1 Hele horloges
voor halve pnjzen
bij SiebeL
a
Nieuwe vakbonden in Polen
kiezen andere „„solidariteit"
Sjaal met
kranten
Cosatu roept op tot
staking Zuid-Afrika
Chili klaar voor
algemene staking
Fransman gebruikt
ontwikkelingsgeld
voor koop kasteel
Dwangarbeid bij
schoonmaak Tsjernobyl
BUITENLAND
EcidócSouocmt
WOENSDAG 2 JULI 1986 PAGINA 5
{ïNGELAND IS
NGEZOND LAND"
NDEN Groot-Brittannië slaat op het
lied van de gezondheid een slecht figuur.
_Jt heeft wat hartziekten betreft het hoog
ste sterftecijfer ter wereld. Het Britse Royal
College of Physician? zegt dit in een rap
port. Daarin staat verder dat het aantal ge
vallen van longkanker bij vrouwen een stij
gende lijn vertoont en dat er nu nog even
veel mensen aan keelkanker sterven als
vijftien jaar geleden, terwijl dit aantal elders
in West-Europa juist gehalveerd is. De'kin-
lersterfte is de laatste 25 jaar in Groot-Brit-
lannië minder gedaald dan in Europa en
jiekten als mazelen, kinkhoest en rode
iond, die men in andere ontwikkelde lan-
|en goed onder de knie heeft, leiden in
Jroot-Brittannie nog steeds tot sterfte en in-
raliditeit.
Sodomie-vonnis Hooggerechtshof wekt beroering
WASHINGTON Onder homo-
seksuelen en voorvechters van de
burgerrechten in de VS is beroe
ring ontstaan na het vonnis van
het Hooggerechtshof, waarin sodo
mie uitdrukkelijk wordt uitgeslo
ten van grondwettelijke bescher
ming. De meeste reacties lopen uit
een van verbijsterde verontwaardi
ging tot „nieuwe strijdlust".
Het hoogste Amerikaanse rechtscollege
oordeelde met vijf stemmen vóór en vier
stemmen tegen dat volwassenen geen
grondwettelijk recht kunnen laten gel
den op het in besloten kring bedrijven
van sodomie (anale en orale seks).
De uitspraak betekent dat het staten
vrijstaat sodomie wettelijk te verbieden.
In 24 Amerikaanse staten zijn dergelijke
wetten van kracht.
De zaak vindt zijn oorsprong in 1982,
toen Michael Hardwick, een homoseksu
ele barman in Georgia, werd gearres
teerd toen hij in zijn slaapkamer werd
betrapt op het bedrijven van sodomie.
Hardwick werd gearresteerd op grond
van een wet in Georgia die deze seksuele
handeling verbiedt op straffe van 20 jaar
celstraf. Hoewel Hardwick nooit is ver
volgd, spande hij een procedure aan, in
een poging de wet ongrondwettelijk te
laten verklaren.
Shalom: Shamir gaf
fiat voor moord
TEL AVIV Avraham Shalom, die vorige week moest
aftreden als hoofd van de Israëlische veiligheidsdienst we
gens het laten vermoorden van twee gevangengenomen
Palestijnse buskapers in '84, heeft gezegd dat hij destijds
van premier Yitzhak Shamir toestemming had om de ka
pers te doden. Dit meldde het Israëlische dagblad Ha'aretz
gisteren. Shalom heeft tegen leden van het kabinet gezegd
dat hij van Shamir terroristen mocht doden die bij een
aanval waren overmeesterd, aldus de krant. Shamir geeft
(nog) geen commentaar op de beschuldigingen. De uitspra
ken van Shalom komen een dag na die van premier Shi
mon Peres, die verklaarde dat hij een onderzoek naar de
betrokkenheid van de politiek bij deze affaire steunt. Een
krant beschuldigde Shamir ervan de premier „onder de
gordel" te slaan „met zijn bewering dat Peres' enige motief
is om Shamir zwart te maken. Shamir moet volgens een
regeringsafspraak in oktober de plaats van Peres innemen.
