VS verbieden
jumbo's met
tien deuren
EËS
ECONOMIE
7 Beurs van Amsterd
Britten verbieden invoer
van Zuidafrikaanse munt
Amerikaanse buscultuur aan erosie onderhevig
Koreaans bedrijf
wil raffinaderij
Antwerpen kopen
Ministerie vreest tekort
vakbekwame bouwvakK
£etdóc0otnattt
ZATERDAG 24 MEI 1986 PA< j
Britse banken
verlagen rente
LONDEN Drie grote ban
ken in Groot-Brittannië,
Lloyds Bank, Midland Bank
en Barclays Bank, hebben
gisteren hun basisrente ver
laagd van 10,5 tot tien pro
cent. De vierde grote bank,
National Westminster Bank,
deed dat donderdag al. De
basisrente is sinds januari
vijf maal verlaagd. De rente
verlaging is mede mogelijk
gemaakt door de jongste
prijsindexcijfers die een jaar
inflatie van minder dan drie
procent aangeven.
Jubilerend Viba
verhoogt dividend
DEN HAAG Viba, het Vereenigde In-
genieursbureaux, keert over 1985 een di
vidend uit van zestig procent, tegenover
veertig procent in het voorgaande jaar. De
verhoging is te danken aan de toegeno
men nettowinst en aan het vijftigjarig be
staan van de onderneming.
Aannemende dat de gunstige economische
ontwikkeling in ons land ook dit jaar
doorzet verwacht de directie dit jaar op
nieuw een hogere omzet en een hogere
winst. Viba wil dit jaar het personeelsbe
stand verder uitbreiden, nadat dat vorig
jaar licht steeg van 98 tot 104. Uit het jaar
verslag blijkt dat de omzet vorig jaar met
twaalf procent steeg tot 38,5 miljoen gul
den en de nettowinst steeg van 1,18 tot
1,46 miljoen.
LONDEN Groot-Brittannie heeft de invoer van gouden be
leggingsmunten uit Zuid-Afrika, inclusief de kort geleden geïn
troduceerde Protea, verboden, zo heeft de Britse minister van
buitenlandse zaken, Geoffrey Howe, gisteren bekendgemaakt.
Groot-Brittannië heeft samen met andere landen vorig jaar al
besloten een andere Zuidafrikaanse gouden munt, de Kruger-
rand, te boycotten. Het uitbrengen van de Protrea wordt gezien
als een poging van de Zuidafrikaanse regering deze boycot te
omzeilen.
Tijdens een conferentie van Gemenebest-leiders in oktober
1985 werd besloten om de invoer van Krugerrands stop te zet
ten bij wijze van protest tegen het apartheidsregime in Zuid-
Afrika.
Winst Van Wijnen scherp ingezakt
DORDRECHT Door de langdurige vorstperiode
in het begin van het jaar, verliezen op enkele pro
jecten en het faillissement van een projectontwik
kelaar is de nettowinst van het bouwbedrijf Van
Wijnen in 1985 gedaald van 4,9 miljoen tot
913.000. Dat staat te lezen in het gisteren ver
schenen jaarverslag. De netto-omzet zakte van
432,7 miljoen tot 391,6 miljoen.
De omzetontwikkeling op de bouwmarkt op lan
gere termijn geeft volgens Van Wijnen weinig re
den tot optimisme. Vooral voor de woningbouw
houdt het bouwbedrijf rekening met een structu
rele vermindering van het bouwvolume. Toch is
de orderportefeuille van de groep in Nederland
met ƒ550 miljoen redelijk goed gevuld. Voor het
lopende jaar wordt een omzet van ongeveer 375
miljoen verwacht. De resultaten van Van Wijnen
Nederland zullen aanzienlijk beter zijn dan die
over 1985 en ook van de buitenlandse activiteiten
verwacht de groep een positieve bijdrage.
