Amerikanen krijgen de schuld van
gelovigheid Litouwse christenen
£ddóc6ootti/nt
aan tafel
kerk
wereld
„Lokale omroep
nieuw perspectief
voor plaatselijke
kerken"
Machteloosheid bij kerken
inzake werkloosheid
Basis voor samenspraak
weer
ACHTERGROND
C&idae Commit
MAANDAG 4 AUGUSTUS 1986 PAGINA 2
Alexi van Tallin metropoliet van Leningrad
Het hoofd van de Russisch-Orthodoxe Kerk van Estland, me
tropoliet Alexi van Tallin, is benoemd tot metropoliet van Le
ningrad en Novgorod. In de Russisch-Orthodoxe hiërarchie
komt hij daarmee op de tweede plaats, na de patriarch van
Moskou.
Alexi is in het Westen bekend geworden door deelneming aan
internationale conferenties over het vredesvraagstuk, waarbij
hij steeds de officiële lijn van de Sovjetregering bleef volgen.
Hem wordt vaak verweten zich te weinig inspanning te heb
ben getroost voor priesters en leken, die op politieke gronden
in conflict zijn geraakt met de overheid.
Ortega wil dialoog met Vaticaan
De Nicaraguaanse president Daniel Ortega wil met het Vati
caan een dialoog openen over de gespannen verhouding tussen
Kerk en staat in zijn land. In een te Chicago gehouden toe
spraak voor een organisatie, gegrondvest door de strijder voor
de mensenrechten ds. Jesse Jackson, verklaarde Ortega dat in
Nicaragua geen sprake is van kerkvervolging. Hij is ten volle
bereid het gesprek met de Nicaraguaanse bisschoppenconferen
tie te vervolgen.
De afgelopen weken in de spanning tussen Kerk en staat ver
der toegenomen door verbanning van een bisschop en van de
woordvoerder van de bisschoppen.
Wie bang is voor en
mus zal nooit gerst
oogsten
Russisch spreekwoord
Chileense
bisschop
ontkwam aan
moordaanslag
In de nacht van zaterdag op
zondag is de 56-jarige bis
schop van Osorno, Miguel
Caviedes Medina, ontkomen
aan een moordaanslag. Ter
wijl hij zich in zijn woonka
mer bevond boorden kogels
van zwaar kaliber zich in de
kamerwand, door het raam
afgevuurd door een onbe
kend gebleven schutter. De
bisschop brengt de aanslag in
verband met de openlijke
steun, die hij kardinaal Juan
Fresno, aartsbisschop van
Santiago, heeft gegeven in
diens strijd met de autoritei
ten.
Het betreft het voorval van
begin juli. toen een fotograaf
die met zijn vriendin bij een
demonstratie aanwezig was,
omkwam. De bisschoppen
conferentie zegt over een vi
deo-opname te beschikken
waarop is te zien, dat de poli
tie de mensen met een
brandbare vloeistof overgiet
en vervolgens in brand
steekt. De politie beweert dat
ze zichzelf per ongeluk in
brand hebben gestoken met
benzine. Het onderzoek ver
loopt stroef. Een burgerlijke
rechter heeft de zaak aan een
militaire rechter moeten
overdragen. Kardinaal Fres
no verlangt van de autoritei
ten hierover klaarheid.
Alternatief plan
voor bestrijding
apartheid
Een invloedrijke zwarte bis
schop van de Episcopaalse
(Anglicaanse) Kerk in de
Verenigde Staten, John Wal
ker uit Washington, wil een
conferentie houden met za
kenmensen die belang heb
ben bij Zuid-Afrika en daar
over vestigingen beschikken.
Hij zal hen aansporen die be
trokkenheid verder uit te
bouwen om van binnenuit
het apartheidssysteem te on
dermijnen, ongeacht of dat
repercussies uitlokt van de
zijde van de Zuidafrikaanse
overheid.
Als beste manier om het doel
te bereiken ziet hij inschake
ling van het zakenleven om
de zwarten in Zuid-Afrika op
te leiden om verantwoordelij
ke posten te aanvaarden op
economisch, sociaal en poli
tiek terrein zodra zich de
kans hiertoe opent. De Ame
rikaanse bedrijven aldaar
zouden alvast kunnen begin
nen met de aankoop van wo
ningen in door blanken be
woonde wijken, met de be
doeling ze aan zwarte mede
werkers in gebruik te geven.
