Gaat het licht
straks uit?
mens
Zes gevallen
van nekkramp
in N-Holland
dagjes
J Tekst over
Sl euthanasie
was van
UJDe Koning
„Politie helpt slachtoffers
van familiegeweld te weinig
SGP wenst maatregelen tegen Stimezo
Dagboek
van een
Heilige rust
rondom Valkenburg
^BINNENLAND
ÊeicbcSomxmt
VRIJDAG 4 JULI 1986 PAGINA 3
t Gecombineerde
verkiezingen tegen
„verkiezingsmoeheid"
DEN HAAG Het combineren van
een verkiezing voor de Tweede Ka-
i mer, Provinciale Staten of gemeente
raad met bijvoorbeeld deelgemeente-
raadsverkiezingen zal in de toekomst
..verkiezingsmoeheid" bij de burgers
tegen moeten gaan. Het kabinet heeft
j daartoe gisteren besloten door ak-
'1<J| koord te gaan met een wijzinging van
°P de Kieswet. Op een combinatie van
liti verkiezingen werd aangedrongen
ylq door de gemeenten Amsterdam en
nfij Rotterdam. De beide gemeenten wil-
len in maart 1987 de Staten- en de
deelgemeenteraadsverkiezingen kop-
pelen.
Examengeld in
etappes betalen
DEN HAAG Het wordt in
de nabije toekomst mogelijk
om het examengeld voor een
aantal staatsexamens hoger be
roepsonderwijs in etappes te
betalen. Het kabinet is gisteren
met dit voorstel van minister
Deetman (onderwijs) akkoord
gegaan. Het examengeld kan
dan worden voldaan voor die
onderdelen van het examen
die in het desbetreffende ka
lenderjaar worden afgelegd
Het gehele examengeld is ver
schuldigd als het volledige
examen in hetzelfde kalender
jaar wordt af
Tekort opslagruimte voor vliegas
DEN BOSCH Er moeten op korte ter
mijn meer opslagmogelijkheden komen
voor de vliegas uit de met kolen gestookte
elektriciteitscentrales Als de overheid
daaraan niet snel medewerking verleent,
kan het stoken van kolen in de Neder
landse centrales in ernstige mate worden
belemmerd. Dat schrijft de Vliegasunie bv
in het gisteren gepresenteerde jaarverslag
1985. De Vliegasunie zegt verder in toene
mende mate te worden geconfronteerd
met belemmeringen in de toepassingsmo
gelijkheden van vliegas. Vorig jaar werd
in de Nederlandse centrales 452.000 ton
vliegas geproduceerd Ruim 84 procent
daarvan werd op industriële wijze ver
werkt De as werd onder meer gebruikt
bij de produktie van cement, beton, asfalt
en kunstgrind
Vergoedingen rechts
bijstand worden herzien
DEN HAAG Het thans geldend sy
steem voor vergoedingen voor de
rechtsbijstand in strafzaken wordt
herzien. Het kabinet is gisteren met
een ontwerp-besluit hierover van mi
nister Korthals Altes (justitie) ak
koord gegaan. De nieuwe "regeling
kent, naast de vergoeding voor rechts
bijstand, ook een vergoeding voor
reiskosten en voor de aan de reizen
bestede tijd. Verder ging het kabinet
akkoord met een voorstel van staats
secretaris Korte-van Hemel (justitie),
waarbij ter beschikking gestelden ge
legenheid krijgen tot beklag en be
roep over opgelegde bijzondere beper
kingen bij briefwisseling, bezoek en
bewegingsvrijheid.
Nederlanders
schonken 750 miljoen
in 1985
AMSTERDAM De Neder-
landse bevolking heeft vorig
jaar ten minste 750 miljoen gul
den gegeven aan goede doelen
en loterijen. Dit heeft het Cen
traal Archief voor het Inzame
lingswezen gisteren bekend ge
maakt. De 750 miljoen gulden is
bijna honderd miljoen gulden
meer dan het jaar daarvoor.
