Italië prijst zichzelf
uit toeristenmarkt
Moeder van David S holt het
succes van Jan Rap achterna
Duurdere huisarts is onzi
BINNENLAND/BUITENLAND
CiidaeGotttatil
Minder Nederlandse vakantiegangers
Vierdaagse verder
zonder rolstoelen
Rijkswacht pakt snelheic
maniak in Nederland
Waterstaat schrij
van gif in
gezonken
schip
KUNST
YVONNE KEULS WEER TONEEL OP
Hoogleraar verwacl
musea veel namaaksi
WOENSDAG 16 JULI 1986 PA»
Arm terug
Dave de Kogel kan weer
lachen, hij heeft zijn arm
terug. De 17-jarige jon
gen was met zijn brom
mer onder een tram ge
komen en had daarbij
zijn linker arm verloren.
Een team chirurgen van
het VU-ziekenhuis in
Amsterdam slaagde er
echter in door drie ope
ratie van elk acht uur,
alle bloedvaten, spieren,
botten en zenuwen weer
te reconstrueren. De
ouders van Dave kijken
toe hoe goed de vaat-
chirurg, traumatoloog
en plastisch chirurg hun
werk gedaan hebben.
KNMI wil twee
telefonische
weerberichten
DE BILT Er komt een nieuw
telefoonnummer met specialisti
sche KNMI-informatie over het
weer. Dat nummer wordt duur
der dan het huidige 003, dat wel
blijft bestaan, maar sterk wordt
ingekort en alleen algemene in
formatie zal bevatten. De KNMI,
die deze verandering in de loop
van volgend jaar hoopt door te
voren, zal voor de nieuwe service
geld vragen. Daarnaast moeten
de gesprekskosten, net als nu met
003, worden betaald. Het is nog
niet bekend wat het nieuwe, zo
genoemde betaalnummer wordt.
(Van onze correspondent
Gerard Kessels)
ROME De reputatie
van Rome is de laatste
tijd niet op vooruit ge
gaan. Vooral in Neder
land schijnt de indruk
post gevat te hebben dat
de eeuwige stad bijzon
der onveilig is geworden
voor toeristen. De feiten
zijn echter anders: „Wij
kunnen beslist niet zeg
gen dat Rome onveiliger
is dan andere Italiaanse
steden", beklemtoont
W.A. Jansen, hoofd van
het ANWB-kantoor in
Mendrisio.
Vanuit Mendrisio waakt
Jansen over de belangen
van de Nederlandse vakan
tiegangers in Zwitserland
en Italië. „Als ik hier de
dossiers zo eens naloop, kan
ik echt niet beweren dat
Rome onveiliger zou zijn
dan bijvoorbeeld Milaan.
Het is eerder omgekeerd.
Een onveilige stad in Italië
is Napels, maar dat is, ook
in Nederland, al langer be
kend. Wanneer iemand in
Napels bestolen wordt, dan
denk ik wel eens: tja, dat
had je kunnen weten", al
dus Jansen. Hij heeft de
persoonlijke indruk dat het
met de criminaliteit in
Spanje heel wat erger ge
steld is.
Ook het Nederlandse con
sulaat in Rome constateert
geen toename van het aan
tal diefstallen waarvan Ne
derlanders het slachtoffer
zijn geworden. Consul J.
Kappert: „Lang niet alle
diefstallen worden hier na
tuurlijk gemeld, omdat veel
via de reisorganisatie en de
reisverzekering wordt afge
wikkeld. Als ook de pas
poorten en andere docu
menten gestolen zijn, ko
men de mensen hier. Wat
dat betreft moet ik zeggen
dat het aantal meldingen
zeker niet hoger is dan ver
leden jaar". Dat Italië en
Rome en onveiliger zouden
zijn dan andere zuidelijke
vakantielanden, gelooft hij
dan ook niet
De toerist in Rome moet ge
woon aan een paar dingen
denken. In het grote cen
trale station Termini en de
omringende straten zijn al
tijd gauwdieven actief. Veel
toeristen, murw van de
urenlange reis, laten de
aandacht voor hun spullen
in de immense stations
even verslappen en dat kan
fataal zijn. In het hoogsei
zoen is een dief met twee of
drie passen weer onderge
doken in de massa. In
Rome is het verder oppas
sen geblazen voor de be
ruchte „scippatori", die
vanaf de duo van de motor
of scooter handtasjes weg
grissen.
