A
x.
S
1
1
'finale
Wij
voegen
üjÊkK' 11 0 f-bjpL
iets aan
elkaar
f m - n li ïJai.a,
toe
Dure hotels
ZATERDAG 21 JUNI \L
Laura Samsom-Rous: Portoricaanse bruid in New York. 1983.
Jaarlijks kent Capi-Lux, fotovakhandel
met vestigingen in Amsterdam en Rot
terdam. de Joop Alblas-prijs toe aan
een Nederlandse fotograaf. Voorwaarde
voor bekroning is dat de laureaat „op
het gebied van fotografische of magne
tische beeldregistratie heeft getoond
met een nieuwe visie kijkers aan te
trekken en te interesseren voor zijn of
haar stijl en benadering". De bedoeling
van de bekroning is uiteraard de kun
stenaar te fêteren, evenwel ook een eer
bewijs aan de naamgever van de prijs
Joop Alblas, die ruim veertig jaar aan
de firma verbonden was. En niet in de
laatste plaats spelen commerciële be
langen een rol.
Vanaf de instelling in 1981 is de prijs
toegekend aan coryfeeën als Boudewijn
Neuteboom, Wim Noord hoek, Aart
Klein, Peter Martens en Sem Presser.
Een illuster en rijk geschakeerd gezel
schap, waaraan onlangs Hans Samsom
en Laura Samsom-Rous zijn toege
voegd. Tijdens een feestelijke bijeen
komst werd hen op 17 april in Amster
dam de prijs uitgereikt. Het program
ma werd omlijst met een tentoonstel
ling van vrij werk en de vertoning van
hun amper gereed gekomen, in op
dracht van de KLM vervaardige multi-
projectie „Holland Calling".
In het over hen geschreven juryrapport
wordt waardering en bewondering uit
gesproken voor de gezamenlijke vorm
en hantering van het moeilijke medium
multi-vision: „Het zijn niet alleen de
foto's die een multi-project ie goed ma
ken, maar ook de muziek, de tekst en
Laura Samsom-Rous: Suppoost in Metropolitan Museum of Art in New York. 1984.
de rangschikking van de beelden zijn
alle elementen, die de eindindruk van
het produkt bepalen en de fotografie
een vierde dimensie verschaffen".
Echter ook wordt de loftrompet gesto
ken over het werk van iedere fotograaf
afzonderlijk, hetzij in opdracht ver
vaardigd hetzij als vrije fotografie.
„Hun wijze van fotograferen en vooral
het fotograferen van mensen verraadt
grote betrokkenheid met de gefoto-
tn. Om mensen goedje
fotograferen en hun toch in hun
waarde te laten moet je altijd een In
deelgenoot worden". In de vijfde
vering van d
fotografie"
en werk van a
AMSTERDAM - Hij: geboren in 1939
in Alphen aan den Rijn. Een van de tien
kinderen van een bekende uitgever.
Staat al vroeg op eigen benen. „Ik ben
echt met niets begonnen. Mijn naam is
eerder een nadeel dan een voordeel".
Monstert als zeventienjarige aan op de
„Statendam" als bellboy. Droomt zijn
eerste American Dream. Volgt na de
HBS de School voor Fotografie in Den
Haag. Overbrugt de tijd voor zijn dienst
plicht met een stage bij de bekende foto
graaf Aart Klein. Nadien een leerperiode
bij de Zwitser René Groebli. Ontmoet in
1963 Joop Alblas. „Het jaar waarin mijn
vader stierf'. Een zin met sense. Alblas
als stut en steun voor de beginnende fo
tograaf. als kredietgever zelfs als de nood
hoog is.
Zij: geboren in Bandung, voormalig Ne
derlands Indië. Ook van de jaargang
1939. Middelbare school in Den Haag.
Raakt als fotomodel verzeild in een we
reld vol ogenschijnlijke glamour. Maar
wel altijd met de neus in de boeken. Mo
del in Milaan, een filmstagc in Zürich,
schriftelijke lessen in Brussel bij The Fa
mous Photographers School, waaraan
veel bekende Amerikaanse fotografen
hun medewerking verlenen. Uiteindelijk
een studie culturele antropologie aan de
universiteit van Amsterdam.