Overigens is volgens het Cen
traal Archief veel meer geld
binnengekomen dan nu bekend
is. Er zijn nog 134 instellingen
die hun gegevens niet aan het
Centraal Archief mededeelden.
v-
ne.DEN HAAG De door het
:ik,CDA bekritiseerde tekst over
aj-j euthanasie in het ontwerp-re-
jgeerakkoord met de VVD is
"afkomstig van CDA-informa-
teur De Koning zelf. Het gaat
[daarbij om de zinnen waar-
jgjdoor een volgend kabinet zich
■.er vrijwel toe verplicht om. bij
J eigen falen, een initiatief-
■^wetsontwerp uit de Kamer
tafcover euthanasie mede te on-
ïte.dertekenen en daardoor tot
ee,wet te maken. Deze week
Ge,keerde de CDA-fractie zich
/I onder leiding van fractievoor
zitter Lubbers tegen die passa-
"fge.
"seVVD-onderhandelaar Nijpels
;ei maakte gisteren bekend dat de
rsj bewuste passage een door in-
1 j formateur De Koning zelf uit-
gewerkt compromisvoorstel
^was. Nijpels noemde de bewus
te passage een „heel verstan-
i dig compromis.
™,Jn het ontwerp-regeerakkoord
staat dat er gewacht wordt op
^'adviezen die de Raad van Sta-
LCltie nog moet uitbrengen over
ecthet wetsvoorstel van D66 en
J zal het nieuwe kabinet probe-
Tren een wetsvoorstel te ma
kken. Lukt dat niet, dan is het
cs| woord aan de Kamer. Mocht
ett^en initiatiefwetsvoorstel van
Tjj de Kamer een goedkeurend
-J: advies krijgen van de Raad
r« Van State, aldus het ontwerp
-regeerakkoord, dan zal het ka-
SG'binet niet weigeren het voor
ga stel mede te ondertekenen. De
iti CDA-fractie heeft op advies
rej van premier Lubbers deze
Jtekst afgekeurd en onderhan-
^rdelaar De Vries teruggestuurd.
Het feit dat De Koning zelf de
bewuste passage heeft bedacht
,_j is opvallend. Toen de VVD
eerder dit jaar dreigde het
D66-wetsvoorstel te zullen
steunen, lieten de CDA-minis-
Ifters in het kabinet, inclusief
'rij-De Koning, weten dit voorstel
u|. niet te zullen ondertekenen.
Om een crisis met de VVD te
vermijden besloot het kabinet
toen zelf een proeve van wet
—Lie maken, dat minder ver ging
dan het D66-voorstel.
Drees altijd
zeer populair
DEN HAAG Dr. Willem
Drees, de voormalige minister-
I president die morgen honderd
jaar hoopt te worden, heeft al-
__Ltijd bijzonder hoog gescoord in
Ide Nipo enquêtes „populairste
rnan van het jaar". Drees be
reikte de eerste plaats in de
enquête voor de eerste maal in
j952, toen hij de „aanvoerder"
sinds 1946 Churchill met 12
biprocent van de stemmen naar
u peen vierde plaats verdrong,
la.Vorig jaar eindigde Drees na,
ttiLubbers en Den Uyl nog op
d.pen derde plaats. Ook in 1956,
zo blijkt uit een overzicht van
het Nipo, kwam Drees naar
n) ^voren als de meest populaire
ii^Vandaag is overigens in Am-
i^sterdam de fototentoonstelling
..De Eeuw van Drees" in het
Willem Dreeshuis geopend. De
expositie, die tot augustus op
u -verschillende plaatsen in de
hoofdstad loopt, bevat een
;i [groot aantal foto's uit de privé-
collectie van de familie Drees.
