Kardinaal Simonis: klooster in Auschwitz niet aanvaardbaar Paus eist meer rechten voor kleine boeren aan tafel CcidócSoivtmit kerk wereld Beslag op banktegoeden evangelisten Goeree Bisschop toont begrip voor verzet contra's weer ACHTERGROND CeidóG^ouiant VRIJDAG 4 JULI 1986 PAGINA 1 Strenge straffen voor schenders sarcofaag De regionale rechtbank in Poznan heeft de maart een zilveren figuur stalen van de sarcofaag van de H. Adalbert in de kathedraal van Gniezno, zware straffen opge legd. De rechter motiveerde zijn vonnis door erop te wijzen dat de dieven als „immorele personen" bekend staan en dat het om de diefstal van „nationaal eigendom" ging. De broers Krzsztof en Marek Majewski alsmede Piotr Nowakowski werden tot vijftien jaar gevangenisstraf en een geldboete van vijf miljoen zloty (meer dan vijftigduizend gulden) veroordeeld. Verder werden hun voor tien iaar de burgerrechten ontnomen en werd al hun bezit in beslag genomen. Amerikaanse joden boos De benoeming van rabbijn Julie Schwartz tot geestelijk verzor ger van joodse patiënten in het marinehospitaal van Oakland in Californië heeft abrupt een einde gemaakt aan een traditie van veertig jaar in de Verenigde Staten. Al die tijd heeft een gezamenlijke joodse commissie voor de geestelijke verzorging van de strijdkrachten, in welke commissie de drie stromingen in het iodendom broederlijk samenwerkten, gezorgd voor een vlekkeloos verloop van het benoemingenbeleid. Een vrouw als rabbijn is de orthodoxe joden net iets te veel, zodat de commis sie wat dit betreft buiten spel is komen te staan. De commissie heeft zich nu overbodig gemaakt, de joodse organisaties gaan de benoemingen weer zelf verzorgen. Slechts weinig mensen kunnen zich gelukkig voelen als ze niet een of andere persoon, a tie of overtuiging haten. Bertrand Russell In een brief aan kardi naal F. Macharski van het Poolse Krakau heeft kardinaal Simonis erop gewezen dat de oprich ting van een klooster op een terrein in de onmid dellijke nabijheid van het vernietigingskamp Auschwitz „werkelijk onaanvaardbaar" is. De kardinaal heeft de brief geschreven op aandringen van het Overlegorgaan van joden en christenen (OJEC), dat al eerder zijn afkeer van de oprichting van een Car- melitessenklooster bij Ausch witz had uitgesproken. In Polen is men tot nu toè niet onder de indruk geraakt van de vele protesten tegen de oprichting van zo n klooster. Kardinaal Simonis schrijft onder meer dat hoewel er in Auschwitz ook veel christelij ke slachtoffers zijn gevallen, de vestiging van een klooster de aandacht voor de niet- christelijke. merendeels jood se slachtoffers zou kunnen doen vervagen. Om zijn standpunt te staven verwijst de kardinaal onder meer naar de verklaring van het Joodse wereldcongres, dat stelde dat geen enkele groep de grond van Ausch witz zou mogen toeëigenen. Hij verwijst ook naar de ver klaringen van de Fransae kardinaal Decourtray die in tegenstelling tot kardinaal Lustiger van Parijs, zelf van origine een jood, wijst op het bijzondere symboolkarakter van Auschwitz voor de joden. Juist een klooster zou dat ka rakter schaden, aldus De courtray. Voor een bedrag van 20.000 gulden is gisteren beslag ge legd op de banktegoeden van de Zwolse evangelisten Lucas en Jenny Goeree en op die van hun stichting Evangelie verdediging. Daarmee wordt uitvoering gegeven aan het in kort geding gewezen von nis van de Zwolse rechtbank van september 1985. Toen werd de Goerees verboden nog langer de nummers 10 en 12 van hun gospelblad Evan te verspreiden op straffe van een dwangsom tot een maxi mum van 100.000 gulden. De