Solidariteit, niet zending staat voorop
Nederlandse kerken moeten
hand in eigen boezem steken"
aan tafel
kerk
wereld
Moslim-rebellen eisen losgeld
beroepingen
£cutóc6oUACU
Schatkist en oliecrisis 1
weer
ACHTERGROND
£aidóe.<3owtctnt
WOENSDAG 16 JULI 1986PA
Wereldraad van Kerken voor hulp aan AIDS-patiënten
De Wereldraad van Kerken heeft de lid-Kerken aangespoord
toch vooral het verschijnsel van de immuniteitsziekte AIDS
niet links te laten liggen en niet toe te laten, dat mensen die
hierdoor zijn getroffen ergens worden gedicrimineerd, om het
even of dat op het werk. op school of in de verpleging gebeurt.
Naar secretaris-generaal dr. Emilio Castro schrijft betekent de
sociale isolering van AIDS-patiënten een uitdaging voor de
Kerken, die vóór alles dienen te voorkomen dat de ziekte als
een „goddelijke straf op de zonde" wordt gezien. De bijzondere
verplichting van de Kerken ten opzichte van deze patiënten
vloeit, aldus de brief, voort uit de plicht van alle christenen
solidair te zijn met alle lijdende mensen.
Rivera y Damas spreekt met oppositie
De aartsbisschop van El Salvador. Arturo Rivera y Damas, en
Guillermo Ungo van de guerrillabeweging FDR hebben in Co
lombia gesproken over de mogelijkheden van een dialoog tus
sen de christen-democratische Salvadoraanse regering en het
verzet. De vice-voorzitter van de FDR, Ruben Zamora, ver
klaarde maandag in San Salvador dat Ungo de aartsbisschop,
die optreedt als bemiddelaar, heeft gewezen op de noodzaak
van een nieuwe gespreksronde tussen de partijen in het Salva
doraanse conflict. De christendemocratische president van El
Salvador, José Napoleon Duarte, had eerder opgeroepen tot
een nieuwe dialoog met de FDR en de guerrillaorganisatie het
Nationale Bevrijdingsfront Farabundo Marti (FMLN), die eind
juli of augustus zou kunnen beginnen.
Vrouwen past het te
treuren,
mannen te gedenken.
EVANGELIST PALAU BOOS OP PROF. VERKUYL:
De Argentijn Luis Palau,
die ook wel de Billy
Graham van Zuid-Ame-
rika wordt genoemd, is
boos op het verwijt dat
evangelisten zich te wei
nig met sociale recht
vaardigheid zouden bezig
houden. Prof. J. Ver-
kuyl. oud-hoogleraar
zendingswetenschappen
aan de Vrije universiteit
van Amsterdam, had dat
maandag op de Holland
dag gezegd van het inter
nationale evangelisten-
congres in Amsterdam.
Volgens de Argentijn moeten
de Nederlandse kerken de
hand in eigen boezem steken.
De positieve ontwikkelingen
op sociaal en economisch ter
rein en op het gebied van de
mensenrechten in Zuid-Ame-
rika zijn volgens hem juist
het gevolg van evangeliever
kondiging. „Het is gemakke
lijk om te zeggen wat er aan
de andere kant van de we
reld niet in orde is", zei hij.
„De Nederlandse kerken
kunnen zich beter bezorgd
maken over de cynische
jeugd en het sex- en drugs
probleem in eigen land."
Palau meent overigens dat er
in Europa geen plaats meer is
voor massa-evangelisatie
campagnes. „Men ziet derge
lijke campagnes hier als een
Amerikaans circus". In 1985
hield Palau een campagne in
Nederland. Er werd toen on
der andere aan meegewerkt
door de bekende popzanger
Cliff Richard. Voorlopig
denkt Palau niet terug te
kunnen komen. „Ik denk dat
ik een nieuwe uitnodiging
niet meer voor mijn dood
mag meemaken", zei hij.
Repressailles
Er mag niet overal worden
gefotografeerd in work-shops
die worden gehouden tijdens
inge 1 istencongres.
