Ierse republiek blijft
gekant tegen echtscheiding
Ccidóö Somen
„Ook buiten intercommunie
om is veel contact mogelijk"
aan tafel
kerk
wereld
Op termijn
Aminflu
heefteen
gunstige werkii
op gevoelige
tandhalzen.
Elmex.Vraag uw tandarts waaror
ACHTERGROND
foidócSotvuMit
ZATERDAG 28 JUNI 1986 PAC^
Bijbeltekst zichtbaar achter rechter doel
Achter het rechter doel is bij de wedstrijden voor het wereld
kampioenschap voetballen in Mexico een spandoek zichtbaar
met het opschrift ..John 3 16". Dit is een verwijzing naar het
zestiende vers uit het derde hoofdstuk van het evangelie naar
Johannes, waar geschreven staat: ..Want alzo lief heeft God
de wereld gehad dat Hij zijn eniggeboren zoon gegeven heeft
opdat een ieder die in Hem gelooft, niet verloren ga maar
eeuwig leven hebbe".
Het is een activiteit van het instituut voor evangelisatie uit
uit Doorn, die tijdens het wereldkampioenschap een evangeli
satie-actie ..discipel '86" in de betreffende steden in Mexico
houdt Het kan een goede methode zijn om veel mensen te
bereiken, aldus woordvoerster Elisabeth Slager
Zuidafrikaanse Kerken: boycot rassenregistratie
De Zuidafrikaanse Raad van Kerken heeft gisteren alle Zuid
afrikanen opgeroepen niet langer hun ras te laten registreren
op officiële documenten. Deze registratie is een van de funda
menten van de ambtelijke apartheid. Deze actie tast de wor
tels van de apartheid aan en elke volwassen, Zuidafrikaan
kan aan de actie deelnemen, aldus de verklaring van de
Raad. De kerken willen dat niemand meer zijn meer zijn ra
ciale afkomst vermeldt op documenten. De Zuidafrikaanse
regering schafte onlangs de pasjeswetten af. waarop de rasse-
naanduiding stond vermeld. Desalniettemin moeten de Zuid
afrikanen nog steeds op de meeste formulieren, variërend
van geboortecertificaten tot rijbewijzen, hun ras vermelden.
Wij hebben nooit geleerd
verantwoording af te leggen
van de hoop die in ons leeft.
Joris Schroder
Eenzaamheid
..Een Westduitse grootmoe
der heeft zichzelf maanden
lang bloemen en dozen cho
colade gestuurd om de men
sen om haar heen de indruk
te geven dat zij door haar
kinderen en kleinkinderen in
de watten werd gelegd".
Dit bericht haalde de kranten.
Het deed me denken aan de
man die altijd heel hard had
gewerkt en op wiens afschei-
dreceptie van alle kanten veel
mensen kwamen, maar een
half jaar later ontdekte ..nie
mand meer te hebben".
Zijn mensen zelf schuld aan
hun eenzaamheid?.
Dat was een vraag waarbij we
in een groep stil stonden.
Onze conclusie was dat je wel
voorzichtig moet zijn om te
zeggen: Iemand is zelf schuld
aan eenzaamheid. Eenzaam
heid is vaak het resultaat van
een complex aantal factoren.
Ik wil niet ontkennen dat het
in je leven goed is om na te
denken over vragen als: Leef
ik niet zo dat ik daardoor het
risico loop op den duur te
vereenzamen? Ik kan zo vol
zijn van mezelf dat ik geen
echte plaats aan anderen
geef. Ik kan me zo verschui
len achter drukte en alsmaar
meer presteren, dat ik wel
veel kennissen heb, maar
geen vrienden. Je kunt zo le
ven dat het lijkt dat je alles
gewonnen hebt, maar als
mens ben je verloren gegaan.
Deze vragen in alle eerlijkheid
tot jezelf toelaten, ook al kan
dat wel eens pijnlijk zijn, kun
nen een bijdrage zijn om ver
eenzaming te voorkomen".
„Tegelijk zijn er factoren die
grotendeels of helemaal bui
ten jezelf kunnen liggen. Zo
ontving ik een brochure van
het ministerie van WVC.