Libische
zakenman
vermoord
PARIJS Een groep gemas
kerde mannen heeft in de
nacht van maandag op dinsdag
een Libische zakenman in
Frankrijk doodgeschoten. De
54-jarige Mohammed Bouzou,
directeur van een exportmaat
schappij, werd gedood door
een schot in de rug in zijn huis
in Saint Nom la Breteche, 24
kilometer van Parijs. De poli
tie van Versailles sluit niet uit
dat de man om politieke rede
nen is vermoord. Er zou echter
ook sprake kunnen zijn van
bloedwraak of een roofmoord.
Sport Aid brengt
vijftig miljoen op
LONDEN Sport Aid, de inter
nationale sportieve manifestatie
om geld bijeen te brengen voor
hulp aan Afrika, heeft naar schat
ting vijftig miljoen gulden opge
bracht. Dit hebben de organisato
ren in Londen bekendgemaakt.
Woordvoerder Nick Cater meldde
dat de acties in Groot-Brittannië
tot nog toe 25 miljoen hebben op
geleverd. Hij zei te verwachten dat
uit de rest van de wereld hetzelfde
bedrag zal komen. „Het is duide
lijk dat wij niet in de buurt komen
van Live Aid". Live Aid, een initi
atief van de Ierse pop-musicus Bob
Geldof, kende een opbrengst van
250 miljoen gulden.
Walesa mag niet
naar Italië
WARSCHAU De Poolse
autoriteiten hebben het de
leider van het verboden
Poolse vakverbond Solidari
teit onmogelijk gemaakt naar
Italië te reizen. Dit heeft een
medewerker van Walesa
meegedeeld. De Italiaanse
minister van buitenlandse za
ken, Giulio Andreotti, had de
winnaar van de Nobelprijs
voor de Vrede 1983) uitgeno
digd vanaf vandaag in Rome
een internationale vredes
conferentie bij te wonen. In
een interview heeft Walesa
gezegd dat „Solidariteit
voortleeft in het bewustzijn
van alle Polen". Hij zei wel
te kunnen begrijpen dat er
enige gelatenheid te zien valt
onder de Poolse bevolking.
„Men kan van de maatschap
pij niet verlangen dat zij las
ten draagt die boven haar
mogelijkheden liggen", aldus
Walesa. „De overwinning
van onze idealen zal niet
door een gewapende strijd
worden bereikt, maar door
ontwikkeling".
GDANSK In de ka
mer tegenover het oude
kantoortje van Lech Wa
lesa op de Lenin-
scheepswerf in Gdansk
wordt vandaag de dag
nog even graag over de
toekomst gediscussieerd
als vijf jaar geleden. Wa
lesa's kantoor is inmid
dels omgebouwd tot con
ferentiezaal, maar in ka
mer drie, aan de andere
kant van de gang, verga
deren wekelijks de nieu
we vakbonden waar pre
sident Jaruzelski op het
partijcongres zoveel hoop
op vestigde.
De vergadering van afgelo
pen donderdag ging over de
werkomstandigheden op de
werf (die kunnen beter) en
over de huisvesting (kan veel
beter). Ook werd het perso-
neelsreisje van een paar da
gen daarvoor geëvalueerd
(dat was de moeite waard ge
weest).
Het zijn onderwerpen die ver
verwijderd lijken van de
kwesties die tijdens de hoog
tijdagen van Solidariteit aan
de orde waren. Toen waren
de situatie in Polen en de
kansen op fundamentele ver
anderingen het dagelijkse on
derwerp van gesprek. Het
zijn echter noodzakelijke on
derwerpen, zegt Leslaw Za-
luski, voorman op de werf en
een van de nieuwe vakbond
leiders. „Walesa's probleem
was dat hij zich met de poli
tiek ging bemoeien en het
land wilde regeren".