Consul Kappert heeft de in
druk dat het aantal Neder
landse toeristen in Rome
wat afneemt. Italië is te
duur geworden, zo meent
hij. „Italië prijst zichzelf uit
de markt. De hotelprijzen
zijn enorm gestegen. Vroe
ger werd dat nog goedge
maakt door de inflatie. Dan
kregen de toeristen gewoon
meer lires voor hun gulden.
Maar nu is de inflatie fors
gedaald, maar de prijsstij
ging gaat gewoon door".
Het kon niet missen, ook op de eerste dag van de Vierdaagse
moesten er weer veel blaren worden behandeld. Dit meisje doet
het overigens wel héél erg geconcentreerd.
NIJMEGEN Enkele mensen die in een rolstoel deelnamen
aan de Vierdaagse van Nijmegen, zijn gisteren van het parkoers
gehaald. Eén van hen, een Belg, beschikte wel over een start
kaart, omdat hij een beetje kan lopen en de kaart op die manier
jehaald heeft. Het reglement schriift voor, dat alleen degenen
die daadwerkelijk zonder hulpmiddelen met twee benen lopen.
mogen meedoen. Een uitzondering wordt gemaakt voor een
Westduitser, die op één been loopt en al jaren meedoet. De over
gebleven 28.560 deelnemers vertrokken vanochtend voor de
tweede marsdag. De route voert naar Alverna, Wychen (pleis
terplaats), Nifterik, Hernen, Leur en terug naar Nijmegen.
PRINSENBEEK/ANTWERPEN De Belgische Riji
heeft een Rotterdamse snelheidsmaniak na een wilde
volging op de E19 Antwerpen-Breda pas ter hoof
Prinsenbeek klemgereden. Daar haalde de rijkswacht
derlandse politie erbij, waarna de zaken in Breda wet
gehandeld. I
De aangehouden man, die met 190 km/u de Belgisch1
landse grens was gepasseerd, had slechte ervaringen 1
voorkomen voor de Belgische justitie, reden voor hen:
kele verkeersovertredingen naar Nederlands grondgf
racen. Hem wacht zowel in Nederland als in België
hij bij verstek zal worden veroordeeld een proces-i
-1
DEN HAAG/DEN HEL
DER Rijkswaterstaat is
zeer ongerust over de gif
tige lading van de Britse
coaster „Olaf" die verle
den week op ongeveer
tachtig kilometer uit de
kust van Den Helder ver
ging.
De Deense autoriteiten maak
ten pas afgelopen maandag de
exacte samenstelling van de
lading bekend. Daaruit blijkt
dat de „Olaf" geladen was met
3.555 ton niet verpakte poe-
derstof dat veel lood en ijzer
bevat, maar bovendien flinke
hoeveelheden cadmium en ar
seen. „Een samenstelling die
veel schadelijker is dan aan
vankelijk werd gemeld en
waarvan we flink zijn ge
schrokken", zegt woordvoer
der Alblas van rijkswaterstaat.
Volgens de eerste berichten
zou de vrachtvaarder,
derweg was van Dene
naar Engeland, een pot
mig mengsel van vljj
metalen vervoeren. -
Hoewel chemici en gi|
digen de exacte ch
verbindingen tussen
schillende stoffen nog
zoeken, denkt rijkswi
dat „de lading daar be
kan blijven liggen". Dj
inmiddels overleg ges^j
een eventuele bergiij
gens Alblas zijn er rr
aanwijzingen voor eer
lijke milieuramp, maar
lading van de „Olaf" v'
schade aanrichten aaif
stand en de overige f(
flora van de Noordzt
zijn bang dat het gif.
zware metalen zich
ie
daar grote schade zuil
richten".
