Vleugels in de kerk moeten
opnieuw met elkaar in gesprek
Vaticaan gaat bemiddelen tussen
bisschoppen en regering Brazilië
aan tafel
Tweede Kamer11
volhardt in
afwezigheid
ACHTERGROND
kerk
wereld
Paspoort
Bhagwan weg uit Uruguay
CetdacSowvcvnt
ZATERDAG 21JUNI1986 PJ
Goerees nemen andere advocaat
Het Zwolse evangelistenechtpaar Lucas en Jenny Goeree heeft
een andere advocaat in de arm genomen in de strafzaak die
tegen hen is aangespannen door verschillende organisaties.
Deze beschuldigen het echtpaar van antisemitische uitlatingen.
Mr. C. F Roza zal nu de plaats innemen van mr. L. van Heij
ningen. Het echtpaar zegt in een verklaring zich tot deze be
slissing ..genoodzaakt" te voelen door de „ontwikkelingen in de
strafzaak, die vooral in de pers tot uiting komen". Volgens de
Goerees probeerde de Zwolse rechtbank hen tegen mr. van
Heijningen uit te spelen. Ook „bekokstoofde" rechter-commis-
saris mr. J A.O M. van Aerde zaken met Van Heijningen over
onze hoofden heen. aldus het evangelistenechtpaar.
Nonnen na pro abortus-advertentie niet uit orde gezet
De beide vrouwelijke religieuzen in de Verenigde Staten die
weigeren openlijk te verklaren dat ze de officiële leer van de
Rooms-Katholieke Kerk inzake abortus accepteren, zullen niet
uit hun orde worden verwijderd. Het tweetal behoorde twee
jaar geleden tot de ondertekenaars van een geruchtmakende
advertentie in de New York Times, waarin werd gepleit voor
een vrije discussie over abortus, ook onder rooms-katholieken.
De talrijke religieuzen onder de ondertekenaars van de adver
tentie werden door het Vaticaan bedreigd met uitsluiting uit
hun orde. als ze hun handtekening niet zouden intrekken. Op
de twee vrouwen na zijn allen voor dit dreigement gezwicht.
De leiding van de congregatie in het Belgische Namen vindt
nu dat beide vrouwen niet uit de orde hoeven. Wel vragen hen
hun standpunt ernstig te overdenken.
Sommige mensen zijn
doorlopend dronken
van andermans roem.
Jean de Boison
„Zou u mij een paspoort wil
len meegeven?" Die vraag
stelde iemand me na een
lang gesprek waarin hij ver
telde over een conflict met
een broer. Er was hem veel
aan gelegen dat dit conflict
werd bijgelegd. Het was een
opmerkelijke vraag. Een pas
poort heb je nodig als je naar
een ander, een vreemd land
gaat, waar veelal een andere
taal wordt gesproken. De
twee broers verstonden el
kaar niet meer. Toch be
speurde ik in het gesprek een
verlangen om elkaar wel weer
te verstaan. De broer die met
mij contact had gezocht,
sprak ook geen verketteren
de woorden over zijn broer.
Ik voelde een diep verlangen
tot hernieuwd kontakt. De
pijn om de vervreemding had
hem zelfs ziek gemaakt. Het
paspoort heeft de vorm van
een brief gekregen, waarin ik
geschreven heb over het ver
langen van de broer, die mij
had opgezocht. U zult zich
wel kunnen voorstellen dat ik
een goede dag had, toen ik
telefonisch hoorde dat het
kontakt tot stand was geko
men en er geen paspoort
meer nodig was. Ik ben ervan
overtuigd dat dit mogelijk is
geworden door het weder
zijdse verlangen van de
broers om elkaar weer te ont
moeten.
