Ballonvaarders naar Canada
voor waagstuk van hun leven
mens
SVrees voor pseudo-wetgeving euthanasie
dagjes
i ^eeuws-vlaanderen mag
Officier: politie
rbegeleidt jeugd
Slechts naar veerpont
LuER 8 RIJKE;
Bijdrage sociaal-cultureel werk omlaag
Dagboek
van een
INNENLAND
ËaidóaOowumt
DONDERDAG 31 JULI 1986 PAGINA 3
Raddraaiers niet uitzetten
fLISSINGEN De politie in Zeeuws-Vlaanderen is
iet strafrechtelijk in overtreding als zij jongeren die
Hich misdragen naar de veerpont Breskens-Vlissingen
°i scorteert om ze uit Zeeuws-Vlaanderen te krijgen.
Volgnummers in post
kantoren geen succes
DEN HAAG Postkantoren zullen niet overgaan
tot invoering van volgnummers voor wachtende
klanten. Bij proeven met dit systeem in Amster
dam en Roosendaal, waarbij steeds één klant al
leen voor het loket verschijnt, namen de wachttij
den toe. De proeven worden niet voortgezet. De
klanten bleken eenmaal aan de beurt meer tijd
dan normaal uit te trekken voor het doen van hun
zaken aan het loket. Niet gehinderd door de hete
adem van volgers achter hen in de rij, werden aan
het loket ook meer moeilijke vragen gesteld aan
de dienstdoende beambte.
De PTT wil nog wel bekijken of er een andere
manier is om de privacy van klanten in het post
kantoor te vergroten, zoals een streep op de vloer.
Een probleem dat ook bij de volgnummers om de
hoek kwam kijken is de beperkte ruimte van
sommige kantoren.
Moordopdracht
niet bewezen
DEN BOSCH Het ge-
rechtshof in Den Bosch
heeft gisteren de 54-jarige
L. van W. uit Breda, die
50.000 gulden uitgeloofd zou
hebben aan een man uit
Werkendam om zijn vrouw
te laten vermoorden, vrijge
sproken wegens gebrek aan
bewijs.
De verdachte, die zegt dat
de Werkendammer met zijn
ex-vrouw onder één hoedje
speelt, had de schijn tegen
omdat hij in 1983 al een
keer had geprobeerd zijn
vrouw in brand te steken.
Jongens veroorzaken
brand in internaat
LICHTENVOORDE Twee 18-jarige jon
gens uit het Gelderse Lichtenvoorde hebben
tegenover de rijkspolitie verklaard dat ze
betrokken zijn geweest bij de brand in een
internaat in Harreveld. Daarbij onstond
zondag voor ruim een miljoen gulden scha
de. De jongens hebben toegegeven benzine
uit een auto in Harreveld te hebben gesto
len. In de fietsenstalling van het internaat
wilden ze die overhevelen, waarbij brand
zou zijn ontstaan. De jongens zouden toen in
paniek zijn weggevlucht en pas alarm heb
ben geslagen toen het gebouw in lichterlaaie
stond. Van enige opzet is volgens de politie
geen sprake. In januari ontstond ook al
brand in het internaat. Toen brandde het
oude gedeelte uit. De jongste brand trof het
nieuwe gebouw.
h)at zegt mr. S Tempel,
Vl ersofficier van justitie bij
a<e rechtbank in Middel-
urg, in reactie op de
ommotie die is ontstaan
a berichten dat de politie
Zeeuws-Vlaanderen
'yfcnge amok-makers via de
I eerpont uit Zeeuws-
'laanderen zet.
'olgens mr. Tempel worden
e betreffende jongeren niet
oor de politie gedwongen
p^eeuws-Vlaanderen te verla-
n, maar vertrekken zij vrij-
iliig, nadat ze voor hun mis-
ragingen een proces-verbaal
1 ebben gekregen en zij door
e politie zijn toegesproken.
d Joycot
w e weten dan dat ze op geen
d nkele camping en in geen en-
1 ele disco in Zeeuws-Vlaande-
r en meer terecht kunnen om-
at ze getroffen worden door
e boycot die campinghouders
n horeca-exploitanten in on-
erling overleg hebben opge
teld. Volgens mr. Tempel
leeft het voor de betreffende
Dngeren dan ook totaal geen
in meer om in Zeeuws-Vlaan-
!1S leren te blijven, want zij ko
oi nen uiteindelijk toch om va-
;antie te vieren. Het behoort
,e lan ook tot de dienstverlenen-
.e Ie taak van de politie om deze
nensen de korste weg uit
Zeeuws-Vlaanderen te wijzen,
vandaar die begeleiding per
1< wlitie-auto naar de pont.
