Jan ter Laak
van Pax Christi:
,Ik krijg de
mensen
wel
zover
QeidteOowontl
SSESSg SÊum
SHEafieS--*--as
Aartsbisschop Lefebvre
daagt paus weer uit
Prof. dr. Smits
tachtig jaar
aan tafel
kerk
wereld
beroepingen
OPEC terug bij af
OMNIVERSUM
weer
ACHTERGROND
QeidM&owuwt
VRIJDAG 8 AUGUSTUS 1986 PAGINA 2
•BI
Zeven seminaries in China geopend
In het afgelopen jaar is de vrijheid om pastorale arbeid te ver
richten voor de Rooms-Katholieke Kerk van China verder
verruimd en konden zelfs zeven seminaries voor de opleiding
van priesters worden geopend. Dat heeft de gedelegeerde voor
de pastoraal in China, jezuïetenpater Ismael Zuloaga verklaard.
Er konden voorts enkele ziekenhuizen die onder leiding van
religieuzen staan worden geopend. Kleine groepen religieuzen
kunnen, onder de beperkingen die een marxistisch regime nu
eenmaal stelt, in de zielzorg arbeiden, aldus de pater. Aange
zien de R.-K. Kerk van China geen banden met het Vaticaan
mag hebben sinds de communistische machtsoverneming, kun
nen er ook geen missionarissen worden uitgezonden.
Iets meer opbrengst door Kerkbalans
Dit jaar hebben 821 hervormde gemeenten meegedaan aan de
actie Kerkbalans, een stijging met 5 procent. Gemiddeld is 1,51
procent aan bijdragen meer toegezegd dan in 1985. Bij de ger-
formeerden bedroeg de stijging 0,7 procent. Opmerkelijk is dat
veel kerkleden meer geven dan zij hebben toegezegd. Dat ge
beurt vooral in de grote steden. Daar gaf 14,6 procent van de
leden meer, tegen 7,4 procent in de rest van het land. Deze
verschillen spelen in alle categorieën lidmaten. De Gerefor
meerde Kerken die meededen en de resultaten bekendmaak
ten aan de landelijke organisatie van Commissies van Beheer
zorgden voor een stijging van 0,7 procent.
Wie herinneringen heeft
waarvan hij kan
genieten, leeft tweemaal
VREDESBEWEGING KOMT MET AFGHANISTAN-OFFENSIEF
V'
De internationale vre- opgericht en er zijn contacten
desbeweging komt bin- gelegd met het verzet in het
i b. rC door Russische bombarde-
nenkort met^een offen- menten en beschietingen ge-
sief tegen de Sovjet-inval
in Afghanistan. De vre-
teisterde land. Die contacten
moeten tot een Afghaans
desbeweging zal de Sov- Vredescomitee leiden.
jet-Unie confronteren Dat zijn acties en plannen
met talloze acties en waarbij de simpele veroorde-
steun f?even aan het Af- linS van de inval door de
steun geven aan net ai- vredesbeweging uit het ver-
ghaanse verzet. Pax ]ecjen schril afsteekt. Waar-
Christi gaat proberen de om nu, een kleine zeven jaar
vredesbeweging te mobi- de inval, ineens zoveel ophef
liseren in de strijd voor over Afghanistan? Ter Laak
Afghanistan. „En dat <rekt namens pf Christi én
naaf lukken ik kriio 7e de internationale vredesbe-
gaat lukken, ik Krijg ze wegjng het boetekleed aan:
wel zover zegt secreta- wat de rooms-katholieke
ris Jan ter Laak, die vredesbeweging in Neder-
twee weken in Afghanis- land nu doet, had al veel eer-
tan en het buurland Pa- der kunnen gebeuren, zo
kistan is geweest.
geeft hij (impliciet) toe. „De
vredesbeweging heeft nooit
vendien wil Ter Laak sa- ff*!*'
menwerking met organisaties sund:J.hpüen.. p.x c
Boven: Het Af
ghaanse ver
zet heeft een
niet ontplofte
bom van de
vijand met ste
nen ingeperkt.
Deze plek is
een soort hei
ligdom gewor-
J den.
