Zoetemelk
kanzonder
Tour nog
niet leven
Peter
Winnen
niet meer
het
gestudeerde
jochie
PARIJS Peter Winnen maakt
zich niet zo druk meer om het wiel
rennen. Het is weliswaar zijn be
roep, maar verder wenst de wat in
troverte Limburger er niet al te
veel waarde aan te hechten. „Top
sport is een neurotische bezigheid,
achterlijk gewoon. Wat heb ik er
aan dat ik alles heb gewonnen en
dan over tien jaar met een kapot
lijf rondloop als gevolg van bijvoor
beeld de straling van zo'n kerncen
trale van Tsjernobyl. Nee, dan lie
ver op deze manier. Lekker zorge
loos wielrennen en toch het onder
ste uit de kan halen. Forceren is er
echter niet meer bij voor mij. Daar
vind ik topsport te onbelangrijk
voor. Er zijn andere dingen in het
leven, die meer aandacht vragen
en verdienen".
Het is een andere Peter Winnen
dan die van 1982 en 1983 toen hij
in de Tour de France als kopman
van start ging en respectievelijk op
de vierde en derde plaats eindigde.
Toen was hij moeilijk te benade
ren, zette zich steeds af tegen de
pers en iedereen die een wat een
kritische kanttekening bij zijn pres
taties zette. Het gestudeerde jo
chie, noemden ze Peter Winnen in
het peloton. Zo gedroeg hij zich
ook. In zijn ogen deugde er weinig
van de wereld om hem heen en
vooral het gewone volk kreeg de
indruk dat Winnen zich hoog bo
ven hen verheven waande.
Maar nu is de kopman tot knecht
verworden. De rossige Peter Win
nen heeft zich daar bij aangepast.
Vooral omdat er in de laatste jaren
dingen rond hem zijn veranderd.
Hij kan in de ploeg niets meer clai
men op basis van prestaties, ge
woon omdat die er niet waren.
„Maar niet alleen dat is maatge
vend. Als mens heb ik ook een me
tamorfose ondergaan. Ik zie de
dingen wat genuanceerder en ik
besef nu ook dat ik me vroeger wel
eens wat te onbehouwen en te ei
genzinnig heb opgesteld".
EGO STRELEN
„Het streelde mijn ego dat ik na de
vierde en derde plaats in de Tour
de France steeds weer in de be
langstelling stond. Ik vond echter
ook dat veel mensen niet in de ga
ten hadden wat je daar als mens
voor doen moet. Als je eens een
slechte dag had, verweten ze me
een slechte mentaliteit, beschimp
ten ze me omdat ik niet mee van
voren zat en meesmuilden ze om
dat ik de slag had gemist. Daar
zette ik me tegen af. Dom geleuter,
want als wielrenner geef je immers
altijd alles, maar het lichaam luis
tert soms niet naar het hoofd".
„Als vooral journalisten dat niet
begrijpen zijn ze dom. Hun ver
haaltjes zijn immers ook niet iedere
dag even goed. Als ik dat hardop
zei, vonden ze me betweterig en
haalden ze mijn privè-leven erbij.
Je weet wel, van het jochie dat ge
leerde boeken leest. Dat beeld
wordt doorgegeven naar de mas
sa, die vervolgens alles gelooft.
Wellicht onbewust heb ik daar aan
meegewerkt door me nukkig te
gaan gedragen. Je moet echter
niet vergeten dat ik toen pas een
jaar of 23, 24 was. Nu weet ik dat
ik het anders had moeten doen,
maar ja, ook ik moet de kans krij-
Peter Winnen
heeft zich
geschikt in
zijn rol van
knecht. „Er
zijn
belangrijker
dingen in het
leven dan
wielrennen".
gen zaken te verbeteren, die vroe
ger verkeerd zijn gegaan. De be
langrijkste veranderingen hebben
te maken met andere dingen in het
leven. Daarom kan ik me ook niet
druk meer maken om het wielren
nen. Het staat weliswaar centaal in
mijn leven, maar het beheerst me
niet. Dat bedoel ik ook met de be
wering dat ik misschien niet de
ideale sportman ben".
GERESERVEERD
Peter Winnen is nog steeds gere
serveerd tegenover journalisten.