Hij werkt aan een project, zij aan de uni
versiteit. Hij heeft bepaalde informatie
nodig over Laura's geboorteland, zij kan
die verschaffen. Lokatie Amsterdam.
1971. „I met her on the phone", zong de
beroemde Jim Webb enkele jaren later,
alsof hij wist van die wonderlijke ont
moeting per telefoon. „We zaten meteen
op dezelfde golflengte". Het klikte, als de
plot van een spot. De start van een geza
menlijke loopbaan in de fotografie.
Minnaars der muzen
Op een steenworp afstand van de Am-
stel. met Carré, de Dokwerker en Artis
in de nabijheid als getuigen van Amster
dams bewogen geschiedenis, huist het
paar. De lift voert vierhoog in een door
een verlicht architect opgetrokken mo
dern grachtenpand. Warhols vorstinnen
aan de wand, een tapijt in geschakeerd
pastel en de op een sporttrolee gelijken
de Joop Alblas-prijs in de boekenkast
vallen onmiddellijk op. Diascherm, foto
lampen. camerakoffers, lichtbak, piano,
cello en saxofoon, maar vooral veel boe
ken markeren het beeld van minnaars
van de muzen.
„Hoe vond je de projectie", is het eerste
wat Laura Samsom vraagt. Ik zeg be
wondering te hebben voor de technische
perfectie en de filmische ritmiek van de
beelden. ..Prachtig gefotografeerd". De
fotografe licht toe: „Het was een zeer ge
compliceerd en langdurig project, waar
bij zeer veel mensen waren betrokken.
De KLM heeft zo'n zeventig vestigings
directeuren in evenzoveel landen en die
hebben natuurlijk hun specifieke wen
sen. Het hoofddoel van de opdracht was
om. naast natuurlijk wel een molen,
bloemen en een paar klederdrachten, een
projectie te maken over Nederland die
meer laat zien dan de gebruikelijke reis-
folder".
Het gesprek komt op de techniek van de
mulli-projectie, een ruimtelijk spel met
drie schermen en een veelvoud aan pro
jectoren. Ik spreek mijn verbazing uit
over de gave, vertekeningsvrije weergave
van het landschap en vraag naar het hoe
en wat. „Dat is eigenlijk een specialiteit
van ons. Anderen maken dat soort beel
den vaak met een groothoek of snijden
een groot formaat in drieën. Wij bouwen
zo'n panorama uit drie aansluitende
beelden, zijn zo'n beetje de enigen die
dat doen. Hoe? De camera met winder
meetrekken op de schouder". Het lijkt
zo simpel.
De vriendelijke en vederlichte entree
van de heer des huizes verrast me. Hij
was nog even bezig. Weinig herinnert
aan de man. die mij bij een eerste telefo
nisch contact afstandelijk toevoegt dat
53
at (jpott la libert OS
Co
J <ie penêéftctecone -
cience et de reli JHBl.
A g/on.la liberte
d expression
B el d optmcxi
-f'.A o
aHjF 1m
'X Jtl' - - f 1 "vbUKI
JMff».--- -é BP' t - §H o
■fêf
- O
O
•n
de Joop Alblas-pnjs is toegekend voor
beider, gehele oeuvre. En niet alleen
voor de projecties. Vanwege de verto
ning van „Holland calling" bij de prijs
uitreiking zou immers een verkeerde in
druk kunnen bestaan. Of ik dat wel
weet?
Holland calling
Opnieuw is „Holland Calling" thema
van gesprek. Geconfronteerd met mijn
opmerking over onvermijdelijke stereo
typen zegt Hans Samsom: „Het heeft
ons heel wat moeite gekost de KLM te
overtuigen van de noodzaak om eens
een andere kant van onze samenleving
te laten zien. Oudere mensen bijvoor
beeld, kunst en cultuur, de invloed van
de seizoenen, onze multi-raciale samen
leving. Onderwerpen die tot nu toe bij
hun projecties nauwelijks aan bod kwa
men. Uiteindelijk zitten er tussen de 960
beelden maar twee molen- en drie kle
derdrachtdia's. Ja, we moeten ons na
tuurlijk wel kunnen vinden in een op
dracht".
Hans Samsom: Brussel.
