Rijdend op één fiets neemt
de bestuurster elf anderen op
haar schouders, waarna al
lerlei vormen ontstaan, zoals
die van een bloesem en als
onbetwist hoogtepunt de
Pauw.
De faam van het Chinese
Staatscircus is nu al vooruit
gesneld. Iemand schreef ly
risch: „Soms lijkt het alsof de
zwaartekracht door de magie
van de kunstenaar tijdelijk is
opgeheven. De toeschouwer
raakt tot de overtuiging dat
de Chinese artiesten een ex
tra zintuig hebben, een inge
bouwd evenwichtsorgaan dat
gewone stervelingen moeten
missen. De bewegingen zijn
tegelijk gracieus en gecom
pliceerd. De scheppings
kracht, kunstzin, zelfverze
kerdheid en volharding die
de Chinese beschaving door
de eeuwen heen getoond
heeft, komen op welhaast su
blieme wijze tot uiting in het
Chinese circus".
De conclusie? Circushaters
worden na het zien van dit
programma weer circuslief
hebbers.
om „Op hoop van zegen'
dat aldus een tweede en een
derde leven tegelijkertijd in- f'
gaat. De roman komt uit bi
Elsevier (gebonden, fl. 24,90
en is op zichzelf een aardig
verteld „leesboek" dat toch
een beetje verschilt van de 3
film en in elk geval scènej
biedt die de film niet heeft
Allard Schröder heeft erva-
door Bert Jansma
Burgemeesterschap
helpt Eastwood
Clint Eastwood mag dan als
burgemeester van het Ame
rikaanse plaatsje Carmel
slechts tweehonderd dollar
per maand verdienen, hij
heeft aan dat burgemeester
schap toch ook zijn nieuwste
film te danken, „Heartbreak
Ridge". Zijn enige dit jaar,
want hij heeft z'n kiezers be
loofd zolang hij de burge
meestersketting om z'n nek
heeft, maar één keer per
jaar voor de camera's te
gaan staan. Het scenario
voor deze „Heartbreak Rid
ge" was door Warner Bro
thers eigenlijk al afgewezen.
Maar toen Clint gekozen
werd als de baas in het
plaatsje zonder straatnum
mers maar met 67 kunstga
lerieën, zei Warner toch
maar ja". Omdat je tenslotte
nooit weet of een burge
meester op het doek toch
niet goed is voor extra gerin
kel aan de kassa. De film,
blijkt inmiddels, gaat over
een marine-sergeant die aan
z'n pensioen toe is. Keihard
en een soort kruising tussen
John Wayne en Rambo. Dat
lijkt verdacht veel op een
„minor" film van „mayor"
Clint.
Op Hoop van Zegen
als „leesboek"
Heijermans schreef een to
neelstuk. Karin Loomans
maakte daarvan een scena
rio. En van dat scenario
maakte Allard Schröder
weer een roman. Het gaat
filmscenario's en doet
ook hier met een redelijke
stijl en veel dialogen. Het f
wachten is nu op iemand die
van zijn boek weer een to
neelstuk maakt. Dan zijn we
rond. Maar laten we niet te
cynisch zijn. Er zijn tijden i
geweest dat het grote pu
bliek Shakespeare alleen j
maar kende uit de navertel
lingen van zijn theaterstuk
ken door de Britse schrijver 1
Charles Lamb en zijn echt
genote. En is Shakespeare er
slechter van geworden?
Dacht van niet.
HERMAN HEIJERMANS*
Guido Pieters
verfilmt
Olaf de Landell
Regisseur Guido Pieters
heeft genoeg van re-makes,
heeft hij al gezegd. Maar hij
heeft nog niet genoeg van
bestsellers. Hij loopt nu rond
met plannen die qua om
vang zijn laatste film „Op
Hoop van Zegen" slaan. Pie
ters wil naar Indonesië om
daar een van de delen van
Olaf de Landells trilogie „De
Porceleinboom" te gaan ver
filmen. De Landell, zelf ge
boren in Cheribon op Java,
vertelt in die trilogie de
„saga" van een rijke Fries-
Brabantse familie waarvan
het buitenbeentje in het
toenmalige Nederlands Indië
terechtkomt.