KLM MOET BOEINGS WELLICHT OMBOUWEN
S&n
mL
KT""*
Zoals bekend heeft de KLM onlangs zes jumbo's van het nieuwe type 747-400 besteld, die vanaf 1989
zullen worden afgeleverd. In het leveringscontract zijn echter nog geen afspraken gemaakt over het aantal
nooddeuren.
WASHINGTON/SCHIP
HOL De luchtvaartau
toriteiten in de Verenigde
Staten zijn van plan het
gebruik en de aanschaf
van Boeing-jumbo's met
slechts tien in plaats van
de gebruikelijke twaalf
deuren te gaan verbie
den. De FAA, de „Rijks
luchtvaartdienst" van de
VS, heeft Boeing in een
brief laten weten dat het
weglaten van twee nood-
deuren boven de vleugels
in het nieuwe type 747-
400 de veiligheid in het
gedrang brengt. Ook voor
bestaande jumbo's waar
bij deze uitgangen achter
af zijn afgesloten, zouden
verbodsbepalingen gaan
gelden. Het merendeel
van de totaal achttien
jumbo's in de KLM-vloot
heeft nu tien in plaats
van de gebruikelijke
twaalf uitgangen.
Een verbod van de FAA is op
zich niet bindend voor buiten
landse maatschappijen, maar
het is wel zo dat andere lan
den de Amerikaanse voor
schriften in het algemeen vol
gen. Een woordvoerder van
de KLM zei dan ook te ver
wachten dat een FAA-verbod
automatisch betekent dat de
KLM dure maatregelen moet
treffen om de afgesloten
nooddeuren in KLM-jumbo's
weer bedienbaar te rnaken.
„Als de FAA twaalf uitgan
gen eist, dan moeten wij daar
gewoon voor zorgen. Zo sim
pel is dat". Een raming van
de ombouwkosten die met het
„reactiveren" van de afgeslo
ten deuren gemoeid zijn, kon
de KLM gisteren niet geven.
Types
Volgens een woordvoerder
van Boeing in Nederland
worden de nieuwe 747-400
jumbo's, waarvan de produk-
tie volgend jaar begint, in
verschillende types geleverd.
Het voorgenomen verbod van
de FAA zou alleen het type
betreffen waarin tien deuren
zijn ondergebracht en het
type waarbij twee van de
twaalf deuren zijn afgesloten.
Daarnaast bouwt Boeing de
747-400 en alle andere afgelei
den van de 747-jumbo nog
steeds met twaalf bruikbare
deuren, waarvan twee in het
bovendek.
„Ik hoor vreemd op van een
verbod op Boeings met tien
uitgangen, omdat dezelfde
FAA dit type twee jaar gele
den juist uitdrukkelijk goed
gekeurd heeft", meldt de
Boeing-woordvoerder in Ne
derland. Bij een proef in fe
bruari dit jaar bleek dat een
Jumbo met slechts vijf uitgan
gen en 550 passagiers ruim
binnen de gestelde tijdlimiet
van 80 seconden geëvacueerd
kon worden. In de brief aan
Boeing stelt de FAA nu even
wel, dat het afsluiten of weg
laten van de twee nooddeuren
boven de vleugels leidt tot
een „onaanvaardbaar grote
afstand tussen de nooduitgan
gen".
Stoelruimte
Volgens de KLM heeft het af
sluiten van de twee nooddeu
ren als voordeel dat in het
vliegtuig meer stoelruimte
.ontstaat. Tot dusverre was er
nog geen enkele reden om
aan te nemen dat blokkering
van de twee nooddeuren de
veiligheid in het gedrang zou
brengen. „Daarbij moet je nog
bedenken dat die eis van mi
nimaal twaalf deuren inder
tijd gebaseerd is op maximaal
520 zitplaatsen. Maar in de
KLM-jumbo's staan niet meer
dan 418 stoelen. Het zou me
ook niet verbazen als de FAA
op het hele verhaal terug
komt", aldus een KLM-
woordvoerder, die overigens
officieel nog niet op de hoogte
was van de FAA-brief aan
Boeing.