Bedachtzaam formuleert hij de ant
woorden op stekelige vragen, die
vooral veronderstellen dat de te
rugval van zijn prestaties te maken
heeft met zijn veranderde hou
ding. Een knecht moet zich immers
anders gedragen dan een kopman,
ook naar buiten toe. Hij kan zich
weinig meer veroorloven nu hij
door zijn ploegleider Peter Post te
ruggezet is naar de positie van
knecht.
In vorige jaren mocht de Limburger
zich geheel naar eigen goeddunken
voorbereiden op de Tour de Fran
ce, maar de prestaties in die ronde
verslechterden per jaar. Vandaar
dat Post hem nu heeft teruggeflo
ten en het programma voor hem
vaststelde. Het vertrouwen van
Post in zijn vroegere topper is dui
delijk afgenomen. Veel eerzuchtige
sportmensen zouden zoiets als een
geweldige degradatie ervaren,
maar Winnen zit er niet mee.
„Nee hoor, ik ben er best tevreden
mee. De druk is van de ketel en ik
moet eerlijk zijn tegenover mezelf.
Post heeft gelijk. In 1983 heb ik
met die derde plaats verwachtin
gen gewekt. Toen ook heb ik ge
vraagd mijn eigen voorbereiding te
mogen doen. Post heeft me vrijge
laten, maar ik kwam steeds dieper
in het dal. In 1984 werd het dus
niets en vorig jaar werd ik vijftien
de in het algemeen klassement.
Dat was tegenvallend en dus zegt
Post nu terecht dat ik me weer bij
de ploeg moet aanpassen. Als hij
dat vorig jaar al gezegd had, zou ik
daar meer moeite mee gehad heb
ben".
NIET ZO GEK
„Die twee slechte jaren zijn voor
mij nog niet zo gek geweest, besef
ik achteraf. Ik heb in die tijd mijn
beperkingen leren kennen en ont
dekt dat er in het leven veel andere
zaken zijn. Vandaar ook dat ik de
knechtenrol niet als een degradatie
ervaar. Het maakt me ook weinig
uit. Ik doe mijn werk naar beste
vermogen en ook met veel plezier.
Want denk nu niet dat het wielren
nen me absoluut koud laat. Zo is
het niet, maar ik ben het allemaal
wat nuchterder en rustiger gaan
zien. Dat is een heerlijk gevoel. Ik
kan me voorstellen dat zoiets bij
de mensen vreemd overkomt,
maar ik heb me er bij neergelegd
dat er veel betere wielrenners op
de wereld zijn. Waarom zou ik mijn
hele lijf dan uit 'elkaar trappen om
het onmogelijke te bereiken. Dan
schik ik me toch liever gewoon in
de rol van knecht".
„Misschien, als ik een superdag
heb, kan ik de hele groten ver
slaan, maar dan niet meer uit eer
zucht, zoals dat vroeger het geval
was. Mijn doel voor deze Tour is
dan ook om zo kort mogelijk in het
algemeen klassement te rijden en
misschien nog een etappe te win
nen. Maar ik zal er ook geen pro
bleem mee hebben dat ik ergens in
de achterhoede terecht kom, maar
dan wel onder voorwaarde dat een
ploeggenoot de Tour wint. Daar of
fer ik me voor op".
„Ik heb geen slapeloze nachten
meer, omdat ik bang ben af te
gaan of om uit de belangstelling te
raken. Ik ben zorgelozer geworden,
ook al omdat ik het thuis geweldig
naar mijn zin heb. Misschien heeft
het er ook mee te maken dat de
mensen in mijn eigen omgeving me
wel begrijpen. Ook toen ik in het
wak viel kon ik op hen terugvallen.
Het is moeilijk om zoiets onder
woorden te brengen, maar ik denk
dat iedereen verandert naarmate
hij ouder wordt. Je leert dingen te
waarderen en respecteren. De we
reld om je heen is belangrijk. De
echte toekomst als mens op de
grote aarde, die dreigt verpest te
worden door een stelletje mafke
zen, gaat je steeds meer bezighou
den. In dat licht bezien is wielren
nen toch maar kinderspel. Die ver
andering heb ik bewust doorge
maakt, maar dat is niet specifiek
iets van mij of van een wielrenner.
Ik denk dat ieder mens zo'n perio
de in zijn leven meemaakt. Noem
het de ontwikkeling van een
mens".