president van de recht bank was toen van oordeel dat in de gewraakte num mers de Goerees over de schreef zijn gegaan door een direct verband te leggen tus sen de holocaust van de Tweede Wereldoorlog en de joodse verwerping van Jezus als de Zaligmaker. De Goe rees mochten hun onzorgvul dig handelen in het maat schappelijk verkeer jegens jo den niet langer voortzetten. Nu opnieuw tot verspreiding op vrij grote schaal van num mer 12 van Evan is overge gaan achtten de eisers de tijd gekomen de Goerees een sig naal te geven dat zij zich aan het vonnis hebben te houden. Vrijwel alle Joodse organisa ties, die eerder tegen de uit gevers Lucas en Jenny Goe ree uit Zwolle met succes een kort geding aanspanden, kre gen dezer dagen ongevraagd het blad in de bus. De Goe rees distantiëren zich van de verspreiding van het blad. Zij stellen dat „tegenstanders van ons" voor de publicatie verantwoordelijk zijn. De eisers, (onder andere) de Anne Frank Stichting, het overlegorgaan tussen joden en christenen (OJEC) en het Centrum voor Informatie en Documentatie Israël (CIDI), leggen er de nadruk op dat het niet de bedoeling is de Goerees te dwarsbomen in hun evangelieverkondiging. Het gekozen bedrag van 20.000 gulden lijkt de betrok ken organisaties voldoende om de verdere verspreiding van het twaalfde nummer van Evan te bemoeilijken. Geloofwaardigheid Als de eisers niet tot actie waren overgegaan, zouden zij hun eigen geloofwaardigheid te grabbel hebben gegooid, aldus de advocaat van de ei sers, mr. J.R. Fiszbajn uit Den Haag. Hij kondigde ver dere juridische stappen aan als de beslaglegging bij de banken er niet toe leidt dat de verspreiding van het blad wordt tegengegaan. De Goe rees kunnen binnen acht da gen tegen het beslag in be roep gaan bij de s Zwolse rechtbank. Jenny Goeree zegt in een re actie dat „een kwart miljoen exemplaren (van de ge wraakte nummers, red.) nu in het buitenland worden ge drukt. Ze gaan de deur uit als we in augustus met succes in hoger beroep zijn gegaan', stelt Jenny Goeree, die over tuigd is van een goede afloop van de rechtszaak. Ds. H. de Jong, Nederlands gerefor meerd predikant te Amster dam-Centrum, is bereid ge vonden voor het Zwolse evangelistenpaar op te treden als getuige-deskundige in het strafproces. 'Wij staan voor onze boodschap, al hebben wij deze nummers niet ver spreid', aldus Jenny Goeree. 'Dat zijn mensen geweest, die ons een hak hebben willen zetten'. Eerder hielden de Goerees andere evangelisten verantwoordelijk voor de pu blicatie, waaronder Youth for Christ Nederland. Deze orga nisatie wijst de 'verdachtma king' met klem af. Stafmedewerker T. Simon van het CIDI stelt dat het echtpaar wél mede-veran!- woordelijk is voor de nieuwe publicatie. „Zelfs als ze het blad niet verspreid hebben, dan hebben ze er in ieder ge val aanleiding toe gegeven. Ze geven de mensen achter de publicatie morele steun", aldus Simon. Dekens Den Bosch diep teleurgesteld over ontslag Baeten De eenendertig dekens van het bisdom Den Bosch hebben in een brief aan mgr. J.G. ter Schure hun diepe teleur stelling naar voren ge bracht over het ontslag van abt Ton Baeten van de abdij van Berne in Heeswijk-Dinther als lid van de Bisschoppelijke Beleidsadviescommissie (BBK). De dekens menen dat het bij het ontslag niet gaat om de handelwijze van abt Baeten tijdens de afsluitende eucha ristieviering van de manifes tatie „Geloven bij het leven" op 8 mei in Den Bosch. De bisschoppen grijpen die ge beurtenis alleen maar aan om kritische geluiden tot in hun oorsprong te bestrijden, zo menen de dekens. Zij protes teren