Iets meer dan de helf£ van de
12.000 werknemers van de
werf is lid van de nieuwe
vakbond. Misschien dat som
migen van hen lid zijn ge
worden omdat ze anders
geen carrière kunnen maken,
maar zeker is dat veel ande
ren zich volstrekt vrijwillig
hebben aangemeld. „We zou
den natuurlijk willen dat er
nog veel meer mensen lid
worden", zegt Zaluski, „en
we moeten helaas toegeven
dat sommigen niet zo enthou
siast op de vakbond reage
ren".
Op het moment dat de nu
verboden vakbond Solidari
teit werd opgericht, werd
meer dan tachtig procent van
de werknemers ogenblikke
lijk lid. Daaarentegen heeft
Zaluski bijna drie jaar nodig
gehad om boven de vijftig
procent uit te komen.
Zaluski's openheid werkt
enigzins ontwapenend en be
nadrukt een van de verschil
len tussen het Polen van
vandaag en het Polen in de
dagen van Solidariteit. Het is
duidelijk dat er nog geen
sprake kan zijn van een wer
kelijke verzoening tussen de
Poolse regering en de opposi
tie, maar er is tegenwoordig
wel veel meer openheid en
overeenstemming onder alle
partijen over de enorme pro
blemen die het land heeft.
De Poolse regering is gevoe
lig voor wat men in Gdansk
denkt. Het was hier in deze
stad, dat in 1970-'71 de natio
nale ontevredenheid tot uit
barsting kwam. Het was hier
dat Solidariteit geboren
werd, tijdens de hete augus
tusmaand van 1980. Beide
ontwikkelingen veroorzaak
ten een nationale crisis en
leidden tot verschuivingen in
het nationale leiderschap.
Gdansk was echter ook de
plaats waar de „bovengrond
se" Solidariteit haar laatste
adem uitblies. In 1981 wer
den hier de leiders van de
vakbond in hun pyama's ge
arresteerd door de veiligheid
spolitie, een paar uur na het
afkondigen van de noodtoe
stand.
Nog altijd worden in Gdanks
de slachtoffers van de onge
lijke strijd met de militairen
in 1970- 71 herdacht met
verse bloemen en brandende
kaarsen, die elke dag weer
bij het indrukwekkende en
grimmige monument voor de
toegangshekken van de werf
worden neergelegd. Het mo
nument bestaat uit loodzware
stalen ankers en kruisen en
is net zo hoog als een flat van
twaalf verdiepingen niet
het soort „standbeeld" dat de
autoriteiten in een enkele
nacht onopgemerkt zouden
kunnen verwijderen.
Vijf jaar geleden was de
scheepswerf één zee van
bloemen en Solidariteit-vlag-
gen. Tegenwoordig is dat niet
meer zo. De bloemen staan
netjes in hun bloembedden,
of verleppen langzaam in de
kantoortjes van de managers.
Er zijn nog altijd veel vlag
gen, maar hoewel de kleuren
ongeveer hetzelfde zijn, is de
boodschap niet meer die van
vijf jaar geleden.
Dat is wel even anders in de
kerk, waar de controversiële
priester Jankowski preekt
de openhartige vriend
van Lech Walesa, een eeuwi
ge doorn in het oog van de
autoriteiten. Wanneer je zijn
kerk binnengaat, kom je in
het hart van het conflict tus
sen staat en kerk terecht, een
conflict waar Polen al meer
dan veertig jaar mee wor
stelt.
Binnen hangen er Solidari-
teit-vlaggen aan de muur.
Overal staan kaarsen en
kunstvoorwerpen uit het
hele land en van ver
daarbuiten vergezeld van
briefjes met bemoedigende
teksten. Er staat een inge
wikkeld kunstwerk van
roestvrij staal, dat een eerbe
toon is aan de ongeveer 600
politieke gevangenen in Po
len. Tien van hen zijn on
langs begonnen aan een hon
gerstaking om te protesteren
tegen hun zeer slechte leef
omstandigheden.