Er zouden ook nevenvesti
gingen van die bedrijven zo
dicht mogelijk bij zwarte
woongebieden moeten verrij-
Wat betreft de kerkelijke ge
meenschap in de Verenigde
Staten en de relatie met
Zuid-Afrika spreekt de bis
schop van „het lopen met
oogkleppen op". Zijns inziens
is het streven van de Ameri
kaanse kerken het toeaps-
sen van economisce straf
maatregelen tot misluk
ken gedoemd, „omdat ons
handelen helemaal los is ko
men te staan van de uitkomst
ervan". Bisschop Walker is
van mening dat „onze woede
over het lot van de zwarten
ons in de valkuil heeft doen
lopen van symbolische acties
te ondernemen die geen ech
te veranderingen kunnen be
werkstelligen".
Nederlands Hervormde Kerk
Beroepen: te Ridderkerk J.P.Kraaij-
eveld te Wijckel en Sloten; te Vee-
nendaal (deelgemeente Sola Fide)
toezegging. W.L.van der Veer te
Woerden.
„Dit is wat de christenen
plachten te doen", zegt
een onderwijzer in het
door de Sovjetunie inge
lijfde Baltische land Li
touwen. Hij staat met zijn
klas in de martelkamer
onder het Museum van
het Atheïsme in Vilnjoes,
dat is gevestigd in wat
vroeger de kerk was van
Casimir, de beschermhei
lige van Litouwen. De
kinderen staren vol af
schuw naar een stoel met
spijkers en ijzeren klam
pen.
Zes eeuwen was het land een
bolwerk van het katholicis
me. Nu is het al weer jaren
geleden dat de laatste haar
den van verzet, vooral van
de kerk, in Litouwen onder
Sovjetdruk zijn gesmoord. En
in het museum in de hoofd
stad Vilnjoes wordt „de reac
tionaire aard van religie en
haar dienaren blootgelegd",
zo staat in de gids.
Bij het binnentreden ziet
men plakkaten achter de ra
men met opschriften zoals
„ritualisme en fetisjisme in
verschillende religies in de
wereld" naast zulke met „de
onovertroffen progressieve
aard van het atheïsme".
Bij één voorstelling in het
museum worden de priesters
in Litouwen ervan beschul
digd te hebben gecollabo
reerd met de nazi's. Elders
gaat men nog verder; „Bour
geois nationalisten doodden.
Straatbeeld Litouwse stad.
met de zege van katholieke
priesters, onschuldige Sovjet
burgers".
gesloten. „Er waren gewoon
niet genoeg mensen meer",
aldus een gids.
hankelijke staat tussen de
twee wereldoorlogen, maar
werd in 1940 ingelijfd door
de Sovjetunie. De VS erken
nen deze inlijving evenmin
als die van de twee andere
Baltische staten, Letland en
Estland.
Kerken mogen in Litouwen
blijven functioneren zolang
als zij zichzelf kunnen be
druipen. Sinds het einde van
de Tweede Wereldoorlog zijn
er in Viljnoes nog maar elf
van de oorspronkelijke 40 R.-
k.-kerken open.
Functionarissen van de com
munistische partij in Vilnjoes
spreken van goede betrek
kingen met de kerk. De
meeste problemen zijn opge
lost, er zijn er alleen nog een
paar met tegenstrevende „re-
ligieuse fanatici", zeggen zij.
„Er zijn een paar extremisten
die de wet schenden. Ze po
gen illegale scholen op te
richten en daar te onderwij
zen in geloof. Zij worden
daarvoor gestraft", aldus de
Litouwse minister van bui
tenlandse zaken, Vitautas
Zenkevicioes.
Volgens hem krijgen zij hulp
van de Amerikaanse rege
ring. „Zij doen van alles om
conflict te kunnen zaaien tus
sen gelovigen en niet-gelovi-
gen".
De campagne van de commu
nistische autoriteiten is voor
al gericht tegen ondergrond
se publicaties, in het bijzon
der tegen de „Kroniek van
de Litouwse Katholieke
Kerk", die wordt gemaakt
door priesters en gelovigen.