BOEKEN
Illustratie uit Een handvol pi
raatjes.
Verliefdheid
en andere
dingen in leuk
kinderboek
Noortje heeft er heel wat mee
te stellen: een broertje dat
steeds groter en ook lastiger
wordt en dan woont ze ook
nog eens in een straat waar
vooral jongens wonen. Alle
maal van die stoerlappen.
Maar Ferry is anders. Met
hem sluit Noortje vriendschap.
Hij leert haar van alles: knik
keren. koppen en tekkelen.
Noortje wordt zelfs verliefd op
Ferry. Ze tekent een hart met
een pijl erdoor met haar naam
en die van haar vriendje erbij
en dan wordt Ferry boos.
Noortje heeft een geheimpje
verraden en dat had ze niet
mogen doen, vindt Noortjes
vader. Noortje zegt dat het een
grapje is. „Dat vind jij", zegt
papa. „Hij niet".
Deze en andere kinder-besog-
nes vormen het leuke jeugd
boek „Een handvol piraatjes"
van Els de Groen, dat onlangs
bij Van Goor Jeugdboeken
verscheen. Het is, evenals de
andere twee boeken die van
deze schrijfter bij dezelfde uit
gever verchenen, een heerlijk
kinderboek. Grappig, afwisse
lend, herkenbaar en goed lees
baar. De korte zinnen staan al
lemaal op een aparte regel,
hetgeen voor kinderen vanaf 7
jaar fijn leest. Anneke Hoh-
man maakte de vele uitsteken
de illustraties. Echt een aanra
der, dit leesboek.
LEO HENNY
Els de Groen: Een handvol
piraatjes; illustraties: Anne
ke Hohman; uitgeverij: Van
Goor Jeugdboeken Amster-
dam/Brussel; 86 blz„ gebon
den. Prijs: 19,90.
Kernenergie is nog niet dood,
ligt zelfs niet op sterven, maar
het oorspronkelijke optimisme
bij de geboorte is weg. Bij
Tsjernobyl stierf de laatste
hoop dat kernenergie veilig
kon zijn in een verstikken
de stralingswolk. Dat meldden
de auteurs van het deze week
verschenen boek „Het einde
van de nucleaire droom".
„De geschiedenis van de tech
nologie staat bol van voorbeel
den van nieuwe machines die
niet bleken te werken. De ge
schiedenis van de techniek is
een geschiedenis van rampen,
die leidde tot betere en veili
ger machines. Het probleem is
echter dat kernenergie geva
ren op veel grotere schaal met
zich meebrengt", aldus de zes
journalisten van de Britse
krant The Observer.
„Overduidelijk is dat Tsjerno
byl de kernenergie-industrie
als een mokerslag getroffen
heeft. De armzalige
sche gang van zaken bij veel
centrales, gevoegd bij de on
rust onder de bevolking, de
milieugevaren en een vrij lage
groei in de energiebehoefte
werkten samen om alle ambi
tieuze voorspellingen van tien
jaar terug omver te gooien".
„Het ongeluk van Tsjernobyl,
dat ene dat niet kon gebeuren,
heeft de laatste pretentieuze
verkooppraatjes van de nucle
aire industrie ontkracht".
Is kernenergie nu gedoemd
ten onder te gaan? Onderzoe
kers die de industrie analyse
ren willen kernenergie nog
niet afschrijven. „De nucleaire
industrie is in veel landen te
nauw verbonden met de poli
tiek en de economie, vooral in
die landen met belangen in
kernwapens" zegt een deskun
dige.
De schrijvers van het boekje
geven glashelder aan wat er in
Tsjernobyl precies gebeurde,
wat de gevolgen voor de ge
zondheid zijn en voor het mi
lieu (ook op langere termijn)
en waarom er altijd zoveel ge
heimzinnigheid en verkeerde
informatie rond kerncentrales
is. Wel ademt het nogal na
drukkelijk een anti-kernener
gie sfeer, maar dat is begrijpe
lijk na Tsjernobyl en mis
schien ook wel terecht.