Het meest opvallende kunst
werk is echter een zeer ont
roerend, levensecht bronzen
standbeeld van priester Jerzy
Popieluszko, die eind 1984
door de veiligheidspolitie
werd vermoord. In het felle
spotlicht ligt hij voor de voe
ten van de bezoeker: de
mond open, de handen op de
rug gebonden, de voeten ge
boeid onder zich precies
zoals de vermoorde priester
werd gevonden. En altijd zijn
er hier mensen die hem her
denken, voor hem bidden,
kaarsen aansteken en bloe
men achterlaten. Dit zijn de
mensen, die het probleem
symboliseren waar de Poolse
communistische partij niet al
leen deze week, maar elke
week weer, mee geconfron
teerd wordt.
(ADVERTENTIE)
Siebel heefteen gouden tip vooru:dames-en herenhorloges
.1 van bekende merken als bijvoorbeeld Omega, Seiko, Prisma en
j Pontiac, tijdelijk met forse kortingen.
En natuurlijk mét garantie. w
Een groot aantal mag u van Siebel zelfs voor de
helft van de prijs meenemen.Tenminste, als u snel
bent Want de aanbiedingen gelden tot en met 26 juli.
Ml Amsterdam, PC Hooftstraat 123 en Winkelcentrum Boven 't IJ 61. Rotterdam, Stadhuisplein 24-26, Den Haag, Lange Poten 9-11;
M Rijswijk, in de bogaard c27. Utrecht, Bakkerstraat 27-29en Winkelcentrum Hoog Cathanjne. Boven Clarenburg 75;
31 Haarlem, Grote Houtstraat63-65; Alkmaar, Langestraat 22Hilversum,Kerkstraat 75. Lid van de Beurs voor den DiamanthandeL
Huidje verholen en het knettercarter
Toen liet professor Tweesteen de kop-
jj/ig opkomen. Eerlijk gezegd kon hij de kop-
djng niet eens meer naar beneden houden,
(%el krachten ontwikkelden zich in de motor.
Qgpedaal werkte zich dus naar boven en toen
rjenmaal contact was gemaakt tussen de fric-
^laten, noutoen begon de lol pas goed.
'ari paardekrachten, die het karretje maar kon
eJrengen, braken tegelijk los en daar stormde
hele renstal dus heen. Gierend vloog het ve
il door de straten, tot groot vermaak van de
gjendkoppige menigte toeschouwers, die nu
ook eens een auto zagen, die wèl hard
kon. In een oogwenk had de professor de
pre auto's ingehaald en met fraaie bogen
v^lde hij zijn karretje tussen de moeizaam
zthuppelende karkasjes door. Dat was na-
„Jijk wel uitkijken geblazen, want er lag er
x ligeen, die de strijd volledig had moeten op-
j^n en die geen meter meer vooruitkwam,
■jqwas me dan ook wat met al die auto's. Er
stukken af, banden vlogen aan flarden,
eden stuurloos bovën op elkaar, kortom, het
was een vertoning, die op heel de wereld nog
nooit aanschouwd was. En voor aan de rij reden
Linke Lowietje en Bennie de Klapper met hun
hoestende vehikel. 2e reden ook wel niet zo
heel erg hard, maar omdat ze geen last hadden
van al die kwalijke apparaatjes van Bul Kordiet,
schoten ze tóch een beetje harder op dan de
andere deelnemers aan de knetterrace. Doch
het kon natuurlijk niet uitblijven of op een gege
ven moment hoorden ze de golf van opwinding,
die door het publiek sloeg. Toen hoorden ze
ook nog iets. dat op het gebrul van een machti
ge motor leek en verschrikt keken ze om. Wat
was dat? Daar kwam zowaar een oude auto
aangerend en die auto was kennelijk bezig ie
dereen in te halen.... „We benne al zowat
aan de eindstreep!" gilde Bennie de Klapper.
„Hij mag niet winnen, Lowietje! Smijt hem voor
de mosterrrrrrrd-pot die bom voor ze knikker!"
„Als het mot, dan mot het!" knarsetandde
Linke Lowietje. „We mótte winne!" Hij greep de
bom en wierp het moordtuigje met een grote
boog in de richting van de naderende auto van
professor Tweesteen....
