Bejaarde emigranten in Nieuw-Zeeland voelen zich thuis in „Ons Dorp" di&EN; HANDELSEMBARGO KOST MILJOEN BANEN HP uit de weekblade Wie stopt de baby-industrie Htf BINNENLAND/BUITENLAND CiidaeGouocwt LIMBURGSE „SJEIK" MOGELIJK FAILLIET Nijpels op Binnenlandse Zaken voor CDA niet aanvaardbaar FNV'ers willen eigen bond uitkeringstrekkers Thatcher: Sancties Zuid-Afrika immoreel en weerzinwekkend i:is*3os DE TIJ1 DONDERDAG 10 JULI 1986PAG» MAASTRICHT De 52-jarige Jean Wolff uit Berg aan de Maas, die zich ook wel sjeik Abdullah ab del Rahman noemt, wordt waarschijnlijk nog deze week failliet verklaard. Schuldeisers nebben het faillisse ment aangevraagd van de kleurrijke Limburger, die zelf altijd heeft volgehouden dat hij de door hem ver diende miljoenen heeft geschonken aan de armen in het Midden-Oosten. „Deze man heeft het geld dat hij her en der loskreeg waarschijnlijk onder z'n eigen ar men verdeeld", zegt de gepensioneerde assuradeur J. Lahaye (74) uit Heerlen. Layahe heeft volgens eigen zeggen nog een half miljoen gulden van Wolff tegoed. „Het is een fantast, die zogenaamde sjeik", zegt de schuldeiser, die met twee anderen om de tuin werd geleid doordat Wolff met ondeugdelijke contracten als onderpand zwaaide. De sjeik zou de leverantie van vrachtwagens aan Egypte regelen. (Vervolg van de voorpagina) Een extra complicatie bij de verdeling van de ministerspos ten is echter dat Justitie ook sterk verbonden is met WVC, waar het gaat om het euthana sievraagstuk. Ook deze twee ministeries moeten dus be mand worden door respectie velijk een CDA'er en een VVD'er. Daar zijn beide partij en het over eens. Houdt de VVD Justitie, dan zou er dus een CDA-minister op Binnen landse Zaken èn op WVC moeten komen. De VVD wenst echter voor de zogeheten „sociaal-economi sche vijfhoek" (Algemene Za ken, Financiën, Sociale Zaken, Economische Zaken en Bin nenlandse Zaken) twee minis ters te leveren. Van deze vijf hoek staan al twee posten vast: Lubbers doet als premier Al gemene Zaken en De Korte gaat als vice-premier Econo mische Zaken bemannen. En aangezien het CDA wil vast houden aan de posten Sociale Zaken en Financiën, blijft er voor de VVD dus niets anders over dan Binnenlandse Zaken. De zaak zit dus voorlopig nog muurvast. Mocht het er uiteindelijk toch op uitdraaien dat Binnenland se Zaken naar de VVD gaat, dan nog blijft het CDA weige ren Nijpels op die plek te ac cepteren. Overigens heeft ook minister Korthals Altes be zwaren tegen een benoeming van zijn partijgenoot op Bin nenlandse Zaken. Het is een publiek geheim dat het tussen die twee niet botert. DEN HAAG Een groep van twintig FNV-leden wil binnen de vakcentrale een aparte bond voor uitkeringstrekkers oprichten. Men heeft dit in een brief aan de federatieraad van de FNV laten weten. Aanleiding voor de stap is de al jarenlange onvrede over de manier waarop de FNV en de aangesloten bon den de belangen van uitkeringstrekkers behartigen. De groep van twintig meent dat ongeveer 30 procent van alle FNV- leden uitkeringstrekker is. Bij de FNV reageerde een woordvoerder niet erg enthousiast op de plannen. Binnen de vakcentrale houdt sinds begin dit jaar een werkgroep zich bezig met de positie van de uitkeringstrekkers. De heer J. van Campen van de Katholieke Emigratie Cen trale begroet het in 1960 'naar Nleuw- Zeeland ge ëmigreerde echtpaar Hey- nen. DEN HAAG Zon 35.000 Nederlanders heb ben zich na de Tweede Wereldoorlog in Nieuw- Zeeland gevestigd. Veel van die emigranten kun je inmiddels bejaard noemen en hoewel die status op zich geen probleem vormt in Nieuw-Zeeland, is een aantal van hen toch enke le jaren geleden begonnen met de bouw van een spe ciaal oord voor „Neder