Conflicten tussen mensen,
tussen ouders en kinderen,
tussen broers en zussen, tus
sen buren, tussen groepen
van mensen, zijn een mense
lijke werkelijkheid. Ze zullen
er wel blijven tot de dag
waarop het lam en de leeuw
met elkaar grazen, de dag
waarop het vredesvisioen
waar is geworden. Intussen
leven we in deze werkelijk
heid. Je kunt tegenover deze
werkelijkheid verschillende
houdingen aannemen. Je
kunt onverschillig worden of
ontmoedigd en zeggen: „het
is altijd al zo geweest, het zal
wel zo blijven." Je kunt zelfs
wel tot een soort verheerlij
king van het conflict komen:
conflicten scheppen duidelijk
heid. In zekere zin is dat
waar, maar conflicten veroor
zaken ook pijn. Conflicten
kunnen een mens lichamelijk
of geestelijk ziek maken. Zo
wel zorg om menselijk welzijn
maar ook het evangelie zie ik
als een voortdurende uitnodi
ging om de vraag te stellen:
„Is er voldoende moeite ge
daan om zo met het conflict
om te gaan dat mensen el
kaar weer kunnen aanzien?"
Er kunnen situaties ontstaan
waarin het samen verder
gaan niet meer menselijk mo
gelijk en wenselijk is. Voor
dat woord valt, moet er heel
wat gebeurd zijn. Ook het uit
elkaar gaan kan menselijk
wenselijk zijn en een teken
van trouw zijn. Je gaat ande
re wegen, opdat je elkaar niet
dodelijk afbreekt. Ik denk dat
er dan op dat uiteengaan ook
de zegen van God kan rus
ten.
Misschien moeten we wel
vormen zoeken om ook het
uitelkaar gaan te zegenen en
te bevestigen. Het zal duide
lijk zijn dat dit niet lichtvaar
dig kan gebeuren.
Het verlangen opgeven om
elkaar te bereiken. De moeite
niet nemen om soms als over
een glazen brug de stap naar
elkaar te wagen, zou ik met
een oud woord zonde willen
noemen. Ik denk dat die situ
atie van zonde ook ontstaat
als op dit moment in katho
liek Nederland geen creatieve
pogingen worden gedaan om
paspoorten te vinden, die
broeders en zusters die de
weg van Christus willen vol
gen, weer met elkaar in ge
sprek brengen.
MARINUS VAN DEN BERG
Vandaag viert pater dr. Wint van Paassen
SCJ. provinciaal van de congregatie van de
priesters van het H. Hart. in Breda zijn zil
veren priesterfeest. Zelf heeft de congrega
tie in april het feit gevierd dat zij vijfenze
ventig jaar geleden in Nederland is geves
tigd. De van oorsprong Franse congregatie
telt momenteel nog 340 Nederlandse leden.
Van oudsher hebben de SCJ'ers zich gericht
op het werk onder sociaal zwakke groepen
in de samenleving: zij zijn actief onder zee
lieden, moeilijk opvoedbare jeugd, delin
quenten en beheren parochies die als moei
lijk bekend staan, in Katendrecht, in de
Peel.
Daarmee volgen zij de leidraad van hun
stichter pater Leo Dehon, die in 1878 in Saint Quentin bij
Parijs de congregatie oprichtte. Dehons activiteiten waren
voor een deel een reactie op het toen heersende jansenisme
in de Franse kerk met haar strenge, afstandelijke Gods
beeld. Door het bevorderen van de H. Hartdevotie wilde De
hon. aldus Van Paassen. de menselijkheid van God beklem
tonen. Het doorboorde hart van de lijdende Christus moest
aanzetten tot een sociale bekommernis om de wereld.
Is voor velen de taal en de symboliek waarin deze devotie
werd verwoord niet meer aanspreekbaar, toch is deze op
zichzelf volgens Van Paassen nog wel degelijk bruikbaar
voor onze tijd, als we haar niet slechts opvatten als een lou
ter privé-gebeuren. De provinciaal zegt het zo: De Christus
met het gewonde hart blijft gezocht worden als de schepper
en hersteller van onze gebroken werkelijkheid. Door de de
votie tot het H. Hart worden we aangespoord ons in te zet
ten voor de wereld, maar kenmerk van ons werk moet ook
zijn dat we aanzetten tot verzoening en hartelijkheid, aldus
van Paassen.