ertegen dat bisschop pen tot driemaal toe iemand laten voelen hoe zij in de toe komst op kritiek en conflic ten denken te antwoorden. De dekens keuren het af dat mgr. Ter Schure een af spraak voor een bezoek aan de abdij van Berne op het laatste moment zonder op gaaf van redenen heeft afge zegd. „Een bisschop kan priesters in zijn diocees zo niet laten vallen", aldus de dekens. De dekens maken duidelijk dat zij vertrouwen in abt Baeten blijven houden. Zij de abt hervat. Kardinaal Simonis heeft in Amersfoort in reactie op de vele kritiek gezegd dat „al leen de liturgische viering in Den Bosch de reden voor het ontslag van abt Baeten is ge- 1 d In een zee van gele ballonnen die zich kleurrijk aftekenden tegen de donkere avondhemel maak te de paus gisteren zijn opwachting in het bergstadje Chiquinquira, de religieuze hoofdstad van Colombia. Paus Johannes Paulus II heeft gisteren in Colom bia de uitbuiting van boeren door grootgrond bezitters scherp veroor deeld. De boeren „ver dienen dat hun rechten worden beschermd en moeten in de gelegen heid worden gesteld zelf land te kunnen bezit ten", aldus de paus. „Aan de onrechtvaardige toe stand waarin boeren worden gedwongen op het land van anderen te werken en waarin zij vaak door grootgrondbe zitters worden uitgebuit, moet een einde komen". De paus sprak in Chiquinqui ra, een stad hoog in de ber gen, voor een menigte van ongeveer 300.000 mensen, meest Indiaanse boeren. Chi quinquira wordt „de religieu ze hoofdstad van Colombia" genoemd. Het is een bede vaartplaats waar jaarlijks duizenden gelovigen naar toe trekken. Volgens de overle vering trad hier in 1586 de „madonna van Chiquinqui ra" uit haar schilderij voor het oog van een Indianen meisje. In een toespraak voor de La- tijnsamerikaanse bisschop penconferentie (CELAM) in Bogota heeft de paus gewe zen op de noodzaak van een theologie van de bevrijding die „naadloos" in de leer en traditie van de Rooms-Ka- tholieke Kerk kan worden ingepast. In zijn toespraak beklemtoonde de paus de keuze van de RK Kerk voor de rechten en waardigheid van de mensen, in het bijzon dere de armen. Hij waar schuwde de bisschoppen ern stig voor het atheïstische ma terialisme, dat ook in Latijns- Amerika aan invloed heeft gewonnen. De kerk van La- tijns-Amerika moet zich een positie proberen te anders ontstaat dat dadelijk door sekten of „politieke messi- aanse bewegingen" wordt op gevuld, aldus de paus. De paus moedigde de kerk aan in verband met de grote on zekerheid in Latijns-Ameri- ka en de vele verleidingen die van moderne idolen en materialistische ideologieën uitgaan, een „authentieke boodschap van christelijke hoop" te verkondigen. Oecumene in praktijk: Oegandese kerkleiders samen op bedevaart Het op sterven na dood zijn van de oecumene in Oeganda heeft de kerkleiders aldaar zo verdroten, dat zij hebben besloten een daad te stellen zij gaan samen op bedevaart. Deze ingrijpende beslissing van de hoofden van de Rooms-Katholieke, Ortho doxe en Protestantse Kerk van Oeganda is wereldkun dig gemaakt door ds. John Waramoyi, secretaris-gene raal van de Protestantse Kerk. De bedevaart voert de drie tegen het eind van dit jaar naar Alexandrië, Rome, Canterbury en tenslotte Je ruzalem. Naar zij verwachten zal de Christelijke Raad van Oeganda, waarin de Kerken samenwerken, hierdoor een nieuwe impuls krijgen. Afgesproken is dat de drie kerkleiders zich ieder door een geestelijke kunnen laten vergezellen. Kardinaal Em manuel Nsubuga heeft ver klaard in het nu genomen besluit veel te zien uit een oogpunt van verzoening tus sen de Kerken en het