„Zorg voor later, zorg voor
nu". In deze brochure staan
cijfers en gedachten die de
zorg voor de ouderen aan
gaan. Kijkend naar de cijfers
valt op. dat er sprake is van
een groeiend aantal alleen
staande ouderen. Redenen
zijn: Weduwe zijn of weduw
naar. gescheiden zijn geraakt
en nipt hertrouwd of onge
huwd gebleven. De minister
schrijft in de brochure: In de
toekomst neemt het aantal
jongeren af. In de 21ste eeuw
zien we een verdere toename
van het aantal ouderen. Dit
komt vooral doordat ouderen
steeds ouder worden. De
eerst aangewezen persoon
om te helpen, de partner, is
veelal weggevallen. Er zijn
niet alleen weduwnaren en
weduwen, ook zijn er in de
toekomst meer mensen al
leen omdat ze ongehuwd zijn
gebleven of op jongere leef
tijd gescheiden. Er zijn min
der eigen kinderen die lang
niet altijd in de buurt wonen
en bovendien ook al een dag
je ouder zijn. De groep hoog
bejaarden bestaat bovendien
voor een groot deel uit al
leenstaande vrouwen met een
laag inkomen".
Kort samengevat zou je kun
nen zeggen dat in de nabije
toekomst meer ouderen lan
ger op zichzelf zijn aangewe
zen. De cijfers van alleen
staanden en gehuwden zeg
gen bovendien nog weinig
over de kwaliteit van het le
ven en over de innerlijke
weerbaarheid van elke mens.
Eenzaamheid mag niet ver
engd worden tot persoonlijke
schuld. Eenzaamheid is ook
een maatschappelijk gegeven
en stelt vragen over de inrich
ting van de samenleving en
de bereidheid tot „zorg om
elkaar".
Niet alleen materiële zorg
maar ook geestelijke zorg,
opdat er niet steeds meer
..Westduitse grootmoeders"
komen.
MARINUS VAN DEN BERG
Pastor in Almelo.
(Van onze correspondent
Roger Simons)
Het artikel dat echtschei
dingen verbiedt, blijft in
de Ierse grondwet. De be
volking van Eire heeft in
het referendum van don
derdag massaal gestemd
tegen het voorstel van
Fine Gael-premier
Dr.Garret FitzGerald om
dit artikel te wijzigen, dat
49 jaar geleden op voorstel
van Eamon de Valera in
de grondwet werd opge
nomen. Er waren twintig
procent meer nee- dan
ja-stemmen en dat was
dubbel zoveel als het door
FitzGerald zelf verwachte
verschil.
De uitslag is een zware more
le nederlaag voor Ierlands
rooms-katholieke premier.
die de toenadering tussen het
Britse noorden en het repu
blikeinse zuiden dacht te
kunnen bevorderen door van
Eire een pluralistische natie
te maken, waarin plaats zou
zijn voor alle meningen en
geloofsuitingen. Maar de Ier
se republiek heeft nu ge
toond. dat zij dit soort opvat
tingen niet goedkeurt.
In het gebied van Groot-
Dublin, waar 30 procent van
het totaal aantal stemgerech
tigden woont, stemden de
meeste kiezers tegen het re
geringsvoorstel. Ook op het
platteland werd met een
overgrote meerderheid tegen
de afschaffing van het ver
bod gestemd. Volgens voorlo
pige schattingen heeft 50 tot
55 procent van de 2.4 miljoen
stemgerechtigde Ieren zijn
stem uitgebracht bij dit refe
rendum. dat de gemoederen
in het land de laatse weken
hevig heeft verhit. Noch de
tegenstanders, noch de voor
standers van afschaffing van
het verbod op echtscheiding
dorsten een voorspelling te
doen over de uitslag van de
volksstemming, omdat ver
wacht werd dat het erom zou
spannen.
Ontslag
Eire blijft op en top katho
liek. Wel hebben de rooms-
katholieke bisschoppen toe
gezegd dat zij ruimhartiger
zullen optreden in probble-
matische relaties. Dit neemt
niet weg dat de ruim 70.000
Ierse mannen en vrouwen,
die gescheiden leven en niet
kunnen hertrouwen, het juri
disch gesproken zeer moeilijk
hebben. Het zal jaren duren
vooraleer opnieuw kan wor
den geprobeerd om de grond
wet te veranderen.
