wartrijders trekken
boetekleed niet aan
SER verdeeld over economisch beleid
Geen advocaat bij politieverhoor
Stichting van de
Sidustrie dient
arbeidsverhoudingen
Militairen, Marcos en verzet
geven Aquino weinig speelruimte
^NNENLAND/BUITENLAND
CcidócOomfMit
VRIJDAG 6 JUNI 1986 PAGINA 5
triL 'Vu s ZZZS33—^1^^^
aipimm een neem wnmttm op ome mnoen mor 6Esunmo smnn
M mmouEii em ancssEn in oe humbel oie mos ttm hlemeh voidt.
It rorm weer Jw/if.'hl Hoed houden, knudde. mijn
Hoe tint zullen vu LI puien missen nooit doel
dit nof uitnoudenngkmgmr7c-r[nn
Hahaa Uk heb beet...
Hom eens mee trekken,
Sushe
föm innam nkiii zich /lis een pul op Hen
\mont mipen zj in non suieip.
nderwijzers nog
eSet gecharmeerd
in nieuwe vakken
'U "bNINGEN Leerkrachten op de
sschool voelen zich het beste thuis
het meest bekwaam in hun „nor-
e" onderwijstaken: voor de klas
n en lesgeven. De beheersing van
S iwe vakken als informatica, En
en musische vorming is nog ge-
Het t. Die vakken worden ook niet zo
gwigrijk gevonden. Het geven van
f op ja aandacht aan kinderen die niet
'nig |oed mee kunnen komen (de zoge
ken fn zorgverbreding) scoort daaren-
tten I11 erS hoog bij de meeste leer-
1 rfyj!hten. Dat blijkt uit een onderzoek
1/faar' het Instituut voor Onderwijson-
ioek (RION) in Groningen.
Stroom opnieuw
goedkoper
ARNHEM De elektriciteitsprijzen
gaan per 1 juli opnieuw omlaag als ge
volg van de dalende olieprijzen.
De daling zal het grootst zijn in die ge
bieden waar de stroom uitsluitend of
nagenoeg uitsluitend met gas wordt op
gewekt. De gasprijs is gekoppeld aan
die van stookolie. Het is nog niet be
kend hoeveel de prijzen zullen dalen.
Dat vergt nog enig rekenwerk en bo
vendien verschilt dat per elektriciteits
bedrijf. Eerder dit jaar daalde de
stroomprijs al zodanig, dat de prijzen
voor kleinverbruikers in de meeste ge
bieden drie cent per kilowatt-uur lager
is dan eind 1985.
Ouderen vaker
in ziekenhuis
UTRECHT Het aantal ziekenhui
sopnamen is in 1984 met meer dan
twee procent gedaald ten opzichte
van het jaar daarvoor. Daarmee was
toen het aantal opnamen, met een
dikke anderhalf miljoen, terug op het
niveau van 1980. Dat blijkt uit het
Jaarboek 1984 van de Landelijke Me
dische Registratie. Vooral mensen
onder de 45 jaar werden in 1984 min
der in het ziekenhuis opgenomen.
Onder de bejaarden steeg het aantal
ziekenhuisopnamen daarentegen
sterk, met als gevolg dat het aandeel
van de ouderen in het totaal aantal
opnamen steeg van 20 naar 24 pro
cent. In 1984 werd het ziekenhuisver
blijf gemiddeld een derde dag korter.
Slapende schipper
loopt aan de grond
LAUWERSOOG Omdat de
schipper in slaap was gevallen, is
het Deense zeiljacht Moldos giste
ren vastgelopen op een zandbank
ten noorden van Schiermonnik
oog. De schipper was alleen aan
boord. De avond tevoren had de
man nog vastgesteld dat hij in diep
vaarwater in de buurt van de
Transatlantische route zat. De
Deen is al een jaar onderweg en
heeft onder meer het Caraïbisch
gebied bezocht. Hij was nu op weg
van New Haven (Engeland) naar
Couxhaven (Noord-Duitsl,and). De
reddingboten Mine Anna en Ge-
boeders Luden trokken het 12,5
meter lange jacht in de avond vlot.