GERHARD NIJBOER
PARIJS Heel even flitst er een
glimlach over zijn gezicht. Het is
alsof Joop Zoetemelk met moeite
kan voorkomen dat het binnen
pretje gemeengoed wordt. Nog
geen seconde later verklaart hij
echter heel zakelijk waarom de
Tour voor de zestiende keer moet
worden gereden. Het heeft direct
te maken met het vorig jaar in Ita
lië veroverde wereldkampioen
schap bij de beroepsrenners. „Ik
wil die trui laten zien. Die stimu
leert me enorm. Als wereldkam
pioen kun je niet wegblijven. Ik
weet waaraan ik begin. Het is
moeilijk, maar ik moet het doen.
Bepalend is echter vooral dat ik
me goed voel. Ik rij lekker. Het
gaat gemakkelijk".
De resultaten onderstrepen het. Hij
handhaaft zich als het ware moei
teloos onder de vedetten. De
cracks van wie wordt verwacht dat
zij de wedstrijd maken. Belangrij-"
ker nog lijkt het feit dat Joop Zoe
temelk nog steeds een goede tijdrit
in de benen heeft. Weliswaar lukt
het hem niet (meer) uitzonderlijk
hoge moyennes te draaien, maar
de gerealiseerde „chrono's" mis
staan beslist nog niet. Tegen die
achtergrond lijkt een meedraaien
in de top van het algemeen klasse
ment in de Tour zelfs nog mogelijk
te zijn.
Zoetemelk is wel voorzichtig. Hij
heeft in de loop der jaren geleerd
dat het in de praktijk wel eens an
der wil lopen dan gepland. Zelfs
zijn goede optreden in de Dauphi-
né Libèré leidt niet tot groot-
spraak^^Re Tour blijft iets aparts.
Kan met geen wedstrijd worden
vergeleken. Alles hangt af van het
herstellingsvermogen. Als je niet
snel recupereert kun je het verge
ten. In het verleden heb ik ook wel
eens een slechte Dauphiné gere
den en is het in de ronde van
Frankrijk toch goed gegaan. Neen,
dat zegt allemaal niet zo veel".
PEETVADER
De peetvader van het peloton mag
in het verleden vaak zijn overgeko
men als een wat oppervlakkige fi
guur, die niet bepaald opviel door
het doen van boude uitspraken, hij
heeft de tijd tijdens het verblijf in
de vele hotelkamers toch nuttig
besteed. Hij heeft zich wel degelijk
met zijn carrlere en alle facetten
van de wielersport beziggehouden.
Als dan ook wordt gezocht naar
een reden hoe dit allemaal moge
lijk is, concludeert hij voorzichtig:
„Misschien heeft het te maken met
het feit dat ik mijn sport wat af
standelijker benader dan vroeger.
De druk is een beetje weggegeval-
len. Het hoeft allemaal niet meer zo
nodig. Als het lukt is het fijn en
prachtig. Gaat het niet dan is er
niets aan de hand. Dan vindt ieder
een dat logisch gezien mijn leef
tijd".
GEEN GEHEIM
Toch maakt hij er geen geheim van
dat een plekje bij de eerste tien
hem buitengewoon aanspreekt. Hij
beseft echter als geen ander dat
het moeilijk zal zijn dat te realise
ren. Vorig jaar is dat in de slotfase
van de ronde eens bewezen. De
twaalfde plaats was eervol, maar
ook Zowetemelk erkent achteraf
dat meer mogelijk is geweest.
„Deze Tour is aanzienlijk lastiger
dan de edities van de laatste twee
jaar. Het zal nu minder eenvoudig
zijn om de finish te bereiken. Veel
hangt er vanaf wat er in het begin
zal gebeuren. Ik hoop dat een
ploeg het initiatief neemt en dat
het in de aanloop naar de Pyrene
eën een beetje rustig blijft. Het zal
rust. Wanneer dit soort onderwer
pen ter sprake komen, slaakt hij
zijn inmiddels wereldberoemde
kreet: „De Tour is de Tour". En
zonder Tour kan Joop nog niet le
ven. Dat is duidelijk. Hij leeft er
weer helemaal naar toe. Dat blijkt
als het record ter sprake komt en
de lijst met favorieten wordt beke
ken.