Us een jongere weigert te ver
rekken, is dat zijn goed recht,
J zou dat zijn verblijf in de
n lolitiecel wel enigszins kun-
l len verlengen. Maar zelfs een
0 ifficier van justitie kan zo ie-
nand niet laten uitzetten. Wel
ou hij bij ernstige misdrijven
%ia een gerechtelijk bevel om
ten ordemaatregel kunnen
rragen bij de rechter maar dat
ou zelfs al op het randje van
e staatkundige vrijheid ba-
anceren. In dat geval spreken
ve echter over heel andere za-
1 een, zegt mr. Tempel, die ove-
>t igens van mening is dat de
a, Zeeuwse politie in de overvol-
e recreatiegebieden uitste-
;end de orde en rust weet te
landhaven.
SCHIPHOL Het we
reldrecord hoogte heb
ben ze gevestigd op 4.442
meter en ook de Neder
landse records voor af
stand (ruim 1.868 kilo
meter) en duur (32,53
uur) hebben ze in han
den. Maar het allerbe
langrijkste doel hebben
Henk en Evelien Brink
(42 en 30) nog niet be
reikt: een recordover-
steek per luchtballon
over de Atlantische
Oceaan, gevolgd door
een veilige landing in
Europa. Binnenkort gaan
ze het met het nieuwe
bemanningslid Willem
Hageman (39) opnieuw
proberen, nadat de eerste
poging vorig jaar voortij
dig strandde in de kol
kende oceaan. Gisteren
is voor de drie het eerste
deel van een nieuwe
transatlantische expedi
tie begonnen. Op Schip
hol werden ze door tien
tallen belangstellenden
uitgewuifd toen ze op het
vliegtuig naar Canada
stapten. In St. John's op
Newfoundland zullen ze
wachten op goed wèer
voor hun missie.
„De oversteek is en blijft de
droom van iedere ballon
vaarder", gaf captain Henk
Brink bij het vertrek van de
Willem Hageman, Evelien Brink.en Henk Brink (v.l.n.r.) staan in de startblokken om als eerste
Europeanen een geslaagde oversteek over de Atlantische Oceaan te maken.
drie als reden voor het nieu
we waagstuk. Van de in to
taal twintig pogingen die ooit
zijn ondernomen om de
oceaan per ballon te doen
slaagden er tot nu toe maar
twee, beide van Amerikanen.
Vier mannen en één vrouw
vonden de dood. Maar Brink
laat zich door dat weinig be
moedigende verleden niet
van zijn plannen afhouden.
„Iedereen heeft een droom;
dit is de mijne", aldus Brink
gisteren op Schiphol. Evelien
Brink, evenals haar man een
groot lucht- en ballonvaart-
enthousiast, denkt er onge
veer net zo over. „Ik ben wel
een beetje zenuwachtig, maar
op een positieve manier. Het
is de soort spanning die zorgt
voor goede prestaties".
Nadat teamlid Evert Louw
man had laten weten geen
prijs meer te stellen op een
tweede hachelijk avontuur,
werd de F-16-straaljagerpi-
loot Willem Hageman (39) uit
Leeuwarden bereid gevon
den de opengevallen plaats in
te nemen. Hageman, die door
deze onderneming voor het
eerst kennismaakt met de
ballonvaart: „Ik heb de uit
daging aangenomen om iets
unieks mee te maken".