Volgens Zenkevicioes is meer
dan de helft van de oudere
mensen in Litouwen prakti
serend katholiek, maar onder
de jeugd is nauwelijks be
langstelling, zegt hij. Bezoe
ken aan nog open kerken in
Viljnoes bewijzen het tegen
deel. „Ook onder Komsomol-
leden, de communistische
jeugdliga, bevinden zich mas
sa's mensen die vaak naar de
kerk gaan, maar niemand
praat daar openlijk over", al
dus een jongere. Velen ver
klaren desgevraagd het ge
loof voor zichzelf te houden
om geen problemen op het
werk of school te krijgen. De
Litouwse geestelijkheid
hoedt zich voor boude uit
spraken, maar onder vier
ogen klaagt men dat de auto
riteiten het aantal bijbels en
andere religieuze boeken be
perken. Priesters die iets aan
het tekort willen doen wor
den naar kampen voor
dwangarbeid gestuurd.
Boven Gorki straat in het
centrum van Viljnoes torent
als enig resterend fort in de
oude stad de Ausras Poort op,
waarop zich een kapel be
vindt. Deze kapel kan won
deren brengen, zo menen de
Viljnoesers, zodat zij er al
eeuwen heengaan om te bid
den.
Voor de poort ook een oude
vrouw op straat. Op de vraag
wat zij deed zei een functio
naris; „Ik zou het niet weten,
misschien maakt zij haar
schoenveters vast".
GEREFORMEERDE IKON-
BESTUURSLEDEN:
Omroep op regionaal-lo
kaal niveau opent door
zijn eigen karakter de
kleinschaligheid, de her
kenbaarheid en de mo
gelijkheid tot deelne
ming van plaatselijke
(kerkelijke) gemeen
schappen in de media -
nieuwe perspectieven
voor de plaatselijke ker
ken.
Dat constateren de deputa-
ten-bestuursleden voor de
IKON van de Gereformeerde
Kerken in Nederland in een
nota over „de kerken en de
ontwikkelingen inzake loka
le en regionale omroep". De
nota wordt in oktober door
de gereformeerde synode be
sproken.
De deputaten bevelen de sy
node aan de kerkeraden in
overweging te geven om, sa
men met andere kerken, te
streven naar deelname in lo
kale en regionale omroep. Zij
wijzen erop dat de plaatselij
ke kerken gedwongen zijn
zich naar buiten te keren als
zij gaan deelnemen aan loka
le of regionale omroep. Zij
moeten dan hun „geloofstaal"
en hun „praxis" richten op
de geseculariseerde samenle
ving. Deelneming aan het
„gesprek op het marktplein",
pastoraat en diaconaat, ook
gericht op „buitenstaanders"
zal een nieuw bewustzijn
kunnen oproepen ten aan
zien van de betekenis van ge
meente-zijn in een lokale sa
menleving, aldus de deputa
ten.
Vllgens hen belemmeren
twee obstakels de ontwikke
ling van lokale omroep: Het
uitzenden van radio- en
vooral televisieprogramma's
een kostbare tot zeer kostba
re zaak. Verder is een ernstig
nadeel dat lokale program
ma's tot nu toe alleen via de
kabel te ontvangen zijn.
Maar dit probleem lijkt bin
nenkort praktisch opgelost
als de PTT ook FM-frequen-
ties aan lokale omroep toe
wijst.
VEEL KERKELIJKE WERKERS IN
ZUID-AFRIKA IN GEVANGENIS
In Zuidafrikaanse weekbladen is een lijst gepubliceerd van
kerkelijke medewerkers, die sinds het uitroepen van de
noodtoestand op 12 juni gevangen zijn gezet. Hieruit blijkt
dat er ten minste negentig achter de tralies zitten, maar het
zijn er zeker meer daar de lijsten niet compleet kunnen zijn
bij gebrek aan medewerking van de autoriteiten.
Uit de wel bekende gegevens wordt duidelijk, dat de Zuida
frikaanse Raad van Kerken en met hem samenwerkende
organen het zwaarst zijn getroffen. Zeker een derde deel
van de betrokken gevangenen was bij de Raad zelf of een
regionale afdeling ervan werkzaam.
Father Martin weer thuis
De priester Lawrence Martin, de vrijgelaten Amerikaanse gegijzelde in Libanon, bij terugkeer in
zijn vaderland door president Reagan ontvangen. In zijn woonplaats Joliet wachtte father Mar
tin nadien een warm welkom. Eerder werd de priester door de paus in privé-audiëntie ontvan
gen.
De aandacht in de ker
ken voor werk en werk
loosheid wordt vrijwel
steeds versmald tot aan
dacht voor werkloosheid.
Het probleem werkloos
heid wordt vervolgens of
als diaconaal probleem
opgevat (helpen) of als
pastoraal probleem (ex
tra aandacht). Beide op
vattingen leiden ertoe
dat zowel de kerk als de
werkloze zich machte
loos voelt.
