finale
"•I
l
eekpuzzel door dr. Pluizer
Nr.27
Lettergroepenpuzzel
-""I
u
V
1
dZ
n
WETENSCHAPPEN
DAMMEN door drs.W.i
e U li
m m m m m
u I
BRIDGEN,
SCHAKEN
POSTZEGELS
CcidócSouAdtit
ZATERDAG 12 JULI 1986
oplossing vorige puzzel
an-e prijswinnaars van puzzel nr. 26 zijn:
v.d. Kooy, Hansenstraat 79, Leiden.
Zandbergen-van Wetten, Rijnegom-
17, 2382 XA Zoeterwoude.
te-,
ienp prijzen worden binnen drie weken
dear cheque toegestuurd.
iels
eIebplossingen onder vermelding van
iadt>uzzel nr. 27 moeten uiterlijk
in bezit zijn van:
In elk vakje dienen twee letters te worden ge
plaatst, waardoor woorden van navolgende bete
kenis verkregen kunnen worden:
HORIZONTAAL:
1. Japanse dienster.
3. Flauwe kost.
5. Opmerkzaam.
7. Zwaard wal vis.
9. Graansoort.
10. Godsdienstig
bouwwerk.
12. Evenmens.
13. Verkoping van
goederen voor een
bepaaald doel.
15. Beproeving.
17. Open plaats in een
bos.
18. Lang smal stuk.
19. Weerklank.
20. Doorloop binnen'
een gebouw.
22. Zuiver, schoon.
24. Stad in
Zwitserland.
26. Voegzaam.
28. Partyblad.
30. Huisdier.
32. Pas.
33. Vadsig persoon.
35. Lid van verdienste.
36. Tak van sport.
In welk(e) antwoord(en)
„RA" voor?
VERTICAAL:
1. Officieel
bewijsschrift.
2. Gevoel van diepe
afkeer.
3. Smal, handvormig
weefsel.
4. Luistervink.
6. Afstammeling (fig.).
8. Strijd.
9. Opening in een
visnet.
11Italiaans eiland.
12. Vervelend.
14. Geneesmiddel.
16. Gewonden bundel.
17. Stad in Pakistan.
20. Beroep.
21. Taaie lekkernij.
23. Hoofdstad van
Indiana (VS).
24. Zin, trek.
25. Europeaan.
27. Slip v.e. jas.
29. Genodigde.
31Gat in de grond.
33. Hardop.
34. Hoofddeel v.e.
toneelstuk.
komt de lettergroep
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
De lettergroep „RA" komt voor in
en
Naam
Adres
PostcodeWoonplaats..
Grootscheeps onderzoek
verband voeding-kanker
In september krijgen 350.000 mensen
tussen de 55 en 70 jaar in 205 gemeen
ten vragenlijsten toegestuurd over hun
voedingsgewoonten in '85. Dat gebeurt
in het kader van een onderzoek naar het
verband tussen voedingsgewoonten en
kanker van de afdeling epidemiologie
van de Rijksuniversiteit Limburg en de
afdeling voeding van het Instituut
CIVO-Toxicologie en voeding TNO.
Het richt zich in eerste instantie op tu
moren van maag, darmen, borst en lon
gen, omdat die samen verantwoordelijk
zijn voor tweederde van de sterfte aan
kanker in Nederland.
Eerdere studies wijzen in de richting van
een mogelijke rol van vet en vezel in
verband met kanker. Maar daarbij ging
het om voedingsgewQonten van bevol
kingsgroepen en niet van individuen. Bij
onderzoek onder individuele kankerpa
tiënten doet zich het probleem voor, dat
de herinnering aan hun voedingsge
woonten voordat ze ziek werden door al
lerlei oorzaken kan zijn vertekend.
De deelnemers zal worden gevraagd wat
hun huidige voedingsgewoonten zijn. In
volgende jaren wordt het optreden van
kanker gemeten en wordt nagegaan, in
welke mate het risico op kanker afhangt
van verschillen in voedingsgewoonten.
Bij zo'n opzet is voor een betrouwbare
analyse een groot aantal deelnemers no
dig. De 350.000 mensen die de vragenlij
sten krijgen wonen in gemeenten met
geautomatiseerde bevolkingsregisters.