OUD-VICARIS-GENERAAL VAN PAASSEN VAN BISDOM
ROTTERDAM:
Een rijke afwisselende car
rière in het kerkelijk leven
heeft pater Van Paassen. af
komstig uit het Westlandse
Kwintsheul, achter de rug.
hij er publiekelijk voor de
Haagse kapelaan een kans te
geven. Dat ontging de latere
kardinaal niet en deze vroeg
hem eind '72 vicaris te wor-
Door zijn congregatie werd den. Later zou hij samen met
hij in 1961 na zijn priesterwij- Flip Bar die hij omschrijft als
ding gevraagd om theologie
te gaan studeren in Rome.
Daar maakte hij het tweede
Vaticaanse Concilie mee.
Van de missiebisschoppen
een zeer voorkomend man,
vicaris-generaal van het bis
dom worden. Van Paassen:
„Na de boosheid die de be
noeming van Simonis had
van de SCJ hoorde hij uit de opgeroepen kon ik fungeren
eerste hand wat er op dit als verbvindingsteken tussen
concilie gebeurde. „De katho- bisschop en het bisdom,
liciteit en de universaliteit is waarbij er tevens vooruit-
daar een levenservaring voor gang mogelijk bleek",
me geworden, waar ik me In 1979 werd hij door zijn
door gedragen weet bij alle congregatie gevraagd provin -
conflicten die er in onze kerk ciaal in Nederland te wor-
zijn", aldus Van Paassen. den. „Ze hadden me lang ge-
Toen hij in 1966 na in Rome noeg uitgeleend, ik vond dan
een moraaltheologisch proef- ook dat ik aan het verzoek
schrift verdedigd te hebben moest voldoen". Dat is hij nu
aan de Thomas-universiteit, bijna zeven jaar. zodat hij
in Nederland terugkeerde, over twee jaar aan de beurt is
waren de grootseminaria, ook om af te treden. De maxi-
die van zijn eigen congrega- maal toegestane termijn heeft
tie, juist opgeheven. Hij werd hij dan volgemaakt.
wetenschappelijk medewer
ker in de theologie aan de
Nijmeegse universiteit om
vervolgens in 1968 in Delft,
toen de internationale stu
dentenrevolte ook naar Ne
derland doorbrak, als studen
tenpastor te worden be
noemd. „Aan die tijd heb ik
mijn beste herinneringen"
Toen kapelaan Simonis in
1970 tot bisschop van Rotter
dam werd benoemd, pleitte
Polarisatie
Vanuit zijn ervaring als vica
ris in Rotterdam en als pro
vinciaal. die veelvuldig de
wereld bereist om contacten
met SCJ-ers elders te hou
den, is hij goed op de hoogte
van de ontwikkelingen in de
Nederlandse kerk en daar
buiten.
Pater Wim Van Paassen
De zorgen over de nieuwe
polarisatie in de Nederlandse
kerkprovincie gaan hem zeer
ter harte.
„Als kerk moeten we in de
eerste plaats tonen dat we
een hart hebben". Hij ergert
zich aan de vele binnenker
kelijke strijd in Nederland,
waarin zoveel energie gaat
zitten. De Zeven Juni-bewe-
ging en de Acht Mei-bewe
ging vertegenwoordigen vol
gens hem authentieke aspec
ten van het kerk-zijn, maar
ze lijden beiden onder hun
eigen eenzijdigheid. „De eer
sten dreigen te vervallen tot
salon-christenen, als ze hun
geloof niet relevant maken
voor de wereld, de Acht Mei
beweging dreigt zijn kostbare
energie aan kerkelijke con
flicten te verspillen.