Geloof
Gaandeweg de voorbereidin
gen voor de nieuwe over
tocht zijn de drie weer hele
maal in de kansen gaan gelo
ven om de eerste Europeanen
te worden die de grote plas
per ballon met succes zullen
oversteken. De Rijkslucht
vaartdienst wilde echter
eerst precies weten hoe de
ballonvaart vorig jaar mid
den in de oceaan kon stran
den en wat er gedaan kon
worden om nieuwe ongeluk
ken te voorkomen. Het Na
tionaal Lucht- en Ruimte
vaart Laboratorium ,in Am
sterdam zocht en vond de
antwoorden. Maatregelen zijn
niet achterwege gebleven.
Niet één, maar twee lijnen
krijgen de ballonvaarders tot
hun beschikking om de
luchtklep in de ballon te be
dienen. Vorig jaar raakte de
lijn bekneld en was het avon
tuur snel afgelopen. Met de
nieuwe voorzieningen wordt
de kans op herhaling van het
echec van vorig jaar zeer
klein geacht. Alle fouten van
de eerste oversteek zijn geë
valueerd en te oordelen naar
de stemming van de ballon
vaarders kan er niets meer
mis gaan.'
Wanneer een speciaal team
van Nederlandse meteorolo
gen op een dag tussen 1 au
gustus en 1 oktober vindt dat
de weersvooruitzichten goed
genoeg zijn voor de super
snelle oversteek, wordt in het
Canadese St. John's meteen
een begin gemaakt met het
vullen en optuigen van de gi
gantische witte Dutch Vi
king. De ballon is 46 meter
hoog (vergelijkbaar met een
flatgebouw van achttien ver
diepingen), heeft een diame
ter van 24 meter en een om
trek van 120 meter. Het is de
grootste gecombineerde gas-
heteluchtballon die de be
roemde Engelse ballonbou
wer Don Cameron ooit heeft
afgeleverd. Meer dan zestig
bedrijven brachten de 2,5
miljoen gulden aan geld en
goederen bijeen die nodig
waren voor de onderneming.
Op Schiphol zal een vlucht-
leidingscentrum worden in
gericht, die via een satelliet
met de computer aan boord
van de Dutch Viking in con
tact zal staan.
De vermoedelijke landings
plaats zal ergens tussen Bor
deaux en Hamburg moeten
liggen, vinden de drie ballon
vaarders. Maar ze maken er
geen geheim van dat ze het
liefst in eigen land willen
neerkomen. Wat dat betreft
hebben ze spijt dat hun eerste
vlucht vorig jaar voortijdig
ten einde kwam. Het vlucht-
schema zag er toen zo gunstig
uit dat ze vrijwel zeker
's morgens vroeg ergens in
de Peel in Brabant zouden
zijn geland.
ARJEN VAN DER SAR
GPV, SGP EN RPF UITEN FELLE KRITIEK OP CDA
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG De kleine
echtse partijen in de
Tweede Kamer, SGP,
;<ftPF en GPV hebben gro-
e problemen met de wijze
waarop het kabinet de ko-
-frnende jaren het vraag-
Ituk rond euthanasie wil
iplossen.
)e GPV'er Schutte zei het toe
e juichen dat er op het terrein
yan de euthanasie voorlopig
»een wettelijke regeling zal
li tomen. Hij sprak echter de
x vrees uit dat er nu wel een si-
n tuatie dreigt van legalisering
jj ^an pseudo-wetgeving. „Im-
n ners. de overheid gaat zich nu
o tetten tot het vastleggen in re-
C ?els van wat tot nu toe alleen
n incidentele rechterlijke uit-
ipraken voorkwam. De span
ning die zat tussen de wet en
d ieze uitspraken dreigt zodoen-
d ie te worden opgelost in een
regeling die het fiat van de re
gering krijgt", aldus Schutte.
Ook zijn collega van de SGP-
Hfractie, Van der Vlies, liet zich
(in dergelijke bewoordingen
uit. Volgens hem is een „prin
cipiële neen-houding gebo
den". De RPF uitte bij monde
van Leerling felle kritiek.