„Het goede contact met les Hoogland
van de KLM was misschieil wel de be
langrijkste factor om met de produktie
door te gaan. De band met de opdracht
gever is erg belangrijk. Er zijn aanbiedin
gen genoeg, die we weigeren. Gewoon
omdat er geen Vertrouwensbasis is of
omdat men banale wensen heeft". Als
om zijn geloofwaardigheid te onderstre
pen haalt Hans Samsom het boek van
de maand april 1973. Genesis in boek
vorm, getiteld „In den beginne". Ge
maakt naar aanleiding van een Indone-
sië-projectie en aangevuld met andere
prenten, op verzoek van uitgever Meu-
lenhoff gebundeld tot een boek waarvan
er in die eerste maand maar liefst tach
tigduizend over de toonbank gingen. En
dat nu, na dertien jaar de respectabele
score mag noteren van driehonderddui
zend. „Een bestseller", zegt Laura.
Hans wijst op een dubbelpagina met
vierenzestig portretten, waaruit eens te
meer de schoonheid en diversiteit van
de schepping blijkt. „Onlangs bood Hof
man LaRoche ons tachtigduizend Zwit
serse franken voor deze plaat. Een ton.
Of ik hem even op wou sturen. Voor een
campagne om een nieuw geneesmiddel
te introduceren. Nou, daar beginnen we
natuurlijk niet aan". Mijn opmerking dit
een bijzonder integere benadering te vin
den, verbaast hem. „Nee, zoiets doe je
niet, daar hebben we het toch niet voor
gemaakt".
Consensus
Met twee verschillende karakters moet et-
wel eens verschil van mening zijn over
een bepaalde aanpak
„Zeker, we kunnen soms hard en mee
dogenloos eikaars werk beoordelen.
Weel je, fotografen kunnen maar moei
lijk uit eigen werk kiezen. Dat geldt ook
voor ons. Maar al hebben we nog zulke
verschillende opvattingen, we vinden al
tijd een consensus. Zonder concessies te
hoeven doen. Eigenlijk voegen we iets
aan elkaar toe".
Het vervolg van het interview neemt nu
een licht chaotisch karakter aan. Brood,
kaas en vinho verde worden aangevoerd.
De enthousiast in tweespraak verstrekte
informatie en dat in de vierde verbale
versnelling, enige malen onderbroken
door de op tafel gezette draadloze tele
foon en de daarmee gepaarde afzonde
ring, leiden tot een bijna babylonische
spraakverwarring. Zeker als gedichten en
gedachten voorgedragen in het Engels de
ruimte vullen en een contactlens op drift
raakt. Mijn hand pendelt tussen mes en
balpen. Vragen zijn overbodig.
Documenten en contactdrukken oven-
dekken de lafel. Er wordt druk gebla
derd, met talloze bijzonderheden verwe
zen naar sociale achtergronden van pro
jecties en projecten. Het aanbrengen van
de soms benodigde kritische toon in de
opdracht en het bewaken van de eigen
intenties zijn opvallende elementen in
het betoog. Namen: „Luwu". een projec
tie over transmigratie in Indonesië;
„Writing with light", gemaakt in op
dracht van Canon waarin de geschiede
nis van de fotografie wordt belicht; „The
human City", gemaakt als ondersteuning
van een VN-conferentie over de proble
men van de grote wereldsteden. Publika-
ties worden getoond als „De rechten van
de mens", waarvan de foto's, ondanks
de opmerking „een haastklus" het k
merk dragen van een gerijpt vermq
tot inleven in de situatie. I;
Voorkeursstem r
In verband met jullie veelvuldig t,'<7|
van kleur een voor de hand liggë
vraag: welk merk kleurenfilm gebrut
jullie eigenlijk
„Ik zeg altijd Ferrania. Dat merk bel
toch niet meer? Eigenlijk wil ik er ij
over zeggen". Toch volgt een exp
waaruit blijkt dat de vaderlandse
genwoordiging van de erven Eastmai.