Vrouw doodgestoken
in woning kinderen
ROTTERDAM De 54-jarige
^'mevrouw Teilekamp uit Vee-
nendaal die met haar man op
de woning van haar kinderen
in Rotterdam paste, is gisteren
doodgestoken door een indrin
ger. Haar 60-jarige echtgenoot
is met ernstige verwondingen
in het ziekenhuis opgenomen.
Het echtpaar lag te slapen op
de eerste etage toen de dader
rond half drie de woning bin
nendrong. Het echtpaar werd
wakker en het kwam tot een
vechtpartij waarbij de indrin
ger een mes hanteerde. Hij is
daarna spoorloos verdwenen.
DREIGEND TEKORT AAN HONDERDEN INGENIEURS
ARNHEM Er dreigt
een tekort aan honderden
ingenieurs op het gebied
van elektrische energie
techniek. Het gevolg
daarvan is dat straks het
licht vaker uit zal gaan.
Aan de TH's in Delft en
Eindhoven studeerden en
kele jaren geleden nog
ongeveer vijftig inge
nieurs per jaar af in vak
ken die met elektriciteits
voorziening te maken
hebben. Nu zijn dat er
minder dan dertig en dat
aantal loopt nog steeds te
rug.
Op technische hogescholen en
hts'en wint het vak informati
ca het namelijk steeds vaker
van de energietechniek.
Kema-directeur ir. J. Wij-
nands vindt die ontwikkeling
bijzonder bedreigend. Hij
vindt dan ook dat er spijkers
met koppen moeten worden
geslagen, wil Nederland na het
jaar 2000 niet met de brokken
zitten.
Wijnands is met dat doel ook
secretaris geworden van de
kortgeleden opgerichte Van
Staveren Stichting, waarin de
stroombedrijven en de indus
trie deelnemen. Het belang
rijkste doel van de stichting is
het tekort aan ingenieurs op te
heffen. Dat gebeurt vooral met
voorlichting op de scholen en
het instellen van bijzondere
leerstoelen, waardoor de kwa
liteit van de opleiding verze
kerd is.
De Kema-directeur meent dat
stroom onderhand zo vanzelf
sprekend is, dat niemand er
meer bij stilstaat. De enige ma
nier om daar verandering in te
brengen, zou zijn om alle stop
pen een tijdje om te draaien.
Voor dat voorstel, dat prof. F.
Kreuger van de TH in Delft
onlangs deed, voelt Wijnands
niets. Kreuger vindt echter,
dat zo'n „bescheiden experi
ment" heel nuttig kan zijn. Hij
verwijst daarbij naar New
York, waar zo'n situatie enke
le jaren geleden speelde. Na de
.black-out" was daar de ellen
de niet te overzien: geen ver
lichting, geen verwarming, on
gelukken door uitvallen van
verkeerslichten, mensen opge
sloten in liften, duizenden
vastgelopen reizigers, plunde
ringen van winkels, rellen en
chaos; vooral chaos. Volgens
Kreuger hadden de Newyor-
kers daarna aanzienlijk meer
waardering voor de stroom
voorziening.
Jongensdroom
Voor staatsse
cretaris Van
Houwelingen
van Defensie
ging gisteren in
Amersfoort een
jongensdroom
in vervulling. Bij
de overdracht
van de laatste
nieuwe Leo-
pard-tank uit
een serie van
445 mocht hij
hoogstpersoon
lijk een rondje
draaien over het
terrein van de
Bernhardkazer-
AMSTERDAM Slachtoffers
van geweld binnen familiever
banden krijgen nauwelijks
steun en hulp van politie en
Justitie. Justitie vindt dat de
oplossing voor dergelijke pro
blemen binnen het gezin ge
zocht moet worden. De politie
loopt hierop vooruit en maakt
bij aangifte meestal geen pro
ces-verbaal op. Dit schrijft drs.
C. Steinmetz, onderzoeker van
het Wetenschappelijk Onder
zoek en Documentatie Cen
trum van het ministerie van
justitie, in het boekje „Justitië
le Verkenningen" dat gisteren
is uitgegeven.