\j'
die de Afghaanse burgers
kunnen helpen (zoals de No-
vib en de stichting Mensen in
Nood) en Nederlandse orga
nisaties die al actief zijn in de
strijd voor het verzet in Af
ghanistan (de stichting „Help
de Afghanen" en „Afghanis
tan vrij").
De Pax Christi-secretaris wil
demonstraties tegen de inval
organiseren, gebruik maken
van de contacten van de vre
desbeweging in Oost-Europa
om daar te protesteren, inter
nationale congressen over
Afghanistan organiseren en
het Afghaanse verzet daar
aan het woord laten en ten
slotte kritische brieven
schrijven aan het Peace-
Commitee in Moskou. Er is
een Afghanistan-werkgroep
standigheden". Pax Christi
was (en is nog steeds) huive
rig om, door fel tegen de in
val te ageren, in de anti-Sov
jet hoek terecht te komen. In
de hoek van mensen en orga
nisaties („zoals het Oud Strij
ders Legioen") die meer te
gen de Russen zijn dan voor
de Afghanen. Verder heeft
de verzetsbeweging zich erg
beziggehouden met de strijd
tegen de kruisraketten. Nu
die strijd definitief verloren
is, heeft de organisatie Zuid-
Afrika, het Midden-Oosten,
Midden-Amerika, én Afgha
nistan als voornaamste „to
pics".
Wereldopinie
met Afghanistan op de prop
pen komt. „Ik zie veel meer
mogelijkheden om de Sovjets
te beïnvloeden", legt de se
cretaris uit. „Sovjet-leider
Gorbatsjov blijkt gevoelig te
zijn voor de wereldopinie, in
tegenstelling tot de oude Sov
jet-leiders die het besluit na
men om Afghanistan binnen
te vallen. Dat hij gevoelig is
voor de wereldopinie blijkt
bijvoorbeeld uit de vele ont
wapeningsvoorstellen en uit
de aankondiging dat er troe
pen uit Afghanistan worden
teruggetrokken. En in het
beïnvloeden van de wèreldo-
pinie ligt onze kracht".
Het is zonneklaar dat Afgha
nistan voor Gorbatsjov een
zwerende vinger is, zegt Ter
Laak. „De Sovjet-Unie staat
er na de inval en de wreed
heden die de Russen tegen
het verzet begaan, bij de Der
de Wereldlanden (zwart) ge
kleurd op. Gorbatsjov wil er
van af, maar terugtrekking
zondermeer zou een enorm
gezichtsverlies betekenen en
zou bovendien de communis
tische regering in Kaboel aan
zijn lot overlaten".
Jan ter Laak heeft in Afgha
nistan en Pakistan de kracht
van de verzetsstrijders (de
Mudjahedien) leren kennen.
Ondanks een veel betere be
wapening zijn de Russen er
niet in geslaagd het verzet,
dat gedreven wordt door de
islam, hun sterkste wapen, te
breken. „Bevrijding van het
land van het goddeloze com
munisme is voor hen een hei
lige plicht", aldus Ter Laak.
Hij heeft in Pakistan en Af
ghanistan gesprekken ge-
Onder: De se
cretaris van
Pax Christi.
Jan Ter Laak,
heeft ook ge
sproken met
Tajwar Kakar,
lid van het Af
ghaanse Vre-
descomité.
voerd met belangrijke poli
tieke en religieuze verzetslei
ders van Afghanistan en zegt
de Afghanen een hart onder
de riem te hebben gestoken.
De Afghanen vinden dat ze
onvoldoende steun krijgen in
de wereld. De oorlóg in Af
ghanistan wordt daarom ook
wel „De Vergeten Oorlog"
genoemd. Ter Laak heeft het
verzet in ieder geval zijn
steun toegezegd.
De secretaris van Pax Christi
heeft met eigen ogen kunnen
aanschouwen wat de Sovjet-
bombardementen en beschie
tingen hebben aangericht en
wat de burgers is aangedaan.