Cynisch
Na het ongeluk met de reactor
in Harrisburg hebben de VS
de normen voor kernenergie
drastisch opgeschroefd. De
bouw van kerncentrales liep
er met sprongen terug. Dat zal
nu ook gebeuren, maar het
einde van kernenergie zal dat
niet betekenen. Want hoe cy
nisch het ook mag klinken,
voor het absolute en definitie
ve einde van de nucleaire
.droom was zelfs Tsjernobyl
niet ernstig genoeg. Ook de
Sovjet-Unie gaat „gewoon"
door met kernenergie.
De auteurs kennelijk toch
bepaald geen voorstanders van
kernenergie geven toe dat
ook andere energiebronnen
grote problemen met zich
meebrengen. Desondanks con
cluderen zij dat kernenergie
een technologie is die te veel
vraagt van feilbare mensen,
die teveel zorg, wijsheid en
waakzaamheid vereist. „Kern
energie kan op grond van het
beschikbare materiaal geen
aanspraak maken op een toe
komst als belangrijkste ener
giebron van de mensheid".
In Nederland worden de plan
nen voor nieuwe centrales, als
alle commotie een beetje ge
luwd is, over een paar jaar
weer uit de ijskast gehaald. Al
leen het woordje Tsjernobyl al
zal dan echter nog een grote
afschrikkende werking heb
ben. Tsjernobyl zal nog lang in
ons geheugen gegrift blijven
en, wat veel belangrijker is, de
(radio-actieve) gevolgen van
deze ramp zullen nog lang blij
ven doorwerken. Dat dit boek
niet het laatste over deze ko
lossale ramp zal zijn is daarom
i w...
„Het ongeluk van Tsjernobyl, dat ene dat niet kon gebeuren,
heeft de laatste pretentieuze verkooppraatjes van de nucleaire
industrie ontkracht".
geen gewaagde veronderstel
ling. En het zal zeker niet het
laatste boek over kernenergie
zijn.
MARTIN VOORN
„Het einde van de nucleaire
droom." Uitgeverij Het Spec
trum. Prijs 12,90.
Van Holkema Warendorf
Kinderboeken heeft vier bij
zonder aardige boekjes uige-
bracht, die bestemd zijn voor
de allerkleinsten, en die elk
een simpel en leuk verhaal
tje voor voor het slapen gaan
behelzen. Het zijn echt ver-
Tekening op de omslag van
„Schaapjes tellen"
haaltjes, die kinderen al snel
uit net hoofd kennen en
waar ze telkens weer om zul
len vragen. Elke pagina be
vat een kleurige tekening
met daaronder een zin uit
het verhalatje. De boekjes
van de hand van Ann Morris
(tekst) en Maureen Roffey
(tekeningen) zijn gedrukt
in vijf kleuren, waaronder
„manestraal zilver". De vier
deetjes heten „Nog even, en
dan naar bed", „Slaap kindie
slaap", „Een kusje voor de
nacnt" en „Schaapjes tellen".
Elk boekje bevat zo'n tien
bladzijden.
LEO HENNY
Ann Morris Maureen Rof
fey: verhaaltjes voor het sla
pen gaan; Uitgeverij: Van
Holkema Warendorf.
Prijs per deeltje 7,90.
De zomer brengt kennelijk
een lichte toets in de literaire
uitgaven, zoals blijkt uit Sy-
thoff's verzamelbundel „Licht
letterland", dat deze zomer
voor de tweede maal wordt
uitgegeven. „Meer vermake
lijk proza uit de moderne Ne
derlandse literatuur", zo roept
samensteller Robert-Henk
Zuidinga het kloeke boekwerk
van bijna 300 pagina's uit.
Leuke vakantie-lektuur, waar
de lezers van de moderne au
teurs en degenen die hun best
hebben gedaan op de middel
bare school overigens veel be
kends in zullen tegenkomen.
Godfried Bomans komt met
vier teksten in dit boek voor,
waaronder het zeer klassieke
„Kopstukken"-verhaal, „De
100-jarige". Belcampo is van
de partij en Carmiggelt is ook
volop aanwezig. Van nieuwere
schrijvers is er allerlei: Bies
heuvel -zowaar met „Tanker
cleaning", een wel heel klas
siek verhaal van zijn hand-.
Bob den Uyl, Adriaan van Dis,
Renate Dorrestein, Jules Deel-
der en Maarten 't Hart, die
ook veelvuldig figureert.