Zoals bekend heeft de KLM
onlangs zes jumbo's van het
nieuwe type 747-400 besteld,
die vanaf 1989 zullen worden
afgeleverd. In het leverings
contract zouden echter nog
geen afspraken zijn gemaakt
over het aantal nooddeuren.
„We zijn nog niet aan zulke
specificaties toe en kunnen
dus nog alle kanten uit", aldus
de woordvoerder. Of de nieu
we FAA-eisen de produktie-
schema's van Boeing in de
war kunnen sturen, kon de
woordvoerder van Boeing in
Nederland gisteren nog niet
zeggen.
PAUL KOOPMAN
NEW YORK Goedkope
tarieven van binnenland
se luchtvaartmaatschappij
en, hoge loonkosten en
concurrentie van kleine
busondernemingen heb
ben de twee busgiganten
die in het verleden het
personenvervoer op de
weg in de Verenigde Sta
ten volledig domineerden,
in ernstige moeilijkheden
gebracht.
Het was lange tijd vooral bij
jeugdige buitenlandse toeristen
populair om Amerika per bus
te doen, met name vanwege de
betrekkelijk geringe kosten
die daaraan verbonden waren.
Maar Greyhound, de grootste
maatschappij met ongeveer
3.100 bussen, vervoerde verle
den jaar slechts 33 miljoen pas
sagiers, bijna de helft van het
aantal dat in het midden van
de jaren 60 kon worden gere
gistreerd. De maatschappij wil
nu een reorganisatie doorvoe
ren, waarbij het nationale net
werk wordt opgesplitst in vier
regionale. Dit betekent dat in
New York wellicht 35 termi
nals worden gesloten of ver
kocht en dat een nog onbe
kend aantal busdiensten ver
valt.
Trailways, de op één na groot
ste maatschappij met ongeveer
duizend bussen, wilde geen cij
fers verstrekken, maar erkent
de afgelopen jaren veel passa
giers te hebben verloren. De
5 gratie door goedkope vliegtarie-
onderneming is van plan mis
schien honderd diensten te
schrappen.
Beide maatschappijen voeren
aan dat zij vooral bij het trans
port tussen de grote steden na
deel ondervinden van de con
currentie van luchtvaartmaat
schappijen. De verbindingen
tussen de grote steden vormen
echter slechts 10 dfocent van
hun totale netwerk met ruin?
14.000 bestemmingen.
Vliegen
Door het verdwijnen van de
overheidscontrole op de lucht
vaarttarieven en -routes is het
veelal mogelijk om goedkoper
naar een bepaalde bestemming
te vliegen dan de bus te ne
men. Dit heeft tot gevolg ge
had dat veel maatschappijen,
zowel grote als kleine, hun
busdiensten tussen de grote
steden hebben opgeheven. Bo
vendien geldt uiteraard dat
het voor veel reizigers aan
trekkelijk is als de duur van
de reis kan worden bekort.
Wayne Smith, directeur van
een verbond van buseigenaars,
United Busowners of America,
noemt als voorbeeld dat de
reis van New York naar Flori
da per bus 20 uur duurt, en
per vliegtuig 2 uur.
Beide maatschappijen probe
ren het verlies aan passagiers
goed te maken door speciale
dienstverlening, zoals het ver
huren van voertuigen en het
inzetten van extra bussen voor
forensen. Daarnaast wordt ge
tracht meer profijt te halen uit
de toeristenindustrie. Grey
hound is zelfs van plan promo
tiebussen overzee te zenden
om bezoekers naar de Vere
nigde Staten te lokken.
Roger Rydell, een woordvoer
der van het in Dallas gevestig
de Trailways, merkt op dat
wat ooit een gevestigde markt
voor de busindustrie was, nog
al is veranderd.
Terry Underwood, marketing-
functionaris van Greyhound,
brengt naar voren dat de
maatschappij thans wordt ge
dwongen de strijd aan te bin
den met de lethargie en het
slechte managepient die kon
den ontstaan gedurende vijf
decennia van overheidscontro
le en -subsidies. „Dit is in we
zen een periode van afslan
king en kostenbesparing", al
dus Underwood.