Want van de half miljoen Af
ghaanse slachtoffers is het
grootste deel burger. Boven
dien zijn er miljoenen vluch
telingen. Pakistan herbergt
zo'n 3,4 miljoen Afghaanse
vluchtelingen, in Iran zijn
ook zo'n miljoen vluchtelin
gen, terwijl in Afghanistan
zelf nog eens een half mil
joen mensen op de vlucht is.
Onderhandelingen
Pax Christi is niet pacifis
tisch, militaire acties van de
verzetsstrijders worden niet
(zondermeer) afgewezen, zo
heeft Ter Laak het verzet ge
meld. Alleen stelt hij dat de
militaire confrontatie tot een
soort patstelling heeft geleid.
De verzetsstrijders hebben
het platte land in handen, de
Russen de steden. „Omdat
beide partijen elkaar schaak
houden, moeten er onder
handelingen komen".
Overigens zijn er nu al on
derhandelingen aan de gang,
maar die worden gevoerd
door Pakistan en het pro-
Sovjet bewind in Kaboel, de
hoofdstad van Afghanistan.
Deze onderhandelingen vlot
ten niet erg, bovendien zitten
volgens Ter Laak de ver
keerde partijen te praten.
„Het verzet in Afghanistan
en de Sovjets moeten aan ta
fel".
Of het ooit zover komt is de
vraag en als het zover komt
is het de vraag of het wat op
levert. In elk geval is er on
dertussen nog veel te doen
voor de Afghanen, vindt Ter
Laak. Hij wijst dan bijvoor
beeld op een „foute" verkla
ring van de Raad van Ker
ken over Afghanistan. Deze
verklaring spoort, althans
volgens de Pax-Christi-secre-
taris, met de Sovjet-politiek,
als gevolg van de invloed
van de Russisch-orthodoxe
kerk. Ter Laak wil nu probe
ren de'Raad van Kerken te
bewegen tot een resolute ver
oordeling van de inval in Af
ghanistan.
MARTIN VOORN
De door het Vaticaan ge
schorste aartsbisschop Marcel
Lefebvre heeft weer iets uit
gedacht om paus Johannes
Paulus II en de Rooms-Ka
tholieke Kerk dwars te zit
ten. Op 5 oktober, de dag dat
de paus bij zijn bezoek aan
Frankrijk het bedevaartsoord
Paray-le-Monial en de oecu
menische gemeenschap van
Taizé bezoekt, opent Lefeb
vre te Flavigny daar in de
buurt triomfantelijk de deu
ren van een groot-seminarie
voor opleiding van priesters,
die met hem de Kerk van
vóór het Tweede Vaticaans
Concilie willen bewaren.
Het seminarie krijgt een ca
paciteit krijgt van 120 stu
denten. De eerste 40 semina
risten, afkomstig uit Frank
rijk, Australië, Zuid-Afrika
en Zimbabwe, komen al in
september aan.
Aangezien de paus zijn reis
naar Frankrijk onderneemt
ter gelegenheid van het feit,
dat 200 jaar geleden de heili
ge Pastoor van Ars werd ge
boren, noemt Lefebvre zijn
seminarie „St. Curé d'Ars".
De 65 monniken van de Be
nedictijner abdij van Flavig
ny, die in 1976 Lefebvre wa
ren gevolgd, zijn juist weer
teruggekeerd in de moeder
schoot van de R.-K. Kerk. Er
is verder nog een klooster in
het dorp met 35 nonnen, die
niets van Vaticanum-II moe
ten hebben en de latijnse mis
in ere houden.
Mgr. Marcel Lefebvre
Amerikaanse kerken verkopen aandelen Shell
De Amerikaanse Raad van
Kerken heeft zijn Shell-aan-
delen met een waarde van
ongeveer 1 miljoen dollar
(ongeveer 2,5 miljoen gulden)
afgestoten. Hiermee volgt de
Raad een aanbeveling van
het interkerkelijk centrum,
dat zich met het'bedrijfsleven
bezighoudt (Interfaith Center
for Corporate Responsibility
te New York).
Dit centrum heeft kortgele
den Shell geplaatst op de lijst
van bedrijven die een direkte
betrokkenheid met Zuid-
Afrika hebben. Hierop ko
men onder meer voor de
oliemaatschappijen Chevron
en alsmede de IBM, Ford en
General Motors. Ongeveer 60
protestantse kerken alsmede
de Rooms-Katholieke Kerk
ondersteunen de acties tegen
deze bedrijven.