In Dublin dringt de Fianna
Fail-oppositiepartij nu aan op
het ontslag van premier Fitz
Gerald. maar deze zegt dat
hij aanblijft tot de volgende
verkiezingen. Michael Hig-
gins, senator voor de Ierse
Labourpartij was van me
ning, dat de uitslag van het
referendum ernstige gevol
gen zou hebben voor de ver
houding met Noord-Ierland
en voor een eventuele vere
niging van dit gebied met de
Ierse Republiek. In Noord-
-Ierland wordt door de pro
testanten brutaal gespot met
de uitslag van het republi
keinse referendum, die vol
gens dominee Ian Paisley en
zijn aanhangers bewijst dat
Eire nog steeds onder de hiel
van Rome ligt. „Voor ons een
reden te meer." aldus Pais
ley. „om het Engels-Ierse ak
koord van FitzGerald en
Thatcher met man en macht
te bestrijden."
Liturgisten
willen gesprek
met
Bisschoppen
over
eucharistie
Acht Mei
De docenten liturgie aan de
Katholieke Theologische
Hogescholen en medewer
kers liturgie van alle bis
dommen behalve Roer
mond hebben de R.-K. bis
schoppen in een brief ge
vraagd om een inhoudelijk
gesprek over het eucharis
tisch gebed „Gij die weet".
Dat heeft de heer S. Belle-
makers. liturgist en actief
in het liturgisch vormings
werk. in het KRO-radio-
programma Kruispunt mee
gedeeld. „Gij die weet",
waarvan de tekst is van
Huub Oosterhuis en de me
lodie van Bernard Huibers.
werd gebruikt tijdens de af
sluitende eucharistieviering
van de manifestatie „Gelo
ven bij het leven" op 8 mei
in Den Bosch. De bisschop
pen hebben het gebruik
van het eucharistisch gebed
scherp veroordeeld, omdat
het niet door Rome is goed
gekeurd en de instellings
woorden niet door de voor
ganger worden gezegd,
maar door alle gelovigen
worden gezongen. Abt Ton
Baeten van de abdij van
Berne in Heeswijk-Dinther,
die in de afsluitende vie
ring voorging, werd vorige
week door de bisschoppen
ontslagen als lid van de Bis
schoppelijke Beleidsadvies
commissie. het belangrijkste
adviesorgaan van de bis
schoppen.
De liturgen wijzen erop dat
„Gij die weet" al vijftien ja
ren in katholieke kerken
wordt gebruikt. Zij menen
dat het gebed voldoet aan
de eisen die aan een eucha
ristisch gebed mogen wor
den gesteld.
De brief is op 31 mei ver
stuurd. Tot nu toe is geer
antwoord ontvangen,
HiMJiUilliliUJ
Nederlands Hervormde Kerk
Aangenomen naar Berkel en Ro
denrijs, J.th.W.Quak te Vianen. Be
dankt: voor Waddinxveen, A.W.van
der Plas te Bergambacht: voor An-
loo-Annerveen toezegging, me
vrouw A.J.Yntema kandidate te
Utrecht.
Gereformeerde Kerken
Beroepen: te Ezinge. H.de Haan
kandidaat aldaar die dit beroep
heeft aangenomen; te Silvolde-Gen-
dringen, G.den Hartogh kandidaat
te Kampen die dit beroep heeft
aangenomen. Beroepbaarstelling:
H.de Haan. Nieuwestreek 39. Ezin-
ge; G.den Hartogh, Wortmanstraat
182. Kampen.
Gereformeerde Kerken vrijge-
Beroepen te Zevenbergen, A.H.van
de Velden kandidaat te Kampen.
Bedankt: voor Marienberg, C.J.de
Ruijter te Rotterdam-Centrum; voor
Arnhem. J.Kruidhof te Drachten-
Noord.