Hij vindt het daarom van
groot belang dat er zo snel
mogelijk een nieuw lokaal
concilie komt waarin die
twee vleugels elkaar ontmoe
ten. Het praten over kateche-
se zoals dat nu gebeurt op het
landelijk Pastoraal Overleg
vindt Van Paassen een on
schuldig tijdverdrijf vergele
ken met de grote uitdagingen
waarvoor de kerk nu staat.
„Als kerk zitten we in een
nieuw geboortestadium en
het is niet meer dan begrijpe
lijk, dat dit met schokken ge
paard gaat. Het komt er op
dit moment in een gesecula
riseerde wereld op aan het
evangelie opnieuw relevant
te doen zijn. Dat is de aller
eerste opgave waar we voor
staan."
Daarbij staat het voor hem
wel vast dat bij het oplossen
van de problemen de eigen
plaats van de bisschoppen in
zo'n vernieuwingsproces niet
geloochend mag worden. De
hiërarchie behoudt een we
zenlijke plaats. Hij verwijst
naar de situatie in Latijns
Amerika, dat hy vele malen
heeft bereisd. „Je hebt daar
natuurlijk ook wel onenig
heid tussen basis en bisschop
pen, maar daatr steekt men
niet zoveel energie in als
hier. De eucharistie en het
gebed zijn daar een bron van
kracht om geëngageerd in de
wereld te staan. Kijk naar de
spiritualiteit van moeder teh-
resa van Calcutta. Die is in
feite heel sterk verwant aan
de spiritualiteit van onze
stichter.
Over de toekomst van zijn ei
gen congregatie, die na een
periode van grote bloei steeds
meer kampt met vergrijzing,
maakt hij zich niet al te on
gerust. "We geven de moed
niet op opnieuw stichters
voor religieus leven te vin
den. Daarvoor hebben we in
Rotterdam een speciaal huis
geopend, de meeleefcommu-
nauteit. Maar wie ook onze
opvolgers zijn, het zal nooit
kunnen door onze modellen
te copiëren. Het kan geen
voortzetting zijn van onze
wat verburgerlijkte clericale
stijl. We zitten nu eenmaal in
een nieuwe stichtingsfase
van het religieuze leven. We
hebben daarbij nieuwe stra
tegieën nodig. De jongeren
zullen goed moeten kijken
naar ons erfgoed en naar de
waarden die daarbij horen,
maar de actualisering en de
inkleding daarvan, dat zullen
ze zelf moeten doen."
PAUL VAN VELTHOVEN
Pater Van Paassen recipieert
vanmiddag tussen 16.00 en
17.30 uur in restaurant Mar-
kendael, Bouvignelaan 3 in
Breda (rand Mastbos bij kas
teel Bouvigne).
Het Vaticaan speelt een be
middelende rol in de zeer ge
spannen verhouding tussen
de Braziliaanse bisschoppen
conferentie en de regering
van president José Sarnev.
Paus Johannes Paulus II
heeft de algemeen secretaris
van de bisschoppen, mgr. Lu
ciano Mendes. die in Rome
was. uitgenodigd voor een
audiëntie. Voorts onder
breekt de paus op 10 juli zijn
vakantieperiode om de Brazi
liaanse president Sarney te
ontvangen. President Sarney
wil volgens de Braziliaanse
pers dat de paus de Brazili
aanse bisschoppen er toe be
weegt minder emotioneel op
te treden ten aanzien van de
agrarische hervorming. En
kele ministers en regerings
functionarissen hebben de af
gelopen weken Braziliaanse
geestelijken ervan beschul
digd de tien miljoen landloze
boeren aan te zetten tot ge-
weldadige acties.
De bisschoppenconferentie
ontkent dit, maar wijst er wel
op dat het haar taak is de zij
de van de armen te kiezen in
de strijd om het grondbezit.
De bisschoppen verwijten de
regering haar agrarische her
vormingsplan te voorzichtig
uit te voeren, zodat er in de
praktijk weinig tot niets van
terecht komt.
