Zeel boze en ongeruste reacties )ij „stralingsnummer'' VROM f19.495; S in verlegenheid na overtrokken reacties EcicLeSowitwi Manager Tsjernobyl waarschuwde voor gevaren in centrale kadioactiviteit in water zal zeer snel afnemen" Koeien uit de wei: verstandige voorzorg L 'N OSCAR VOOR Z'N BETROUWBAARHEID. 00 iriiri iirir Kremlin-adviseur Arbatov: „Ramp in Tsjernobyl gelijk aan ontploffen van een kernbom in atmosfeer' Italië eist certificaten bij invoer lINENLAND/BUITENLAND MAANDAG 5 MEI 1986 PAGINA 5 htrale Drgebrand ICHENDAM Het ïlpende aantal telefoon- lar het „rampnummer" ;t ministerie van Volks- sting, Ruimtelijke Orde- n Milieubeheer had za- avond tot gevolg dat de Ie van het informatie- m het begaf. Volgens oordvoerder zijn vanaf dagelijks zo'n 20.000 te- jes binnengekomen, se- aterdag in toenemende an verontruste burgers, agnacht werd een nieu- •lijn (06-4171) in gebruik len met een grotere ca- NEW YORK Een maand vóór de ramp in de reactor van Tsjernobyl is in een officiëel Russisch blad kritiek geoefend op de fabriek, vanwege de bouw van het complex en morele problemen onder het personeel. Dit is ver klaard door het Oekraien- se Instituut van Amerika. In de Literaturna Ukraina van 27 maart verscheen een artikel van de hand is van een in woonster van Pripyat, de stad om de reactorcentrale. Het gaat om mevrouw Lyubov Ko- valevska, die naar verluidt manager zou zijn in de centra le. Literaturna Ukraina is het officiële orgaan van de Bond van Sovjet Oekraiense schrij vers en wordt gepubliceerd in Kiev. De schrijfster van het artikel wijst op verscheidene tegenvallers bij de bouw van het complex. „Elk gebouw moet aan strenge eisen vol doen, om de veiligheid te waarborgen. Dat is precies, wat hier ontbreekt", aldus de schrijfster. „De gebrekkige or ganisatie verminderde niet al leen de discipline, maar ook de verantwoordelijkheid van alle betrokkenen voor het uitein delijke resultaat van hun werk". De Russische televisie heeft beelden uitgezonden van het getroffen gebied rond Tsjerno byl. De beelden die waren ge nomen vanuit een helikopter lieten een geheel verlaten stad zien en de verkoolde resten van een reactor. In de twee minuten durende film was nergens een teken van leven te bespeuren. West-Duitsland overweegt bij de Sovjet-Unie om schadever goeding te vragen voor verlie zen die de boeren in de Duitse Bondsrepubliek lijden als ge volg van radio-activiteit aan hun gewassen. In het noordoosten van Polen is in de melk een hoeveelheid radio-activiteit aangetroffen, die boven de veiligheidsgren- zen ligt. In Roemenië is de straling nog steeds boven de toelaatbare hoogte. Dat geldt ook voor de hoofdstad Boeka rest. De Roemenen zijn opge roepen voorzorgsmaatregelen te nemen. Hans Blix, de directeur-gene raal van het Internationaal Bureau voor Atoomenergie (IAEA), is vandaag op verzoek van de Sovjet-Unie naar Mos kou gegaan om met Russische functionarissen te praten over het ongeluk in de kerncentra le. Het IAEA voert inspecties uit bij kerncentrales om erop toe te zien dat kernbrandstof niet voor wapens wordt ge bruikt. Het geeft op verzoek ook adviezen over de beveili ging van centrales. In kerncentrales in de Vere nigde Staten hebben zich ver leden jaar twaalf tamelijk gro te problemen voorgedaan. In geen enkel geval kwam er echter veel radioactiviteit vrij. Dit staat in een rapport van de Amerikaanse nucleaire com missie (NRC). Het Democrati sche congreslid Edward Mar- key noemde 1985 het slechtse Jaar op het gebied van veilig heid in kerncentrales sinds 1979, toen het ongeluk gebeur de in de kerncentrale bij Har- risburg. DSCHENDAM goede en broodnodi- :et vond men het op Ininisteries van WVC, DM en Landbouw, leu-minister Winse- is overviel afgelopen irdag de kijkers van televisie-programma ëke, met de dringen- Doodschap dat de boe- zonder aarzelen hun Ikvee van het land 'fcten gaan halen en *-nader order op stal iden. Deze niet alle- jgse maar wel zeer di- Ee manier van voor- Iten aan het volk was 'gens Winsemius nodig te voorkomen dat het teveel radio-actief fe zou binnenkrijgen. de melk zou dat een ge- r kunnen opleveren voor volksgezondheid en snel delen was daarom nood- C^lijk. Veel veehouders za- het programma, schrok- Jzich een ongeluk en hiel- 'de mensen in het infor- ie-centrum van de minis- es in Leidschendam tot 