„Het CDA lijkt het handhaven
van de regeringscoalitie hoge-
e waarde toe te kennen dan
iet tegenhouden van een wet
die euthanasie toestaat", aldus
Leerling. De drie partijen jui
chen verder het opheffen van
Met de installatie van 21 Tweede-Kamerleden is de nieuw gekozen Tweede Kamer gisteren gecom
pleteerd. Voor de aanvang van het debat over de regeringsverklaring nam kamervoorzitter Dolman
dertien CDA-leden en acht VVD-leden de voorgeschreven eden of beloftes af. Zij kwamen in de
Kamer door het toetreden van kamerleden tot het nieuwe kabinet.
het staatssecretariaat emanci
patiezaken toe.
Waardering
De kritiek van klein rechts
volgde op de toespraken van gevormd.
de fractievoorzitters van CDA Over de euthanasie-kwestie
en VVD, Bert de Vries en Jo- spraken beide fractievoorzit-
ris Voorhoeve, die verklaar- ters slechts kort. Zij uitten
den veel vertrouwen te heb- waardering voor het advies
ben in het tweede kabinet- van de Raad van State en we-
Lubbers dat zij samen hebben zen er vervolgens op dat het
kabinet „nu aan zet is" bij het
beoordelen van de Vraag of en
zo ja wat voor een wet er moet
komen. De Vries rekent erop
dat voor het einde van het jaar
het kabinet zijn standpunt
heeft bepaald en bekend ge
maakt.
Slechts op enkele punten le
verden de fractievoorzitters
kritiek. De Vries zei zich niet
te kunnen voorstellen dat ook
de departementen van defen
sie en ontwikkelingssamen
werking door extra ombuigin
gen getroffen worden. Ook
toonde De Vries zich een te*
genstander van vermindering
van inkomensafhankelijke
subsidies, zoals de individuele
huursubsidie.
Voorhoeve heeft zorgen over
de ontwikkeling van de druk
van belastingen en sociale pre
mies. Volgens de VVD is ver
laging van deze druk van het
grootste belang, omdat anders
een verder herstel van de eco
nomische groei en dus van de
werkgelegenheid in het ge
drang komt. Ook zou het grote
verschil tussen bruto- en net
tolonen omlaag moeten, aldus
Voorhoeve.
Oostbloklanden
D66-fractievoorzitter Van
Mierlo hekelde het feit dat
CDA en VVD hebben afge
sproken elkaar opvattingen
over euthanasie zodanig te res
pecteren dat er geen kabinets
crisis kan ontstaan. Waarom
gelden bij deze volgens ieder
een zo ernstige zaak niet de
gewone procedures? De nu ge
sloten afspraak tussen CDA en
VVD doet Van Mierlo denken
aan de Oostbloklanden, waar
na vergaderingen van leiders
altijd in communiqué's gezegd
wordt dat er „openhartig en
kameraadschappelijk is ge
sproken".
Ria Beckers (PPR) betichtte
het kabinet ervan de groeik
racht van de maatschappij al
leen in financieel-economische
zin te bedoelen. Zij verklaarde
over de regeringsverklaring
„nog nooit zo iets armzaligs te
hebben gezien". Volgens Bec
kers krijgen de door Lubbers
gebezigde termen „emancipa
tie", „een verantwoordelijke
en sociale samenleving" en
„nieuwe solidariteitsverhou-
dingen" geen enkele inhoud.
André van Es (PSP) noemde
in haar bijdrage tot het debat
de doelstelling om de werk
loosheid in 1990 op 500.000 te
hebben „een gok zonder ga
ranties". „Maar wie niet
waagt, die niet wint, de zeur
pieten zijn diegenen die om
die garanties vragen", zo voeg
de zij eraan.Van Es zei ernstig
te twijfelen aan de daling van
de werkloosheid. Zij wees op
het verlies aan arbeidsplaatsen
door bezuinigingen bij dc
overheid, het snoeien op open
baar vervoer, volkshuisves
ting, volksgezondheid, onder
wijs en sociaal-cultureel werk,
alsmede het wegvallen van
20.000 ambtenaren.
FRIEMELS
^M'lN V/ADÉR. \JCDfL2A6 Dnr IK £Sh\
sTER irt Her wea-WEvfeM zat
£N HC&tDe HE UE2&&-J
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG De rijks
overheid zal de financiële
bijdrage aan het sociaal -
cultureel werk in de ko
mende vier jaar met 160
miljoen gulden beperken.