JOHANNESBURG De
grootste vakbond in Zuid-
Afrika, Cosatu wil maan
dag 14 juli een landelijke
stakingsdag houden als
protest tegen het uitroe
pen van de noodtoestand
en het massaal oppakken
van vakbondsleiders. Co-
suta heeft daarover in de
nacht van maandag op
dinsdag op een geheime
plaats over beslist.
Ook de machtige mijnwer-
kersbond NUM en de bond
van metaalarbeiders Mawu,
die zijn aangesloten bij Cosatu,
beraden zich op acties. De
NUM vertegenwoordigt bijna
de helft van de 550.000 zwar
ten die werkzaam zijn in de
diamant-, platina-, goud- en
kolenmijnen in het land. On
der de ruim tweehonderd aan
gehouden leiders bevinden
zich ook de voorzitter van de
Cosatu en de NUM Eliyah Ba-
rayi en de secretaris-generaal
van de NUM Jay Naidoo.
Bij een bomexplosie in de
drukke Main Street in Johan
nesburg zijn gisteren acht
Het wegdek van Main Street in Johannesburg raakte gisteren
bezaaid met glasscherven, na het exploderen van een zware
bom.
mensen gewond geraakt, on
der wie een baby van twee
weken. De explosie, de tiende
sinds de noodtoestand op 12
juni werd afgekondigd, ver
oorzaakte grote schade. De re
gering stelt het verboden ANC
verantwoordelijk, maar het
ANC zelf heeft dit niet toege
geven.
De zo gehate pasjes waarmee
de zwarten zich op elk mo
ment moesten kunnen identi
ficeren, zijn gisteren officieel
afgeschaft. President Botha
had in januari al aangekon
digd met een nieuw identifica
tiesysteem te komen, dat voor
alle inwoners van Zuid-Afrika
geldt. De zwarten krijgen nu
meer bewegingsvrijheid, maar
zij zijn nog steeds gedwpngen
in de zwarte krottenwijken te
wonen aan de rand van de ste
den op grond van de „Groep
Gebieden Wet", die woonwij
ken scheidt naar ras.
PINOCHET DREIGT MET INZETTEN LEGER
SANTIAGO De bevolking van Chili heeft uitgebreide voor
zorgsmaatregelen genomen in verband met de nationale algeme
ne staking die voor vandaag en morgen is uitgeroepen. Gisteren
stonden lange rijen voor de winkels om voorraden levensmidde
len aan te vullen. Vooral kaarsen waren een gewild artikel, om
dat linkse guerrilla's veelvuldig 's lands elektricteitsvoorziening
plegen te saboteren.
De staking is uitgeroepen door een twee maanden oude organi
satie genaamd Verenigde Burgerij, die zegt bijna drie miljoen ge
organiseerde werknemers, beoefenaren van vrije beroepen, stu
denten en inwoners van sloppenwijken te vertegenwoordigen.
De organisatie heeft zowel de steun van politieke partijen die
dicht bij het centrum staan, zoals de christen-democraten als van
de communisten en de socialisten. De Chileense leider generaal
Augusto Pinochet heeft de stakingsoproep afgedaan als „groot-
sprekerij" van zijn tegenstanders. Maar inmiddels is het leger in
gezet om „sabotage" te voorkomen. Onlangs heeft het leger ook
grootscheepse razzia's gehouden in de volkswijken van Santiago,
waar het verzet sterk is gegroeid. Zeker negentienduizend men
sen werden opgepakt en in voetbalstadions ondervraagd, met als
voornaamste doel hen vrees aan te jagen. Uiteindelijk werden
niet meer dan acht mensen aangeklaagd.
China beantwoordt
lof Sovjet- Unie
met kritiek
MOSKOU/PEKING Het
Sovjet-partijblad Pravda heeft
de Chinese communistische
partij gisteren uitbundige lof
toegezwaaid en geschreven dat
de tijd rijp is voor een verbete
ring van de Sovjet-Chinese be
trekkingen.