geza menlijk aanpakken van pro blemen. Zijns inziens is het maar beter alles wat verdeelt in Oeganda als een gepas seerd station te beschouwen en zich te richten op de „gro te christelijke waarheid die wij samen delen". Voordat de kerkleiders hun tocht gaan ondernemen zul len zij eind oktober samen op retraite gaan. Die wordt be sloten met een gezamenlijke woorddienst op Allerheiligen, 1 november. De ice-voorzitter van de •katholieke bisschop penconferentie in Nicaragua, mgr. Pablo Antonio Vega, heeft begrip voor het verzet van de contra's tegen het sandinistische regime in zijn land en voor een eventueel ingrijpen van de Verenigde Staten in Nicaragua. De RK Kerk pleit weliswaar in het algemeen voor een vreedza me oplossing van het conflict in Nicaragua, maar het volk. heeft het recht zich ook met wapens tegen onderdrukking en vervolging te verzetten, aldus Vega deze week tegen over buitenlandse journalis ten in Managua. Volgens waarnemers heeft een verte genwoordiger van de RK Kerk nog nooit zo duidelijk de contra's gesteund. Volgens Vega kan een inva sie van de Amerikaanse troe pen in zijn land gerechtvaar digd zijn, omdat de regerende partij nu op slechts een „blok" steunt. Een invasie, van de ene partij heeft de in menging van de andere partij ten gevolge, aldus Vega. Hij noemde het besluit van het Amerikaanse Huis van Afge vaardigden om de contra's met 100 miljoen dollar te steunen „geen geschikt mid del voor de dialoog". Maar hij maakte duidelijk dat het volk niet het recht mag worden ontnomen zichzelf te verde digen. De kerk roept niet op tot de gewapende strijd en staat ook niet achter de con tra-revolutie, maar het pro bleem is dat men moet weten wie de mensenrechten schendt, beroof op vrije meningsuiting ont zegt, aldus de vice-voorzitter van de bisschoppenconferen tie. Hij voegde er overigens 'worden de mensenrechten te schenden. De officiële media in Nicara gua hebben scherpe kritiek op de uitlatingen van Vega uitgeoefend. Van officiële zij de werd niet uitgesloten dat tegen hem zal worden opge treden. De betrekkingen tus sen de sandinistische rege ring en de RK kerk bereik ten dit weekeinde een nieuw dieptepunt, toen de regering de directeur, van de katholie ke media in Nicaragua, de priester Bismarck Carballo, de toegang tot het land ont zegde en hem op deze wijze dwong in ballingschap te Politiechef Brazilië maant Europese priesters „Pastorale agenten die uit Nederland, Frankrijk en andere Europese landen zijn gekomen voor een religieuze missie in ons land hebben activiteit ontplooid in gebieden waar grondconflicten het hoogst zijn opgelaaid". „Wij zouden graag willen dat leiders van de rk-kerk in Brazilië hun priesters bij zich roepen om hun mee delen dat de samenle ving niet het scheppen kan tolereren van haat en geweld tussen landeigenaren en mensen die zich op onrechtmatige wijze vestigen op hun grond". Met deze woorden heeft de hoogste politiechef in Brazilië, Romeu Ruma, deze week op een persconferentie de wens van Braziliaanse autoriteiten geuit om er bij Europese pries ters op aan te dringen zich tot geloofszaken te beperken en zich niet te mengen in grondconflicten in het land. Paprika met roereicourgettesalade en kerrie-aardappelen mokka vla de luxe vegetarisch) Voor twee: 1 flinke paprika, zout, 4 eieren, 4 lepels melk, peper, bieslook of peterselie, 20 g margarine, paprikapoe der, 1 courgette, 2 lepels azijn, zout, peper, suiker, mosterd, 1 lepel olie, peterselie; 0,5 tot 1 kg aardappelen, 20 tot 40 g margarine, ui, knof look, kerrie, 10 g margarine, zout; 0,5 liter gele of blanke