landse" bejaarden, „Ons dorp". „Oudere mensen willen over vroeger pra ten, maar als ex-Neder lander hoef je met Nieuw- zeelanders niet over oud- voetballers of over de oor log te beginnen". Aan het woord is Jan Heynen, sinds enkele maanden voorzit ter van de stichting Ons Dorp. Hij emigreerde in 1960 met zijn vrouw Maike naar Nieuw- Zeeland. Het echtpaar Heynen is momenteel voor enige we ken o'p familiebezoek in Ne derland en vertelt ten kantore van de Katholieke Emigratie Centrale (KEC) te Den Haag over het nut en de vorderin gen van het bejaardendorp. Plantage Jan Heynen: „Het dorp is ge vestigd op een oude plantage in ftenderson, aan de rand van westelijk Auckland. Inmiddels zijn vijftig van de 87 geplande vrijstaande huisjes klaar. In het midden van het dorp komt ook nog een rusthuis met stu dio's en kamers. Het concept is vrij nieuw voor Nieuw-Zee land, waar vooral de granny- flats bekend zijn; dat zijn ka mers die speciaal voor de grootmoeder en grootvader zijn aangebouwd aan de hui zen van hun kinderen". Hoewel ze zelf nooit heimwee naar Nederland zou hebben, weet Maike Heynen, dat veel oudere emigranten in Nieuw- Zeeland eens in de problemen komen, ook al zijn ze helemaal opgegaan in de plaatselijke sa menleving. Zij: „Zodra een man met pensioen gaat en dus weer vaak thuis is, gaan man en vrouw automatisch weer meer Nederlands praten. Ze merken dan ook dat hun hart toch meer naar Nederland trekt dan ze hadden gedacht". En om dan maar het nieuwe vaderland na zoveel fijne jaren weer in te ruilen voor het ooit om goede redenen verlaten oude is een stap die kan wor den vermeden. Onder meer door in Nieuw-Zeeland een Nederlandse samenleving op te zoeken, die speciaal voor dat doel is gesticht. Ons Dorp is zo'n kans voor maximaal 170 bejaarden om als het werk wegvalt niet in een isolement te geraken. Tweede Singapore Wie zou trouwens dit met een mooie natuur toebedeelde land de rug toe willen keren? Of zoals voorzitter J. van Campen van de KEC het formuleert; „Nieuw-Zeeland heeft nog on beperkte mogelijkheden. De Nederlander wordt er erg ge waardeerd en aan vakbekwa me mensen is nog volop be hoefte. Bovendien wordt het land zowel toeristisch als stra tegisch steeds belangrijker voor de Verenigde Staten en Azië. Auckland maakt kans een tweede Singapore te wor den als ook de Zuidamerika nen zouden komen als toeris ten". De Katholieke Emigratie Cen trale is dan ook weer een Nieuw-Zeeland promotie ge start, wetende dat van Nieuw- zeelandse zijde een grote be reidheid bestaat tot medewer king aan toekomstige immi granten/emigranten. Van alle emigratielanden kan Nieuw- Zeeland als het meest toegan kelijk worden beschouwd. De toelatingsvoorwaarden bieden in principe iedere (jonge) Ne derlander de kans zich in dat land te ontplooien. In het bij zonder is er behoefte aan per soneel in de gezondheidszorg, tuinbouw, horecasector, toeris me en ambachtelijke beroe pen. Net als het Julianafonds steunt ook de KEC de stichting Ons Dorp. „Als je A zegt moet je ook Z zeggen", aldus Van Campen. „Geëmigreerden kun je niet loslaten, die moeten op je kunnen blijven steunen". Brieven Die ondersteuning ondervindt het echtpaar Heynen inmid dels 26 jaar. De dag voor Kerstmis 1959 ontving het jon ge echtpaar Jan en Maike Heynen twee brieven: de ene bevatte de verheugende mede deling van de Nieuwzeelandse regering, dat Jan een werk vergunning kon krijgen en de geplande emigratie naar het door Abel Tasman ontdekte land kon doorgaan. De andere brief was van hun huisarts, die meldde; „Jullie krijgen een baby". Die baby, een dochter, werd al in de eilandengroep in de Stil le Zuidzee geboren en later zouden nog een zoon en een tweede