Nederlands Gereformeerde Ker-
Janssen van Raay
mogelijk weg als
ICTO-voorzitter
De verenigingsraad van het
ICTO bespreekt vandaag een
voorstel om voorzitter mr.
J.L. Janssen van Raay voor
een periode van een jaar te
vervangen door kol. H. Meij
er te Ede. Dit heeft Meijer,
lid van het comité van advies
en aanbeveling, desgevraagd
bevestigd. Het voorstel is be
doeld een scheuring in het
ICTO te voorkomen. Kort
geleden traden vier bestuurs
leden af omdat ze niet langer
met Janssen van Raay wen
sten samen te werken gezien
diens vermeende sympat
hieën voor het Oud strijders
Legioen en propaganda voor
het Strategisch Defensie Ini
tiatief. Meijer weet niet of
zijn voorstel een kans maakt.
Hij heeft daarover van tevo
ren contact gehad met Jans
sen van Raay. maar zei niet
te weten of deze het voorstel
accepteert.
Het overgebleven ICTO-be-
stuuur heeft aan de voora
vond van de vergadering een
brief gestuurd aan de leden
waarin de vier afgetreden
bestuursleden worden afge
schilderd als de „bende van
vier".
BISSCHOP MÖLLER VAN GRONINGEN
Aan de buitenkant is
niets te zien. Alleen een
piepklein bordje naast de
bel verraadt dat hier de
bisschop van Groningen
huist. Het naamplaatje
lijkt typerend voor de
presentatie, want het
noordelijk bisdom is
klein. Tegelijk heeft het
iets heel eigens, iets waar
men beneden de Moer
dijk wat bevreemdend
tegenaan kijkt. Bisschop
Möller probeert in een
gesprek dat typerende
van zijn bisdom onder
woorden te brengen. Het
is het verhaal van een
bisdom met relatief wei
nig zielen en een groot
gebied op de landkaart.
Het strekt zich uit over
de drie noordelijke pro
vincies Groningen, Fries
land en Drenthe.
Möller typeert de noordeling
als open en onbevangen ten
opzichte van andersdenken
den. „Dat zit hem in de sa
menleving. die minder stede
lijk is dan elders. Men houdt
intensief contact met elkaar
omdat men in dezelfde plaats
woont".
Het is een publiek geheim,
dat bisschop Möller zich vaak
soepeler opstelt dan bijvoor
beeld bisschop Gijsen in
Roermond. „We zitten in an
dere omstandigheden. Het
maakt verschil of je bisschop
bent in het zuiden met een
volkskerk, of in hét noorden
met een minderheid van ka
tholieken. die daar dan ook
heel bewust voor gekozen
heeft".
Het maakt de taak van de
bisschoppen er niet eenvou
diger op. „Het heeft tot ge
volg dat èe tegenstellingen in
de kerk worden vastgezet op
bepaalde personen. Daardoor
worden wij exponent ge
maakt van een bepaalde stro
ming en worden we op die
manier tegen elkaar uitge
speeld". Zo zou men zich als
buitenstaander kunnen af
vragen. waarom nu juist bis
schop Gijsen uit Roermond
moest worden afgevaardigd
naar een bisschoppenconfe
rentie in Rome. waar over de
plaats van de leken wordt ge
praat Zou een andere bis
schop niet beter in staat zijn
de emoties van de basis van
Bisschop
Möller; In het
noorden ligt
het anders dan
in het zuiden
de kerk te verwoorden?
Maar bisschop Möller legt uit.
dat Gijsen volgens een rou
leersysteem is aangewezen.
En voor een tegen elkaar uit
spelen van collega's binnen
het bisschoppencollega voelt
hij dan ook weinig.