De registratie van tumoren wordt uitge
voerd door het PALGA (pathologisch
anatomisch landelijk geautomatiseerd
l^ïini-match
deelnemers van de ladderwedstrijd
nog de stand na zes ronden van
cnij tegoed. De winnaar, de heer Lelie-
l(jc!ld uit Leidschendam, had ik reeds ge-
[cj..»emd. De Top-25 ziet er verder als
gs-jlgl "11:
or_. Kloosterman Schipluiden 343 3. De
Deventer 336,5 4. V.d.Brink Heerde
16 5. Kasteel Epe 328,5 6. Haverkamp
l^liusselkanaal 326,5 7. Alfring Beerta
ln_!0 8. Duijvesteijn Poeldijk 310,5
_V.Beek Wijhe 301 10. Gro,en Zutphen
er.>8 11. Smies Ugchelen 285 12. Lam-
,cners Vries 283,5 13. Stoelwinder Apel-
cn)o'rn 272,5 14. Ruesink Vorden 268 15.
anuisman Beilen 253,5 16. Schokker 01-
ïmarkt 245,5 17. Evertsen Nieuw-Leus-
5n 226 18. Lamberts Brummen 222 19.
ïn Kate Zwolle 207,5 20. Vriend Har
enberg 202,5 21. Koopman Finsterwol-
201 22. Veis Apeldoorn 195,5 23.
ie-hristiaans Zutphen 194,5 24. Nieuwen-
ro-bf Wapenveld 188 25. Ludwig Smilde
2311
deplf juni werd in Utrecht een mim-
tieiatch gespeeld tussen J. van der Wal en
iet[T Vermin. Deze uit twee ronden be-
wedstrijd was nodig geworden
enfndat Van der Wal, door het beruchte
m, aap-incident, in het Nederlandse Kam
en ioenschap gelijk was geëindigd mfet
en ermin, op een gedeelde 4e en 5e plaats,
dete belangen die bij deze ontmoeting op
de et spel stonden waren groot: de winaar
er-ju zich niet alleen plaatsen voor het
wereldkampioenschap dat dit najaar in
inlroningen op het programma staat,
ie-jaar zich tevens het recht verwerven
jfreel te nemen aan de landelijke finale
:n.olgend jaar. Aangezien het S.B. van
zij'ermin beter was dat dan van Van der
lft Val had de eerstgenoemde aan twee re
en lises genoeg, terwijl Van der Wal voor
ng e zware taak stond minstens één partij
n-; winnen. In beide partijen kwam hij
inchter niet verder dan remise, zodat
[ermin zich voor de genoemde toer-
ns |ooien plaatste.
it m m
ssS m
I e I
OOP
J.VAN DER WAL-H.VERMIN
HERKAMP 1986
1.35-30. Deze agressieve zet speelde Van
de Wal regelmatig in het NK 1985, en
ook in de match Gantwarg-Clerc, waar
bij Van der Wal de secondant was van
Clerc, werd dee zet verschillende malen
door de uitdager gespeeld.
1...20-25 2.40-35 15-20 3.45-40 10-15
4.30-24 20x29 5.33x24 19x30 6.35x24
14-19 7.40-35 19x30 8.35x24 9-14 9.44-
40 14-19 10. 40-35 19x30 11.35x24 5-10
12.38-33 10-14 13.34-29 14-20 14.42-38.
N.a.v. de match Gantwarg-Clerc heeft
Wiersma op de Top Training aandacht
aan deze opening besteed, en ook heeft
hij er een artikel over geschreven in het
door Sijbrands geredigeerde tijdschrift
«Dammen". Wiersma gaat daarbij voor
al in op de interessante mogelijkheden
die nu na 18-22 kunnen ontstaan. Maar
Vermin is uiteraard niet geïnteresseerd
in spanningen en speelt het zo rustig
mogelijk.
14...4-9 15.32-28 17-22 16.28x17 11x22
17.47-42. Wijkt hiermee af van Wiers
ma's analyses. Daarin gaat het verder
met 17.37-32 22-27 18.31x22 18x27
19.32x21 16x27 20.41-37 9-14 (of 6-11)
21.37-32 14-19 22.32x21 19x30 met uit
wisseling van de beide voorposten.