dochter volgen. Recla mechef Jan Heynen verliet Nederland omdat daar voor hem geen goede promotiemo- feliikehden waren. In Nieuw- eeland werkte hij zich na een moeilijke start („Die eerste twee jaar moet je echt probe ren vol te houden") en een lange weg op tot directeur-ei genaar van een drukkerij. Dat bedrijf heeft hij inmiddels van de hand gedaan. Zijn officiële baan is nu secretaris-manager van de grafische werkgevers- bond van de regio Auckland. „Maike en ik hebben nu ook maar alvast een huisje in dat dorp gekocht en betrokken omdat ik daar zo vaak moet zijn. En m'n andere werk kan ik van huis uit doen". Hoewel Jan Heynen nog altijd accent loos Nederlands praat, straalt de kiwi uit zijn ogen. Het be zoek aan ons land is voor zijn vrouw en hem echt van slechts zeer tijdelijke aard. Daar kan ook het verrassend mooie weer niets aan verande ren. HERMAN JANSEN LONDEN De Britse pre mier Margaret Thatcher is één keer in Zuid-Afrika geweest, toen ze nog staatssecretaris van het ministerie van onder wijs en wetenschap was en in die functie een observatorium moest openen. Ze maakt niet veel ophef over deze episode uit haar verleden, maar de reis is haar altijd levendig bijgeble ven. „Bij sommige gelegenhe den ben ik apartheid tegenge komen, bij andere niet. En ik hou niet van apartheid: het is verkeerd. Ik wil dat met klem benadrukken: apartheid is verkeerd, het moet verdwij nen en is ook aan het verdwij nen". Premier Thatcher wil onder handelingen, geen sancties, omdat die toch niet werken. Is er volgens de premier dan geen enkele effectieve econo mische maatregel te beden ken? „Zuid-Afrika kan op zichzelf terugvallen. Het land heeft een enorme kustlijn. Wat voor sancties je ook op zou leggen, er zullen altijd produkten het land in en uit gaan. De wereld had Zuid-Afrika nooit mogen isoleren. Ik denk dat als we meer contact hadden gehou den, we meer invloed op het land zouden hebben gehad. Maar we zouden Zuid-Afrika positief hebben kunnen beïn vloeden, meer onze richting uit hebben kunnen sturen". Economische sancties zullen Margaret Thatcher. dus het gewenste effect niet bewerkstelligen, dat is één punt. Maar er is nog meer te gen het opleggen van sancties aan te voeren: het gaat om de morele verpakking van de sancties tegen Zuid-Afrika. „Ik moet u vertellen dat ik niets moreels kan ontdekken aan de mensen die naar me toe komen, die hier in comforta bele omstandigheden leven, verzekerd zijn van een goede baan en salaris en die zeggen dat wij de morele verplichting hebben om maatregelen te treffen waardoor honderddui zenden zwarte mensen in Zuid-Afrika zonder werk ko men te zitten, in de weten schap dat dit kan leiden tot ar moede, honger, werkloosheid en nog meer geweld". Dus de zwarte leiders, die „Stel je voor dat je begint met sancties tegen Zuidafrikaans fruit en groenten. Dat zou be tekenen dat 95.000 mensen, zwarten en hun familie, zon der werk komen te zitten. Is dat dan gewetensvol hande len? Zonder welzijnsvoorzie ningen? Durf je het dan over morele verplichtingen te heb ben? De fruitprijzen zouden omhoog gaan. Iets van het fruit zou ons trouwens toch nog via andere landen berei ken. En denk ook aan de te genacties, die onze export naar Zuid-Afrika zou raken". Hoe wil de premier dan ver klaren dat zwarte leiders in Zuid-Afrika, zoals bisschop Tutu en vele anderen, voor stander zijn van sancties? „Daar hoef ik geen verklaring voor te geven. Ik kan u vertel len dat veel, heel veel mensen in Zuid-Afrika, zwarte Zuid afrikanen, uit alle macht ho pen dat er geen sancties opge legd zullen worden". Hoe weet u dat? „Ah. Heeft u Chief Buthelezi dat niet horen zeggen". Hij vertegenwoordigt zeven mil joen