Omtrekken
De open instelling van de
noordeling kan een weg ba
nen, zo meent bisschop Möl
ler voor de oecumene. Neemt
niet weg, dat de geschilpun
ten tussen rooms-katholiek
en protestant op het terrein
van de eucharistie en het
ambt groot zijn. Reeele bete
kenis van het heil en meer
symbolische afspiegeling van
het brood staan tegenover el
kaar. De hiërarchische ker
kopvatting moet de meer sy
nodale benadering naast zich
dulden. Bisschop Moller
waarschuwt de geschillen
niet nodeloos aan te scher
pen. „In de geschiedenis zijn
er meer geschilpunten ge
weest tussen rooms-katholie-
ken en protestanten. Denk
maar aan het verschil van
mening over de genade. Pro
testanten hanteerden streng
het Sola Fides (uit het geloof
alleen). En wij wilden toch
ook de goede werken laten
meetellen. Op dat punt zijn
we nou heel dicht bij elkaar
gekomen, zonder dat iemand
het gevoel hoeft te hebben,
dat hij zijn eigen identiteit
heeft moeten opgeven". Dat
is het historische bewijs dat
heikele punten beter even op
een zijspoor kunnen worden
gerangeerd. „Daarom moeten
we tegenwoordig bij oecume
ne niet alleen kijken naar in
tercommunie. Want ook bui
ten intercommunie zijn er
vele vormen van contact mo
gelijk".
Acht Mei Beweging
De betekenis van de acht mei
beweging noemt de bisschop
gering. „Die mensen komen
één keer in een paar jaar bij
elkaar. Beleidsmatig stelt dat
niet zoveel voor. De waarde
van de acht mei beweging
ligt in de onderlinge ontmoe
ting van oude bekenden".
Voor een vernieuwing van
de kerk in de richting van
oecumene speelt de acht mei
beweging een bescheiden rol.
"We moeten uitkijken dat we
niet in richtingen en bewe
gingen terechtkomen, die
buiten de parochies staan. Er
is op landelijk gebied nogal
wat aan de hand. maar in de
gewone parochies blijft er
toch een tamelijk grote een
heid. Het echte leven van de
kerk leeft in de parochies en
de gemeenten. En over hon
derd jaar zullen die bewegin
gen niet meer bestaan, maar
de parochies wel".
Getalsmatig loopt de kerk
achteruit, maar op wereldni
veau is dat niet het geval.
Neemt het aantal wellicht
zelfs iets toe. Kijk maar naar
Zuid-Amerika. Afrika en
Azië. Wat je ziet, is dat het
centrum van de wereld zich
verplaatst. Van Europa naar
die landen". Het is dan ook
slechts een kwestie van tijd
tot er een paus uit een derde-
-wereld-land zal komen.
De beer van de secularisatie
is niet het enige gevaar in
het bos van de kerkelijke
toekomst. Even zorgwekkend
is het afnemend aantal pries
terwijdingen in het bisdom
Groningen. Tijdens het be
wind van bisschop Möller
(sinds 1969) zijn öt vijf jon
gens priester geworden. De
meeste pastors kunnen bogen
op meerdere grijze haren.
Bisschop Möller beoordeelt
die rijpheid van zijn ambts
dragers niet alleen negatief.
Een zekere rijpheid voor de
zware pastorale taak is ge
wenst. zo oordeelt hij. Daar
naast zijn er de pastorale
werkers, die ook goed werk
in de parochies kunnen ver
richten en die het heimwee
naar priesters kunnen laten
afnemen.
Onderwijs
Wil de kerk in het noorden
werkelijk toekomst hebben,
dan zullen de oecumenische
contacten verder moeten
worden uitgebouwd, meent
de bisschop. Als een concrete
vorm van principiële samen
werking tussen katholieken
en protestanten noemt hij de
christelijke basisschool. In de
toekomst zullen soms scholen
moeten fuseren. Bisschop
Möller: „Ik geef in zo'n geval
duidelijk de voorkeur aan
een combinatie met een P C.
school. Ik geloof namelijk dat
daar alle fundamentele din
gen van het christendom aan
de orde komen."
Hij benadrukt dat er tussen
de scholen meer overeen
komsten zijn dan dat er ver
schilpunten aangegeven kun
nen worden. „Een fusie kan
soms wat moeilijk zijn, maar
de reden ligt dan vaak meer
in de stijl. Er zijn namelijk
naast dogmatische, ook emo
tionele verschillen. Die ko
men bijvoorbeeld tot uiting
in het woordgebruik. Wij
hebben het over Christus of
soms nog over de „Heer",
maar nooit over „Here". Zo is
er een heel scala van zaken
die wezenlijk niet belangrijk
zijn. maar die emotioneel wel
moeilijk kunnen liggen."