'etl 'A t
Directeur verkracht
werkneemster
BREDA Een 32-jarige kantoordirecteur is gis
teren in Breda veroordeeld tot negen maanden
cel wegens verkrachting van een werkneemster.
Er was een jaar tegen hem geëist. Het slachtoffer
was net een dag bij het bedrijf aan het werk. De
rechter merkte in zijn uitspraak op dat de direc
teur wel vaker zijn personeel seksueel heeft be
naderd. Dat hij daarbij zijn overwicht als werk
gever uitbuitte, nam de rechtbank hem bijzonder
kwalijk. Volgende week dinsdag stemt het Euro
pees parlement over een resolutie waarin wordt
gepleit voor een Europese aanpak van sexueel
geweld tegen vrouwen en pesterijen op het
werk. De Europese ministers van sociale zaken
werden het gisteren in Brussel overigens in be
ginsel eens over een Europese richtlijn, waarin
de gelijke sociale zekerheid tussen mannen en
vrouwen wordt geregeld.
Advocaat weigert ideeën
NSB-weduwe te verdedigen
ARNHEM De Maastrichtse advocaat mr Th
Hiddema weigert de „politieke voorkeuren en
inzichten" te verdedigen van de wegens anti
semitisme veroordeelde weduwe van NSB-
voorman Rost van Tonningen. De 77-jarige
vrouw werd in oktober vorig jaar door de
rechtbank in Arnhem bestraft met vier weken
voorwaardelijk en drieduizend gulden boete
voor het bezit van nazistische en voor joden be
ledigende geschriften. In hoger beroep wil zij
een juridisch verweer houden over de inhoud
van die geschriften. „Maar ik wens die inhoud
absoluut niet te bestuderen", aldus advocaai
Hiddema. „Ik verdedig de vrouw, maar niet de
ideeën noch de organisaties waarin zij actief
zou zijn en evenmin de bij haar in beslag geno
men geschriften, die nog te smerig zijn om met
een tang aan te pakken".
EN HAAG De boete
^an vijfentwintig gulden
jn roor „zwart rijden" in de
n drein moet binnen vijf
achiagen na de overtreding
bajvorden gestort op een
anajpeciaal gironummer van
|ekeje NS. In de praktijk
iandjuurt dat op z'n minst
?6e!wee we^en» aldus de
faC/aeer Tiekink, chef van
•ndéiet NS-rayon Den Haag,
is jjn een reactie op het be-
ap ;richt van deze week dat
'le ?1 procent van de be-
'^te'.rapte zwartreizigers de
°P. boete nóóit betaalt.
orde
nl
e zAVanneer is een passagier
et hu een zwartreiziger en
toojjvat zijn de maatstaven
1 zVoor een conducteur om
voor het reizen zonder
geldig plaatsbewijs?
In de wet op het openbaar
vervoer moet een treinpassa-
gier bij de tweede keer dat
een conducteur langs komt
een geldig plaatsbewijs heb
ben. Zo niet, dan volgt een
boete. Bij de eerste keer dat
de conducteur door de trein
loopt, de zogenaamde servi
ce-ronde, krijgt een reiziger
de kans de NS-beambte te
melden dat hij nog geen
kaartje heeft en er bij hem
één wil kopen. Dat kan dan
met bijbetaling van twee gul
den vijftig. Deze regeling
voorkomt dat laat gearriveer
de reizigers nog voordat de
trein vertrekt reeds op zoek
moeten naar de conducteur.
De nieuwe regeling is prettig
voor de passagiers, maar de
conducteurs zijn er niet blij
mee. Zij moeten telkens pa
pieren invullen waardoor er
minder tijd is om anderen te
controleren. Reden voor hen
de NS-directie enige maan
den geleden te verzoeken die
service-ronde af te schaffen
en alleen mensen op de trein
toe te laten met een geldig
plaatsbewijs. Dit zou echter
een uitbreiding van de loket-
werkzaamheden betekenen.
Het onderzoek naar de haal
baarheid hiervan is nog be
zig.