Het geweld op het Brazili
aanse platteland neemt dit
jaar snel toe en kost bijna ie
dere dag aan iemand het le
ven. In een jaar tijd zijn al
drie geestelijken en tientallen
pastorale medewerkers ver
moord als gevolg van conflic
ten om het grondbezit. De
moord op pater Josimo, begin
mei, was voor de bisschop
penconferentie de druppel
die de emmer deed overlo
pen. Verscheidene bisschop
pen noemden de regering
verantwoordelijk voor de
moord op de pater, omdat zij
van de plannen op de hoogte
was gesteld, zonder er iets te
gen te ondernemen.
De verhouding tussen de bis
schoppen en de regering is
verder verslechterd door uit
spraken van onder meer kar
dinaal Ivo Lorscheiter, voor
zitter van de bisschoppencon
ferentie. Deze veroordeelde
„het fascisme" in de regering.
Minister van justitie Paulo
Brossard heeft op zijn beurt
de bisschoppen te kennen ge
geven dat zij zich bij hun
leest moeten houden en zich
niet met de agrarische her
vorming moeten bemoeien.
Conferentie kerken over asielzoekers
Hoe kunnen parochies en gemeenten praktisch betrokken
zijn bij de problemen van asielzoekers? Over deze vraag zul
len mensen uit verschillende Amerikaanse en Westeuropese
kerken zich in augustus buigen. Onder auspiciën van de
Raad van Kerken in Nederland en de Amerikaanse Raad
van Kerken wordt van 26 tot 30 augustus op het instituut
Kerk en Wereld in Driebergen een conferentie gehouden
over „asiel en geweigerd asiel". In een brief aan informa
teur De Koning pleitte de Raad van Kerken vorige week
voor een „ruimhartiger vluchtelingenbeleid". De raad uitte
zijn bezorgdheid over het feit dat het percentage toegelaten
asielzoekers zo sterk daalt.
De Indiase goeroe Bhagwan
Shree Rajneesh heeft de
Zuidamerikaanse staat Uru
guay verlaten nadat zijn toe
ristenvisum na 90 dagen was
verstreken. Rajneesh vertrok
deze week met vier begelei
ders in een chartervliegtuig
vanuit de kustplaats Punta
del Este.
Een functionaris van het
vliegveld zei dat het toestel
als bestemming had Manaus
in Brazilië. Hij wist niet of
dat het einddoel van de reis
was, of dat Rajneesh vandaar
naar een volgende bestem
ming zou reizen. De regering
in Brasilia zei niets te weten
van eventuele plannen van
Rajneesh om Brazilië aan te
doen. De goeroe heeft met
een aantal volgelingen drie
maanden doorgebracht op
een gehuurd landgoed in
Punta del Este. Hij arriveer
de op 19 maart op een toeris
tenvisum. dat woensdag is
verstreken. Rajneesh had een
verblijfsvergunning aange
vraagd en een Uruguayaans
identiteitsdocument gekregen
dat een jaar geldig was. mits
zijn visum verlengd zou wor
den.
Onderminister van binnen
landse zaken Carlos Lago
verklaarde dat Rajneesh te
kennen had gegeven dat hij
het land uit vrije wil verliet.
Hij zei dat de autoriteiten nog
geen beslissing hadden geno
men op zijn verzoek om een
verblijfsvergunning. Het pa
pierwerk is niet afgemaakt
omdat ons was meegedeeld
dat hij het land zou verlaten
voor zijn visum zou verstrij
ken.
Tegenover het Uruguyaanse
weekblad Busqueda ver
klaarde hij er genoegen in te
scheppen dat zoveel landen
hem weigeren, omdat nooit
tevoren zoveel landen bang
zijn geweest voor een enke
ling. Hij zei dat heel Europa
paranoïde van hem was.
Dekens bisdom
Haarlem
verwijten mgr.
Bomers
polariserend
optreden
De dekens van het bisdom
Haarlem hebben bisschop
H.J.A. Bomers per brief ver
weten polariserend op te tre
den in de Rooms-Katholieke
Kerk. Aanleiding voor de
brief was het feit dat de bis
schop samen met bisschop J.
