Kerken weigeren dakloze
zwarten weg te sturen
levenslang voor
.omaanslag op Thatcher
Pacifistische ambassadeur
is „geen Don Quichotte"
Betonnen bodem onder
centrale Tsjernobyl
Eenderde verslaafden
met aids-virus besmet
^ntra-
iders
^ken
lip VS in
|en zak
Zuidafrikaanse regering dreigt
met boetes en arrestatie
Ontsnappingskomplot Treholt opgerold
HTENLAND
SaidöeQowmnl
DINSDAG 24 JUNI 1986 PAGINA 5
i onze correspondent
Jo Wijnen)
jjïINGTON De lei-
de Nicaraguaan-
steken grote
van het geld dat
Amerika ontvangen
zak. Een aantal
officieren van
jaraguaanse rebellen
dat tegenover
Mikaanse kranten ver-
sökaanse regeringsfunc-
■QOssen zouden, volgens die
gren, op de hoogte zijn
me praktijken, maar ze
01 niets ondernemen om
%komen dat de Contra's
VS in een kwaad dag-
te staan. Officie
voormalige aanvoeders
,j?jbellen-eenheden zeggen
iOtfi leiders zwaar de hand
Oti gelicht met aankopen
gapens en voedsel. Bo-
zouden de rebellenlei-
lO^le voordelen opleveren-
I4.ps uithalen met het wis-
18.Van de miljoenen Ameri-
dollars die ze in han-
Sjifeen.
kregen de rebellen
eerst officiële hulp
Het Congres
toen toe 27 miljoen dol-
humanitaire hulp aan
j2lntra's te geven. Sinds
!2.'forden de Contra's even-
M.b het geheim gefinan-
jjjloor de Amerikaanse in-
j^jgendienst CIA. Die
jgi heeft op z'n minst 80
!7ji dollar aan de Contra's
In Washington wordt
beweerd dat dat be-
feite veel hoger is en
wel eens 200 miljoen
kunnen bedragen.
moet het Huis van Af-
andermaal stem-
het voorstel van
l8ënt Reagan de Contra's
!ii0 miljoen dollar te steu-
jORoewel er aanvankelijk
jjM weerstand tegen deze
^[bestond, laat het zich
14'ffi dat het voorstel nu
kans maakt. Dat
te maken met het
steeds meer functiona-
de RK Kerk in Ni-
klagen over het dicta
te optreden van de Sandi-
he regering.
;ens heeft de Nicara-
gpe president Daniel Or-
gnd vorige week gezegd
S bereid is het vredesplan
■Ie Contadora-landen te
Rekenen als de VS op
'7fcurt bereid zijn alle hulp
oJe Contra's te stoppen,
Huis deed het voor
Ortega af als „propa-
Reagan mag Huis niet in
WASHINGTON De voorzitter van het
Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, de
Democraat Thomas O'Neill, is niet ingegaan
op het verzoek van president Reagan om
het Huis te mogen toespreken over hulpver
lening aan de Nicaraguaanse opstandelin
gen. Het Huis moet morgen stemmeh over
het plan van de Amerikaanse regering om
de Contra's steun te verlenen ter waarde
van 100 miljoen dollar. De president had de
toespraak willen gebruiken om nog eens
druk op het Huis uit te oefenen om het plan
goed te keuren. De Democraat O'Neill geldt
als een krachtig tegenstander van de steun
verlening aan de Contra's. Het gebeurt
hoogst zelden dat de president één van de
kamers van het Corigres afzonderlijk toe
spreekt: in de geschiedenis is het nog maar
zes keer voorgekomen dat een president al
léén in het Huis van Afgevaardigden sprak.
Politie bestormt
parlementsgebouw
BELFAST De Noordierse politie
heeft vannacht het parlementsgebouw
bestormd om een eind te maken aan
een bezetting van het gebouw door
protestantse politici onder leiding van
dominee Ian Paysley. Kort daarvoor
was de politie slaags geraakt met 500
betogers die probeerden het gebouw
binnen te komen. Negen agenten liepen
daarbij verwondingen op. De zitactie
was een protest tegen de ontbinding
van het Noordierse parlement. De Brit
se regering besloot tot ontbinding „om
dat het parlement er niet in is geslaagd
de katholieke en protestantse gemeen
schap in Ulster dichter bij elkaar te
brengen".