KLOZ vergelijkt hogere tarieven met aardgasprijzen
UTRECHT De particu
liere ziektekostenverzeke
raars, verenigd in het
KLOZ, vinden het onzin
dat de tarieven van de
huisartsen zouden moeten
worden verhoogd. Vooral
omdat het uitgangspunt
daarvoor is dat particulie
re patiënten gemiddeld
niet 3,5 maar 2,7 keer per
jaar naar de dokter gaan,
waardoor de huisartsen
minder inkomsten heb
ben. Het KLOZ vindt het
juist een goed teken dat
mensen minder van de
gezondheidszorg gebruik
maken. De verzekeraars
noemen het dan ook vol
strekt misplaatst dat de
consument er dan meer
voor moet betalen.
„Dat zou ongeveer hetzelfde
zijn als de verhoging van de
aardgasprijs, toen het gebruik
afnam doordat de mensen hun
huis hadden laten isoleren",
aldus het KLOZ. "Huisarts is
een vrij beroep, zo stellen de
verzekeraars, en wanneer
mensen minder bij de dokter
komen is dat een risico dat
voor rekening van de huisarts
komt.
Tussen de Landelijke Huisart
sen Vereniging (LHV) en de
overheid is begin juni over-
ngekomen dat de pp
re tarieven worden
van 23,70 tot 27 gulc
deel van de verhogiip
doeld als compensatie
verkleining van de n<f
tijk; de praktijkgroottf
het norminkomen woÉ'
seerd. Een ander de^
vloeit voort uit een ad'
de commissie Werne€
boom over de honore»
de huisartsen. De paP
verzekeraars waren nr
afspraak betrokken. a
DEN HAAG Het wor
den weer volle schouw
burgzalen. Het betekent
ook, dat de Haagse
schrijfster Yvonne Keuls
mag verwachten dat ze
weer in het gezicht wordt
gespuugd. Maar als de
(meeste) figuren uit haar
boek „De moeder van
David S." na de televisie
film ook de toneelplan
ken hebben beklommen,
zullen weer tientallen,
misschien honderden,
maar het kunnen er ook
tienduizenden zijn, de
schrijfster bedelven on
der dankbaarheidsbetui
gingen. In de trant van:
„Dat was nou net wat ik
nodig had". In de regie
van Jo Dua gaat „De
moeder van" op 18 sep
tember in het Rotterdam
se theater Zuidplein in
première. Maandag en
dinsdag 3 en 4 november
wordt gespeeld in de
Haagse Koninklijke
Schouwburg; totaal wor
den ruim honderd voor
stellingen gegeven in Ne
derland en België
Als er in Nederland contro
versiële schrijvers leven, dan
is Yvonne Keuls, dat mooie
mens met de witte tanden,
daar één van. Zij haalde de
zaak met de pedofiele rechter
boven water, zij schrijft - to
neel of roman - over het le
ven dat door het rooster van
het fatsoen is gevallen en
daar eigenlijk maar moet blij
ven liggen. Want het klopt
niet met het beeld dat men
behoort te hebben van de
hardwerkende Nederlander
en de nijvere jeugd die scrip-
tie's schrijft over de Derde
Wereld en, zij het met de hak
ken over de sloot, slaagt voor
havo, mavo en meao.
De junk
David S. Half Nederland las
daarover. De jongen die
steeds minder wilde deugen,
omgang had met lieden die
nóg minder deugden, junk
werd en huis en haard en fa
milie in het ongerede schopte.
En hoe het er nu verder mee
moet. Yvonne Keuls schaarde
zich achter alles en iedereen,
maar het meest achter de
moeder van David, die de
meeste slapeloze aan haar
zoon overhield. Uiteindelijk
zal het erop neerkomen, dat
de moeder bloemetjes op tafel
zet en laconiek verklaart de
moeder van een junk te zijn.
Nou en.
„Nou en?" brieste menig moe
der na lezing van het boek.
„Een béétje moeder offert
zich op, laat zich achter het
behang plakken, dondert niet
wat, maar reageert niet zó".
En tegen de schrijfster: „Heb
je kinderen? Ja? Nou, dan zou
juist jij als eerste beter moeten
weten. Wat ben JIJ nou voor
moeder?"