vla (of 0,5 liter melk, 25 g custard of maizena, 30 g suiker), 2 theelepels oploskoffie, 1 ba naan, 2 lepels likeur of limonadesiroop, paar kinder schuimpjes. Snijd de paprika in twee gelijke stukken en verwijder de steel en pitjes. Kook de vruchthelften drie minuten in weinig water, laat ze uitlekken en strooi er weinig zout in. Klop de eieren los met melk, zout, peper en fijngeknipte bieslook of peterselie. Smelt de helft van de margarine in een steelpan, schenk er het eimengsel in en roer steeds het stollende ei los. Zet de pan af zodra de eieren bijna gestold zijn (roereieren moeten nog iets vochtig zijn) en vul er de paprikahelften mee. Smelt de rest van de margarine in een vlam vaste schaal of tafelpan en zet er de paprikahelften in, leg er een deksel op en laat het gerecht in een paar minuten warm worden. Strooi er als garnering wat paprikapoeder over. Borstel en spoel de courgette (lijkt veel op komkommer, heeft wat minder smaakaf of schil de groente dun en schaaf haar in plakjes. Voeg azijn, zout, peper, suiker, mosterd, olie en fijngeknipte peterselie toe. Laat de salade een kwartiertje intrekken. Snijd de geschilde aardappelen in vieren of achten, zet ze op met gesmolten margarine en smoor ze (dat is met deksel) gaar. Bak de aardappelen vervolgens bruin. Fruit in een tweede pan stukjes ui en knoflook met kerrie langzaam goudbruin en schep er de gebakken aardappelen met zout door. Meng gele of blanke vla met oploskoffie. Zet stukjes banaan Voorbeeld van vrijheid Op typisch Amerikaanse wijze vieren de Verenigde Statej op het ogenblik het honderdjarig bestaan van het Vrijheid) beeld in New York, dat na een ingrijpende restauratie op nieuw in gebruik is genomen. In de beste Hollywood-traditi zijn nationale helden als Frank Sinatra en Elizabeth Taylij en duizenden figuranten opgetrommeld om het miljoene) kostende spektakel luister bij te zetten. Het is een manifestj tie van Amerikaans patriottisme die, zoals gebruikelijj wordt overgoten met een stevige portie commercie. Er is op zich alle reden om het eeuwfeest van het gerestav reerde Vrijheidsbeeld te herdenken. Het door Frankrijk ai de Verenigde Staten geschonken bouwwerk is immers h« symbool geworden van de vrijheid, zoals die in de geschied^ nis van de Verenigde Staten zelf, en mede dank zij de V| ook elders in de wereld, gestalte heeft gekregen. De grom) wet die de Founding Fathers in 1776 opstelden heeft in ve< landen navolging gevonden. De afgelopen twee eeuwen zij' miljoenen mensen opgenomen in de Nieuwe Wereld om c. een nieuw bestaan op te bouwen. Amerikaanse militaire! hebben in twee wereldoorlogen meegevochten en miljoenej.l Europeanen de vrijheid gebracht. Ook nu nog staat Amerika mede pal voor onze vrijheid. En nog steeds blijven de Ven nigde Staten een enorme aantrekkingskracht uitoefenen cj<* mensen overal ter wereld. ALLE pracht en praal rond het eeuwfeest van „Miss Libel ty" biedt in de VS nauwelijks ruimte voor kritiek. Toch lijjr de vraag gewettigd of Amerika in 1986 nog steeds het bakq,, van vrijheid is dat het zegt te zijn. Absolute vrijheid bestai,< niet, omdat je als persoon of als land rekening zult moete.c houden met (de vrijheid van) anderen. Vrijheid kan allee. bestaan in combinatie met normbesef, met wetten, met eej.' rechtssysteem en als er rekening gehouden wordt met hte verantwoordelijkheidsgevoel van volwaardige en mondig^ burgers. In niet-democratisch geregeerde landen heerscp minderheden die denken dat vrijheid betekent dat zij meel r derheden hun wil kunnen opleggen. Maar in onze westersj democratische wereld moet de overheid het midden zien I - vinden tussen de individuele persoonlijke vrijheid en het aj^ gemeen belang. t WlE dergelijke criteria van het begrip vrijheid op de W van toepassing laat zijn, zal tot de conclusie komen dat dl'a land niet meer in alle opzichten hèt voorbeeld van vrijheitt is, dat het zegt te zijn. Amerikanen zeggen dat hun land ee.