I-Afrikaanse pre-
pre-
pre-
saillemaatregelen van hun
regering. Hoewel er in de
Zuidafrikaanse delegatie
blanken en zwarten zitting
hebben, vertelde een zwarte
Zuidafrikaanse evangelist
nog steeds angst te hebben.
„Ik ben bang voor represail
lemaatregelen van mijn rege
ring. Door de noodwet kan ik
niet zeggen wat ik wil".
Ook binnen de Oosteuropese
gelederen is men voorzichtig
met het doen van uitspraken.
De Russische evangelist Ser
gei Nikolaev adviseerde zijn
collega-evangelisten zich niet
bezig te houden met het ver
anderen van het marxistische
systeem. „We moeten een
praktische dialoog hebben."
De gemiddelde leeftijd van
de ongeveer 8000 deelnemen
de evangelisten is 31 jaar. Ni
kolaev zei in dat verband dat
zijn mede-evangelisten niet
alleen maar moeten kijken
hoe groot Billy Graham wel
is. „Graham had een visie
voor zijn generatie, wij moe
ten de visie hebben voor de
onze". Hij noemde Billy Gra
ham toen hij naar Oost-Euro
pa reisde een ambassadeur
van de vrede.
De ongeveer 8.000 collega
evangelisten werden opge
roepen zich in te zetten voor
350 vertaalsets die sinds kort
niet meer zijn gesignaleerd in
het RAI-complex. De evan
gelisten, waarvan het meren
deel uit de derde wereld af
komstig is, werd verder te
verstaan gegeven het bij de
maaltijden wat rustiger aan
te doen. „U komt heus wel
aan de beurt", werd er ge
zegd. Maandag waren bij der
gelijke ongeregeldheden en
kele mensen licht gewond
geraakt De evangelisten
kunnen trouwens rekenen op
medische begeleiding. Er is
bij de RAI een speciale kli
niek ingericht. Een mede
werkster meldde 500 mensen
te hebben behandeld met
keelklachten of hoofdpijn.
De moslim-rebellen, die een
Amerikaanse zendeling en
tien Filippijnse nonnen heb
ben ontvoerd, eisen een los
geld van 2 miljoen pesos (bij
na 250.000 gulden) en zelfbe
stuur voor de moslims op de
zuidelijke Filippijnen. Presi
dent Corazon Aquino heeft
de eisen gisteren van de
hand gewezen.
De regering laat zich niet
chanteren en evenmin zal zij
een beleid van toegevend
heid voeren jegens ontvoer
ders. die de tolerante hou
ding van het leger misbrui
ken, zei Aquino. Zij noemde
de ontvoering een onderdeel
van het probleem van krijgs
heerschap en banditisme op
het eiland Mindanao en zei:
Benedictijn opvolger
kardinaal König
Binnenkort is de benoeming te verwachten van de 67-jarige
Benedictijn dr. Hermann Groer tot aartsbisschop van Wenen
als opvolger van kardinaal Franz König, die op 16 september
1985 op grond van zijn gevorderde leeftijd met emeritaat ging.
Pater Groer is thans leider van de bedevaarten naar Maria
Roggendorf in Oostenrijk. Hij heeft zich veel moeite gegeven
deze bedevaart nieuw leven in te blazen. Krachtens het con
cordaat met Rome moest de naam van de opvolger, die door
een indiscretie voortijdig openbaar is geworden, worden voor
gelegd aan de Oostenrijkse ministerraad. Deze heeft daar
dinsdag geen bedenkingen tegen geopperd.
Nu is de beurt aan het leger
om doortastend op te treden
en het probleem voor eens en
voor al op te lossen.
In een boodschap van de ont
voerders werd gesteld dat de
Amerikaanse zendeling Bri
an Lawrence is ontvoerd om
dat de regering niet heeft
voldaan aan de voorwaarden
voor de vrijlating van de
Franse priester Michel Gi-
gord, die drie weken lang
door een groep moslims was
vastgehouden.
Lawrence werd zaterdag
door een groep van 20 gewa
pende personen uit zijn huis
in Marawi ontvoerd. Daags
tevoren waren 10 zusters
karmelietessen uit hun kloos
ter aan de rand van de over
wegend mohammedaanse
stad ontvoerd.