Waarschijnlijk speelt Van der Wal het
anders omdat Vermin deze analyses ook
kent.
17...9-14 18.31-26 3-9 19.37-31. Zie het
diagram.
Op 19... 14-19 is nu 20.41-37 19x30
21.29-23 18x29 22.33x35 gunstig voor
wit. Maar met een thematisch offer weet
zwart zijn aanval door te zetten.
19...22-28! 20.33x22 18x27 21.31x22 14-
19 22.41-37 19x30. Wit lijkt nu wel aan
vallend te staan, maar dit is slechts
schijn. In het komende verloop ruilt
zwart wits meest opgedrongen schijven
af, waarna remise onontkoombaar is.
23.46-41 6-11 24.49-44 12-18 25.37-31
18x27 26.31x22 7-12. Hier bood Vermin
remise aan. Natuurlijk werd dit door de
witspeler afgeslagen: hij heeft alleen be-
12-18 30.42-38 20-24 31.29x20 15x24.
De stellingen zijn volkomen gelijkwaar
dig. Het slot van de partij was: 32.44-40
18-23 33.37-32 7-12 34.36-31 13-18
35.40-35 24-29 36.33x24 30x19 37.38-33
9-13 38.43-38 25-30 39.35x24 19x30
40.50-44 13-19 41.44-40 30-35 42.48-43
35x44 43.39x50 8-13 44.33-28 23-29
45.31-27 29-34 46.28-22 19-24 47.32-28
34-40 48.26-21 1-6 49.43-39 40-44
50.38-32 44x33 51.28x39 6-11 52.50-45
13-19 53.22x13 19x8 en remise op het
voorstel van Van der Wal.
1.32-28 16-21 2.33-29 20-25 3.39-33 11-
16 4.44-39 6-11 5.50-44 1-6 6.37-32 18-
22 7.32-27 21x23 8.29x27 12-18 9.41-37
7-12 10.37-32 19-23 11.31-26 2-7 12.46-
41 14-19 13.41-37 10-14 14.34-30 25x34
15.40x29 23x34 16.39x30 15-20 17.30-
25 5-10 18.43-39 20-24 19.48-43 10-15
20.47-41 17-21 21.26x17 11x31
22.36x27 7-11 23.32-28 18-23 24. 27-22
23x32 25. 38x27 15-20 26.41-36 12-17
27.43-38 17x28 28.33x22 8-12 29.49-43
11-17 30.22x11 6x17 31.39-33 19-23
32.44-39 13-18 33.37-31 9-13 34.27-22
18x27 35.31x22 16x7 36.33-28 23x32
37.38x27 13-18 38.42-38 24-29 39.45-40
3-8 40.38-32 20-24 41.43-38 18-22
42.27x18 12x23 43.36-31 8-12 44.40-34
29x40 45.35x44 12-17 46.38-33 23-29
47.31-27 29x38 48.32x43 14-19 49.39-33
7-12 50.44-39 12-18 51.33-28 24-29
52.43-38 4-10 53.25-20 10-15 54.28-23
en remise op zwarts voorstel.
■Hud en de Multi
)ver de multi en de verdegiging ertegen
lebben we het in deze kolommen al di
verse keren gehad. En niet ten onrechte,
vant het is een van de weinige nieuwe
inventies die echt ingeburgerd zijn. Het
S een zeer waardevolle conventie, waar
le tegenpartij zich ook terdege tegen
tioel wapenen.
voordat we overgaan tot een multigeval
lit het Océ-toernooi, waarmee deze ru
briek vorige week eindigde, eerst een
aninecdote. Nou ja, anecdote... Een met
enien ernstige ondertoon en een humoris-
or6sche boventoon.