+ smeltkroes is waar iedereen gelijke kansen heeft. Toch blijkt in de praktijk dat ook de Amerikaanse samenleving eeL* klassemaatschappij is. Zwarten, Italianen en Hispanics staa z op de laagste sporten van de sociale ladder. Je moet wel hei cynisch zijn, als je het een „vrijheid" noemt dat in het rijks) v land ter wereld miljoenen mensen beneden de armoedegrens leven. De huidige conservatieve stroming in de VS legt „vrij heid" vooral uit als een recht van de sterkste en de rijkst) Dat geldt ook voor de Amerikaanse buitenlandse politiek. Q-r VS onderhouden bijvoorbeeld diplomatieke betrekkingen met Nicaragua, maar tegelijkertijd is de regering-Reaga) s nauw betrokken bij door het Internationale Hof van Justiti C onwettig genoemde pogingen de Sandinisten omver te wej y pen, en zijn er tal van voorbeelden van steun aan dictatorial regimes. j b VEEL van deze kritiek op het verkeerde gebruik van „vrij heid" is overigens ook op onszelf en andere westerse lande^ van toepassing. Daarom zijn eeuwfeest en restauratie van ht s1 Vrijheidsbeeld ook voor ons van belang. „Miss Liberty" jtt< een internationaal symbool, dat ons er aan herinnert dat vrij E heid geen vanzelfsprekendheid is maar een steeds opnieuj-h te stellen doel. En er zijn nog miljoenen mensen die het vooi recht van de vrijheid niet met ons mogen delen. t( adverteren je weet niet half wat de krant voor oplossing brengt. Iets koeler DE BILT (KNMI) Het is morgen in tegenstelling tot zondag nog goed weer. In de nacht passeert eerst een kou front dat een enkele bui met zich meebrengt. Ook morgen vroeg zou er nog een bui kun nen vallen. Overdag is het echter wisselend bewolkt mét af en toe zon. De temperatuur loopt in de middag op tot on geveer 21 graden, bij een mati ge westelijke wind. Zondag is er veel bewolking en valt er regen. De tempera tuur komt dan nauwelijks bo ven de' 18 graden uit. Het ziet er naar uit dat na maandag de thermometers weer enkele graden hoger zullen aanwij- Weersvooruitzichten voor di verse Europese landen, geldig voor ondag en aandag: Zuid-Scandinavie en Dene marken: Half tot zwaar be wolkt en enkele buien. Mid- dagtemperatuur van 15 graden aan de westkust van Noorwe gen tot 18 in het binnenland en in Denemarken. Britse Eilanden en Ierland: Veranderlijk bewolkt en een enkele bui. Middagtempera- tuur van 15 graden in het wes ten tot 20 in het zuidoosten. Benelux en noord-Duitsland: Half tot zwaar bewolkt en plaatselijk buien. Middagtem- peratuur ongeveer 19 graden. Zuid-Duitsland: Wisselend be wolkt en zondag enkele regen- of onweersbuien. Middagtem- peratuur 18 tot 25 graden. Frankrijk: Zondag enkele bui en. Middagtemperatuur van 16 graden aan de Kanaalkust tot 28 in het zuiden. Alpengebied: Wisselend b» pi wolkt en zondag een enkele regen- of onweersbui. Midda -V temperatuur in de dalen P 28 graden. Nulgradengrens dj.ee lend tot 3000 meter. Spanje en Portugal: Flinh' zonnige perioden. Middagtei peratuur van 22 graden Golf van Biscaje tot 30 gradu aan de Middellandsezeekust 35 in het binnenland. Italië en Joegoslavische ku~vt Maandag plaatselijk o overigens zonnig. Middagteij.gr peratuur 28 tot 32 graden. Bordeaux Brussel Dublin

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1986 | | pagina 2