De namen van de ontvoer
ders zijn bij de Filipijnse au
toriteiten bekend. Zij zouden
de ontvoering van de zende
ling en de nonnen uit zuiver
persoonlijke motieven op
touw hebben gezet. Een van
hen wil namelijk zijn betrek
king terug aan de universi
teit waaruit hij was ontsla
gen.
Slaag voor
preek
Een rechter te Duayew-
Nkwanta in Ghana heeft
een 27-jarige boer ver
oordeeld tot vier jaar ge
vangenisstraf wegens het
mishandelen van een Je
hova's getuige die hem
het evangelie kwam
brengen. Ter rechtzitting
bleek, dat boer Kofi Ake-
se-Asare. die zich abso
luut niet schuldig voelde,
voor zijn hut had geze
ten, bezig met het fijn
stampen van broodwor
tel. Jehova's getuige Sa
muel Ansu deed juist met
enkele medegelovigen
zijn ronde en sprak Ake-
se aan. Deze verzocht
hem het bijbelwoord „Hij
die niet werkt zal ook
niet eten" te verklaren.
Ansu zette zich neer en
sloeg de Schrift open.
waarop Akese uithaalde
met zijn stamper en hem
een oplawaai verkocht.
De Jehova 's getuige zeeg
bloedend neer en verloor
het bewustzijn. Pas in het
ziekenhuis slaagde men
erin hem weer bij kennis
te brengen.
Als verontschuldiging
bracht boer Akese naar
voren, dat Ansu nogal
vochtig sprak zodat diens
speeksel in zijn fufu
fijngewreven broodwor
tel) was beland. Daarom
had hij geprobeerd de
bijbel van Ansu's schoot
te schoppen.
De deelnemers aan het inter
nationale congres van de
Amerikaanse evangelist Billy
Graham zouden elkaar niet
kunnen verstaan zonder het
gebruik van moderne vertaal
apparatuur. Niettemin blijken
er nu al een groot aantal sets
zoek te zijn.
Gehandicapten
kunnen toch
naar Lunteren
Door de brand eind die eind
vorige week een groot deel
van het conferentieoord 'de
Blije Werelt' van de Gerefor
meerde Kerken in Lunteren
in de as legde, kunnen ruim
duizend zieken en bejaarden
niet naar Lunteren komen.
Inmiddels zijn er vervangen
de vakanties geregeld. Zes
honderd gehandicapten die
voor vakantie in Lunteren
stonden ingeschreven kun
nen wel komen. Door de
brand is nog slechts de vleu
gel voor de gehandicapten
volledig te benutten. Vanaf
26 juli wordt dit deel van de
Bliie Werelt weer openge
steld. Voor de overige vakan
tiegangers is vervangende ac-
comodatie gevonden in va
kantieoorden en hotels in
Heerlen, Nunspeet, Drieber
gen, Epe, Beekbergen, Eg-
mond aan zee en het Drentse
Kibbelveen. De extra kosten
die dit met zich meebrengt
zal worden opgebracht door
de recreatiestichting van de
Gereformeerde Kerken in
Nederland. Het binnenlands
diaconaat van de kerk heeft
inmiddels goedkeuring ver
leend voor de extra uitgaven.
Nederlandse Hervormde Kerk
Aangenomen naar Asperen O. Ver
boom te Oaarle. Toegelaten tot
evangeliebediening P.F. Bouter,
Bosch 19, Papendrecht. Toegelaten
tot evangeliebediening en beroep
baar: mw. C.J. Furnee, Comriekade
19. Woubrugge; M.A. Kuyt, Kapel
straat 5. Lisse; J.J. Verhaar. Kerk
buurt 135, Sliedrecht.
Gereformeerde Kerken Vrijge
maakt
Aangenomen naar Zevenbergen
A.H. van der Velden, kandidaat te
Kampen, die bedankte voor Creil
i.c.m. met Nagele.
ISRAEL-PREDIKANT HAAGSMA:
„Het is sterk overdreven
te zeggen dat Nederland
se predikanten die in Is
raël gewerkt hebben de
aansluiting met het moe
derland verliezen. Welis
waar zijn verschillende
predikanten die uit Is
rael terugkeerden op bij
zondere posten gekomen,
maar dat komt omdat de
bezinning op Israël nog
zozeer in de startblokken
staat.