U-Er zijn nog steeds zeer veel spelers die
na een multi-opening voor hun neus on-
.flanks een zeer uitgebreid gedocumen
systeem kaart toch nog gaan vra-
anken wat die opening betekent c.q. kan
n Betekenen. Zouden ze daarmee hun
ai-partner willen wakker schudden? Is het
mu wel eens opgevallen hoe de partner
:nvan zo'n multi-opener daarop ant-
a-Woordt, d.w.z. in welke volgorde? Tij-
?ndens het Océ-toernooi hoorde ik twee
rn maal een uitleg. Eerst: „Een héél sterke
-al sans, een sterke 4441 of een zwakke twee
>]-, hoog". En later: „Meestal een zwakke
je twee hoog, maar het kan ook een sterke
in 4441 zijn of een sterke sans". Toeval?
s-In het eerste geval had de exegeet zelf
et niet zoveel en in het tweede geval had
ie hij nogal wat. Zo zou dus met: „sterke
V- 4441, zeer sterke sans of zwakke-twee
es hoog" een gemiddelde hand kunnen
er worden aangegeven...
;s- Maar goed, daar hadden we het niet
m over. We hadden het over deze oosthand
m (O/NZ):
NOORD OOST
a). pas; waarom niet? De kwetsbaarheid
pleit ervoor en partner moet nu (na
het tweede doublet) sterk zijn.
b). 3 SA.
3). Slemonderzoek in ruiten.
Van dit ABC moet de tweede mogelijk
heid eigenlijk direct afvallen, want dat
scoort te weinig (minder dan 500). Dus
A of C. In geval A zou u 800 gescoord
hebben en in geval C 920. Respectieve
lijk 158-34 en 176-16 en dat zijn scores
waar je thuis mee aan kunt komen. 3 SA
met twee overslagen scoorde al behoor
lijk onder het midden. Zo lag dit spel:
9 7 4 3
O V
O 7 3
V B 9 7 4 3
AHB8 XT *62
O 9 4 N A 8 7 2
o A H 9 6 W7° o B 8 5 4 2
*H85 z A 6
V 10 5
H B 10 6 5 3
O V 10
10 2
West heeft goed geboden: in de eerste
ronde betekent een doublet op 2 ruiten
over het algemeen: iets in ruiten, d.w.z.
een hand waarmee eventueel 1 ruiten
zou kunnen worden geopend. Met het
OMAR SHARIF
Het commentaar bij de spellen van Ep
son W.K. Simultaneous pairs, dat ook in
Nederland op diverse plaatsen werd ge
speeld, was van de beroemde bridger én
filmster (of andersom) Omar Shanf. Op
spel 2 waren zijn „adviezen" wat conser
vatief:
V 5 3
B 4
o H V 6
H V 10 8 5
A 7 6 4 N ♦HB82
10 9 wo A H V 7 5
O A 9 3 2 7 o 10 8
4 3 2 9 7
10 9
8 6 3 2
o B 7 5 4
A B 6
Sharif (naar wie ook een conventie is ge
noemd) voorzag de volgende bieding:
ZUID WEST NOORD OOST
1 Ha
pas 1 Sch pas 2 Sch
pas pas 3 KI 3 Sch
Als we de Losing Trick Count nog eens
ter hand nemen i.p.v. de puntentelling,
zien'we dat oost net zo goed in de eerste
ronde al 3 schoppen had kunnen bieden
(6 verliezers) en dat west dan net genoeg
had om 4 schoppen te bieden (8 verlie
zers). LTC-aanhangers zouden op dit
spel de (overdreven) score van 94-6 heb
ben kunnen binnenhalen en dat is voor
een kansrijke manche veel te veel. Dat is
natuurlijk het nadeel van voorgescoorde
frequentiestaten. Het contract staat of
valt - zoals zoveel contracten - met het
vinden van troefvrouw. Zuid moet na
tuurlijk ook z'n vierde hartje goed vast
houden, maar tien slagen worden altijd
gemaakt!
Correspondentie p/a Leharstraat 10,
2162 AC Lisse.
New in Chess -
Schaakinformator
Enkele weken geleden is het vierde jaar
boek van New In Chess (NIC) uitgeko
men. NIC is een project dat oorspronke
lijk door Elsevier was begonnen. Deze
uitgever had Wim Andriessen (vroegere
hoofdredacteur van het helaas verdwe
nen Schaakbulletin) aangetrokken om op
diverse fronten de schaakwereld binnen
te dringen met literatuur. De hele opera
tie bestond uit een magazine, sleutelboek
(een gigantische rubricering van alle ope
ningen), jaarboek en kwartaalschriften
met specialistisch openingencommen
taar.