Dat is een conclusie van een
uitgebreide evaluatie van de
reacties op „Een verhaal
apart", een brochure over
werk en werkloosheid die de
taakgroep Kerk en Bedrijfs
leven van de Gereformeerde
Kerken in Nederland in de
zomer van 1982 naar de ker
keraden stuurde. De evalua
tie wordt in oktober door de
gereformeerde synode be
sproken.
Het blijkt dat kerken vaak
niet weten wat ze op het ge
bied van werk en werkloos
heid kunnen doen. Als er
toch iets wordt ondernomen,
dan lijkt dat vaak onder in
vloed van de diaconie te ge
beuren.
De taakgroep vreest dat het
gemis aan aandacht binnen
de kerken voor de vragen
van arbeid typerend zijn
voor een zekere blindheid bij
de kerken voor veranderin
gen in de hedendaagse sa
menleving. Door pas te rea
geren als er werkloosheid is,
of in het algemeen als „kom
mer en kwel" zich voordoen,
zullen de kerken voortdu
rend achter de ontwikkelin
gen aanhollen, zich eens te
meer machteloos voelen en
uiteindelijk in toenemende
mate naast het leven komen
te staan, aldus de taakgroep.
Dit weekeinde heeft premier Lubbers het optreden van de
drie nieuwe fractievoorzitters in de Tweede Kamer „verfris
send voor de democratie" genoemd. Hij deed dat echter bij de
opening van een nieuw apenverblijf in het dierenpark Arn
hem, zodat het de vraag is in hoeverre zijn opmerking se
rieus genomen moet worden. Het debat over de regerings
verklaring is immers in hoofdzaak beheerst door drie politi
ci: Ruud Lubbers, Wim Kok en Hans van Mierlo. De rest
stelde teleur: CD A-fractieleider De Vries evenals nieuwko
mer Voorhoeve van de VVD.
De kwaliteit van de discussies tussen Lubbers en de twee
nieuwe woordvoerders van de oppositie leidde overigens de
aandacht nog enigszins af van het verschijnsel dat de fracties
van CDA en VVD zich kennelijk nauwelijks geroepen voel
den het door hen gesloten regeerakkoord publiekelijk te ver
dedigen. Wekenlang liepen De Vries, Nijpels en later Voor
hoeve in en uit bij de informateur om daar in alle stilte te
onderhandelen. Vorige week tijdens het debat, het moment
van de publieke verantwoording, lieten ze het helaas vrijwel
geheel afweten, daarmee de rol van het parlement verder
uithollend.
WANT mede daardoor werd het uitsluitend een debat tus
sen de oppositie en het kabinet, in casu premier Lubbers.
Ondanks zijn afstandelijke houding tegenover de partijpoli
tiek en ondanks het feit dat niet hij de onderhandelingen
heeft bijgewoond, probeerde Lubbers herhaalde malen uit te
leggen wat de onderhandelaars volgens hem bedoeld zouden
kunnen hebben.
In de CDA-fractie klonk achter de schermen wat veront
waardiging door over het feit dat Lubbers fractievoorzitter
De Vries enige malen overspeelde. Voor die verontwaardi
ging was volstrekt geen reden. De inbreng in het debat van
de zijde van de CDA-fractie zelf was van het begin tot het
eind onder de maat en daardoor stond Lubbers niet veel an
ders te doen dan zelf maar het voortouw te nemen. En dat
was maar goed ook, tegenover het behoorlijke niveau dat zo
wel Kok als Van Mierlo in het debat wisten te bereiken.
Dat niveau was een verademing na de jarenlange taaie
one-man-show van Den Uyl. Maar tegelijk moet worden ge
constateerd, dat Kok en nog minder Van Mierlo een alterna
tief voor het door hen bekritiseerde kabinetsbeleid hebben
ontwikkeld. Vooral viel op hoe Van Mierlo een totaal gebrek
aan inhoudelijkheid (buiten wat staatsrechtelijke kwesties)
verborg achter een grote virtuositeit in het debat. Van die
virtuositeit profiteerde hij overigens niet alleen: premier
Lubbers voelde zich duidelijk aangemoedigd en kreeg ken
nelijk steeds meer zin in de flitsende discussie. Lubbers was
daardoor veel minder saai in het debat dan we van hem ge
wend zijn. Een bijkomstigheid die Van Mierlo ongetwijfeld
niet beoogd zal hebben.