Toen Simon Schoon terug
kwam uit Nes Ammim was
er nu eenmaal een vacature
voor de bijzondere functie
van predikant voor het werk
van Kerk en Israël". Domi
nee Sjoerd Haagsma gaat
voor de gereformeerde ker
ken naar Israel, maar is niet
bang van Nederland te ver-
vreemdem.
Ds. Haagsma vertelt in zijn
tijdelijke onderkomen in het
Friese Veenwouden wat hij
vindt over de Israël-berich-
ten rond de kerken die de
laatste weken de kranteko
lommen hebben gevuld. Zijn
mening is van belang, omdat
hij vanaf 1 november zelf ge
reformeerd predikant wordt
in Nes Ammim, de christelij-
Ds. Haagsma vertrekt samen met zijn vrouw, die Israëlische is, naar Israël.
ke kibboets in het noorden
van Israël. In Nes Ammin
probeert men dienstbaar aan
wezig te zijn in de Israëlische
samenleving, niet om zen
ding te bedrijven, maar uit
solidariteit.
Nederlands predikant te zijn
in Nes Ammin is een weinig
begerenswaardige positie, als
men de hervormde afgevaar
digde in Israël, ds. G. H. Co-
hen Stuart, mag geloven. Die
wees er onlangs nog op dat
de afstand tussen Israël en
Nederland theologisch gezien
nog met geen Boeing te be
vliegen is. Uitgezonden pre
dikanten die terugkeren naar
het moederland worden daar
het slachtoffer van. Ze heb
ben er vaak moeite mee de
kerkelijke draad op te pak
ken. Volgens ds. Haagsma
valt dat allemaal wel mee.
De problemen ontstaan door
de Nederlandse neiging tot
polarisatie. Aan de ene kant
staan de mensen die de dia
loog met Israël willen voe
ren, aan de andere kant staan
zij, die terug willen grijpen
op de traditionele evangelie
verkondiging.
Haagsma heeft geleerd een
eigen weg te zoeken in de
binnenlandse meningsver
schillen. Na zijn studie in
Kampen, werkte hij vijf ja
ren in Indonesië als zen
dingspredikant op Noord-Su-
matra. Hij maakte er diep
gaand kennis met de Islam
en had een goede relatie met
de volgelingen van Moham
med. Er was in Pematang Si-
antar intensieve samenwer
king tussen christenen en
moslims.
Haagsma vertelt dat de Indo
nesische regering besloot paal
en perk te stellen aan de
overbevolking op Java. Min
der fortuinlijke Javanen
werd „gevraagd" te verhui
zen, bijvoorbeeld naar
Noord-Sumatra, het terrein
van de Nederlandse zen
dingspredikant. De overheid
bood de landverhuizers in
ruil een huis, twee hectare
land en voedsel. Ze zouden
zich na een jaar zelf moeten
kunnen redden. Maar die pa
pieren plannen waren gedul
diger dan de praktijk. Van
zelfstandigheid was na een
jaar nog allerminst sprake.
De kerk zag de nood en
sprong er op in. Ze gaf niet
alleen christenen pootgoed
en kleinvee, maar ook de Is
lamieten werden in de bede
ling bedacht. „De imam
moest wel even slikken. Hij
dacht dat het om een verkap
te bekeringsmaatregel ging.
Later zag hij in dat liefde
zonder bijbedoelingen kan
bestaan. En de dialoog bloei
de als vanzelf op vanuit de
solidariteit van christenen
met islamieten. Dat was ei
genlijk nog het mooiste," al
dus Haagsma.
Haagsma ziet zijn Indonesi
sche jaren als een belangrijke
basis voor het werk in Nes
Ammim. „Ik ben er enorm
van onder de indruk geraakt
hoe een arme kerk als die
van Pematang Siantar
dienstbaar weet te zijn aan
anderen. Daarbinnen komt je
eigen identiteit best ter spra
ke. Maar dan op een manier
dat de ander zich niet ge
kwetst zal voelen. En dat is
de fout die in het verleden
ten opzichte van Israël is ge
maakt. Men vergat de solida
riteit en ging zonder meer tot
zending over". Haagsma blijft
vijf jaar in Nes Ammim.