G. ter Schure van Den Bosch
wel een bijeenkomst van de
stichting Contact Rooms-Ka-
tholieken (CRK) in Nijmegen
heeft bijgewoond en niet
naar de manifestatie van de
acht-meibeweging in Den
Bosch is gegaan. Ook de ma
nier waarop de bisschop in
Nijmegen „heel sterk polari
serend heeft gesproken" stuit
de dekens tegen de borst.
„Mgr. Bomers heeft daar in
zijn toespraak twee richtin
gen in de kerk duidelijk te
genover elkaar gezet", aldus
een van de dekens. De de
kens, willen met hun brief
„verzoenend werken". De
woordvoerder van bisschop
Bomers bevestigde desge
vraagd het initiatief van de
dekens. De bisschop is naar
de bijeenkomst van het CRK
gegaan, omdat hij daartoe
persoonlijk was uitgenodigd,
aldus de woordvoerder. „Zo'n
uitnodiging heeft hij niet van
de acht-meibeweging gekre
gen".
Gebonden hippesoep aspergesalade met koude
rollade en gebakken krieltjes aardbeienbavarois
Voor twee: 25 g boter, 25 g bloem, 1 liter water, 2 kippe-
bouillon ta biet ten, 15 g rijst, 100 g kipfilet, 1 lepel koffie
room, peterselie. voor 2 dagen).
500 g asperges, 250 g tomaten, uitje, 1 hardgekookt ei, 2
lepels mayonaise, azijn, zout, peper, peterselie, 150 g ge
braden rollade (vleeswaar);
lllllll
0,5 tot 1 kg verse of diepvries krielaardappelen, circa 50
g boter, zout;
200 g aardbeien, 4 blaadjes gelatine, 0,5 dl water, 40 g sui
ker, 1 eiwit, 1 dl slagroom, citroenessence, olie.
Smelt de boter, roer er de bloem door en verdun het mengsel
onder stevig roeren met het water. Voeg bouillontabletten,
gewassen rijst en kip toe en laat de soep twintig minuten ko
ken. Snijd het vlees na tien minuten in blokjes. Maak de soep
af met de kipfilet, room en fijngeknipte peterselie.
Snijd de geschilde asperges in stukjes van vier centimeter en
kook ze in weinig water met zout in twintig minuten gaar.
Meng de afgekoelde asperges met stukjes ontvelde tomaat,
kleingesneden ui en het in blokjes gesneden ei. Breng de sa
lade op smaak met mayonaise, azijn, zout en peper en leg
haar op een schotel met dubbelgevouwen plakjes rollade en
toefjes peterselie.
Bak de krieltjes met matige warmte en een deksel op de pan
gaar en dan op een groter vuur, zonder deksel, bruin.
Druk, daags tevoren, de aardbeien (op drie na) door een plas
tic zeef en meng er de in heet water opgeloste gelatine en
suiker door. Klop eiwit en room stijf en meng ze met iets
citroenessence door de koud geworden aardbeien. Bestrijk de
vorm met olie, zet hem omgekeerd neer en vul hem als de
pudding drillig begint te worden. Garneer morgen de pud
ding met de achtergehouden vruchten.
JEANNE
III
DEN HAAG De Tweede
Kamer heeft deze week voor
de verandering eens een
keer over zichzelf gedebat
teerd. Dat gebeurde naar
aanleiding van de onthullin
gen van de RSV-enquête-
commissie. Zo'n twee mil
jard gulden belastinggeld
hadden diverse kabinetten
in de bodemloze put van het
allang ten dode opgeschre
ven concern Rijn-Schelde-
Verolme geschept. En de
Tweede Kamer bleek zich
nauwelijks te hebben afge
vraagd of die onvoorstelbare
bedragen wel goed besteed
werden, hoewel het toch één
van haar grondwettelijke ta
ken is controle uit te oefe
nen op de overheidsuitga
ven. Voorzitter Kees van
Dijk omschreef deze hou
ding in het eindrapport van
de enquêtecommissie als
volgt: „Op zulke momenten
was de Kamer opvallend
vaak afwezig".