Wat al de erosie van het natio
nale busvervoer wordt ge
noemd, blijkt het duidelijkst
uit de cijfers. Volgens de Ame
rican Bus Association bedroeg
het aantal verkochte kaartjes
in 1970 nog 401 miljoen. In
1985 was dit aantal gedaald tot
348 miljoen. Greyhound's
houdstermaatschappij, Grey
hound Corp., verloor in 1984
1,7 miljoen dollar op de bus
diensten. Voor 1985 werd een
lichte verbetering gemeld.
Trailways wilde geen cijfers
verstrekken.
SEOEL De Zuidko-
reaanse onderneming
Daewoo Corporation on
derhandelt over de aan
koop van een raffinaderij
in Antwerpen. Het bedrijf
wil op de raffinaderij olie
te verwerken die het
heeft ontvangen als beta
ling voor bouwprojecten
in het Midden-Oosten. De
raffinaderij heeft een ca
paciteit van 65.000 vaten
olie per dag en is sinds vo
rig jaar eigendom van het
Zweedse bedrijf Nynas
Petroleum.
Daewoo liet gisteren weten de
aankoop van de raffinaderij te
overwegen omdat klanten in
het Midden-Oosten steeds
meer moeite hebben hun reke
ningen te voldoen (door de da
ling van de olieprijzen) en ge
deeltelijk met olie betalen.
Daewoo onderzoekt of het
rendabel is de ruwe olie zelf te
raffineren en de produkten te
verkopen op de vrije markt.
De indruk bestaat dat de on
derhandelingen met Nynas al
in een vergevorderd stadium
zijn en dat de Belgische raffi
naderij voor een zacht prijsje
kan worden overgenomen.
In industriële kringen in Seoel
is vernomen dat Zuidkoreaan-
se aannemersbedrijven vorig
jaar al twintig procent van
hun vorderingen op klanten in
het Midden-Oosten lieten be
talen met olie. Als dat ook dit
jaar gebeurt dreigen de Kore
aanse bedrijven naar schatting
honderd miljoen dollar te ver
liezen door het verschil tussen
de officiële prijzen en de note
ringen op de vrije markt.
De mooiste
De „Rolls Royce Silver Ghost tourer Roi des Beiges" Is meer dan eens omschreven als de mooiste
auto ter wereld. In 1910 werd een dergelijk model gebouwd voor de koning van Siam. „Zijn" wa
gen wordt morgen geveild in Monaco en zal naar verwachting ruim driekwart miljoen gulden op
brengen.
ADVERTENTIE
Kgtél tapijt [lësl
RS
In rustiger
vaarwater
AMSTERDAM De Amster
damse effectenbeurs is giste
ren na de gigantishe koers-
sprongen van donderdag in
rustiger vaarwater terechtge
komen. In de ochtenduren
leek het erop, dat de stemming
toch weer vast genoemd zou
kunnen worden, maar wins
tnemingen, die ook donder
dagmiddag al enige tol hadden
geëist, drukten in de loop van
de dag veel koersen terug. De
omzet bleef met 1728 miljoen
hoog.
Bij het sluiten van de markt
bleek NMB bij de grote fond
sen de echte winnaar met een
vooruitgang van f 8 op ƒ216.
Nagenoeg de hele financiële
sector was per saldo redelijk
vast gestemd. Alleen Nat. Ne
derlanden moest 2 prijsgeven
op ƒ91.
Elsevier trok nog f 2,50 aan tot
ƒ211, maar collega-uitgever
VNU zakte 2 naar 346. Bij
HBG bestond op een 4 lagere
koers van 147 tevergeefse
vraag. Gist-Brocades ging
3,50 omhoog naar ƒ286,50 en
Océ-van der Grinten 3 naar
494. Bührmann-Tetterode
raakte ƒ2,70 kwijt op ƒ187,30
en ook Fokker en Nedlloyd
stonden onder druk.