3 in de avond bezig. Intus- izijn veel boze en vooral ongeruste reacties bij het foonteam binnengeko- h men, aanvankelijk van vee houders, maar ook steeds meer van particulieren. Dertig telefoonlijnen zijn op de negende verdieping van het ministerie van VROM voortdurend in gesprek. Het is één van de eerste zomerse zondagen in 1986, maar voor tientallen ambtenaren is het een gewone werkdag gewor den. Veel boeren hebben in grote ongerustheid het infor matie-nummer van het mi nisterie gedraaid om ophel dering te krijgen over het on gebruikelijke gebod van de overheid. „Wat gebeurt er als ik m'n vee op het land laat staan?", „waarom worden wij boeren weer gepakt?", „die radio-activiteit, daar proef je toch niets van in de melk? Nou dan?" en vele andere vragen zijn sinds de oproep van de minister in dit cen trum binnengekomen. De eerste vraag is volgens medewerkers van het tele foonteam het eenvoudigst te beantwoorden. Wie niet luis tert. krijgt een bon. „Het gaat hier immers niet om zomaar een vrijblijvend advies, me neer, u bent strafbaar als u hier geen gehoor aan geeft", legt eén van de ambtenaren aan een veehouder in het oosten van het land uit. Bur gemeesters, commissarissen van de koningin en vooral ook politiekorpsen hebben een telex gekregen waarin staat hoe de vork in de steel zit. De politie heeft een op sporingstaak gekregen, elk weiland zal worden bezocht om overtreders van de nieu we bepalingen via een pro ces-verbaal tot andere ge dachten te brengen. Niet eenvoudig „Het is soms niet eenvoudig de veehouders uit te leggen welke dringende redenen er zijn voor de maatregel. Dat het hier gaat om een zaak die rechtstreeks in verband staat met de zorg voor de volksge zondheid. Dat dringt tot som mige veehouders niet door", zegt drs. A. Deelen, beleid sambtenaar op het ministerie van VROM en lid van het „telefoonteam". Deelen is blij dat er ook ambtenaren van Landbouw in de zaal zijn. „Zij kunnen soms wat beter met de veehouders praten. Je krijgt op zo'n dag vrij veel verontwaardigde, zelfs boze reacties. Ik zou niet van pa niek willen spreken, maar vooral zaterdagavond kregen we een massa onbegrip over ons heen", aldus Deelen. De maatregel heeft zoals be kend alleen betrekking op melkvee. Dat betekent dat in sommige weilanden nog wel vee zal staan, maar dat het hier om kalveren of anders- soortige viervoeters gaat. Het probleem waar de mees te veehouders meee kampen is het voer. „Ik moet m'n koeien dan wel op stal zetten, maar waar haal ik het eten voor die beesten vandaan?", is een zeer veel gehoorde vraag. Geen wonder, want in deze tijd van het jaar is er normaal gesproken geen boer die nog voer in huis heeft. Alles is op, het malse gras is voedsel genoeg. Volgens het ministerie van Landbouw moet er niettemin per saldo in ons land genoeg veevoeder liggen opgeslagen om aan de plotseling ontstane vraag te voldoen. „Lenen bij buren of elders in uw woonplaats" is dan ook het advies dat door de telefoondienst wordt gege ven, maar dat is meestal makkelijker gezegd dan ge daan. De bevoorrading door de leveranciers levert zo' in het weekeinde grote proble men op, en je moet als vee houder toch wat. „Als ambtenaar moet je zo'n radeloze opbeller gewoon wat stimuleren, wat aanspreken op zijn ondernemerschap", aldus één van de bemanners van de telefoondienst in Leidschendam. Vaak komt het erop neer dat er een soort noodvoederrantsoen wordt samengesteld, aan de hand van krachtvoeder en stro. „De veehouders bellen soms om hun hart een beetje te Stop Borsele Ongeveer tweehonderd demonstranten hebben gistermiddag deelgenomen aan een tijdelijke blokkade van de kerncentrale in het Zeeuwse Borsele. Tussen half twee en acht uur 's avonds werden de toegangspoorten van de centrale met kettingen afgesloten. De politie, die wel aan wezig was, kwam niet in actie. De actiegroepen „Stop Borsele" en het Zeeuwe platform tegen de kernenergie wilden met de actie protesteren tegen „Tsjernobyl" en de plannen voor de bouw van een tweede kerncentrale in Borsele. luchten, om van hun proble men in deze situatie te ver tellen. Ze hebben een lange winter achter de rug, deze gebeurtenissen met de stra ling is voor velen een menta le hobbel", aldus Deelen. Veel boeren hebben ook vra gen over hun melk. Kan die nog wel naar de fabriek? Volgens de ambtenaren op