Het grootste deel van deze
korting wordt gevonden
door de bijdrage aan de
gemeenten met 125 mil
joen gulden te verlagen.
De andere 35 miljoen gul
den wordt op de begroting
van WVC geschrapt.
Deze besluiten staan in een
brief die de gemeenten vol
gende week van het kabinet
krijgen. Het kabinet geeft zo
uitvoering aan voornemens
die in de regeringsverklaring
zijn genoemd. In het sociaal-
cultureel werk gaat het on
der meer om buurt- en club
huiswerk en opbouwwerk.
Jaarlijks wordt er 700 mil
joen gulden aan uitgegeven.
De overheid (rijk, provincies
en gemeenten) betalen daar
van 292 miljoen gulden. De
rest van het bedrag wordt
door de gebruikers opge
bracht.
In het voetspoor van
honderdduizenden
landgenoten trekken
onze verslaggevers er in
deze vakantieweken in
eigen land op uit. In deze
kolommen geven zij hun
persoonlijke impressie
van zomerse
gebeurtenissen die voor
de lezer mogelijk een tip
kan bevatten voor een
dagje uit. Zo verdiepte
Jan Bakker zich in de
geschiedenis van het
Fort Asperen dat deel
uitmaakt(e) van de
Hollandse Waterlinie.
Prins Maurits had
destijds vertrouwen in
die waterlinie. Hij
verwachtte die met
slechts 10.000 man tegen
de hele wereld te kunnen
verdedigen.
De Waterlinie:
onneembaar
tenzij 'f vriest
De vestingwallen rijzen
loodrecht op boven de rivier.
Ze zijn van een schilderach
tige rechtlijnigheid van
muurvakken en steunberen,
geen stervorm en dus wel
erg oud uitgevoerd in
lichte baksteen. Langs met
snoeilinden afgezoomde
straatjes daarachter staan
een paar 17e eeuwse boerde
rijen. 18e eeuwse statigheid,
19e eeuwse arbeiderswonin
gen en fraaie koopwoningen
uit onze tijd. In aangename
verhoudingen door elkaar.
Zoals vele van de dorpen
langs de Linge, is Asperen
een bezienswaardigheid op
zich. Maar het heeft één
hoogtepunt; in letterlijke zin.
Dat ligt even buiten de be
bouwde kom en springt niet
zo in het oog. En dat hoort
ook zo want het is een fort:
de vijand mocht het pas
zien, als hij binnen schoot
safstand zou komen. Fort
Asperen, dit bijna 140 jaar
oude vestingwerk, is een
van de best-bewaarde in zijn
soort. Het fort maakt(e) deel
uit van de Nieuwe Hollandse
Waterlinie, die jarenlang ge
zien werd als de ruggegraat
ons defensiesysteem.
Vlak voor de plaats waar
een oude Linge-slinger de
rivier verbreedt, zijn in 1815
twee inundatiesluizen ge
bouwd, die met balken en
stutten „waterdicht" af ge
kneveld kunnen worden.
Daarachter, op de noordelij
ke rivieroever, werd in
1845-1847 als beveiliging van
de sluizen, het fort gebouwd
op de plaats, waar sinds 1794
de dijkpost „Castor" had ge
legen. Het fort, met de vorm
van een halve cirkel en een
bomvrije toren, was omge
ven door een ringgracht met
ophaalbrug. Toen het effect
van het destijds moderne ge
schut na de Frans-Duitse
oorlog was bestudeerd, werd
de gracht gedeeltelijk ge
dempt en werd er tegen de
noordzijde een aarden wal
opgeworpen over een remise
met daaronder een buskruit-
en projektielenmagazijn met
vulplaats en munitieliften.
Tijdens de Eerste Wereld
oorlog werd de vesting uit
gebreid met een scherfvrije
betonnen wachthuis bij de
ingang en met twee scherf
vrije betonnen uitkijkposten.
En weer een mobilisatie la
ter kwamen er nog twee be
tonnen schuilplaatsen op het
terrein.
De ingang en enkele raam-
partijen van het fort verra
den de dikte van de muur.