Zoeloe's. Buthelezi is er maar één. Wat te denken van Tutu, Mandela, het ANC en het UDF. „Ik pak soms de kaart uit de kast en vraag de bezoekers er eens goed naar te kijken. Heeft men zich afgevraagd hoe produkten in en uit Zam bia en Zimbabwe moeten ko men? Ik vraag ze, hebben jul lie naar de landkaart gekeken? Hebben jullie naar de armoede en de honger en de stervende mensen gekeken? We probe ren juist dingen aan Afrika te géven op dit moment, er voor te zorgen dat het land niet zo hoeft te lijden. Ik vind het verbazingwekkend, volmaakt onbegrijpelijk, dat we aan de ene kant alles doen om Ethio pië te helpen, alles om de ar moede en de hongersnood te gen te gaan, alles om de juiste zaden, de juiste materialen daar te krijgen, terwijl we te gelijkertijd de mensen daar, die werk hebben, werkloos willen maken en zo de proble men verergeren. Wanneer mensen dat een morele plicht noemen, dan ben ik werkelijk met stomheid geslagen". Een ander punt is de strategi sche interesse van het Westen voor bepaalde ruwe grondstof fen. Ook hier komt de morele kwestie weer om de hoek kij ken. „Platina komt alleen „in de Sovjet-Unie en in Zuid-Afrika in grote hoeveelheden voor. Willen de mensen, die zeggen SUSKE EN WISKE DE GLANZENDE GLETSJER (c) Standaard Uitgeverij. AntweroenAVeesp Minister Howe en president Kaunda staan weliswaar lachend op de foto, maar zijn het ten aanzien van Zuid-Afrika absoluut niet met elkaar eens. dat sancties een morele ver plichting zijn, dat de levering van platina aan de rest van de wereld volledig in handen van de Sovjet-Unie komt te liggen? En dan heb ik het nog niet over chroom, vanadium, niet te vergeten goud en diaman ten. Het zou een fantastisch ef fect hebben op de economie van de Sovjet-Unie. Ik vind het volmaakt absurd dat men sen bereid zijn de Sovjet-Unie steeds meer macht in handen te geven, omdat ze de apart heid in Zuid-Afrika afkeuren. Ik neem deze zaken door met sommige mensen en na afloop zeggen ze dan: dit is ons nooit verteld, dit is ons zo nooit uit gelegd". HUGO YOUNG Copyright The Guardian Zweeds schip smokkelt wapens naar Zuid-Afrika STOCKHOLM Een Zweeds schip is midden op de Atlanti sche Oceaan overgeverfd, om gedoopt en vervolgens met wapens en munitie aan boord doorgevaren naar Zuid-Afri ka. Daarmee zou het wape nembargo zijn geschonden. Het vrachtschip vertrok met twintig containers wapens aan boord vanuit Lissabon met, zo als de bemanning dacht, be stemming Uruquay. Op open zee gaf de kapitein de beman ning de opdracht het schip te verven en er een andere naam op te zetten. Daarna werd koers gezet naar Zuid-Afrika, waar de wapens werden afge leverd en het schip weer ver trok richting Uruquay. JOHANNESBURG Waneer een volledig handelsembargo tegen Zuid-Afrika wordt afge kondigd, gaan meer dan een miljoen banen verloren. Van die banen wordt 84 procent door zwarten bezet.Dat blijkt uit een studie van het Instituut voor Marktonderzoek van de Universiteit van Zuid-Afrika (UNISA) in Johannesburg. De werkloosheid onder de zwarte bevolking zou oplopen tot 31,9 procent. Ook zonder sancties maakt Zuid-Afrika al een die pe economische crisis door, waarvan nu ook de blanken de gevolgen ondervinden. In arme blanke wijken zijn de eerste gaarkeukens versche nen en voor het eerst sinds de jaren dertig melden blanken zich weer aan als los arbeider. De Britse minister van buiten landse zaken Sir Geoffrey Howe heeft gisteren in de Zambiaanse hoofdstad Lusaka gezegd dat hij en president Kenneth Kaunda van Zambia het oneens zijn over de manier waarop de regering in Pretoria tot hervormingen moet wor den bewogen. Howe wil geen sancties, maar een dialoog tus sen Pretoria en het zwarte verzet. Kaunda