TENSLOTTE viel op hoe zeer Lubbers zich bleef uitputten
in het wisselen van argumenten met de oppositie. In de rege
ringsverklaring stond al dat het kabinet streeft naar samen
spraak met zoveel mogelijk groeperingen in de samenleving.
De basis voor zo'n samenspraak is in het debat in elk geval
gelegd. Vooral Kok en Lubbers lijken ondanks grote in
houdelijke meningsverschillen bereid te zijn naar elkaar
te luisteren. En dat is een belangrijke winst nu er opnieuw
een moeilijke periode aankomt, waarin de overheid nog heel
wat veranderingen in de samenleving zal moeten afdwingen.
Het is te hopen dat de partijgenoten van Kok en Lubbers
en ook de VVD-fractie eveneens tot een samenspraak
bereid zullen blijven.
Flinke perioden
met zon
DE BILT Het weer komt
morgen in een groot deel van
west-Europa onder invloed
van een hogedrukgebied
waarvan het centrum ver
schuift van de Golf van Bisca-
je naar zuid-Duitsland. Ons
land bevindt zich aan de
noordflank waardoor er bij
ons een zuidwesten wind zal
waaien. Een storing die zich
vandaag ten zuidwesten van
Ierland heeft bevonden, wordt
aanstaande woensdagavond
boven zuid-Engeland ver
wacht. Op de nadering hier
van neemt morgenavond de
bewolking bij ons weer toe.
Woensdag kan er dan bij ons
nu en dan een buitje vallen.
Na woensdag komt opnieuw
een hogedrukgebied boven
onze omgeving tot ontwikke
ling, hetgeen de middagtempe
ra turen weer iets zal doen stij
gen. De weersverwachting
voor woensdag tot en met za
terdag luidt dan ook: zonnige
perioden en woensdag een en
kele bui. Middagtemperatuur
rond 20 graden, na donderdag
iets hoger.
Hamlapjesperziebonen met champignons en
aardappelen citroenriist met vla
Wie met z'n beiden is beeft.bet volgende nodig: 200 g
hamlap30 g margarine, zout, peper, djahé, uitje, teentje
knoflook;
500 g sperziebonen, zout, 10 g margarine, uitje, 50 g cham
pignons, peper, peterselie;
0,5 tot 1 kg aardappelen;
50 g rijst, 2,5 dl water, 1 citroen, 45 g suiker, 2,5 dl gele
vla (2,5 dl melk, 12 g custard, 15 g suiker).
Schroei het hamlapje dicht (het vlees ziet dan rondom grijs)
in hete margarine. Temper het vuur vervolgens sterk, strooi
een mengseltje van zout, peper en djahé over het vlees en leg
er kleingesneden ui en een hele teen knoflook naast. Braad
het vlees op een matig vuur en met het deksel schuin op de
pan lichtbruin en gaar in vijftien a twintig minuten (dat
hangt af van de dikte van het lapje). Leg het hamlapje met
wat ui op een warm bord en maak de jus af met weinig wa
ter. Verwijder het knoflookteentje.
Kook de afgehaalde en gewassen sperziebonen in twintig mi
nuten gaar in weinig water met zout. Fruit de kleingesneden
ui langzaam lichtbruin en bak vervolgens op een groter vuur
de in plakjes gesneden champignons mee. Maak het mengsel
tje op smaak af met zout en peper en schep er de uitgelekte
bonen en fijngeknipte peterselie door.
Spoel de rijst in een zeef af onder de koude kraan tot er hel
der water afkomt en laat hem vervolgens uitlekken. Breng
het water aan de kook, strooi er al roerende de rijst in en
blijf roeren tot het water weer kookt. Sluit de pan en laat de
rijst in een half uur zacht koken gaar worden. Voeg van het
vuur citroensap en suiker toe. Laat de citroenrijst koud wor
den en leg er de gele vla op.
JEANNE
SERVIEZEN
Driehoek
Royal Albert
Thomas
Johnson
Rörstrand
Wedgwood
Arzberg
Melitta
Villeroy Boch
Midwinter
Ter Steege
I GLASSERVIEZEN
Zwiesel
Christinenhütte
Leerdam
Cristal d'Arques
Thomas
Bohemia
Aanb. Zwiesel,
Torbole 30-dig.
kristal üflA
van 499.- voor Z99a"
De grootste kollektie van de Randstad
A lie a voor de gedekte tafel.
Vraag naar onze
bruidshjsten.
HAARLEMMERSTRAAT 165
LEIDEN - TEL. 14 08 92