Verrassingen biedt de weg-
werp-leesbundel niet veel. Een
paar leuke stukken van Jan
Mulder, de sportjournalist met
een fijne pen, met meer dan
een verhaal. Zijn „Nooit lan
ger dan een halve minuut on
der de douche" is onthullend,
vermakelijk en zowaar een
vondst. Van Ivo de Wijs zijn er
aardige stukken, maar het be
lang daarvan gaat verloren
omdat ze geïsoleerd zijn uit
hun kontekst, wat nog erger
het geval is met een opstel van
Gerrit Komrij onder de titel
„Horen, zien en zwijgen",
waarvan de portee totaal ver
loren gaat omdat het onder
werp tot het verleden behoort.
Het zal voor vele lezers best
leuk zijn eindelijk eens een
stuk van Jan-Hein Donner te
lezen, waarin hij beweert dat
vrouwen totaal onmachtig zijn
de schaaksport te beoefenen,
maar het is wel een wat ach
terhaalde tekst. Verder komen
er nogal wat mindere goden
aan bod, met name ook de sa
mensteller van dit boek, Ro
bert-Henk Zuidinga.
Een van de heel leuke stukken
in deze tweede aflevering van
„Lichtletterland" is een herin
nering van Karei van 't Reve,
die beschrijft hoe hij op een
winterse middag waarop hij
naar Leiden rijdt om aldaar
college te geven, aan het Ra
penburg van de kade glijdt en
te water raakt in zijn auto. Dat
is een prachtig gekozen ver
haal dat weer veel goed
maakt.
JAN VERSTAPPEN
„Lichtletterland 2" samenge
steld door Robert-Henk
Zuidinga. Uitgave Sythoff.
Prijs ƒ25,-.
Voordelige
draaibare
sterrenkaart
Astronomie is behalve een
tenschap ook een liefhebbe:
waaraan tallozen veel plezi k
beleven. Een liefhebberij die
echt als een vaste hobby ku N
beoefenen, maar waarm
men zich evengoed zo nu i
dan kan vermaken. Hoeve
mensen zijn er niet, die op
kantie op de camping tot
ontdekking komen dat de ste
renhemel buiten de stad e<
juweel is vergeleken bij
doffe vertoning waarmee mi 1!
zich binnen de bebouwde ko
tevreden moet stellen?
richten de blik omhoog en on
dekken al snel veel moois:
melkweg, sterrenhopen, ste ij
ren in allerlei kleuren enz
voorts. En natuurlijk herkei
iedereen de Grote Beer, oo
wel het steelpannetje gi
noemd. Wie de sterrenbeeld
goed wil leren kennen mo
een speciale kaart of atlas ki
pen. Zeer praktisch is ee
draaibare sterrenkaart, ee
doorgaans wat prijzig kle
nood.
Van Holkema Warendo
heeft onlangs zo'n draaibai
sterrenkaart uitgegeven, d
zeer voordelig is. Men mo
deze „Sterrenwijzer" hem ze
in elkaar zetten, een fluit
van een cent voor wie ee
schaar en een tube lijm k;
vasthouden. Het resultaat
een heel goed bruikbare kaar
Een draaibare sterreenkaa
toont de hemel, zoals die zie1
op elk moment van de dag
het jaar kan voordoen. Ee
venster in de kaart toont
hele zichtbare hemelkoep
voor onze breedte. De kaai
draait om de poolster, de st<
die in het verlengde ligt
de aardas en waarom de
melkoepel als gevolg van
aswenteling der aarde schijdo
vaar draait. Een dag- en ut3
rindeling aan de rand van d
kaart maakt het heel simp*
om de hemel voor het vensti
te krijgen, zoals die zich op el 1
fewenst moment laat zien. E
aart is het werk van Free 1
Reijmerink, die ook het sumu x
re, maar voor beginners toe
zeer informatieve bijbehoren
hii
en boekje kosten nog ge$ h
tientje. Je kan het er haai-
niet voor laten liggen.
LEO HEN$ t
Freek Reijmerink: Sterren
wijzer en boekje „Speur
tocht langs de sterrenhelel'
uitgeverij Van Holkema
Warendorf; prijs: ƒ9,50.