Meloencocktail gegrilleerde drumsticks met
j andijviesalade en patates frites ijs met
frambozensaus
Voor twee: 1 kleine meloen, glaasje port of sinaasappel-
sap:
6 drumsticks, olie, 15 g boter, 1 lepel honing, zout, peper,
djahé, 1 lepel gemalen kokos;
250 g andijvie, half bosje radijs, sjalotje of bieslook, 6
ontpitte olijven of 2 augurken, 1 hardgekookt ei, zout,
peper, suiker, mosterd, 2 lepels azijn, 1 lepel olie;
0,5 tot 1 kg zelfgebakken verse of diepvries patates frites
(of kant en klaar gekochte), frituurvet, zout;
2 porties ijs, (0,5 dl slagroom, 10 g basterdsuiker), 100 g
frambozen, 0,5 dl water, 20 g suiker, citroenessence.
Verdeel de schoongemaakte meloen in blokjes en zet die
twee uren koel weg met port of sinaasappelsap.
Bestrijk de drumsticks en het grillrooster met olie. Leg de
kippepootjes acht minuten onder een hete grill, draai ze hal
verwege om. Bestrijk de sticks'dan met een mengseltje van
gesmolten boter, honing, zout. papier en djahé en rooster ze
in nog eens zeven minuten gaar. Bestrooi de kip met gema
len kokos en laat die nog even lichtbruin bakken.
Meng fijngesneden andijvie, plakjes radijs, fijngesneden sjalot
of bieslook, gehalveerde olijven of stukjes augurk en stukjes
eiwit met een sausje van geprakt eigeel, zout. peper, suiker,
mosterd, azijn en olie.
Kook de gewassen frambozen een paar tellen in het water
met de suiker, roer de massa tot moes en doe er iets citroe
nessence bij. Versier het ijs desgewenst met stijfgeslagen
slagroom en geef er de frambozensaus warm of koud bij.
Menutip voor maandag: macaroni met gehakt en soepgroen
ten - vla-flip.
JEANNE
Verstandshuwelijk
HET Europa van de twaalf zit niet echt gemakkelijfea
kaar. Het is een huwelijk onder voorwaarden, die vfn:
rend dusdanig bevochten worden, dat het huwelijk if
gelmaat op de klippen dreigt te lopen. Die voorwaar^®
nooit goed geformuleerd, omdat de notaris geen rejn
hield met belangen die gedurende de echtverbintener
zouden gaan spelen. Vandaar dat dagelijks 16.000 anjte
ren bezig zijn om paperassen aan te dragen die pe^1
door de partners doorgenomen moeten worden in de r'
ningskamer. Die kamer is bij toerbeurt gesitueerd in e
van de lidstaten. Ditmaal dus in Den Haag, waar de EiP
Raad. zoals de Top officieel heet, een bijna roerend t a
zinde afschuw van de Zuidafrikaanse apartheid uiJ
maar daar nog niet echt consequenties aan wilde verw
OPNIEUW, net als in eindigend huwelijk, bleken de^1"
van groter belang dan de principes. Bijvoorbeeld: de
investeringen in Zuid-Afrika bedragen 35 miljard gultj
Fransen hebben circa 30 miljard gulden in Zuid-Afrikj
vesteerd. Drie procent van de Franse handelsbalans t
Zuid-Afrika. de Britse wereldhandel richt zich zelfs v<p
gen procent op Pretoria. De grootste importeur van Zu
kaanse edelstenen is West-Duitsland, dat bovendien v
treft groente, fruit en wijn vijfentwintig procent van 4
del tussen Zuid-Afrika en de EG voor zijn rekening u
Geen wonder dus dat noch mevrouw Thatcher n<J,
bondskanselier of de Franse regeringsleider er voor vu
veroordeling van de apartheid in daden om te zetten.J;
HET Europese huwelijk zit nog steeds niet zo in elkatg
Europa met één mond spreekt. De onenigheid tussen dft
ners was dus weer groot. Zo groot dat niet alleen d^
ringsleiders figuurlijk met elkaar op de vuist gingent
mevrouw Thatcher haar minister van buitenlandse Ij-
Howe zelfs toevoegde: „Als je vind dat het geen nuij
naar Pretoria te gaan. kun je nu beter naar huis gaaia
interne onenigheid was er overigens niet de oorzaak vt
de traditionele „familiefoto" voor de eerste keer in <^a
-geschiedenis niet compleet was; de bewindslieden die-
keerden waren door de scherpe veiligheidsmaatregel»!
weg kwijtgeraakt.