De Chinese onderminister van
buitenlandse zaken Qian Qi-
chen verklaarde dat de econo
mische relaties tussen de lan
den „tamelijk goed" zijn, maar
dat de politieke betrekkingen
in een impasse verkeren. Vol
gens Peking moet de Sovjet-
Unie aan drie eisen voldoen
voor er sprake kan zijn van
een werkelijke verbetering
van de betrekkingen: vermin
dering van het aantal troepen
langs de Chinees-Russische
grens; terugtrekking van het
Sovjet-leger uit Afghanistan
en beëindiging van de steun
van Moskou voor de Vietna
mese bemoeienis met Kampu
chea.
Debuut Migs in Westen
Zes Russische gevechtsvliegtuigen van het type Mig-29 zijn
gisteren geland op het vliegveld Rissala in Kuopio in oost-Fin-
land, waar zij voor het eerst in het Westen te bezichtigen zijn.
PARIJS Bij „Carrefour
du Developpement"
(Kruispunt van Ontwik
keling), een ontwikke
lingsorganisatie van de
Franse socialistische partij,
is de afgelopen jaren ze
ker acht miljoen gulden
aan overheidsgeld ver
duisterd, dat bestemd was
voor projecten in de Der
de Wereld.
„Carrefour du Developpe
ment" werd in 1983 door de
Franse socialisten opgericht.
Doel was het bevorderen van
de aandacht in Frankrijk voor
de problemen van de Derde
Wereld. De organisatie werd
geleid door Yves Chalier, de
kabinetschef van de vorige
minister van ontwikkelingssa
menwerking, de socialist
Christian Nucci. Chalier heeft
een deel van het verduisterde
geld gebruikt voor de aankoop
van een kasteel. Om aan de
benodigde kredieten te komen
vervalste hij onder meer de
handtekening van de minister.
De kabinetschef is inmiddels
uitgeweken naar Zuid-Ameri-
ka. In een gisteren door de
krant Liberation gepubliceerd
schrijven beweert Chalier te
zijn misbruikt om betalingen
te verbergen van de Franse
geheime dienst. De socialisti
sche partij is door de affaire in
verlegenheid gebracht. Te
meer daar Chalier in zijn brief
een aantal pijnlijke zaken zegt
over de capaciteiten van Nuc
ci, die bovendien een deel van
het verdwenen geld zou heb
ben gebruikt ter financiering
van zijn eigen verkiezingscam
pagne.
STOCKHOLM Het Oosteuropese Solidariteitscomité, een
organisatie van Baltische ballingen in Zweden, heeft gemeld
dat in de Sovjet-Unie duizenden inwoners van de Baltische
staten worden gedwongen om mee te werken aan de schoon
maak na het reactorongeluk in Tsjernobyl. De ballingen-
groep baseert haar informatie op mededelingen van reizigers
die onlangs van bezoeken aan Estland en Letland terugkeer
den. Direct na het ongeluk op 26 april werden dienstplichtige
militairen bij het schoonmaakwerk ingezet, zonder dat zij
over de risico's werden ingelicht, aldus het Oosteuropese So
lidariteitscomité. Volgens sommige reizigers zouden sinds
eind mei vooral oudere mannen voor het werk zijn ingezet.
Deze sjaal met kranteprint is voor u
wanneer u ons een nieuwe abonnee
opgeeft. De sjaal meet 80 x 80 cm en
is zwart/wit uigevoerd. De nieuwe
abonnee wordt hartelijk verwelkomd:
deze krijgt de krant de eerste twee
weken gratis.
Noteer als nieuwe abonnee ingaande.
Naam:.
Adres:.
Telefoon:(voor controle bezorging)
Deze ontvangt de krant de eerste twee weken gratis.
Daarna wordt het abonnement betaald per
0 maand automatisch ad f 22,49
0 kwartaal per acceptgiro ad f 67,43
Stuur als dank de sjaal naar:
Naam:Voor
Adres:
Postcode/plaats:
Stuur deze
998, 2500
VIUUIS
e bon ingevuld aan de Leidse Courant, Antwoordnummer I
i Vd Den Haag (postzegel betalen wij).
f"r£f\jNZ'
Ccid6cSomcmt