De afgelopen week was de
Kamer gelukkig wél aanwe
zig (zij het niet in groten ge
tale) om te bespreken hoe zij
verbetering kan brengen in
haar controlerende functie.
Dat beloofde wat, zou een
belangstellende leek hebben
kunnen denken. Maar als hij
om die reden een plaatsje
had gezocht op de publieke
tribune kwam hij zeer be
drogen uit. De discussie
bleek in hoofdzaak te gaan
over de vraag in welke mate
het aantal medewerkers van
de Kamer moest worden uit
gebreid.
Regeerakkoord
Dat het debat toch nog enige
diepgang kreeg, kwam door
dat de commissie-Dolman,
die een aantal voorstellen
voor een betere organisatie
en werkwijze van de volks
vertegenwoordiging had
voorbereid, ook een oordeel
had gegeven over de waarde
van regeerakkoorden. De
kamervoorzitter en zijn me
decommissieleden bleken
van mening dat een regeer
akkoord waardevol is. Een
dergelijke afspraak zou de
regeringsfracties niet tot ge
vangene van de regering
maken maar juist hun posi
tie versterken, doordat zij
meer invloed hebben op het
kabinetsbeleid.
De drie grote fracties bleken
het met die stelling eens. Op
zich behoefde dat geen ver
wondering te wekken, om
dat CDA en VVD weer hard
bezig zijn een regeerakkoord
op te stellen en de PvdA dat
ook gedaan zou hebben, als
de verkiezingen een andere
uitslag hadden opgeleverd.
De socialist Hans Alders sig
naleerde nog wel dat een re
geerakkoord de mogelijkhe
den voor de fracties die niet
tot de coalitie behoren gerin
ger maakt. Hij meent echter
dat dit euvel wel gecompen
seerd kan worden door de
oppositie beter te bewerktui-
gen, bijvoorbeeld door het
invoeren van een enquête
recht voor een minderheid
in de Kamer.
Van de 150 leden van de
Tweede Kamer zijn dus 133
van mening dat het Neder
landse parlement eigenlijk
helemaal niet zo slecht func
tioneert. Wat meer mede
werkers aanstellen, wat
meer mogelijkheden tot on
derzoek creëren en de zaak
is gepiept. Alleen de kleine
linkse fracties en D66 den
ken daar geheel anders over.
Zij vinden dat de Tweede
Kamer nauwelijks nog iets
in de melk te brokkelen
heeft.
Thorbeeke
De gang van zaken rond
RSV en de volmondige er
kenning van de Tweede Ka
mer dat zij in deze kwestie
volledig gefaald heeft, ma
ken hun gelijk onweerleg
baar. Maar als dat zo is,
waarom is D66-voorman
Hans van Mierlo dan nog al
tijd een roepende in de
woestijn als hij voorstelt om
het parlement eindelijk
weer eens tot een échte con
troleur van de regering te
maken? Omdat Van Mierlo
daarmee wil afrekenen met
een politieke cultuur die
langzamerhand gemeengoed
is geworden.
Het parlement als orgaan
van volksinvloed op het
staatsbestuur is ontstaan in
de tijd van Thorbeeke. Deze
grondlegger van de Neder
landse parlementaire demo
cratie ging uit van de ge
dachte dat de monarchale
regering slechts één funda
mentele fout had, namelijk
de onbeperktheid van haar
macht. Er moest een college
komen dat toezicht hield op
het doen en laten van ko
ning en ministers. Die taak
werd toebedeeld aan de
Tweede en Eerste Kamer
der Staten-Generaal en 138
jaar later staat het nog steeds
zo in de grondwet.
Maar de ontwikkelingen van
met name de laatste veertig
jaar hebben onze staatsin
richting volledig veranderd.