Op papier zag dit alles er prachtig uit,
maar door mismanagement (o.a. veel te
veel personeel) was het geheel verliesge
vend. Elsevier ziet haar naam niet graag
verbonden met rode cijfers, dus werd de
hele zaak opgedoekt.
Andriessen ging toen alleen verder met
het magazine en de jaarboeken. Hopelijk
heeft hij geleerd van de fouten bij Else
vier; de schaakwereld is te klein om veel
geld te verdienen.
In het nieuwe jaarboek worden alle be
langrijke partijen (1013) getoond van
juli '85 tot april van dit jaar. Het boek is
te verkrijgen in een gebonden editie (f
72,-) of als paperback (f 59,-). De meeste
partijen zijn becommentarieerd door
vele (semi-) experts uit de hele wereld.
De eindredactie is in goede handen: Paul
van der Sterren en Genna Sosonko teke
nen hiervoor. Zij hebben dit jaar extra
goed werk gedaan door ieder hoofdstuk
(dertig in totaal) te vóórzien van een
theoretische inleiding, waarbij gewezen
wordt op de nieuwste ontwikkelingen.
Een prettig nieuwtje! Verder is opmerke
lijk dat de tijd tussen de laatste partijen
(april) en het verschijnen van dit om
vangrijke werk erg kort is. Dit komt de
actualiteit ten goede. Jammers is alleen
dat de besproken periode te lang is waar
door de actualiteit weer te kort wordt ge
daan. Eens per half jaar zou een betere
tijdsverdeling zijn.
Hiermee kom ik vanzelf bij de concur
rent van dit jaarboek: De Schaakinfor
mator. Een vergelijking met dit twintig
jaar bestaande werk dringt zich op. Eerst
de voordelen van NIC: de druk is pretti
ger, de verhalen van de eindredactie
over de openingen zijn zeer verhelde
rend en de tijd tussen de laatst behandel
de partijen en het verschijnen is korter.
Hiertegenover staat dat de Schaakinfor
mator meer informatie verschaft over
een half jaar schaken. We vinden hierin
alle uitslagen van toernooien en mat
ches, informatie van de FIDE en de
complede internationale ELO-lijst.
Daarnaast worden veel fragmenten ge
toond van combinaties en eindspelen.
Kortom de Schaakinformator is voor IE
DERE schaakliefhebber een aantrekke
lijk werk, want het bezitten van de veer
tig verschenen Schaakinformator geeft
een compleet beeld van twintig jaar
schaakgeschiedenis. Het NIC-jaarboek
doet hiermee vergeleken wat dor aan,
want louter partijen is alleen interessant
voor de wedstrijdschaker. De markt
hiervoor is beperkter en m.i. zal het niet
meevallen om met dit werk vaste grond
onder de voeten te krijgen.
OHRA SCHAAKFESTIVAL
Van 21 juli tot en met 1 augustus wordt
in Amsterdam weer het Ohra-schaak-
toernooi gespeeld. Het toernooi omvat
een kroongroep, grootmeestergroep,
open groep en een jeugdtoernooi. De be
langstelling van het grote publiek zal
voornamelijk uitgaan naar de eerste
twee categorieën. In de kroongroep spe
len Timman, v.d.Wiel, Vaganjan, Ljubo-
jevic, Short en Hellers een dubbelrondi-
ge zeskamp. Dit belooft zeer interessant
te worden, want al deze spelers staan be
kend als vechters dus voor te veel zoute
loze remises hoeven we niet bang te zijn.
In de grootmeestergroep spelen 32 spe
lers negen ronden Zwitsers systeem.
Publiekstrekker is hier Maja Tsjiburda-
nidze, de dameswereldkampioen, die
voor het eerst in Nederland speelt.
Voor dit toernooi heeft probleemmeester
Jac.Haring weer een tweezet gecompo
neerd:
Wit: Kg8, Dgl, Td6, Tf6, Lg7, Ph2,
Ph3, c5, e3, f7.