Ook op de lokale markt be
gonnen sommige fondsen dui
delijk hoger, maar vielen later
terug. Boskalis eindigde 90
cent beter op 15,30, KNP
5,50 op ƒ152,50 en Naarden
een rijksdaalder op 52,50.
Nijverdal-ten Cate hield 1,50
winst over op 159. VMF ruk
te 9 op naar 299. Aan de an
dere kant moest CSM 10,80
prijsgeven op 64,20 en Kop
pelpoort 8 op 354. Ook de
autofondsen Beers en AIR
stonden onder druk. De obli-
gatiemarkt lag er licht ver
deeld bij.
(ADVERTENTIE)
rDE NIEUWSTE GENERATIE^
TELEFOONBEANTWOORDERS
EN NUMMERKIEZERS
Kiff? LAAT U ALTIJD WINNEN
W KIES OOK DIT EURO-TOPMERK^
tniEBEniB»
i HOOFDFONDSEN
Noteringen van vrijdag 23 mei 1986 (tot 16:30 uur)
ass r'dam c
buhrm let c
dordtse
lokker
fgh c
glsl broc
heineken
hein hold
hbg
hoogovens c
pakhoed c
philips
robeco
rodamco
dividend over
85 11.30
85 1.35
85/6.60
85 27.-1 cl
83/84 5% sl.
85/2.55
85/4.20
84/5.90
85 5.20 cl.
85/11.32
85/3.60
85 2.75 n cl.
81 ƒ3,50
85/6.50
85/3.50
85/3.50
85/7,40
85/2.50
84/85 1.60
85 12.80
85/2.40
85/8.50
84 14.-
85 10.-
85 1.75
85/3.20
85/2.-
85/2.92
84 4,401 2W% sta
84/85 1.64
78 4.40+5% st.a
85 14.82
85/8.50
85 0.75
85 7.80
ho dd
125.50 6/1
92.50 2/1
183.70 17/4
614.00 6/1
154.00 9/4
94.708/1
119.00 6/1
145.00 6/1
192.00 22/5
188.00 24/4
215.00 23/5
99.5021/4
54.20 10/1
309.00 6/1
244.808/1
226.508/1
163.00 12/3
127.00 22/5
64.50 4/2
198.70 24/4
96.00 22/5
267.506/1
221.506/1
497.00 23/5
38.50 6/1
93.50 6/1
66.20 17/2
93.60 15/4
142.103/4
85.70 23/4
51.103/4
474.50 23/5
357.00 22/5
42.80 22/5
287.0022/5
la dd
97.30 25/2
68.50 27/2
146.602/1
535.00 13/5
143.70 27/1
72.70 13/5
94.00 13/5
115.50 W/5
134.00 7/1
156.00 30/1
153.00 26/2
75.502/1
36.2025/2
247.50 27/2
148.00 16/5
130.50 13/5
137.00 3/1
77.002/1
44.80 14/5
163.8030/1
71.00 25/2
184.00 14/5
163.80 13/5
400.50 2/1
30.10 26/3
47.6016/5
53.50 20/5
82.80 23/1
132.5028/1
72.203/3
46.60 2/1
344.004/3
268.00 26/2
29.00 2/1
238.50 26/2
178.50
593.00
152.50
88.70
111.00
126.00
190.00
182.30
208.50
283.00
171.00
156.00
151.00
119.20
208.00
177.00
491.00
Mfi
1801
vir'I
BINNENLAND
Slotkoers vrijdag 23 mei 1986
ahrend gr c 103.00 102.00
a. rubb. 11.90 12.10
640.00 660.00
140.00
240.00S
186.00 187.00
101.00 97.00K
bam 106.00 103.00
batenb.beh. 1530.00 1525.00
157.80 153.00
245.00 230.00
ant.brouw.