Garcia: Peru niet
gemilitariseerd
LIMA President Alan Gjjrcia van Peru
heeft gisteren verklaard dat er geen spra
ke van militarisering van het land is.
„Hier gehoorzaamt het leger aan de bur
gerregering die door het volk is gekozen",
zo zei hij bij de uitreiking van een hoge
Peruaanse onderscheiding aan Willy
Brandt, voorzitter van de Socialistische
Internationale die in congres bijeen is in
Lima. Op Garcia is veel kritiek gekomen
vanwege de manier waarop militairen op
standen hebben neergeslagen in drie ge
vangenissen. Daarbij zijn zeker 150 doden
gevallen, maar er is ook een aantal van
300 doden genoemd. De Socialistische In
ternationale had tegen het legeroptreden
geprotesteerd. Er wordt een onderzoek in
gesteld.
Amerikaanse rechter
blokkeert geld Marcos
SAN FRANCISCO Een federaal
hof van beroep in de VS heeft giste
ren zeven miljoen dollar aan geld, ju
welen en andere goederen voorlopig
geblokkeerd die oud-president Marcos
van de Filipijnen had meegenomen
naar Hawai. Eerder had een lagere
rechtbank bepaald dat het geld dat
Marcos had meegenomen en dat door
de Amerikaanse douane in beslag was
genomen teruggegeven moest worden
aan de ex-president. Het ministerie
van justitie had hiertegen beroep aan
getekend. Het vrijgeven van het geld
zou de betrekkingen schaden met de
regering van Corazon Aquino van de
Filipijnen die het geld had opgeëist
namens het Filipijnse volk.
Onderzoek naar gat in ozonlaag
WASHINGTON Onderzoekers uit de VS gaan
deze winter naar de Zuidpool om uit te zoeken waar
om er een „gat" zit in de 15 tot 35 kilometer dikke
ozonlaag die de aarde omringt. De onderzoekers zul
len er ballonnen met ozonsondes oplaten eh metin
gen verrichten.
Sinds het midden van de jaren 70 verdwijnt elk
voorjaar de helft van de ozonlaag boven de Zuidpool.
De wetenschappers vragen zich af of dit een voorbo
de is van veranderingen in deze laag die ons op de
hele aarde te wachten staan of dat het om een plaat
selijk verschijnsel gaat. De gordel van ozon, een bij
zondere vorm van zuurstof, vormt een beschermend
schild voor het leven op aarde tegen de schadelijke
ultraviolette straling van de zon. Zo'n 99 procent van
de schadelijke straling wordt door de ozonsfeer geab
sorbeerd. De laatste jaren is. vaak gewaarschuwd te
gen aantasting van deze „zonnebril" door bijvoor
beeld spuitbussen die chloorfluormethanen als drijf-
gas bevatten.
KAAPSTAD Zuidafri
kaanse politie-autoritei-
ten hebben een blanke
priester gelast ruim zes
tig zwarte vrouwen en
kinderen uit zijn kérk te
verwijderen. Deze men
sen hebben een toe
vlucht in de kerk ge
zocht nadat hun hutten
in de krottenwijk Cross
roads waren afgebrand.
Geestelijke leiders in
moskeeën en synagogen
die vluchtelingen her
bergen hebben gelijklui
dende opdrachten gekre
gen. Maar de meesten
leggen die naast zich
Geoff Quinlan, pastor van de
anglicaanse Allerheiligen
kerk in de blanke voorstad
Plumstead van Kaapstad, is
te verstaan gegeven dat hij
de groep zwarten uit de kerk
moet zetten en een boete be
talen of voor de rechtbank
verschijnen. Maar Quinlan
verklaarde dat hij niets zal
doen. „Ik betaal de boete niet
en stuur de mensen niet
weg", ze: hij.