Nederlandse Hervormde Kerk
Aangenomen naar Laren (NH), als
predikant voor bijzondere werk
zaamheden (geestelijke verzorging
verpleeghuis de Stichtse Hof, me
vrouw J.T.Vos-Mutljn te De Bilt.
Maandag 18 augustus
hoopt prof. dr. P. Smits,
van 1965 tot 1976 gewoon
hoogleraar in de sociolo
gie van de godsdienst
aan de RU Leiden en uit
gesproken exponent van
het vrijzinnig protestan
tisme in Nederland, zijn
tachtigste verjaardag te
vieren.
Na zijn kandidaatsexamen in
de theologie aan de RU Lei
den in 1934 werd hij be
noemd tot hulpprediker van
de hervormde gemeente van
Eindhoven. Nadien was hij
predikant op verschillende
plaatsen, onder meer in Den
Haag, waar hij in de vijftiger
jaren voorganger was van de
Vereniging van Vrijzinnig
Hervormden.
Prof. Smits, meer dan 25 jaar
lang verbonden aan het blad
van de vrijzinnig hervorm
den „Kerk en Wereld",
kwam ten gevolge van een in
1959 verschenen artikel in
conflict met de hervormde
synode. Hij verklaarde het
zijn eer te na te vinden, dat
■iemand (Jezus) voor zijn
schuld zou moeten boeten.
Hij wenste te staan voor de
consequenties van zijn daden
en schreef de gedenkwaar
dige zin :„En geef dan wat
Paulus betreft mijn portie
maar aan Fikkie". De synode
ontnam hem de rechten van
een emeritus-predikant en
prof. Smits mocht niet meer
preken. In 1971 zijn rechten
als emeritus (gepensioneerde
predikant) terug.
In 1982 bedankte hij als lid
van de Nederlandse Her
vormde Kerk en als lid van
de WH, omdat zijn ontwik
keling hem had geleid tot
een religieus-humanistische
levensovertuiging, die hij on
verenigbaar achtte met een
vrijzinnig-christelijk etiket.
Hachee met tempébietjes en aardappelen
yoghurt met muesli en aardbeien (vegetarisch)
Als u met zijn tweeën bent dan beeft u nodig: 200 g tem
pé, 1 lepel olie, zout, peper, 15 g margarine, 1 grote ui, 15
g bloem, 2,5 dl warm water, half groentebouillontablet,
halve lepel azijn, laurierblaadje, iets gemalen kruidna
gel, ketjap; -
0,5 kg bietjes, zout, suiker, azijn, circa 1 theelepel aard
appelmeel;
0,5 tot 1 kg aardappelen;
100 g aardbeien, basterdsuiker naar smaak, 4 dl yoghurt,
paar lepels'muesli.
Snijd de tempé in blokjes en bak die in warme olie in de
braadpan bruin. Schep de stukjes tempé in een schaal en
strooi er zout en peper over. Doe de margarine bij het over
gebleven vet en fruit er de in smalle, dunne snippers gesne
den ui goudbruin in. Leg de helft van de ui bij de tempé. Doe
de bloem bij de in de pan achtergebleven ui en bak het
mengsel nóg even, al omscheppende, tot de bloem lichtbruin
is geworden. Voeg het water toe met het bouillontablet, de
azijn, het laurierblaadje, kruidnagel en peper en laat het
mengsel tien minuten zacht koken. Maak de hachee op
smaak af met zout of ketjap en roer hem door de tempé met
gebakken ui.
Draai het blad van de bietjes en schil ze. Spoel de groente af,
rasp haar en kook haar in weinig water met zout gaar in
twintig minuten. Maak de kroten op smaak af met zout, sui
ker en azijn. Maak een papje van aardappelmeel en weinig
koud water en bind er het kooknat van de groente mee.
Zet de gewassen, uitgelekte, van groene kroontjes ontdane en
in vieren gesneden aardbeien weg met basterdsuiker. Meng
de yoghurt met de muesli. Leg na een half uur de aardbeien
met sap op de yoghurt, geef er desgewenst apart nog basterd
suiker bij.