meent daaren tegen dat de tijd van praten voorbij is en wil economische maatregelen, ook al gaat dat niet alleen ten koste van de Zuidafrikaanse economie, maar ook van positie van de frontlijnstaten. In tegenstelling tot eerdere berichten weigert het ANC Howe te ontmoeten, nu hij in Zuidelijk Afrika rondreist. De regering in Zuid-Afrika heeft een aantal veiligheids maatregelen genomen, die de orde op scholen voor zwarten moeten handhaven. Zo wordt er een legitimatiebewijs inge voerd voor de zeventien mil joen zwarte leerlingen, zodat „scholen niet geïnfiltreerd kunnen worden door stem mingmakers". Overigens be staat de kans dat de leerlingen, die volgende week aan de slag moeten, het onderwijs gaan boycotten. „De dokter emigreert" luidt de kop van Elsevier. „Spe cialisten en tandartsen zijn Nederland zat". Directe aan leiding is het gedoe rond het verlagen van de honoraria en de tarieven van specialis ten, maar ook de hoge belas tingen, en (bijvoorbeeld) het woud van regeltjes zijn de medici een balk in 't oog. Duizenden mensen in de medische sector zouden klaar staan voor vertrek naar landen als West-Duits- land en Saoedi-Arabië. Een aantal is al vertrokken. Met de Veronica-gids is de Gay Krant het snelst groei ende blad van Nederland. Hoofdredacteur Henk Krol mag van Elsevier vertellen over Het Succes van zijn krant en de positie van ho mo's in Nederland, die nu aan erosie onderhevig is. „Ik merk dat veel homo's zich weer bedreigd voelen. Die uitspraak van het Hoog gerechtshof in de VS, dat homoseksueel verkeer niet grondwettelijk is, wordt ge zien als een voorbode van wat hier zou kunnen gebeu ren. Homo's komen minder voor hun geaardheid uit. Dat heeft met de reacties van de maatschappij op aids te ma ken". Elsevier stelt dat „de koper en ploert" (de zon) voor veel mensen gevaarlijker is dan de radio-activiteit van Tsjer- nobyl. „Elk jaar krijgen zo'n 9000 Nederlanders huidkan ker en dat komt zo goed als zeker door de ultraviolette zonnestraling". Elsevier laat twee deskundi gen aan 't woord, profT Ba- rendsen en dr. Lucas Reijn- ders. Barendsen stelt dat ie dere Nederlander sowieso 20 procent kans heeft om aan kanker te overlijden. En van de veertien miljoen Neder landers krijgen er, vroeger of later, vijf miljoen kanker. Vrij Nederland staat deze week vol met politiek: Een Bibeb-interview met kamer voorzitter Dick Dolman, een verhaal over de identifica tieplicht, VVD-voorzitter Jan Kamminga over zijn partij, een interview met de Belgische premier Wilfried Mariens, een verhaal over Willem Drees, een stuk over de rol van premier Lubbers in het conflict tussen Frank rijk en Nieuw-Zeeland en de bemoeienis van het Centraal Planbureau met het regeer akkoord. Ter afwisseling: de bijlage gaat over de vee markt. Verbazing alom, toen de identificatieplicht als een duveltje uit een doosje in het concept-regeerakkoord op dook. Het CDA zegt dat de VVD er mee gekomen is en andersom. De grote vraag is volgens VN: is de identifica tieplicht alleen goed voor de fraudebestrijding of zijn er andere, geheime doelen? VN laat deskundigen aan het woord die stuk voor stuk het nüt van identificatieplicht in twijfel trekken. Het blad schrijft dat verbetering van de controle op het doen en laten van de Nederlanders ook een doel van identifica tieplicht is. „Dat de meerderheid van de kiezers zich uitspreekt voor dit beleid gaat m'n goeie verstand te boven", zegt Ka mervoorzitter Dick Dolman, die overijgens wel lid is van een partij (de PvdA), die een ander beleid voorstaat. „I'll kill him", heeft een zelfverzekerde wereldkam pioen schaken Gary Kaspa rov onlangs gezegd over Anatoli Karpov. VN ver haalt over de kansen van