Yvonne Keuls is moeder en
heeft grote kinderen. Zo
groot, dat ze een voor een het
huis verlieten en voor zichzelf
begonnen. Yvonne: „Juist
daardoor weet ik wat het is.
Nee, mijn kinderen zijn niet
in de goot terecht gekomen,
ze zijn in goede harmonie het
huis uit gegaan. Maar ik weet
wel wat het is, om als moeder
afstand van je kinderen te
doen. Ze te laten gaan zonder
S ermee te mogen bemoeien,
at losmakingsproces; o ja,
dat heb ik persoonlijk doorge
maakt en ik weet precies hoe
het voelt. De moeder van Da
vid S. kon ik tóen pas schrij
ven; niet daarvoor".
Beuk
Yvonne Keuls wil wel aan de
vergelijking met de beuke-
Yvonne KeOls,
schrijfster van het
leven dat door het
rooster van het
fatsoen is gevallen.
boom: een boom die in de
herfst beukenootjes verliest,
mooie volle en voze. Maar de
beuk moet de nootjes loslaten,
zoals een moeder naar kinde
ren. Yvonne: „In wezen doet
het er niet toe wat voor kin
deren, ze zal ze hoe dan ook
los moeten laten. Ook als dat
kind een junk is geworden".
„De moeder van David S."
verscheen in 1980 als boek; in
1982 werd het werk als televi
siefilm uitgezonden en in het
zelfde jaar ging het in een to
neelversie door België. Ivon-
ne: „Maar ik was er niet te
vreden over. O ja, het had
voldoende succes, maar ik
was toch niet tevreden. Er
was iets mee. Toen zette ik
me aan een tweede versie en
die is nu goed. Ook dank zij
de regie van Jo Dua.
Ik heb er bijvoorbeeld de fi
guur van Kees de sociaal wer
ker uitgehaald, die komt in
het toneelstuk niet meer voor.
Zijn rol wordt overgenomen
door het publiek. Dat kan
heel goed. Als die moeder
over het toneel stumpert, de
ene stommiteit na de andere
uithaalt, reageert het publiek
precies zoals Kees dat deed.
Stommeling, denkt het pu
bliek. Stom wijf, je moet...je
moet... Maar de moeder op het
toneel hoeft niet naar het pu
bliek te luisteren, omdat ze
ook niet naar Kees luisterde.
Kees kon er dus uit. Maar het
publiek vreet zichzelf op en
daar komt dan die spanning
van, omdat het publiek de si
tuatie op het toneel wel. zii
het in het kleinere, herkent.'
Cast
Voor het toneelstuk heeft
Keuls een prima cast kunnen
samenstellen. De moeder van
David wordt gespeeld door
Marijke Merckens, Dore Smit
wordt „de andere moeder";
Bart Romer, zoon van Piet
wordt David, Ferd Hugas de
vader en Adriaan Adriaanse
de andere vader, Tom. Boven
dien speelt een groot aantal
jeugdige acteurs mee.
Yvonne Keuls houdt er reke
ning mee, dat dit toneelstuk
even bloedig wordt gevolgd
als „Jan Rap dat in alle lan
den van Europa is gespeeld,
vele malen is vertaald en
waarvan het boek een onge
woon hoge oplage bereikte, in
evenzovele talen.
Yvonne: „Ik ben schrijver.
Dat ik met verslaafden heb
gewerkt doet er niet zo veel
toe, al heb ik daar wel het on
derwerp aan ontleend voor
De moeder van. En als toneel
schrijver heb ik het onder
werp weer anders aangepakt.