OMDAT de drie bovengenoemde landen op dit mj
(nog) niet hebben willen instemmen met economische 1
maatregelen moesten de overige negen lidstaten nC
dwongen akkoord gaan met wat het beste „beperkte si2
op termijn" kunnen worden genoemd. Als Zuid-AfrikJ
binnen drie maanden ANC-leider Nelson Mandela vrijtg
het verbod van het Afrikaans Nationaal Congres on$(
maakt, dan zal worden besloten tot een verbod van q
investeringen en een importstop op steenkool, ijzer, stÊ
gouden munten. Door deze noodgreep is de EG er f
slaagd de grote verdeeldheid over Zuid-Afrika een be^
maskeren.
WANT hoezeer de Europese leiders verdeeld zijn blij
der meer uit het feit dat de Britse minister van buiten|
zaken. Howe, in zijn eentje een bezoek aan Zuid-Afri
brengen. Aanvankelijk was er spake van. dat een „Ei
troika" op reis zou gaan bestaande uit minister Ho'
diens ambtgenoten uit Nederland en België, de voorgi
en opvolger van Groot-Brittannië als voorzitter van d'
Daaruit mag worden afgeleid dat de Britse regering ni*
reid is in te stemmen met de voorwaarde van onder^
ons land. dat zo'n Europees driemanschap een krat
boodschap zou moeten overbrengen in Zuid-Afrika. 1^
het, zo valt te vrezen, opnieuw bij wat vermanende w<$
aan het adres van president Botha blijven. 1
MINISTER Van den Broek verklaarde eerder dezej.
dat de EG-top niet anders kon dan besluiten tot maatr|
tegen Zuid-Afrika. De staats- en regeringsleiders warl
er volgens hem over eens, dat niet meer kan wordejj
staan met woorden en verklaringen. Van den Broek n|
het ook „hoogst onverantwoord" als landen op hunt
houtje maatregelen zouden gaan nemen. Dat was een
lijke verwijzing naar de toenemende druk in ons lani
desnoods eenzijdig stappen te ondernemen.
De Europese regeringen en dus ook minister Vaii
Broek hebben op hun top in Den Haag één troef irir
den gehouden. Maar over drie maanden staan zij weef'
dezelfde vraag als deze week. Volgens premier Lubben
ben alle premiers, óók mevrouw Thatcher en bondskafy
Kohl, toegezegd dat het beginsel van een boycot nieti
kan worden afgewezen. Maar voor het daadwerkeliji
uitvoer leggen van boycotmaatregelen is weer een afz<*
lijk besluit van de ministerraad nodig. Belangrijk ve
daarbij zal zijn, dat de EG op dat moment geleid wordj
Groot-Brittannië de voornaamste tegenstander vai
nomische sancties tegen Zuid-Afrika. En gisteren bl<
dat de Britse premier het EG-akkoord volstrekt andei
legt als premier Lubbers.
INTUSSEN lijkt het uiterst onwaarschijnlijk dat de Zuit
kaanse regering de komende drie maanden aan de Eui*
wensen zal voldoen. Zoveel indruk maken waarschuw,
uit Europa allang niet meer in Zuid-Afrika. Dat betekef
ons land over drie maanden, als Mandela niet is vrijg*
en het verbod op het ANC niet ongedaan is gemaakj
moeten overgaan tot economische sancties tegen Zuidi
ka, al dan niet in EG-verband.
(ADVERTENTIE)
Het ArnmUuorKle «werkt snel en «wgt voor een glad laagje waardoor tandnlak zich moeilijker kan M