Sommige" plaatselijke blanke
bewoners hebben bitter ge
klaagd over de aanwezigheid
van de groep vluchtelingen
en het lawaai van de kinde
ren, die op het kerkterrein
spelen terwijl de moeders
wassen en koken. „We moe
ten hier geen gugulethu
(zwarte woonstad)", zo werd
gedreigd in telefoontjes.
„We hebben geen plaats om
te wonen", verklaarde een
zwarte vrouw die onbekend
wilde blijven. Ze zei dat twee
van haar tien kinderen wor
den vermist na de veldslagen
in Crossroads en het naburi
ge kamp KTC, waarbij zeker
50 mensen het leven verlo-
De uitzetting van zwarten uit
de bedehuizen wordt door de
autoriteiten geëist op grond
van een van de pasjeswetten,
die de bewegingsvrijheid van
zwarten beperkt, hoewel die
wet is ingetrokken in het ka
der van de hervormingen
van de apartheid. Het dag
blad The Argus schreef giste
ren dat het gebruik van de
wet schaamteloos en afschu
welijk cynisch is. „Er is voor
deze mensen heel weinig of
meestal geen alternatief on
derdak. Door ze te verwijde
ren, dwingt de regering ze de
koude en natte Kaap-winter
in", aldus het blad.
Vrijgesproken
De Zuidafrikaanse justitie
heeft de beschuldigingen te
gen vier zwarte vakbonsdsle-
den, die werden verdacht
van verraad, laten vallen. De
mannen hadden voor ver
raad de doodstraf kunnen
krijgen. Het gaat om vier le
den van de vakbond „South
African Allied Workers
Union" (SAAWU), die in fe
bruari vorig jaar werden ge
arresteerd. De procureur-ge
neraal in Natal, Michael Im-
ber, maakte gisteren bekend
dat de staat afziet van verde
re vervolging. Hij gaf geen
Mandela: noodtoestand
is oorlogsverklaring
LONDEN De afkondiging van de noodtoestand in Zuid-
Afrika is een „oorlogsverklaring". Dit heeft Winnie Mandela
gezegd in een interview dat door de Britse commerciële tv is
uitgezonden. Zij riep op tot internationale sancties en leverde
kritiek op Britse regering omdat die zich tegen economische
sancties verzet. Het interview is zondag, ondanks de officiële
censuur, opgenomen in Soweto en vervolgens uit Zuid-Afrika
gemokkeld. Mevrouw Mandela, echtgenote van ANC-leider
Nelson Mandela, riskeert met het geven van het interview
tien jaar gevangenisstraf. Internationale sancties zijn het eni
ge vreedzame middel dat aangewend kan worden om geweld
te voorkomen, dat in Zuid-Afrika aan de orde van de dag is,
aldus mevrouw Mandela. Zonder sancties zal de regering in
Pretoria nooit vreedzaam de macht overdragen aan de meer
derheid in Zuid-Afrika, zo zei zij.
reden voor deze beslissing.
Rechter John Milne sprak
daarna de vier mannen vrij,
hetgeen in de rechtszaal met
gejuich werd begroet door fa
milieleden en vrienden van
de vakbondsleden. Het pro
ces tegen de vier heeft der
tien maanden geduurd. De
beschuldigingen tegen twaalf
anderen, die tegelijk met de
vier vakbondsleden werden
opgepakt, werden vorig jaar
december al ingetrokken. Zij
werden aanvankelijk be
schuldigd van hoogverraad,
terrorisme en het nastreven
van de doelstellingen van het
ANC.
Uitwijzing
De bureauchef in Zuid-Afri
ka van het Amerikaanse
weekblad Newsweek, de
Amerikaan Richard Man
ning, moet het land verlaten.
Een reden voor het uitwij
zingsbevel is niet gegeven.