Omdat men weet dat Justitie
hoogstwaarschijnlijk toch niet
tot vervolging overgaat, maakt
de politie bij 82 procent van de
aangiftes van geweld binnen
de familie geen proces verbaal
op. Bij meldingen van geweld
buiten de familie wordt
„slechts" de helft van de za
ken op die manier gesepo
neerd. „De slachtoffers van
„familiegeweld" kunnen hier
tegen niet in beroep. Zij hopen
dat de recherche hen hulp en
morele steun verleent. Daarbij
denken ze onder meer aan een
strategie om de dader voortaan
van het lijf te houden. Die
hoop is meestal tevergeefs. Bo
vendien krijgen de slachtof
fers bijna nooit morele steun
van de politie", aldus Stein
metz. De politie verwijst hen
liever door naar slachtoffer-
projecten. Maar daar moet
men in veel gevallen weer te
rugvallen op de politie om be
paalde vragen te beantwoor
den. Volgens de onderzoeker
kan de politie zich veel werk
besparen door onmiddellijk
hulp te bieden aan het slacht
offer. Dat zou ook het slachtof-
ferprojekt ten goede komen.
Daar wordt nu veel tijd be
steed aan het herstellen van
de schade die door Justitie is
toegebracht, zodat men niet
-meer aan het verzorgen van
het slachtoffer toekomt, aldus
Steinmetz.
EX
ASTEVEN
SPIELBERG FILM
the Extra
terrestrial
Wedden dat je kinderen er
nog wéken over zullen praten?
VANAF 10 JUU TERUG OP AARDE
FRIEMELS
Koning der hippies begraven
Omringd door tientallen bootjes is gisteren de Amerikaanse kun
stenaar Walter C. Glück, alias Victor IV, naar zijn graf gevaren.
De kunstenaar, die sinds het begin van de jaren zestig in Amster
dam woonde, kreeg vooral bekendheid door zijn met plaggen
begroeide woonvlot in de Amstel, vlak bij het Waterlooplein.
Glück, ook wel koning der hippies genoemd, verdronk eind vori
ge week bij het verbouwen van dit curieuze vlot.
GROTER RISICO DOOR WARME WEER
ZAANSTAD In de Zaanstreek en Kennemerland zijn de vo
rige week zes gevallen van hersenvliesontsteking, ofwel nek
kramp geconstateerd. Drie kinderen van 14 jaar liggen nog in
een ziekenhuis. Volgens dr. Th.J. de Man van de districtsge
zondheidsdienst Midden-Kennemerland is er geen besmettings
gevaar. Aangenomen wordt dat ook in de rest van het land iets
meer hersenvliesontsteking (meningitis) voorkomt dan normaal.
Exacte cijfers daarover zijn er niet. De Man wijst het warme
weer van de afgelopen weken als oorzaak aan. Een verkoudheid
is dan gauw opgelopen. Hij deelde mee dat het in drie van de zes
gevallen om een virusziekte ging. Die gevallen konden inmid
dels na onderzoek naar huis gestuurd worden. In de drie andere
gevallen, twee kinderen uit Castricum en één uit Krommenie,
was de niet-besmettelijke meningococcen-bacterie de boosdoe
ner. Deze bacterie komt in het neusslijmvlies voor. Zodra het
neusslijmvlies ontstoken raakt, bij voorbeeld door verkoudheid,
kunnen de meningococcen doorbreken en voorhoofdsholteont
steking veroorzaken, of in ergere gevallen hersenvliesontste
king.
(ADVERTENTIE)
ASTEVEN
SPIELBERG FILM
i theExtra-
%0Ê*4H V# Terrestrial
Als je 'm vier jaar geleden niet gezien
hebt mag je 'm nu zeker niet missen.