Op het Centraal Station in
Den Haag vertelt een con
ducteur over zijn ervaringen
met zwartreizigers: „Deze
maken het je heel moeilijk.
Het zijn er tegenwoordig zó
veel. Ik heb het meegemaakt
dat een vrouwtje beweerde
haar treinkaartje in een plas
tic tas met lege flessen te
hebben afgegeven. Ze was
helemaal vergeten het kaar
tje eruit te halen. Geld voor
een nieuw had ze niet, alleen
het wisselgeld van de flessen.
Ik heb haar toch een boete
gegeven. Er zijn ook mensen
die met een redelijker smoes
komen. Die moet je dan maar
geloven. Veel mensen zeggen
me bij de serviceronde niet
gezien te hebben. Dan vraag
ik waar ze opgestapt zijn en
soms hebben ze gelijk. Ze
kunnen een coupé binnen
zijn gegaan als ik daar al ge
weest ben. Laatst had ik een
jongen die zei geen kaartje te
hebben en er ook niet één
wilde kopen. Hem heb ik
overgeleverd aan de spoor
wegpolitie. Ik heb één keer
een meisje gewoon laten
gaan. Zij begon te huilen".
Volgens rayon-chef Tiekink
beoordeelt de conducteur ter
plekke of hij in de mensen
gelooft. Gedrag en houding
spelen hierbij een grote rol.
In twijfelgevallen moet de
conducteur het verhaal van
de mensen voor waar aanne
men. Kan de reiziger niet be
talen, dan schrijft de conduc
teur een bon uit. Als de reizi
ger niet wil betalen, wordt de
spoorwegpolitie erbij gehaald.
De boete komt boven op het
eigenlijke reisbedrag.
De conducteur mag om een
legitimatiebewijs vragen als
hij denkt dat iemand een val
se naam of een verkeerd
adres opgeeft. Er zijn maar
heel weinig reizigers die zich
daadwerkelijk legitimeren.
In geval van een tijdelijk
zoekgeraakt kaartje of abon
nement kan de reiziger onder
de boete uitkomen, als hij dit
de volgende dag nog kan la
ten zien aan het NS-loket.
WANDA
NOORDERGRAAF
e
Jd IHEVENINGEN
te*èrkgevers en vakbon-
in de industrie zou-
^n zich moeten vereni-,
tjejn in een „stichting voor
h o industrie". Zo'n plat-
n rm zou een belangrijke
jdrage kunnen leveren
'f een goede ordening
sAi de arbeidsverhoudin-
zyi. Dat zei vice-voorzit-
\nStekelenburg van
vakcentrale FNV giste-
nflP °P het symposium
jlndernemen met voor
enrong" in Scheveningen.
'sp
ht arbeidsverhoudingen staan
arfgens Stekelenburg momen-
i #1 onder druk. Dat komt
lafprdat werkgevers cao's met
fejtt alle bonden afsluiten,
jnieë n (afkomstig van het
A) de ronde doen om de
tap
Vc
ondernemingsraden over cao's
te laten onderhandelen en er
op centraal niveau tussen
werkgevers en vakcentrales
„niet of slechts na zeer lang
aandringen" wordt overlegd.
Het instellen van een „stich
ting van de industrie" kan vol
gens Stekelenburg een dam
opwerpen tegen de dreigende
uitholling van de positie van
de vakbonden bij de onderne
mingen.
Stekelenburgs suggestie om
in navolging van de bouw
nijverheid en de grafische in
dustrie decentraal te over
leggen sluit aan op eerdere
pleidooien van de FNV. Die
houden in dat er op centraal
niveau in de Stichting van de
Arbeid en met de overheid
moet worden overlegd over
werkloosheidsbestrijding, eco
nomische groei, arbeidstijdver
korting, loonkostenmatiging
en sociale zekerheid.
Bezoek aan kinderziekenhuis
Staatssecretaris Van Leyenburg van onderwijs heeft gisteren een bezoek'gebracht aan de zoge
naamde dialyseschool van het Wilhelmina Kinderziekenhuis in Utrecht. Op de foto de staatssecre
taris in gesprek met lerares Marjan Heuperman en Natasja Hagendijk.