Zwart: Ke5, Dal, Tg4, Lbl, Lf8, Pd2,
Pf2, e6, g6.
Onder de inzenders van de goede sleu-
telzet worden 10 boekenbonnen van f
25,- en 25 toernooimagazines 1986 ver
loot.
De sleutelzet voor 1 oktober 1986 inzen
den naar: OHRA Schaaktoernooi 1986,
Postbus 87, 6800 LM Arnhem.
archief) en de regionale kankerregistra-
ties. In de betrokken gebieden zijn ook
mensen met afwijkende voedingsge
woonten (vegetariërs) uitgenodigd om
deel te nemen.
De deelnemers krijgen ook vragen over
andere mogelijke risicofactoren voor
kanker (rookgewoonten, beroepsgeschie
denis, lichamelijke activiteit, geneesmid-
delengebruik).
Het invullen van de vragenlijst vergt on
geveer een uur. Bovendien wordt ver
zocht knipsels van teennagels mee te
sturen, omdat daaruit iets valt af te lei
den over bepaalde sporenelementen die
in verband zijn gebracht met kanker.
De onderzoekers verwachten dat iets
minder dan de helft van de aangeschre
venen zal willen meedoen: 85.000 man
nen en 85.000 vrouwen. Volgens schat
tingen zullen zich in deze groep in de
vijf jaar na de start van het onderzoek
een kleine 4.000 gevallen van kanker
voordoen. De voedingsgegevens van
deze patiënten zullen worden vergeleken
met die van een grote steekproef uit de
overige deelnemers. Bij de kankerregi
stratie worden de gegevens uit de vra
genlijsten per patient gekoppeld aan die
over de soort kanker. Dat gebeurt via
een unieke persoonscode en niet op
naam. Ook zijn maatregelen getroffen
om de privacy van de betrokkenen te
waarborgen.
De onderzoekers verwachten overigens
dat de eerste resultaten van de analyses
pas vijf jaar na de start van het onder
zoek bekend zullen zijn.
Verst verwijderde quasar
gevonden
Amerikaanse en Britse sterrenkundigen
hebben een hemellichaam ontdekt dat
verder dan alle andere bekende objecten
van onze aarde verwijderd is.
Het is een quasar waarvan de onvoor
stelbare afstand tot de Aarde 12,4 mil
jard lichtjaren bedraagt. (Een lichtjaar
staat voor de afstand die het licht in een
jaar kan afleggen. De snelheid van het
licht bedraagt 299.722.458 meter per se
conde).
Quasars, die zich in de uithoeken van
het heelal ophouden, zijn radiobronnen
die een enorme hoeveelheid energie pro
duceren, vermoedelijk meer dan 100
miljard sterren bij elkaar. Sinds 1963,
toen de eerste quasar werd ontdekt, zijn
er zo'n 3.500 opgespoord. De naam qua
sar is een samentrekking van de woor
den quasi-stellar radio source, ofwel een
op een ster lijkende radiobron.
De nieuwe quasar bevindt zich in het
sterrenbeeld Maagd. Hij is ontdekt met
een Britse radiotelescoop die in Austra
lië staat opgesteld.
De nieuwe vondst geeft voedsel aan de
veronderstelling dat er quasars bestaan
die nog verder weg liggen, hoewel er
sterrenkundigen zijn zeggen dat er een
ver gebied in het heelal moet zijn waar
dit soort hemellichamen niet meer voor
komt. Bij het observeren van quasars
kijkt men in de bronnen van het heelal,
want het licht dat zij uitzenden is miljar
den jaren onderweg voordat het in de
buurt van de Aarde arriveert.
Zo was het licht van de pas ontdekte
quasar circa 12,4 miljard lichtjaren oud
en dus aan zijn reis begonnen toen ons
zonnestelsel, waarvan de ouderdom op
4,6 miljard jaar wordt geschat, nog lang
niet geboren was. Zelfs de Melkweg be
stond toen nog niet, want die is naar
schatting 10 miljard jaar oud.