Vorige week was de News-
week-editie al in beslag ge
nomen, omdat de inhoud van
het omslagverhaal over het
land in strijd was met de be
perkingen krachtens de
noodtoestand. Manning is de
tweede buitenlandse journa
list die Zuid-Afrika moet
verlaten sinds 12 juni de
noodtoestand werd uitgeroe
pen. Afgelopen dinsdag
moest de Nederlandse came
raman Wim de Vos vertrek
ken. Mannings voorganger,
de Brit Ray Wilkinson, werd
in september vorig jaar uitge-
^in onze correspondent
35 Roger Simons)
34DEN Patrick Ma-
JJ35), de Noordier die
3$et najaar van 1984
'Mt-Brittannie bijna
$iaar regering beroof-
4s door de Old Bailey
U>rdeeld tot achtmaal
islang. De rechter
c het oordeel uit, dat
je ten minste 35 jaar
lang opgesloten moet blij
ven. Net voor hij uit de
rechtszaal werd geleid,
stak Magee een gebalde
vuist in de hoogte en riep
hij, in het Iers: „Onze dag
komt!"
Magee is het IRA-lid dat in
september 1984 een zware tijd
bom verborg in een kamer
van het Grand Hotel in de En
gelse badplaats Brighton, waar
de Conservatieve partij van
premier Margaret Thatcher
precies een maand later haar
jaarcongres hield. De explosie
op een vrijdagmorgen in okto
ber veroorzaakte een puin
hoop en vijf doden, allemaal
prominente Conservatieven,
maar premier Thatcher bleef
gespaard.
De gevreesde IRA-man werd
onder meer véroordeeld tot le
venslang omdat hij afgelopen
zomer samen met anderen
bomaanslagen had beraamd in
Londen en diverse Britse bad
steden. Vier medeplichtingen
kregen ook levenslang, echter
zonder advies van de rechter
over de minimum-straf die zij
uit moeten zitten.
De rechter noemde Patrick
Magee een ontzettend wrede
en bovendien onmenselijke
kerel. „U speelt wat graag ter
rorist", zei hij. „Al uw aansla
gen waren zorgvuldig en ui
terst nauwkeurig gepland. „Het
is nodig, dat men u langdurig
achter slot en grendel houdt."
Patrick Magee, die gisteren tot
acht maal levenslang werd ver
oordeeld.
IDJE VERHOLEN EN HET KNETTERCARTER
e- De volgende ochtend begon het verkeer
wegen naar Rijkhuyzen al héél vroeg op
gte komen. Niet alleen op de grote autoweg
m de auto's, maar ook op de smalle, kron-
landweggetjes. Er was zelfs geen weg
jsRijkhuyzen, waarop de autoos niet in een
tsebroken stroom voortbewogen. Dat waren
ïiaal auto's van mensen, die de knetter-race
eiens wilden zien. Er was nu immers al zó
1 hrikkelijk veel over in de krant gelezen, dat
mmogelijk gezegd kon worden, dat deze
•ngeen succes beloofde te worden,
Het
gdus héél best met de publieke belangstel-
De mensen, die het konden betalen had
den mooi plaatsje gezocht op de vele tribu-
»n de mensen, die over wat minder slappe
zaeschikten, zochten een staanplaats langs
parcours. Met ongeduld wachtte men het
Bnt van de start af, en men had maar nau-
;s oog voor de vele reclamelieden, die met
min langs de baan kwamen lopen. „Kijk,"
zeiden de mensen. „Daar heb je ook een recla
mebord van die Stiletto scheermesjesl Reclame
maken ze genoeg, maar als je je er nou nog
goed mee scheren kon, dan stond je er beter
op. Hahaha!" Zulke grapjassen vind je na
tuurlijk overal waar veel mensen verzameld zijn
en diezelfde grapjassen grijpen zelf maar wèt
graag naar de gratis artikelen, die door lieftallig
geüniformeerde meiskes als reclamegeschenkje
worden uitgereikt. Met ongeduld wachtte men
dus op het begin van de grote knetterrace en
het betekende een hele ontspanning, toen een
bepaald iemand bewees, dat hij zijn ogen niet in
zijn broekzak placht mee te dragen. „Kijk déér
'es!' riep die iemand. „Ze benne begonne num
mers op de auto's te hange en zo!" Wat dat
„en zo" nu precies betekende, begreep nie
mand, maar dat gaf niet, want inderdaad bleek
een sportief persoon van de Nationale Automo
biel Club begonnen te zijn met het bevestigen
van de enige en echte, onvervalste racenum
mers....