(Van onze sociaal-
economische redactie)
eni
g<feN HAAG Werkgevers
en werknemers zijn het ge-
sj'öeltelijk met elkaar oneens
neer het door het nieuwe kabi-
evtt te voeren sociaal-econo-
isch beleid. Uit een over
jr'vfee weken in de Sociaal-Eco-
IfAmische Raad te behandelen
irjtwerp-advies blijkt dat de
opvattingen onder meer uiteen
lopen over de omvang van de
bezuinigingen voor de komen
de jaren en de mate waarin en
manier waarop lasten kunnen
worden verlicht.
Werkgevers en werknemers
vinden dat de loonkosten ver
der gematigd moeten worden
ten behoeve van rendements
herstel en herverdeling van
werk. De werkgevers willen
in tegenstelling tot de vakbe
weging daarbij ook het mini
mumloon verlagen. Beide par
tijen denken verder verschil
lend over de manier waarop
de sociale premies naar bene
den kunnen. De werkgevers
willen verder de WIR tot 1990
onaangetast laten, terwijl de
werknemers de komende ja
ren al een deel willen gebrui
ken voor scholing, overheid
sinvesteringen en onderzoek
en ontwikkeling.
Uit het ontwerp-advies van de
SER blijkt voorts dat de werk
gevers meer willen bezuinigen
dan de werknemers. Het ver
schil willen de werkgevers
vooral gebruiken om het zoge
naamde bruto-netto-traject te
verkleinen. Door het verlagen
van premies en belastingen
ten bedrage van acht tot negen
miljard gulden zouden de
werknemers de komende vier
jaar netto meer in handen
moeten krijgen van wat ze
bruto verdienen. Om dat te be
talen wil een deel van de
werkgevers ook de BTW-ver
hogen. Ondernemers in het
midden- en kleinbedrijf heb
ben zich daar tegen verklaard.
Corazon Aquino is verheugd over de komende wapenstilstand tussen leger en rebellen.
Honderd dagen na machtswisseling op Filipijnen:
MANILA „Geef mij
honderd dagen en kijk
dan wat ik bereikt heb".
Een vermoeide, enigszins
geïrriteerde Corazon
Aquino, kersvers gekozen
tot president van de Fili
pijnen, maakte in februari
een eind aan het zoveelste
vraaggesprek met buiten
landse journalisten. Die
honderd dagen zijn nu
voorbij: Aquino heeft ze
ker niet „niets" bereikt,
maar de problemen zijn
nog gigantisch.
De machtswisseling op de Fili
pijnen kwam als een volslagen
verrassing en gaf zowel de be
volking als oók buitenlandse
waarnemers en journalisten
het idee dat „Cory' Aquino al
les mogelijk zou kunnen ma
ken. Zij zou een einde maken
aan de afgrijselijke armoede;
aan de buitensporige uitbui
ting van arbeiders en hun kin
deren; korte metten zou de
frêle presidente maken met de
ontstellende corruptie; zij zou
de politieke gevangenen vrij
laten en ze zou de Amerika
nen met hun militaire bases de
wacht aanzeggen.
Geen wonder dat zoveel over
spannen verwachtingen heb
ben geleid tot een enorm ge
voel van teleurstelling. Ook
Aquino zelf moet zich in het
begin hebben verkeken op de
omvang van de problemen
waarmee ze te kampen zou
krijgen. Want om enigszins
greep te krijgen op de com
plexe situatie waarin het land
verkeert is een periode nodig
die dichter bij de honderd jaar
ligt dan bij honderd dagen.
De Filipijnen worden geteis
terd door nauwelijks te over-
ziene economische problemen.
Het eilandenrijk wordt gecon
fronteerd met een schuldenlast
die de zeventig miljard dollar
overschrijdt. Weliswaar krijgt
het nieuwe leningen toege
zegd, maar het is een alge
meen bekend feit dat de geld-
verstrekkërs steeds hardere
voorwaarden stellen, zoals het
terugdringen van de over
heidsuitgaven en het zich
openstellen voor buitenlands
privékapitaal en buitenlandse
produkten.