JEANNE
va
■Cc
Pa
(Ve
Hug1
van\
MORGEN betaalt de automobilist aan de pomp drie centonde
meer voor een liter benzine of diesel en ook de huisbrandolie Eich
en petroleum worden dan duurder. Wanneer minister Ru-riet
ding van financiën over enkele weken terugkeert van va-JJ13"
kantie zal hij daardoor weer ingewikkelde rekensommen
moeten maken. Want zoals inmiddels iedereen wel weetje
hangen de gasopbrengsten van ons land van de olieprijs af. daar
Het herstel van die olieprijs komt voor Nederland overigens jner
op een gunstig moment. fcD®
Anderhalve maand voor het indienen van de rijksbe-Win
groting voor 1987 is de prijsnotering zo ongeveer terug op het van
niveau, dat aanvankelijk als uitgangspunt was genomen voor jtot
ons financieel beleid. Handhaving daarvan zal een extra be-
zuinigingsronde, die eerst nodig leek, wellicht ten delen ten
overbodig maken. Althans voorlopig, want ook na het op- deze
zienbarende besluit van de OPEC-landen de produktie te be- Dat
perken valt over de ontwikkeling van de olieprijzen op lan- Cori
gere termijn niets met zekerheid te zeggen.
rt der<
UE eensgezindheid, die de OPEC-landen deze week hebben die
opgebracht, kwam als een grote verrassing. Gedurende een op
lange periode liepen vele vergaderingen op niets uit, onder
meer omdat van die groep van olieproducerende landen twee hJJ.{
leden elkaar nu al jaren op leven en dood bestrijden: Irak en njet
Iran. Beide landen hebben veel geld nodig om hun oorlog te fout
betalen, wat overigens ook geldt voor Saoedie Arabië, dat het en
Iraakse leger goeddeels financiert. Iran heeft altijd luidkeels van
verzekerd dat het zijn olieproduktie tweemaal zo hoog zou
opvoeren als Irak en zo'n uitspraak maakt een akkoord over
een produktiebeperking natuurlijk niet eenvoudig. ten
aan
MAAR het is er toch van gekomen. Uitgerekend Iran heeft
de impasse doorbroken en dat is tekenend voor de onhoud- qö1
bare situatie waarin het OPEC-oliekartel inmiddels was ge- als
raakt. De politieke manoeuvre, die Saoedie Arabië jaren ge- Bra
leden in gang zette, is duidelijk mislukt. Eerst is getracht de toe
olieprijs kunstmatig op te voeren door uitsluiting en produk- s9?.'
tiebeperking, maar die vlieger ging niet op doordat tijdens de '^a'
daardoor ontstane oliecrisis overal zuiniger met olie werd gen
omgesprongen, terwijl elders in de wereld tot op dat moment bij
niet rendabele olievelden met succes in bedrijf werden ge- gen
steld. Toen de OPEC daardoor de greep op de markt dreigde ma
kwijt te raken besloten de olielanden tot een tegenoverge-
stelde tactiek. De markt werd overstroomd met een gigan-
tisch olieaanbod, teneinde door ongekend lage prijzen onder pie
anderen de producenten van duurdere Noordzee-olie onder- zit
uit te halen en de wereld opnieuw afhankelijk te maken van Flo
de OPEC. "7
DlE tactiek is volledig mislukt. De catastrofale prijsdaling UT
van ongeveer zeventig procent (van dertig tot nog geen tien i
dollar per vat) bracht juist de OPEC-landen aan de rand van
de financiële afgrond. De OPEC is nu terug bij af: de organi- pr;
satie is teruggevallen op de eerste methode, teneinde te red- jn
den wat nog te redden valt. Het aanbod gaat omlaag en de dei
prijs dus weer omhoog, waarbij de olielanden hopen dat hun Eei
inkomsten per saldo zullen stijgen.