De Noorse politie heeft drie mensen gearresteerd die de spion Arne Treholt uit de gevangenis
wilden bevrijden. Treholt is van de lla-gevangenis (zie foto) overgebracht naar een gevangenis met
extra zware bewaking.
OSLO In Oslo zijn gisteren
twee verdachten voorgeleid
die een komplot zouden heb
ben gesmeed om de ex-diplo
maat Arne Treholt die 20 jaar
uitzit wegens spionage voor de
Sovjet-Unie en Irak, te bevrij
den. Treholt zou van plan zijn
geweest naar Afrika te gaan
met een Gambiaan en een 17-
jarig Noors meisje. De Gambi
aan en het meisje ontkennen.
Ook Treholts broer Einar en
de journalist Egil Ulateig zou
den bij het komplot betrokken
zijn. Ulateig, een vriend van
Treholt, had het ontsnappings
plan ter kennis gebracht van
de gevangenisdirectie, omdat
zijn geweten was gaan spre
ken. Het ontsnappingsplan
met branders en ladders had
zaterdag uitgevoerd moeten
worden, toen, naar men aan
nam, gevangenbewaarders
naar de wedstrijd Frankrijk-
Brazilië zouden zitten te kij
ken.
De politie legde echter
beslag op valse Britse paspoor
ten en 148.000 kronen, waar
mee Treholt zijn ontsnapping
zou hebben gefinancierd.
MOSKOU Uitgaande
van het principe „beter
laat dan nooit" heeftde
Sovjet-pers de afgelopen
weken een stortvloed van -
informatie over de kern
ramp in Tsjernobyl over
het publiek uitgestort.
Vooral aan de enorm uit
gebreide werkzaamheden,
die verbonden zijn met
het opruimen en het on
der controle houden van
de radioactieve gevolgen
van de ramp, wordt veel
aandacht besteed.
In een uitzending van Radio-
Moskou werd gisteren gemeld
dat troepen van genie er in
zijn, geslaagd een betonnen bo
dem te storten onder de ver
woeste kernreactor. Volgens
het bericht zijn de werkzaam
heden drie dagen eerder ge
reed gekomen dan gepland
was. De Sovjet-autoriteiten
hebben verklaard de hele re
actor in een betonnen omman-
teling te willen vatten, om zo
doende de straling voor hon
derden jaren in te dammen.
Nu de bodem klaar is zal wor
den begonnen met de rest van
de betonnen ommanteling. Het
is niet bekend hoelang deze
werkzaamheden zullen duren.
Sinds 5 juni is niets meer ver
nomen over het aantal slacht
offers van de ramp met de
kerncentrale die op 26 april
plaatsvond. Tot nu toe is be
kendgemaakt dat 26 mensen
bij het ongeluk zijn omgeko-
Het is evenmin met zekerheid
te zeggen wanneer de meer
dan 100.000 evacuees uit de
Oekraïne en Wit-Rusland naar
huis terug kunnen keren. De
Engelstalige krant Moscow
News meldde zondag dat op
zes boerderijen in de omgeving
van Tsjernobyl het werk is
hervat, maar dat de arbeiders
niet meer dan 10 dagen achter
elkaar op het land mogen wer
ken. Daarna worden zij door
nieuwe ploegen vervangen.
AMSTERDAM Van de
115 drugsverslaafden die
bij een onderzoek naar
aids in Amsterdam be
trokken waren blijkt 35
procent met het aids-virus
te zijn geïnfecteerd.
De belangrijkste risicofac
tor is het toedienen van
de drugs met behulp van
een injectiespuit. Ook het
gebruik van cannabis-pro-
dukten als marihuana en
hasj blijkt samen te han
gen met het oplopen van
de infectie.