GEEN ZIER
„Dat record interesseert me geen
zier. Dat telt voor mij niet. Ik vind
andere dingen belangrijker. Roche
en Hinault heb ik nog niet zien rij
den, maar ik denk dat Bernard er
wel zal staan. Ondanks al die ber
gen mag hij niet worden uitgevlakt.
Vergeet niet dat hij ook de be
schikking heeft over de sterkste
ploeg. Greg Lemond wil natuurlijk
ook een gooi doen naar de eindze
ge. Ik weet niet of hem dat lukt. Hij
is niet verbeterd dit seizoen. Ik
denk dat het voor hem moeilijk is
aan het spanningsveld te wennen.
Fignon is ook nog niet op zijn oude
niveau. En die Colombianen zie ik
nog niet de ronde op hun naam
schrijven. Al zullen zij in het ge
bergte ongetwijfeld sterk voor de
dag komen".
Wat een hoge klassering in het
eindklassement betreft blijkt Zoe
temelk niet overtuigd van de mo
gelijkheden van de Nederlanders.
Als over zijn eventuele opvolgers
wordt gesproken zegt hij: „Ze blij
ven een beetje hangen. Rooks rijdt
wel goed, maar hij moet het nu be
wijzen in de Tour. Dat is heel wat
anders. Misschien moet Nederland
leren leven met de gedachte dat
mijn opvolger voorlopig nog niet
opstaat. België heeft na het stop
pen van Merckx hetzelfde pro
bleem gekend. Overigens weet ik
nog steeds niet of ik wel stop aan
het eind van dit seizoen. Misschien
plak ik er nog wel een jaartje aan".
VIJF VOOR TWAALF
Toch beseft ook Joop Zoetemelk
dat het langzamerhand vijf voor
twaalf is. Dat hij binnenkort het pe
loton definitief moet laten gaan. Hij
is er mee bezig. „Wat Ik ga doen
weet ik nog niet. Wel is zeker dat
ik geen functie als ploegleider am
bieer. Daarvoor heb ik niet het
juiste karakter. Ook met het oplei
den van renners zal ik me niet be
moeien. Ik zal in de toekomst al
leen af en toe eens in de Tour gaan
kijken. Een paar etappes volgen. Ik
wil echter niet intensief met wiel»^
rennen meer bezig zijn. Het hotel-
bedrijf loopt goed, maar ik wil dat
niet uitbreiden. Ik denk dat ik eerst
maar eens een jaartje met vakantie
ga. Gewoon lekker bezig zijn met
de kinderen. Af en toe eens weg en
voor de rest lekker thuis zijn. Een
beetje jagen, wat skiën en fietsen
voor het plezier. Lekker op het ge
mak. En daarna zie ik wel verder".
Het klinkt prima, maar toch niet
geheel overtuigend. Het ziet er
daarom naar uit dat het peloton
voorlopig nog niet van Joop Zoete
melk at is.
Joop
Zoetemelk
heeft voor
zichzelf nog
niet bepaald
of hij aan het
eind van dit
seizoen stopt.
De kans is
daarom groot
dat het
profpeloton
voorlopig nog
niet van de
bijna 40-jarige
ex-inwoner
van
Rijpwetering.
overigens geweldig wringen
worden nu het peloton zoveel ren
ners gaat tellen. Als het in het be
gin goed loopt, probeer ik echt
voorin het klassement te komen.
Zou dat niet gaan dan mik ik op
een ritje".
Beter dan wie ook weet Zoetemelk
dat de marge tussen triomf en ne
derlaag klein is. Het circus van Lé-
vitan heeft hem in het verleden tal
van prettige momenten gebracht,
maar hem ook pijn gedaan. De niet
altijd even gezellige columns van
Goddet hebben Zoetemelk soms in
een kwalijk daglicht geplaatst. De
manier waarop tijdens de laatste
doping-affaire met zijn belangen
werd omgesprongen, was veelzeg
gend. Het heeft Nederlands meest
succesvolle wielerprof genood
zaakt de nodige juridische stappen
te ondernemen. Officieel zou hij in
het gelijk zijn gesteld, maar het
door de Tourdirectie toegeven van
fouten blijkt in de praktijk een te
moeilijke opgave. Zoetemelk be-