VANAF 10 JUU TERUG OP AARDE
DEN HAAG De SGP-frac-
tie in de Tweede Kamer
meent dat de regering moet
optreden tegen Stimezo, de
stichting voor medisch verant
woorde zwangerschapsonder
breking. Stimezo heeft aange
kondigd ook in de toekomst af
te zullen zien van een bedenk
tijd van vijf dagen bij overtijd
behandelingen, het afbreken
van de zwangerschap in een abortus en overtijdbehande-
zeer vroeg stadium. De SGP ling in de wetgeving onvol-
vindt dat standpunt in strijd doende onderkend,
met de abortuswetgeving.
Jaarlijks worden in de dertien
abortusklinieken van Stimezo
circa 13.500 Nederlandse vrou
wen behandeld. Bij ongeveer
een derde gaat het om een
overtijdbehandeling. Volgens
Stimezo is het verschil tussen
(ADVERTENTIE)
A STEVEN
SPIELBERG FILM
i theExtra-
m Terrestrial
Wedden dat je hem eerst eng vindt,
dan lief en vervolgens razend-slim?
VANAF 10 JUU TERUG OP AARDE
Bewaker
overgeplaatst
WOENSDRECHT De lei
ding van de vliegbasis Woens-
drecht heeft een 21-jarige
dienstplichtig soldaat overge
plaatst naar de vliegbasis
Ypenburg. De soldaat, Rick
Herrera, heeft volgens een
woordvoerder van de basis
sinds eind juni openlijk de zij
de gekozen van de bewoners
van de vredesactiekampen die
in Woensdrecht protesteren te
gen de voorgenomen plaatsing
van kruisraketten. Volgens de
leiding kon de soldaat zijn
werk daardoor niet optimaal
uitvoeren. Overigens is de
overplaatsing geen straf, maar
bijzonder wijs beleid, aldus de
woordvoerder
In het voetspoor van
honderdduizenden
landgenoten trekken
onze verslaggevers er in
deze vakantieweken in
eigen land op uit. In deze
kolommen geven zij hun
persoonlijke impressie
van zomerse
gebeurtenissen die voor
de lezer mogelijk een tip
kan bevatten voor een
dagje uit. Zo ontdekte
Herman Jansen in Zuid-
Limburg het andere
Valkenburg. Niet het
stadje van de
bierpompen, grotten,
mijnen en duizenden
toeristen, maar het
stadje met de ingetogen
omgeving waar de
heiligen en kluizenaars
van toen zich ook nu nog
prettig zouden voelen.
Op zich is Valkenburg een
heel mooi stadje. Maar als
het er druk is. is het er té
druk. En als het er buiten
het zomerseizoen rustig is, is
het er té rustig. Dan zijn er
zoveel cafés en restaurants
dicht, dan lijkt het hier wel
een spookstad en dan blijven
de mensen helemaal weg",
zegt een Valken burgse res
tauranthouder. Hoewel hij in
deze tijd zijn geld moet ma
ken, wenst hij dat de vakan
ties van de schooljeugd en
straks de bouwvak
kers al voorbij waren. „Dat
lawaai op straat, dat is iets
verschrikkelijks. En dat gaat
de hele nacht door bij dit
mooie weer".
Maar er is ook een ander
Valkenburg, het gebied er
vlak omheen, waar je zelfs
nu weinig mensen tegen
komt. Wie daar z'n rust niet
vindt, vindt het nergens. En
vraag je de Zuidlimburgers
ernaar, dan kennen ze die
plekjes vaak niet eens. Laten
we muisstil beginnen, in de
Onderstesteenstraat in Hou-
them. Houthem ligt. net links
van Valkenburg, ingebet in
de fraaiste bijzonderheden
van het Geuldal. Aan de lin
kerkant van de Onderstes
teenstraat staan zes oude
huisjes met zes eigen, oude
boompjes. Rechts een natio
naal monument, de Gerla-
chuskerk. Een vrouw van
het vijfde huisje maakt de
oversteek van een paar me
ter en wrijft met een stof
doek de grafsteen van een
dierbare schoon. Een dage
lijks, maar nog immer teder
gebaar, zo lijkt het.