Daartussen zitten smalle
schietsleuven. Aan kant
waar de vijand wordt ver
wacht is het stoffige talud
begroeid met engelwortel,
boterbloem en haagwinde.
Langs en in de onoverzich
telijke waterpartijen rondom
staan wilgen en essen, moe
rasspirea, rietsigaren, wilge
roosje en boerenwormkruid.
De grimmige forttaluds zijn
zwaar begroeid met brand
netel. Om de bestorming te
bemoeilijken?
Fort Asperen is nooit een to
neel van gruwelen geweest.
Het is nu eigendom van
Staatsbosbeheer; de stichting
Fort Asperen houdt er in de
zomermaanden in de ruim
ten waarin ooit voorraden,
wapens en munitie opgesla
gen werden, tentoonstellin
gen en andere culturele eve
nementen.
Het water is tegelijk vriend
en vijand van ons land. In
tijden van nood hebben we
zelfs van de vijand een
vriend gemaakt. Dat gebeur
de het eerst op grote schaal
in 1574 toen prins Willem
van Oranje de dijken liet
doorsteken om de troepen
van Filips II voor het bele
gerde Leiden te verdrijven.
Zijn zoon, Maurits, en in
mindere mate diens broer
en opvolger F rede rik Hen
drik namen dat beginsel in
hun oorlogvoering over:
Willem van Oranje was
koud vijf jaar dood toen
Maurits. samen met de Sta
ten, liet onderzoeken, waar
met behulp van inundatie en
militaire versterkingen een
linie gebouwd zou kunnen
worden „tot de f en tie van
Neder-Sticht ende Hol
land t". Het onderzoek wees
uit dat het mogelijk was zo'n
linie te leggen langs de
Vecht, rondom Utrecht en
dan verder zuidwaarts langs
de Vaartse Rijn. Maurits zou
gezegd hebben dat hij die
met slechts 10.000 man tegen
de hele wereld zou kunnen
verdedigen.
sFrederik Hendrik voerde
dat denkbeeld uit en werkte
aan een plan voor een uit
breiding over Schoonhoven,
Oudewater en Woerden, dat
bij Nieuwersluis op het eer
ste inundatiegebied aansloot.
Pas 40 jaar later werd het
door stadhouder Willem III
uitgevoerd. De Hollandse
waterlinie was een feit. Een
wat triest feit overigens.
Want in december van het
Rampjaar 1672, toen de linie
voor het eerst werd „ge
steld", marcheerden 8.000
infanteristen en 1.400 ruiters
van de Zonnekoning ten
noorden van Woerden over
het ijs. (Maar toen de dooi
plotseling inviel, trokken ze
zich ijlings weer terug). En
jaren later, holde de aanpas
sing van de versterkingen
steeds achter de ontwikke
lingen van de krijgstechniek
aan. En als Hitiers generaals
geen lering getrokken zou
den hebben uit het boek van
overste Charles de Gaulle,
„1' Armée du Futur" (dat de
Franse regering en legerlei
ding te futuristisch vonden),
dan zouden hun troepen in
1940 zeker voor de Waterli
nie tot stilstand zijn ge
bracht. Maar 310 jaar, nadat
het verdedigingsstelsel was
aangelegd, kwamen para
chutisten en luchtlandings
eenheden op het droge land
erachter aan de grond en
concentreerde de aanval
zich op de Grebbeberg en op
de bruggen van Rotterdam.
Tot eind-juli wordt in Fort
Asperen het enige „toren-
fort" in de Nieuwe Holland
se Waterlinie waarvan men
het interieur kan bezichti
gen een tentfynstelling
over het ontstaan en de ge
schiedenis van de linie ge
houden. Bij die gelegenheid
is een leerzaam en fraai geil-
lustreerd boek uitgekomen,
waarin men eenmaal thuis,
heel wat inspiratie kan op
doen voor een dagje uit naar
een van de boeiende stadjes
en dorpen tussen IJsselmeer
en Merwede.
JAN BAKKER
Hans en Jan Brand e.a.:
De Hollandse Waterlinie.
Uitg. Veen, Utrecht. Prijs
f 29,50
De bomvrije toren van het fort bij Asperen.