Het Thorbeckiaanse dualis
me (regering en volksverte
genwoordiging zijn strikt
Kf
van elkaar gescheiden^'
Lubberiaanse monism r,
worden, een systeem
het kabinet en de regtg
fracties in de Kamet|
men van alles en no'
bekokstoven.
Geen leider £jf
volger de
Kabinetsvorming mq—
naam nog een zaak v,
staatshoofd zijn, in fem
ken de fracties en pi
de dienst uit, althans
ne die met elkaar eenB
ring kunnen- en wille^
men. De grootste daarf
vert de (in)formateur
wiens leiding de partij)
aantal weken of ma
met elkaar onderhan
En ziedaar: er koni
nieuw kabinet ter 1™
met een gedetailleeJ
geerakkoord als gelL
akte. w
Door die wijze van
ringsvorming ontstaat
zelf een belangenve
ging van kabinet en h
meerderheid. Zolang
nisters doen wat er
formatie is afgesp^ m
hebben de regeringsf"
geen enkele reden he
moeilijk te maken. Zi
den wel gek zijn, als
uitvoeren van hun er
wensen zouden blokfL
Het is niet zo moeilijk-
voor te stellen dat er o»^
manier van een in hou
le vervulling van éé1*
meest essentiële takelt
het parlement, de cob
van de regering, weir 3
recht komt
Alleen als er zaken a
orde zijn die niet (ge*>
leerd) in het regeerah 1
zijn geregeld, herkrijp.
parlement iets van zijl c
status en macht. Eenjj
ringsfractie of een dee£],
van zal dan immers lij
neiging hebben steun tü
ken bij de oppositie,
aan de kruisraketten
euthanasie, waarbij n
tievelijk het CDA (de 10
vleugel) en de VVD s«
spanden met PvdA er
en waardoor het ka
Lubbers het zeer m(H
had. Maar voor het o>»
is er voor de oppositiq
nig anders te doen dan-r:
ten tegen de bierkaiil
wachten op betere tijdtp
Sinds de voorliedentr
christen-democraten e)
gewoonte van hebbeii
maakt hun macht uit tn
fenen vanuit het ki
(Van Agt, Lubbers) in h;
vanuit de Tweede Ifco
(Romme, Schmelzer), n
status van de parlemenir
nog verder gedaald, h
volksvertegenwoordiger
niet langer een leidir
onze samenleving maa/V
volger. Dat geldt zelftfk
Ed Nijpels; ondanks ve
de pogingen is hij er nit
slaagd de baas te wui
over de WD-minister*'
tegendeel, de contro'
met Korthals Altes era!
kestein hebben hem 2ir
geveer de kop gekost, di
Illustratief voor de jv
van de Tweede Kann
ook het zogeheten wekn
se „bewindsliedenbed
van de regeringspajl
Dat is vooral bedoeld
voorzitters van de reg^-
fracties in te lichten o\-
plannen van het kabiil
hun te vertellen hoe L
de verwezenlijking daj
behulpzaam kunnen zij
Senaat li
Wat is dan nog de
van een parlement? Min
zondering van de periq
dens de kabinetsforia
wanneer de partijleider
zijn van de Tweede Kj,
is die inderdaad nietp
meer. Vandaar dat an<
zich opwerpen als conty,
van de regering en du
bewaker van de demoi
Het is opvallend hoe d^
ste Kamer zich steedsp,
als zodanig gaat mani-,
ren. Tegenwoordig is fc
niet eens meer zulk a,
nieuws als dit Hui%
wetsvoorstel verwerp',,
onlangs verkneukelde s
senator De Gaay FoL
zich publiekelijk bij
dachte dat (heel) mis?1
in maart volgend jaar,-
Statenverkiezingen, d<
gressieve fracties in df
ste Kamer de meerdi
veroveren.
Indirect gekozen veri
woordigers als tegen
voor het kabinet. Thotf
zou het niet zo erg vi
maar in een moderne 1
oratie doet zo'n ontv1
ling toch wel heel vi
aan.
RIK IN 'T I