audet c
begemann
belindoc
berkel
blyd will
bobel
de boer
bols c
borsumij
bos kalis c
braat bouw 175.50
bredero
bredero
breevasl
66.00 ONG
86.00 87.00
16.00 16.00
169.00 169.00
154.00 154.00
722.00 724.00
14.40 15.30^
175.00
212.50 207.00
212.50 207.00
227.00 227.00
227.00 227.00
ik mol 64,50 65.80
burg heybf 2150.00 2150 00
calvè 650.00 650.00S
calvè c 650.00 655.00
calvè pr 3250.00S 3280 00B
calvè pr c 3195.00 3250.00
csm 75.00S 65.00
csm c 75.00S 64 20
celeco 347.00 347.00
ceteco c 347.00 347.00
chamotte 28.50S 29.80
chamotle pr 745.00S
ckk
88.50
394.00 394 00
cred lyonn 100.00 100.00
desseaux 147.50 151.00
dordlse pr 180.00 180.80
dorp groep 310.00 300.00
econosto 114.00 124.00
emba 544.00 545,00
eriksc 297.00 296.50
fumess 46.50 44.50
gamma hold 305.00+ 307.00
gamma h pr 27.50 27.60
gel deltic 170.00 167.00
gero c 60.00K
geveke elec 84.80 84.50
geveke(gth) 45.00 45.70
gist br c 285.00
goudsmil 112.00
grasso 226.00
grolsch c 69.50
gli holding 118.00
hagemeyer 59.50
hoek 153.00
holdoh-houl 293.00
holec 349.50
hal trust 850.00
hal c.pr. 840.00
holland sea 2.70
holl.kloos 600.00
hunter doug 63.00
hunter d pr 6.40
ihc cal and 20.00
indusl.mij 102.00
ibb-kondor 493.00X
intematio 75.00
palembang
palthe
pont houl
pore lies
pronam
proost br.
rademakers
ravast
sph centr e Ut
telegraaf c 3ir
text twenthe l(r
thorn dr c f
tulip comp (r
tw kabefh c 7|€
twijnstra c
ubbink
unil.7 pr
unil.7 pre
unil.6 pr
unil.4 pr
v.trans.hyp.
vertoc
westersuik
westhaven
DEN HAAG Het aantal voltooide woningen is in.
het eerst gedaald tot onder de 100.000. De gehele 1
vertoonde volgens een overzicht van de bouwnijverh!
ministerie van volkshuisvesting, ruimtelijke ordeningv
beheer aan de Tweede Kamer heeft gezonden „een \i]
beeld". De totale bouwproduktie daalde enerzijds md
drie procent, maar anderzijds verminderde de werklip
der bouwvakkers aanzienlijk. Er dreigt zelfs een tekojj
bekw/ame bouwvakkers, aldus het ministerie.
De produktie in de burgelijke en utiliteitsbouw (onlj
woningen, kantoren) daalde met 7,5 procent. In de sef
en verbouw nam de produktie met 7,4 procent toe. f
nieuwbouw daalde in geld gemeten met twaalf pro4
miljard gulden. Volgens het ministerie is dat het gevL
verlaagd bouwprogramma en de strenge winter diej;
voor een aantal weken stagnatie heeft gezorgd. -c
Voor dit jaar verwacht het ministerie een positieve^
aantal door gemeenten verleende bouwvergunningen
veer zeven procent hoger. Vooral particuliere opdl
blijken zich in toenemende mate op de bouwmarkt
Vorig jaar is de bouw in de vrije sector al hoger uitgi,
werd verwacht. In de woningwet- en premiesector V
bouwkosten verder. De daling bij de eerste, van 72.4I&
gulden is veroorzaakt door het bouwen van meer vfo
gewijs kleine woningen. Bij de premiewoningen weit]
vooral veroorzaakt door een lagere prijs per kubiekj{
De koopwoningmarkt wordt volgens het ministerie
langrijker. Een licht herstel van de inkomens en de
ling van de hypotheekrente zijn de voornaamste oor^-