Je kunt het vergelijken met
een lucifersdoosje, dat je op
verschillende manier kunt be
kijken, van boven, van voren,
het is steeds anders. Op het
toneel zijn acht mensen druk
doende en ik laat het aan het
publiek over, wat ze interes
sant vinden; ik kies niet voor
ze. Als ik na afloop met de
mensen praat, hebben ze alle
maal een ander verhaal te
vertellen; ieder pikt eruit, wat
voor hen van belang is. En
niet een béétje ander verhaal,
een totaal ander. De een heeft
geweldig gelachen, de ander
neeft gehuild. Je kunt niet
zeggen dat ik één rode lijn
aanhoud en er voor de rest
bijrollen zijn; als ik acht men
sen op het toneel heb staan,
dan zijn er acht hoofdrollen,
acht keer een mens met een
proces achter zich. Tijdens het
toneelstuk weet niemand hoe
het zal aflopen, maar aan het
eind van het stuk heeft ieder
een zijn proces afgemaakt; als
ik affiniteit voel met de ene
moeder, dan zal ik die ene
moeder meer volgen dan de
andere, die een ander leven
meeneemt. Eigenlijk beseft ie
dereen na het toneelstuk, dat
hij of zij slechts verantwoor
delijk is voor het eigen doen
en laten.
Een probleem
Maar ik wil niet belerend zijn,
men moet er zelf uithalen wat
men wil. Je kunt niet zeggen:
er is een verslaafde. Er komt
een probleem binnen dat ge
zin en dat probleem kan van
alles zijn; alleen is dat pro
bleem in dit toneelstuk een
n. Laat ik
praat met
mensen of ik krijg brieven,
waarin men zegt: ik heb dan
wel geen verslaafd kind, maar
in ons gezin speelt precies
hetzelfde en wat blijkt dan,
dat dat kind een uitzonde
ringsgeval binnen dat gezin
heeft gecreëerd. Dat kan een
verslaafd kind zijn, maar ook
een chronisch zieke, die zijn
ouders tot knechtje heeft ge
bombardeerd en in de tang
heeft. De omgeving wordt
bang voor dat kind. Maar het
blijft gaan om een uitzonde
ringspositie en dat heb ik dui
delijk gemaakt door middel
van een verslaafde. Als ik in
een ziekenhuis had gewerkt,
had ik vermoedelijk een chro
nisch zieke gebruikt.
Maar denk niet dat ik met
een formule werk. Ik werk
met wat me gevormd heeft,
tot het moment waarop in ga
schrijven. Als ik dan een pro
bleem wil behandelen, dan
zet ik er een vrouw bij en dan
zie ik wel hoe het eindigt. En
dat einde staat te voren nooit
vast; dat maakt het nou zo
spannend."
Conclusie
In het geval van De moeder
van David S. komt de moeder
tot deze conclusie, als ze een
voudig zegt: „Ik kan niet uit
je leven stappen, ik ben er,
maar ik weet nu dat mijn
zoon een junk is. Sorry David,
maar je moet opstappen".
Ogenschijnlijk staat ze dan al
leen op het toneel, als David
opstaat en gaat Ogenschijn
lijk. Maar het publiek voelt
dan heel goed aan, hoe ze zich
voelt. En daarmee heb ik dan
mijn doel bereikt".
FRITS BROMBERG
bioscopen
ALPHEN AAN DEN RIJN EURO
CINEMA I (Van Boetzelaerstraat 6.
tel. 01720-20800): Police academy
in (al): 14.00, 18.30. 21.00. EU
ROCINEMA II: Police Academy III
(al); 14.00. 18.30, 21.00. EURO
CINEMA III: Jewel of the Nile (al);
13.45. 18.45. 21.15. EUROCINEMA
IV: Cobra (16); 13.45. 18.45, 21.15.
KINDERVOORSTELLINGEN
EUROCINEMA IV: Peter Pan (al);
14.00.
tel. 071-121239): Police
III (al); 14 30. 19.00. 21.15. LIDÓ
en STUDIO (Steenstraat 39. tel.
124130): Cobra (16); After hour*
(al); House (16); Jewel of the Nile
(al); E.T. (al); 14.30, 19.00, 21.15.
e TRIANON (Breestraat 31, tel.
123875): Coca Cola Kid (16);
14.30. 19.00, 21.15. REX (Haar
lemmerstraat 52. tel. 071-125414);
Meisjes van Manhattan (16); 14.15,
16.30. 19.00, 21.30.
NOORDWIJK LIDO THEATER
(Pr. Bernhardstraat 56. tel. 01719-
12800): Absolute beginners (12);
ma. di. 19.00. Tiroler slipjes (16);
ma. di. 21.15.
19.00. 21.00.