Amnesty
Het Filipijnse bedrijfsleven is
tegen een versterkte buiten
landse concurrentie nog be
trekkelijk weerloos. De bedrij
ven die zich tijdens de Marcos-
-periode hebben kunnen ont
wikkelen genoten diens per
soonlijke protectie. Deze „be
scherming" die op korte ter
mijn zeer lucratief was, heeft
het weerstandsvermogen van
die bedrijven voor een open
marktsituatie bepaald geen
goed gedaan.
Een ander probleem vormen
de interne tegenstellingen bin
nen de regering. Het amnestie-
beleid van Aquino zorgt voor
een groeiende irritatie bij de
minister van defensie Enrile,
één van de voormalige mede-
rwerkers van Marcos die naar
Aquino overliepen en haar
machtsovername in feite mo
gelijk maakten. Het op vrije
voeten stellen van enkele
vooraanstaande leden van de
verboden communistische par
tij, is Enrile in het verkeerde
keelgat geschoten. Voor het le
ger dat vecht tegen het Volks
leger NPA, de gewapende arm
van de Communistische Partij,
is dit een dolkstoot in de rug,
zo meent Enrile en met hem
een krachtige hervormingsbe
weging van jonge legerofficie
ren.
De speelruimte die Corazon
Aquino heeft is zeer beperkt.
Het verzet wil dat haar rege
ring wordt gezuiverd van (ex-)
Marcosaanhangers en dat de
Amerikaanse bases moeten
verdwijnen. Overigens heeft
het verzet aangeboden een be
stand te sluiten. Maar Enrile
en de zijnen vinden dat het
Volksleger met alle militaire
middelen bestreden moet wor
den en dat elke dag onderhan
delen in het voordeel van de
guerrilla werkt.
De conservatief ingestelde fi
guren binnen de regering zien
bovendien met lede ogen het
werk aan van de presidentiële
commissies, die onder meer tot
taak hebben het bedrijfsleven
te zuiveren van geld en bezit
dat tijdens Marcos en met hulp
van de dictator onrechtmatig
is verkregen. Maar ook links
heeft genoeg te klagen. Er is
nog geen enkel zicht op verbe
tering van de leefomstandig
heden voor miljoenen Filipi
no's; nog steeds zitten talloze
politieke gevangenen vast en
nog steeds mengen de Ameri
kanen zich als vanouds in Fili
pijnse aangelegenheden en nog
steeds hebben zij er hun bases.
Grondwet
Eén van de grootste schanda
len in de ogen van veel voor
uitstrevende Filipino's is de
samenstelling van de Grond
wetgevende Commissie. Deze
groep van vijftig mensen die
niet democratisch gekozen,
maar benoemd zijn door Aqui
no bestaat voor een belangrijk
deel uit leden van de
KBL-partij van Marcos. Een
meerderheid onder hen zijn op
de Filipijnen berucht vanwege
hun reactionaire en zelfs fas
cistische opvattingen.
In de ogen van de onlangs
vrijgekomen ex-voorzitter van
de communistische partij José
Maria Sison is er dan ook wei
nig veranderd, een mening die
andere linkse partijen met
hem delen. Sison richtte on
langs de Volkspartij op, waar
mee hij de miljoenen boeren
en arbeiders in beweging wil
brengen, naar schatting zo'n
zeventig procent van de 54
miljoen Filipino's. Sison be
reidt zich ook voor op de par
lementsverkiezingen, die in
november worden gehouden.
Het verzet van het NPA en de
islamitische bevrijdingsbewe
gingen (de belangrijkste is het
Moro Nationale Bevrijdings
front) gaat intussen door en
zorgde in Aquino's regeerpe
riode al voor meer dan dui
zend slachtoffers. Ook blijkt
de laatste tijd dat de aanhang
van Marcos weer moed verza
melt, getuige de wekelijkse de
monstraties. Bovendien is de
kans niet denkbeeldig dat op
een dag het leger z'n geduld
zal gaan verliezen en het heft
in eigen hand neemt. Honderd
dagen hebben Aquino en haar
medewerkers nu achter de
rug, maar hoeveel zullen er
nog volgen?