0,5 tot 1 kg aardappelen;
2 dl water, 20 g gries meel,
nessence.
Runderlapje met andijvie en aardappelen
luchtige citroen vla
Als u met zijn tweeën bent dan heeft u nodig: 200 gsuka-
delap, 30 g margarine, zout, ui, peper, basilicum, laurier
blad, 1 rijpe tomaat;
750 g andijvie, zout, 10 g maizena, 0,5 dl melk, 5 g marga
rine, nootmuskaat;
Bak de sukadelap bruin in hete margarine, leg het deksel
schuin op de pan, temper het vuur en schenk zo veel lauw
water op het deksel dat het erge bruisen van het vet minder
gaat worden. Voeg zout, grofgesneden ui, peper, basilicum,
laurierblad en de in vieren gesneden tomaat toe. Stoof het
vlees op een kleine pit mals in ongeveer twee uren. Zeef de
jus.
Spoel de struiken andijvie zo schoon mogelijk, snijd ze in re
pen van twee a drie centimeter en was de groente tot het
laatste spoelwater geen zand meer bevat. (Laat gesneden an
dijvie niet in het water staan, ze verliest anders veel voe
dingsstoffen!). Zet de uitgelekte andijvie op met het aanhan-
g suiker, 1 citroen, citroe- gende water, laat haar slinken en vervolgens gaar koken in
vijftien minuten. Giet het kooknat zo goed mogelijk van de
groente, bewaar het nog even. Schenk een papje van maize
na en melk bij de andijvie en laat haar al roerende nog een
minuut koken. Voeg zo nodig wat kooknat toe en doe er zout
en margarine bij. Strooi er nootmuskaat over.
Breng het water aan de kook, strooi er al roerende de gries-
meel met suiker in en laat alles vijf minuten zacht koken.
Doe de hete massa in een kom, voeg citroensap en iets essen
ce toe en klop (met de mixer) de vla schuimig. Stop met het
kloppen als de vla koud is, doe er eventueel wat extra bas
terdsuiker bij.
JEANNE
ZOALS elk jaar overtreft ook deze zomer het aan'
ruwe olie de vraag, zodat de prijs onder druk staat. (J
lijk duurt dat niet lang, omdat de voorraden vóór d«
moeten worden aangevuld. Door de lage prijs van di
maanden heeft de handel daarop evenwel een voors
nomen: alle opslagruimte in Europa en de VS zit bal
Binnen de OPEC. de organisatie van olie producei
exporterende landen, is het niet gelukt produktieal
te maken om een redelijk prijspeil te handhaven. Dj
is volledig in de war en de crisis gaat naar een cliit
eind van de prijsdalingen is nog niet in zicht. i
EeNS maakten de OPEC-landen de dienst uit. Zei
voor hun produkt vragen wat ze wilden en deden dar
1973 verhoogden ze hun prijzen met honderden prl
Dat was de eerste oliecrisis: „Het wordt nooit meer i
was", zei Joop den Uyl. De tijden zijn evenwel veranl
rijke geïndustrialiseerde landen, die de meeste ene
bruiken, namen tegenmaatregelen. De winning van.
vroeger niet rendabele velden nam een grote omvanj
Engeland en Noorwegen werden concurrenten i
OPEC. Bovendien nam door de economische recess,
als door allerlei maatregelen om zuiniger om te sprinf
energie, de vraag af. De oliesjeiks kwamen in grote
Zo is het beeld op dit moment. Vorige maand
OPEC vergeefs de zoveelste poging een vergelijk te:
Enkele lidstaten weigeren echter hun oliekranen ged
dicht te draaien teneinde zo de prijs op peil te hoi^
concurrentieslag binnen de OPEC dreigt nu desastrj
volgen te krijgen. De landen met de grootste voorrad»
bodem produceren maximaal en verkopen tegen di^
zen. Op de oliemarkt in Rotterdam verluidt, dat de
van twee tankers die onderweg zijn uit Saoedi-Arabi»
kocht voor niet veel meer dan vijf dollar per vat, terj
enkele jaren geleden het zesvoudige werd betaald.