Brewsters millions (16); tijden zie
City I. e CITY THEATER III: The
Protector (12); tijden zie City I.
e CITY THEATER IV: Drie Tiroler*
in zwoel Bangkok (16); 19.00,
21.15.
KINDERVOORSTELLINGEN
LIDO: Donald Duck in het wild*
westen (al); di. wo. 15.00.
CITY: Donald Ducka verjaar-
spartijtje (al); 14.45.
VOORSCHOTEN GREENWAY (tel.
01717-4354): A view to a kill (12);
dag. 15.45. Pyramid of fear (al);
dag. 19.00. A American Ninja (16);
dag. 21.15.
WASSENAAR ASTRA (tel.
01751-13269): wo. 14.00. Runna-
way train (12); 20.00.
ZOETERMEER PROMENA1^
3 Cobra (al); wo. 20.00.
19.00, 21.30. ma. dl. wo. 1P
lice academy 3 (al); wo. 2L
di. 19.00. 21.30. ma. di.
14.00. Peter Pan; 14.00. 1
DEN HAAGe ASTA 1 (Sp*.
463500): Police ecaderm,
14.00. 19.00. 21.30.
(Spui 27. tel. 463500): The-
the Nil* (al); 14.00, 18.4L
ASTA 3: Pretty in pi
14.00, 19.00. 21.30. BAE
(naast Centraal Statidl
471656): E.T. (al); 14.00
21.30. BABYLON 2: Out
ca (al); 14.00, 20.15. Bl
3: Romancing the stone (a
21.30. CINEAC 1 (BuitöJ
tel. 630637). Stallone ii.
(16); 13.15. 16.00. 18.4r
CINEAC 2: D.A.R.YA. (aP
16.00, 18.45. 21.30. Cl|w
Runaway train (12); 18.4|d
EUROCINEMA (Leyweg5
667066): Police academ)
14.00. 19.00, 21.30. ME
LE 1 (Carnegielaan. tel. {e
Short circuit (al); 13.15
18.45. 21.30. METROfc
Maxi* (al); 13.15, 16.0W
21.30. e METROPOLE 3: Ui
der (16); 18.45, 21.30. iii
POLE 4: Gandhi (al); ma. Ill
(16); di. The Glenn Mill^
(al); wo. dag. 13.15, 16.0tn
21.30. ma. 14.00. 20.00d«
TROPOLE 5: Ginger A Irn
13.15, 16.00, 18.45. 21.30W
ON 1 (Herengracht 13, tel.al
Stallone is Cobra (16)
18.45, 21.30. e ODEON S
sort (16y. 13.45,
ODEON 3: The
13.45. 18.45, 21.30!
Back to the future
18.45. 21.30. LE PA!
tingstraat 12b. tel.
jes di* op d* r
12.00 tot 22.30.
Hard core (18); 12.15
LE PARIS 3:
12.30 tot 23.00.
HUIS (Denneweg 56. tel. n
Zaal 1: Abel; 19.30. 21.4'
Death in Venice; 19.15. 2
3: Films of the
wrong man; ma. Deadlin
di. The line up; wo.
21.45.
KINDERVODRSTELLINGB:
BABYLON 1: E.T.; 14.0j
BYLON 3: De troets
14.00. CINEAC 3:
13.15. 16.00. EURO
Police academy III; 14.0
21.30. METROPOLE 3:1
ke revue van
13.15. 16.00.
DEN HAAG Op grond van ervaringen in het Brf
seum in Londen verwacht de Utrechtse hoogleraar!
stra ook in Nederlandse musea veel namaaksels tl
onder de keramische en bronzen voorwerpen, rj
denkt, dat als alle voorwerpen die nu met de vinjfo,
mond van bewondering worden bekeken, deskundit f
onderzocht, er nogal wat nep wordt aangetroffen.
delijk één op vijf". Maar museum-directies sprekenf*
deeltelijk tegen. „Dat zal bij ons wel meevallen", zjki
„Bovendien is dat onderzoek te duur, te tijdroveneu
praktisch, omdat van alle voorwerpen een stukje nr
den afgebroken. En dat willen we natuurlijk lieverlp