Belgische herders en
toeristische trekpleisters
Belgische honderassen, drie herders en
de koehond, vormen het onderwerp
voor een serie van vier Belgische postze
gels. De Belgische herdershond is har
monieus gebouwd, is levendig, voortdu
rend in beweging en heeft een intelligen
te blik. Daarbij is de Belgische herder
voor alles een atleet, gebouwd voor de
sport. Hij kan gemakkelijk afgericht
worden en kan zich dan een moedige be
waker tonen.
Men kent in België verschillende soorten
van deze hond. Zo ziet men op de zegel
van 9 fr. de Mechelse herdershond met
zijn kortharige vacht en zwart masker.
De Tervurense herdershond is afgebeeld
op de zegel van 13 fr. Op de zegel van
24 fr. ziet men de Groenendaalse her
dershond met zijn zwarte pels. De zegel
van 26 fr. toont de Vlaamse koehond,
bij ons beter bekend als de bouvier. De
bouvier is een waakhond van het korte
gedrongen type, die er door zijn verwar
de en ruwe pels robuust uitziet. Aanvan
kelijk werd de bouvier veel gebruikt op
de boerderij, om te assisteren bij het
hoeden van beesten. Deze rol is tegen
woordig veelal overgenomen door prik
keldraad. Sindsdien heeft men de bou
vier ontdekt als ideale huisgenoot en ge
zelschapshond.
Het ontwerp voor deze zegels is van A.
Buzin.
Op 30 juni verscheen een zesdelige toe
ristische serie, bestaande uit twee waar
den van 9 en vier van 13 franc. Eén van
de zegels van 9 fr. toont de in 1699 ge
bouwde St. Ludgeruskerk te Zele, ge
bouwd naar ontwerp van de Gentse Au
gustijn Jan Vryeels. Van het stadhuis
van Waver (9 fr.) gaat de geschiedenis
terug tot 1715. Na 1945 werd het bouw
werk geheel opnieuw opgetrokken. De
visserskapel te Bredene (13 ff.), daterend
uit 1736, is een in België bekend bede
vaartsoord van de vissers. In 1982 werd
de kapel uitgeroepen tot monument en
beschermd dorpsgezicht. In het kasteel
Licot te Nismes (13 fr.) is tegenwoordig
het administratief centrum van Viroin-
val gevestigd. De gemeente Kelmis met
het kasteel Eynebourg (13 fr.) heeft haar
naam: „La Calamine" (zinkerts) in het
Frans en Kelmis in het Duits, te danken
aan de rijke laag zinkerts die hier gevon
den werd. De sluis van Nedenzwalm
(eveneens 13 fr.) is te vinden bij de
Zwalmbeek die zijn oorsprong vindt in
de bossen van Vloesberg. Het ontwerp
voor deze zegels is van Nicole Ickx.
Mars et Historia
Op 20 augustus 1966 werd de Neder
landse Vereniging ter Beoefening van de
Militaire Historieopgericht. De leden
van deze vereniging verdiepen zich in de
studie van geschiedenis, ceremonieel,
tradities, uniformen, emblemen, wapens
en onderscheidingen van militaire en
semi-militaire organisaties. Deze vereni
ging draagt de naam Mars et Historia en
viert dit jaar het vierde lustrum.
Ter gelegenheid hiervan komt op 13 sep
tember een speciale gelegenheidsenvelop
uit. Deze is gewijd aan de bekende schil
der van historische militaire taferelen J.
Hoynck van Papendrecht. Op de dag
van uitgifte zal in het museum Flehite te
Amersfoort j een grote, aan deze schilder
gewijde tentoonstelling worden geopend.
Men kan deze envelop bestellen door
storting van 5,- op postgiro 31.41.628
t.v.n. H. Muller te Breda. De envelop
wordt gefrankeerd met een zegel van 70
cent „Stad Utrecht" en gestempeld met
een PTT handstempel Amersfoort, d.d.
13 september 1986. Daarnaast wordt het
eigen stempel van de vereniging Mars et
Historia geplaatst. In de envelop vindt
men als insluiter de levensbeschrijving
en historisch overzicht van het werk van
J. Hoynck van Papendrecht. Bestellingen
dienen uiterlijk 19 juli binnen te zijn.
Na die datum wordt het bedrag ver
hoogd met 0,70 per envelop. Verzen
ding geschiedt in de week na 13 septem
ber 1986.