Op het eerste gezicht lijkt het mooi, goedkope olie.1
aan de benzinepomp zal nog lager worden en de gast
onderhand ruim twintig cent omlaag moeten. Maar e.
die de gasprijs keldert kost onze schatkist jaarlijks i
zestig miljoen gulden, zodat de nadelige gevolgen v
land niet kunnen uitblijven. Terwijl de concurrereif
den profiteren van de goedkope energie, moet onze I
lijdzaam toezien hoe de aardgas-inkomsten voor de s
schrikbarend dalen. Buitenlandse afnemers verleng
contracten niet en op de binnenlandse markt levert
veel minder op. 1
i i
De voordelen van de lagere prijzen, bijvoorbeeld
industrie, wegen niet op tegen de nadelen. Zonder di
maatregelen, die het kabinet gisteren heeft getroffen'
bodem wegvallen uit het nog slechts een week oude-
akkoord, zo had minister Ruding al zien aankome^
zijn toedoen zijn allerlei veiligheidsmaatregelen in
koord ingebouwd om te voorkomen dat de gasopbre^
meer tegenvalt. De gebeurtenissen van de laatsUl
maakten het onvermijdelijk dat de nieuwe ploeg
bers aan de rem trok. De pijn van de nationale vei'
die het gevolg is van de waardedaling van onze bode
ten, moet door alle energiegebruikers in eigen land
gedeeld. Goedkope olie is voor Nederland nu eenm
slechte zaak. Zoals de zaken er nu voor staan mogem
blij zijn, dat in januari een kleine prijsverlaging voor^
mogelijk is. 1
Enkele buien
DE BILT (KNMI) Met naar
west of noordwest draaiende
wind, wordt morgen in de loop
van de morgen koelere lucht
vanaf de Noordzee naar ons
land gevoerd. Het binnendrin
gen van deze lucht gaat ge
paard met veel bewolking en
enkele regen- of onweersbui
en. De maximumtemperatuur
wordt morgen met ongeveer
22 graden aanzienlijk lager
dan vandaag. Morgen klaart
het in de loop van de middag
en avond van het westen uit
weer op. De rest van de week
blijft het koel weer met zonni
ge perioden.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen, geldig
voor vrijdag en zaterdag:
Zuid-Scandinavië: Half tot
zwaar bewolkt en tijdelijk re
gen. Middagtemperatuur 15 tot
20 graden, op donderdagmid
dag in zuid-Zweden en zuid-
oost-Noorwegen echter vrij
zonnig bij een middagtempera
tuur van ongeveer 25 graden,
gevolgd door enkele buien.
Britse eilandenDonderdag in
oost-Engeland en Schotland
veel bewolking en vooral in
het noorden regen, overigens
zonnige perioden. Middagtem
peratuur van 15 graden in het
noorden tot 20 graden in het
zuiden.
Denemarken en noord-Duits-
land: Op donderdag vooral
meer naar het oosten vrij zon
nig, vanuit het westen enkele
buien. Op vrijdag half tot
zwaar bewolkt en nu en dan
regen. Middagtemperatuur op
donderdag 20 tot 27 graden, op
vrijdag vooral in Duitsland
koeler.
Benelux, noord- en west-
Frankrijk: Op donderdag wis
selend bewolkt en vo<
dinwaarts plaatselijk
Op vrijdag meer zon i
Middagtemperatuur 1
graden.
i
Zuidoost-Frankrijk q
Duitsland: Op donde
kele regen- of onwej
op vrijdag vanuit ha
meer zon. Middagtem
op donderdag 23 tot 2fc
op vrijdag enige afko*
3
Spanje en Portugal: Ij|
reneeën enkele onwej
langs de Spaanse r*
wolkenvelden, elder%
Middagtemperatuur
graden bij de noordk*
a 36 graden in miq
zuid-Spanje en zuid-P]
Vlissingen onbew.
Zd Limburg onbew.
Aberdeen regen
Athene onbew.
h i
Malta
Moskou
Munchen