De geest van de Heilige van
het Geuldal, Gerlachus, is
bijna voelbaar aanwezig. Het
gebeente van de plusminus
1164 overleden Gerlachus is
zelfs daadwerkelijk nog in
de kerk, opgeborgen in een
uit hout gesneden beeld van
hemzelf boven de reliek
schrijn. Het landgoed achter
de met beroemde fresco's ge
vulde kerk was vroeger een
klooster, gsticht door zusters
en gebouwd op grond die de
heer van Valkenburg in
1200 beschikbaar had gesteld
om de vele pelgrims te kun
nen herbergen die de Heili
ge Gerlachus kwamen be
zoeken.
De pelgrims kwamen toen
nog niet naar Valkenburg
voor het Heempark Sjloens-
heim, want dat is er pas
sinds 1974. Dit parkje met de
verzamelde natuurpracht en
cultuur van Zuid- Limburg
ligt rechts buiten Valken
burg, in de richting van
Schin op Geul. Een geres
taureerde watermolen en
een imkerij maken de tuin
met veldbloemen, volksge
neeskruiden, woekerplan
ten, gifkruiden, heide, veld
gewassen, etcetera extra in
teressant.
De heerlijk ruikende tuin op
zich is al een dagbezoek
waard, maar het is meegeno
men dat tientallen meters
erachter het fraaie kasteel
Sjaloen ligt en daar vlakbij
het monumentale kerkje
van Oud-Valkenburg. Loei
ende koeien geven aan, dat
te veel rust ook niet normaal
is. Zij grazen op het weiland
van Sjaloen en langs deze
dieren voert de korte wan
deling over de Geul naar de
Schaelsberg. Op die berg
gaat een pad van 700 meter
naar boven en daar bevindt
zich „De Kluis". Een naam
die te intrigerend is om aan
voorbij te gaan. De Kluis,
met kapel, werd in 1690 ge
bouwd en tot 1930 toe heeft
er een kluizenaar in ge
woond (niet steeds dezelfde).
De Kluis kan alleen op zon
dagmiddag van binnen be
keken worden, maar er om
heen lopen en een beetje fi
losoferen over de mensen
die er zo afgezonderd van de
wereld hebben gewoond,
maakt de klim al bijzonder
waardevol.
De Kluis is niet bewoond,
maar waarom zit daar dan
een heel oude man op een
bankje, net buiten de tuin?
De man, wandelstok in de
hand, hoed op het hoofd en
een speld vóór in z'n te rui
me broek, weet dat je het
hem wilt vragen en biedt
zijn antwoord aan. „Ik kom
hier elke dag even naar toe
wandelen, dat is goede be
weging voor me", vertelt hij
met heldere stem. Hij is een
boer in ruste, die de laatste
kluizenaar nog heeft meege
maakt. „Eén keer per jaar is
het hier feest. Dan wordt er
buiten op het gras een mis
opgedragen en zijn er aller
lei tentjes. Ook met bier.
Heel vroeger was er dan ook
een draaimolen. Daar ging je
dan heen, want meer was er
in de buurt niet te doen".
Die buurt blijkt de hele we
reld te zijn voor de oude
man, die zegt nooit verder
dan Limburg te zijn geweest.
Dat bijvoorbeeld Den Haag
aan de zee ligt, blijkt voor
hem iets nieuws. „Ja me
neer, je hoort wel eens ge
ruchten, maar ik wist het
niet". Dan vraagt hij: „Waar
heeft u de auto nu staan? Bij
het Heempark? Snapt u dat
park nou. Als boer heb ik
met m 'n blote handen steeds
al het onkruid uit m'n vel
den moeten trekken, en nu
gaan ze dat allemaal in zo'n
park weer speciaal laten
groeien. Nee, dat ligt mij
niet".
HERMAN JANSEN