Onder de drugsgebruikers lijkt
zich het laatste half jaar een
verandering in het gedrag
voor te doen. Drugsgebruikers
die de injectiespuit gebruiken
doen dat minder vaak met de
zelfde naald en spuit. En ver
slaafde mannelijke en vrouwe
lijke prostituées gebruiken va-
(Van onze correspondent
Paul van der Voort)
MADRID De grootste
krant van Spanje, de ge
zaghebbende Madrileense
ochtendkrant El Pais,
heeft gisteren bijna haar
volledige opvallen
de achterpagina gewijd
aan een sympathieke be
schrijving van de 62-jarige
Eddy Korthals Altes, de
Nederlandse ambassadeur
in Madrid, die in juli vrij
willig en vervroegd zijn
ambt verlaat. Hij heeft
ontslag genomen om zich
in alle vrijheid te kunnen
wijden aan de strijd tegen
de bewapeningswedloop.
„Ik een Don Quichotte?", zo
citeert El Pais de Nederland
se ambassadeur. „Ik geloof
het niet, want mijn gekheid
is niet te vergelijken met de
gekheid van een grenzeloze
escalatie in de bewapenings
wedloop", zo luidt de inlei
ding van de tekst die met
een grote begeleidende foto
de aandacht van de Spaanse
lezer heeft getrokken.
Het dagblad El Pais be
schrijft de scheidende Neder
landse ambassadeur als een
bewonderaar van Erasmus
van Rotterdam; getrouwd en
vader van vier kinderen.
Een christen-humanist die
komende 10 juli „voorlopig"
in zijn ééntje zijn kruistocht
begint tegen de bewape
ningswedloop.
„In tegenstelling tot de paci
fistische organisaties", zo on
derstreept Korthals Altes in
de grootste Spaanse krant,
„wijs ik het Atlantisch ver
dedigingsorgaan niet af. In
tegendeel, ik denk dat het
een middel is waarmee wij
Europeanen onze Noordame-
rikaanse bóndgenoten kun
nen beïnvloeden en hun po
sitie kunnen verzachten". In
dit nucleaire tijdperk", zo
voegt Korthals Altes er in El
Pais aan toe, „is de taak van
de mens niet om zichzelf met
moderne technologieën te
vernietigen, maar wij moe
ten deze technologieën ten
dienste stellen van de mens
heid en wij moeten formules
vinden waardoor wij met de
verschillende systemen
vreedzaam kunnen samenle
ven. Ik ben op zoek naar
mensen die mijn intiatief on
dersteunen. Normale mensen
op straat, maar ook al dege
nen die invloedrijke posities
bekleden. Het is onmogelijk
dat wij in staat zijn om men
sen naar de maan te sturen,
maar tegelijkertijd niet in
staat zijn om als menselijke
wezens orde op zaken te stel
len", aldus de Nederlandse
ambassadeur.
ker condooms.
Overigens is het niet zo dat
Aids tot ontwikkeling komt bij
iedereen die met het virus is
besmet. Een klein deel van de
mensen die positief reageren
op de aanwezigheid van het
virus zal de ziekte ook werke
lijk krijgen.
In Parijs is gisteren het tweede
internationale aids-congres ge
opend in het voorzichtige opti
misme dat een vaccin tegen de
dodelijke ziekte kan worden
.ontwikkeld, hoewel de entstof
zeker niet op korte termijn be
schikbaar zal zijn voor alge
meen gebruik.
De.directeur-generaal van de
Wereldgezondheidsorganisatie
van de Verenigde Naties
(WHO), dr. Halphand Mahler,
schatte dat op de hele wereld
het virus overdraagbaar is
door tussen de 5 en 10 miljoen
geïnfecteerde mensen.
Reagan ontvangt
brief Gorbatsjov
WASHINGTON Presi-
dent Reagan heeft gisteren
een brief ontvangen van
Sovjet-leider Michail Gor
batsjov. De brief werd hem
overhandigd door de nieuwe
Sovjet-ambassadeur, Joeri
Doebinin, die gisteren zijn
geloofsbrieven kwam over
handigen. De brief bevatte
geen voorstellen voor data
voor een top of voor een
voorbereiding van de top. De
brief was echter „warm en
positief" van toon, aldus
bronnen in het Witte Huis.
Reagan zei gisteren erop te
vertrouwen dat er een twee
de top komt tussen hem en
Gorbatsjov.