blijkbaar meer aan is gelegen de winf
de amateursector veilig te stellen dai
vakfotograaf optimaal te bedienen, t
Hoeveel dia 's zijn er eigenli jk nodig
te komen tot een multi-project ie van
weg een half uur. I1
„Zeg een op tien. een tienduizend c>
dus". f]
li
"De naam Michel Hordern valt. De I
se voorkeursstem van het paar bij mjc
projecties, al was hij voor „Holland i;
ling" niet beschikbaar. Filmacteur ini
der meer „El Cid" en toneclvcrtoi
van klassieken. Het door mij opgei
pen misverstand - ik zeg B-acteur li
ik bedoel bijrol - wordt onmidde
ontzenuwd. „Het is dat Laurence Olit
en Alec Guiness al Sir zijn, anders!
hij het zeker. We hoorden hem als:
teller in Barry Lyndon van Stanley!
brick. We zeiden legen elkaar: die iE
ten we hebben. We kwamen tc wetem
de man gek is op vissen en hebben
per brief uitgenodigd. En al viel er it
te vissen midden in de winter, hij is n
gekomen". a
Laura: „Ik vond hel best moeilijk li
beroemde man te regisseren, te vragdi
hij een bepaalde tekst wilde herhsi
Maar hij vertelde dat Kubrick welt:
stukje lastiger was. die liet hem somr
dingen wel tientallen malen overdoi
Even plotseling als hij gekomen is
Hans Samsom op, gewapend met sU
werk. „Zijn we klaar dan?", vraagt
ra. Ik overbrug het moment met
binnenmondse bevestiging. „Min
meer".
Reizen
Betrekkelijke rust treedt in. Eens te
benadrukt Laura Samsom dat de af
kcling van „Holland Calling" meer
in beslag neemt dan gedacht. Liefs
ven vertalingen, met aanpassingen
beeld en geluid te laten sporen. i
„Eigenlijk hadden we al klaar ma
zijn. De deur uit". Wat is jullie volgj
fotodoel? „China. Mensen fotografd
Veel meer kan ik er nog niet over ve|
len". Mensen: Laura Samsom deri
streert haar betrokkenheid bij del
schrijving van het gedrag van de gep
retteerden. Over de Amerikaan -\
dereen voelt zich a great actor"
meer geremde mens in de Kalvers*
die toch doet wat je van hem vra
„Het is net of je met draadjes aam
wildvreemde mensen verbonden b
Ze spelen het spel mee, voelen dat je
lang in ze stelt. Ze beschouwen de
rpsse als een uitverkiezing".
resse als een uitverkiezing".
Jullie reizen overigens ontzettend ve
„Ja, maar we stappen nooit in een v
tuig om maar ergens raak te fotog
ren. We zijn geen paparazzi. We zij
tijd gericht op een bepaald thema of
ject. Reizen intrigeert. Maar ik zal r
blasé worden. Juist na een lange afw
heid vind ik Nederland zo mooi, 1
exotisch. Opvallend toch dat na de
toning van „Holland Calling" me
kwamen vertellen dat ze met trane
de ogen naar het landschap haddei
keken. Ze wisten niet dat ons lan
mooi was".
CHARLES B
LONDEN - Veel dure Britse hotels zit
ten zo goed als leeg te wachten op
Amerikaanse bezoekers die maar niet
komen opdagen. Premier Thatcher
mag nog zo hard roepen om ze naar
haar land te lokken, de Yanks blijven
weg. Dit komt doordat ze vandaag de
dag hun traditionele beeld van Enge
land (de Amerikaanse verzamelnaam
voor heel het Britse koninkrijk) lichte
lijk hebben aangepast. Engeland, zo
aenken de Yanks, is niet langer alleen
een mistige natie van beefeaters, opge
wekte Cockneys en soldaatjes met he
re mutsen voor Buckingham Palace.
Tegenwoordig is het ook een land
waarin weer bommen zouden kunnen
ontploffen omdat Thatcher recentelijk
de Verenigde Staten zo goed heeft ge
holpen met hun luchtaanvallen op Li
bië.