^VANNEER zou blijken dat deze strategie onder de inmid- ST
dels sterk gewijzigde omstandigheden niet meer werkt, de
zelfdiscipline van de OPEC geen stand houdt, of de groep t*
van niet-gebonden olielanden de produktie bij de gestegen
prijzen verder opvoert, dan zou de macht van de OPEC wel
eens definitief kunnen zijn gebroken. In de wereld van de
oliebaronnen wordt op dit moment een uiterst gecompliceerd
spel gespeeld, waarbij allerlei factoren onbekend zijn en de
uitslag grote gevolgen kan hebben voor de wereldeconomie.
(ADVERTENTIE)
REIS MEE DOOR
COMPUTERWONDERLAND
Perioden met zon
DE BILT (KNMI) Een ho-
gedrukgebied bepaalt de ko
mende dagen het weer bij ons.
Geleidelijk komt er meer zon
waarbij de temperatuur 's mid
dags oploopt tot 22 a 24 gra
den. Veel wind wordt er niet
verwacht en ook de kans op
regen is de komende dagen
erg klein.
De afgelopen dagen werd het
weer in een groot deel van
west-Europa beheerst door een
depressie die van Ierland naar
zuid-Scandinavië trok. Hoewel
verwacht werd dat deze de
pressie wel wat regen zou
brengen, bleek achteraf dat
deze weinig voorstelde. Ook
begin volgende week is er
nauwelijks kans op regen.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen, geldig
voor zondag en maandag:
Zuid-Noorwegen: Perioden
met zon en overwegend droog.
Middagtemperatuur van 16
graden aan de westkust tot 22
graden in het Gudbrandsdal.
Denemarken en zuid-Zweden:
Wisselend bewolkt en morgen
plaatselijk nog een bui. Mid
dagtemperatuur rond 20 gra
den.
Duitsland: Perioden met zon
en overwegend droog. Vrij
warm met temperatuur in de
middag van 20 graden in
Sleeswijk tot 26 in het zuiden.
Benelux: Perioden met zon en
overwegend droog. Middag-
temperatuur rond 23 graden.
Britse Eilanden: Morgen in
Ierland en west-Schotland re
gen. Overigens overwegend
droog en vrij zonnig. Middag-
temperatuur van 17 graden in
Schotland en Ierland tot 22
graden in zuidoost-Engeland.
Frankrijk: Vrij zonnig. Mor
gen droog en zondag in het
zuiden en midden mogelijk
onweer. Temperatuur in de
middag van 20 graden in Bre-
tagne tot 30 graden aan de
M iddellandse-zeekust.
Spanje: Vrij zonnig en warm.
Inhet noorden kans op een
onweersbui. Middagtempera
tuur aan de Atlantische-kust
rond 20 graden, aan de Mid-
dellandse-zeekust tussen 25 en j
30 graden en in het binnen
land 30 tot 35 graden.
Portugal: Zonnig. Middagtem
peratuur van 22 graden in het
noorden tot 28 graden in Al-
garve.
Alpengebied: Perioden met
zon en zondag kans op een
plaatselijke onweersbui. Mid
dagtemperatuur in de dalen
rond 25 graden. Vorstgrens
overdag 3500 meter of hoger.
Italië en de kust van Joegosla
vië: Zonnig en warm tot zeer
warm. Temperatuur in de
middag van 25 graden in het
noorden tot 35 graden in het
zuiden.
WEERRAPPORT HEDENMORGEN
Weer Max Min Re je
Amsterdam zw.bew. 20 14 0
De Bilt zw.bew. 21 14 0
Eelde h.bew. 22 12 0
Eindhoven zw.bew. 21 13 0
Den Helder zw.bew. 18 14 3
Rotterdam zw.bew. 20 14 0
Twente zw.bew. 22 12
Vlissingen l.bew. 19 13 0
Zd. Limburg zw.bew.
Athene
Barcelona
Bordeaux
Frankfort
Genève
Helsinki
Innsbruck
Klagenfurt
Kopenhagen
'Lissabon
Locarno
Mallorca
Malta
Moskou
regen
24 13 0.2
w.bewlV' 29 20
25 13 0.2
zw.bew. 21 13
h.bew. 31 11
h.bew. 31 15
onbew. 21 7
zw.bew. 29 16
30 19 12