RIEKS HOLTKAMP
jfiUSKE EN WISKE DE BONKIGE BAARDEN
MINISTER TOST VOORSTEL AF
DEN HAAG Demissio
nair minister Korthals Al-
tes (Justitie) voelt niets
voor het toelaten van ad
vocaten bij het eerste ver
hoor door de politie van
een arrestant. Hij heeft dit
voorstel van de Orde van
Advocaten gisteren afge
wezen. Daarbij overhan
digde hij een eigen voor
ontwerp van wet over ge
financierde rechtsbijstand
aan de deken van de orde,
mr. J.R. Glasz.
Volgens de minister staat de
advocaat in het strafproces
als de juridisch geschoolde
raadsman van de verdachte
tegenover de juridisch ge
schoolde officier van justitie
en niet tegenover de recher
cheur met politie-opleiding.
„Van een achterstand in de
verdediging is dus geen spra
ke". De Orde van Advocaten
vindt dat de verhouding tus
sen arrestant en politie bij
een verhoor wel degelijk on
gelijk is.
Korthals Altes zegt geen con
crete klachten te hebben ge
hoord over misbruik door de
politie van het verhoor.
„Voor zover die klachten er
wel zouden zijn, rechtvaardi
gen die in de latere strafzaak
een beroep op onrechtmatig
verkregen bewijs. En dat
mag nooit een reden zijn
voor een veroordeling. Dat is
een belangrijke waarborg dat
de politie niet over de
schreef zal gaan. Het breekt
de politie immers bij de rech
ter op". Met klachten over
politie-optreden kan men
overigens terecht bij de na
tionale ombudsman.
Korthals Altes stelt voor de
bureaus voor rechtshulp bij
wet te regelen. In elk arron
dissement moet dan een raad
voor de rechtsbijstand in het
leven worden geroepen. Die
raad moet het bureau bestu
ren en toezicht houden op
het toevoegingsbeleid. De
minister wil dat de bureaus
zich zo min mogelijk bezig
houden met ingewikkelde
zaken, „om de vrees bij de
advocatuur weg te nemen
dat de bureaus hen ongebrei
delde concurrentie aandoen".
De raad voor de rechtsbij
stand moet ook, terwille van
het budget van het departe
ment, een maximum vast
stellen voor het aantal toe
voegingszaken per advocaat
per jaar. Aan dit toevoe
gingsstelsel is een halfjaar
lijkse voorschotregeling ver
bonden. Overschrijding van
het tevoren gestelde maxi
mum aantal toevoeginszaken
zal verrekend moeten wor
den met het voorschot van
het volgende halfjaar. De ei
gen bijdragen van ten minste
25 gulden voor adviestoevoe
gingen en vijftig gulden voor
procestoevoegingen heeft de
minster in het concept-wets
ontwerp gehandhaafd.
Gaten belastingwet
veroorzaken strop
van 3 miljard
DEN HAAG De overheid
loopt jaarlijks zeker drie tot
vijf miljard gulden mis, omdat
er sedert 1970 belangrijke ga
ten zitten in de Wet op de
V ennootschapsbelasting.
Met name verzekeringsmaat
schappijen zoals Amfas, Delta
Lloyd en Aegon maken han
dig gebruik van deze mazen in
de wet en betalen al jaren
geen cent vennootschapsbelas
ting. Eén en ander blijkt uit
een vertrouwelijke notitie van
de Directie Directe Belastin
gen van het ministerie van fi
nanciën, die zondag in het
VPRO-programma „Gouden
Bergen' aan de orde komt. In
dat programma noemt voorzit
ter M. Clarijs van de Vereni
ging van Overheidsaccoun-
tants vier gaten in de belas
tingwet die nog steeds niet ge
dicht zijn. Het ministerie van
Financiën meldt dat er een
studie gaande is naar de „fisca
le positie van verzekeraars".