Maar volgens het bekende Time Ma
gazine is de verlaagde stand van de
dollar en niet de Libische kwestie ei
genlijk de hoofdoorzaak van deze
Amerikaanse desertie. De onderdanen
van president Reagan vinden niet al
leen Groot-Brittannië, maar ook de
meeste andere vreemde naties te duur
voor een vakantie- of snoepreisje. Time
zegt trouwens, dat de forse daling van
de Amerikaanse overkomsten naar Eu
ropa al sterk waarneembaar was lang
voor de Libische crisisdeze laatste
heeft de teruggang alleen maar ver
scherpt. De Amerikanen hebben zeker
niet helemaal ongelijk als zij zeggen
dal Groot-Brittannië een duur lana is;
zij zijn trouwens niet de enigen die er
zo over denken. Margaret Thatchers
monetaire politiek heeft de inflatie wel
doen zakken, maar de prijzen gaan
toch nog geregeld omhoog. En het mil
joen Britten dat van het toerisme leeft,
stelt alles in het werk om deze bezoe
kers uit te melken. Zo is de'prijs van
Britse hotelkamers al verschillende ja
ren de toeristen een doorn in het oog.
In Groot-Brittannië kun je natuurlijk
ook wel relatief goedkoop logeren,
maar in de betere klasse zijn de hotels
nog steeds ontzettend duur. Kort gele
den kregen wij in de post wat „Press
Information" afkomstig van het Dukes
Hotel in Londen dat kennelijk alleen
Amerikanen. Japanners, Arabieren en
Europese industriëlen herbergt, die of
wel schatrijk zijn ofwel logeren op kos
ten van de firma. Het Dukes Hotel is
een van de luxueuste particuliere ei
gendommen van de Britse hoofdstad.
Het bevindt zich in het hart van St Ja
mes's uitgesprokenSeent Djeemesses,
met de klemtoon op Djee) en werd de
afgelopen jaren voor 2.5 miljoen pond
compleet gerenoveerd. Dukes' telt
maar zesendertig slaapkamers en zes
tien suites; de suites met twee slaapka
mers tellen nu ook twee aparte badka
mers, van boven tot onder bekleed met
wit marmer. De prijzen? Schrik niet.
Voor een eenpersoonskamer betaal je
110 pond per nacht (een pond is onge
veer 3.75 gulden). Een tweepersoonska
mer komt op 145 pond per nacht; sui
tes zijn beschikbaar vanaf 200 pond
per nacht. Dit exclusieve Dukes Hotel
hoort bij de Prestige-groep. een serie
prestigieuze herbergen, verspreid over
heel het Britse eilandenrijk, met nog
een buitenbeentje in Barbados en een
tje in Parijs.
In een van deze Prestige-hotels hebben
wij kortgeleden gebaad in de luxe die
wordt geboden aan hen die meestal
niet zelf de rekening betalen. Het heet
Culloden House en bevindt zich even
buiten de Schotse stad Inverness, op
zo'n duizend kilometer van Londen en
dus ver verwijderd van de Engelse be
schaving. Amerikaanse kenners noe
men Cul loden House een van de drie
honderd beste hotels van de wereld.
Wij vonden het er heel gezellig, vooral
omdat de baas van net hotel. Ian
McKenzie die 's avonds bij het diner
een praatje kwam maken in een kilt
met groene ruiten, een gewezen collega
van ons was. Voor hij hotelier werd,
had Ian McKenzie als hoofdredacteur
een dagblad geleid in Dundee. Omdat
hij na verloop van tijd wel eens wal an
ders wilde doen, was hij met vrouwlief
in de hotelbusiness gestapt, eerst in Pit
lochry en daarna in Inverness. Dat Ian
en Marjorie McKenzie zich diep in de
schulden hadden gestoken, trad duide
CeidócSouATuit'
lijk aan het licht bij bestudering
hun prijzen. In Culfoden House k
een gewone tweepersoonskamer op
pond per nacht. Voor een kamer
slaapgelegenheid voor drie betaa,
110 pona per nacht. Een nachtje in
hemelbed kost twee personen
pond. Voor een t weepersoon ska.
met een hot whirl pool vragen
McKenzies 120 pond per nacht. An
kanen met Schotse voorouders koi
naar de regio van Inverness om e
jagen, te vissen en golf te spelen. M
iemand die gewoon van Londen t
dit stadje in Noord-Schotland is
reisd - bijvoorbeeld in een sukkele
weekendtrein van British Rail die c
eventjes dertien uur over doel - v
het toch vreemd dat de hotelprij
daar bijna even hoog liggen als in
Britse hoofdstad, die als de hoogste
wereld bekend staan.
ROGER SIMO