Kasparov aan de vooravond van de match. sche Italiaanse wielrenr die in 1960 op 40-jarige le tijd overleed. Een beeld a hem op de voorpagina. Redacteur Henk Hofla blikt terug op „Het Feest feesten", de aanbidding het Vrijheidsbeeld in Verenigde Staten. „De li vrijheid", staat er boven verhaal. Kern ervan is, i vrijheid in de VS alleen woord gepredikt wordt. „De euthanasie wordt doe gepraat", schrijft voorma NOS-voorzitter Eric Jurge in De Tijd over de „onoc lijke" regeling in het regei akkoord. „Elke dag moet artsen een beslissing nem over de vraag of zij de vi antwoording voor een ei hanasie kunnen nemen. 1 de regering schuift de vi antwoording over de v< meer afstandelijke beslissi tot wetgeving af op ander (Raad van State). Een bew van zedelijk en politiek o vermogen' „Wie stopt de baby-indi trie?" vroeg De Tijd zich en organiseerde een disci sie tussen deskundigen. E werd een verhit debat ov nieuwe technieken op h terrein van de voortpla ting. Volgens prof. dr. D< saur bevinden we ons ove; gens op een „zeer gevaarli en zeer demonisch kru punt". Theo Stokkink, voormal disc-jockey en nu „mak van radio-programma'< zegt over zijn werk: „H moet spraakmakend zijn, a ders hoeft 't niet. Ik wil een poepje laten ruiken, moet, net als een kunsl naar, werken vanuit h idee: Dit wordt het beste w ik ooit heb gemaakt". 1 Tijd heeft, aan de vooravoi van het North Sea Jazz F« tival, een aantal verhalj over jazz. „Als prins Bernhard zijn uniform draagt, betekent dat een provocatie", aldus oud minister van defensie Henk Vredeling in de Haagse Post Hij had destijds na mens het kabinet-Den Uyl de boodschap overgebracht dat de prins zijn uniform niet meer zou mogen dra gen. „Als de prins zijn uni form nu toch draagt, heeft dat natuurlijk geen straf rechtelijke gevolgen, maar het gaat wel tegen elke mili taire traditie in, dat de wens van een minister wet is voor elke militair". Verder een portret van Fausto Coppi, de legendari- „In m'n hart hou ik me van sport", bekent liter tuur-criticus Kees Fens Hervormd Nederlan „Diep in m'n hart hou ook meer van muziek. I van beeldende kunst en fi^ sen. De voetbalwedstrj Brazilië-Frankrijk vond opwindender dan een bo«j Alleen, het heeft geen bet kenis. Ik kan me alleen m literatuur bezighouden da andere dingen nog belangri ker te vinden. Daardol houd je afstand. Als ik abs luut van literatuur hield zl ik er niet over kunnt schrijven". 1 HN nuanceert de stelling d christenen niet kunn* schrijven. Het cliché dat b vrijding uit de gevanger van het geloof een voo waarde is voor het literail kunstenaarschap passeert passant de revue. 'I De Groene Amsterdammj meldt dat Rainer Wernf Fassbinder, de omstred^ filmer en toneelmaker diel weer enige tijd dood is, zif van zijn eigen toneelstü1 „Der Mtlll, die Stadt und dl Tod" distantieerde. Tei Fassbinder meende dat nog op 1001 punten moest worden gesleutel werd het stuk uitgebrai toen de auteur buiten land was. Dat zou zijn beurd om rond het omsti den verhaal zoveel moge] herrie te schoppen, zodat extra publiciteit en daari belangstelling kwam. In stuk moesten de joden overigens ontgelden. De Groene vraagt begr»| voor de gevangenen die vL rige week hebben gestaal voor betere regelingen ror het werk in de bajes, Groene: „Justitie schijnt van uit te gaan dat ied< gevangene de buit noj gens onder een boom liggen, anders is het niet' begrijpen dat de acties get gehoor vinden". JustitK voorlichtster Moniek Hagti over de „honorering" voa, het werk: „Ja, maar het IJ niet echt werken, het is oë derdeel van het regime, je' krijgen er ook niet echt voe betaald, dus is het niet ed werk". e

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1986 | | pagina 6