het ministerie wel, omdat daar goede kwaliteitscontrole plaatsvindt. Particulieren In de loop van de zondag bel len er steeds minder veehou ders en steeds meer particu lieren, ook al vanwege de te levisie-uitzending van Het Capitool, waarin minister Winsemius te gast was. De uitzending was uiteraard ge heel aan de stralingsproble- matiek gewijd. Er worden veel reacties genoteerd van mensen die bij een boer melk hebben gekocht en zich af vragen of die nog geschikt is voor consumptie. Wie de aankoop op zaterdag heeft gedaan krijgt het advies de melk niet meer te drinken. „In de loop van zo'n vrije zondag nemen de telefoontjes van puur geïnteresseerden in aantal toe", zegt VROM-be- leidsambtenaar Deelen. „Ze bellen het informatienum mer 06-4171 alsof ze het weerbericht bellen. Ze vra gen dan hoe het met de stra ling staat, of die alweer een beetje is gezakt, of ze de kin deren binnen moeten hou den. Ook wordt er veel ge beld door mensen die op het punt staan op vakantie te gaan naar een land waar de straling mogelijk hoger is. Of ze thuis moeten blijven is moeilijk te bepalen, want we krijgen wat dat betreft hier maar weinig informatie. Voorlopig zijn we erg voor zichtig met het afraden van bepaalde bestemmingen", al dus Deelen die gelooft dat de meeste opbellers hun kompas min of meer richten op de adviezen van de overheid. ARJEN VAN DER SAR DEN HAAG Het drin gende advies van minister Winsemius (milieu), die zaterdag de boeren opriep hun koeien binnen te ha len is om twee redenen verstandig. Allereerst wordt voorkomen dat de dieren bestraald gras eten, wat onvermijdelijk radio- -activiteit in de melk brengt. In de tweede plaats is de export van zuivel veilig gesteld. Het buitenland kan Nederland immers niet verwijten enig risico te hebben ge nomen. Achtergrond van de maatregel was het feit dat boven Neder land radioactief jodium 131 werd waargenomen. Met de regenbuien zaterdagmiddag, kwamen deze miniscule stof deeltjes op het grasland te recht. „Er is sprake van zeer geringe vervuiling van het grasland. Maar koeien eten besmet raakt"/ aldus een woordvoerder van VROM. Het vee moet minstens een week op stal blijven, omdat de radio activiteit van Jodium 131 bin nen acht dagen met de helft „vervalt". De boter en kaas- produktie kan vanwege deze relatief snelle afname van ra dioactiviteit gewoon doorgaan. Het advies in Nederland kwam overigens na soortgelij ke maatregelen in vijf deelsta ten in de Bondsrepubliek: Bei eren, Baden-Württemberg, Rijnland-Palts, Hessen en Saarland. Daar werd al vrijdag de verkoop van verse melk aan banden gelegd en moesten de koeien weer op stal. In Bei eren was vrijdag in de verse melk een stralingsniveau van 600 tot 900 Becquerel (Bq) aan getroffen. Volgens VROM on- staan er risico's voor de volk gezondheid bij 1500 Bq. ANDRÉ HORLINGS honderdvijftig vierkante me ter gras per dag, zodat er toch een reëel risico is dat de melk Vervolg voorpagina) HAAG De radio- jkteit van het water in lijn, Maas en IJssel- j is vanaf gistermor- 'spectaculair gestegen, ij zal de komende da- 1 waarschijnlijk weer snel afnemen. Om- ,iet radioactieve Jodi- 431 nagenoeg uit de I is verdwenen en ge- het snelle verval van am-131, zal het stra- faiveau van het op- laktewater sterk te rpen. Nergens bestaat gevaar voor de volksge zondheid en de waterlei dingbedrijven kunnen ge woon doorgaan met het innemen van water. Zo luidde gisteravond de reac tie van het Rijksinstituut voor de Zuivering van afvalwater (Riza) op de plotselinge toena me van radioactiviteit in het oppervlaktewater. Uit analyses van monsters was zaterdag na de eerste regenbuien al een verhoging met een factor vijf tot acht van de radioactiviteit in het rivierwater gemeten. Maar gisteren stegen de ni veaus aanzienlijk, tot soms tachtig maal de normale stra lingsbelasting. Bij Andijk, waar de drinkwaterleidingbe- drijven water innemen, werd een straling van 8.300 Becque rel (Bq) gemeten, tegen nor maal 250 Bq per kubieke me ter. „Maar dat is nog ver onder de risicogrens", aldus het Riza. Het stralingsniveau vanaf de bodem bedroeg gisteren 0,4 milirem regen normaal 0,2 mi- lirem. In de lucht was vrijwel geen sprake meer van extra straling. Alleen in Groningen was de radioactiviteit nog niet geheel verdwenen. Op de Leidse veemarkt rea geerden sommige boeren van morgen sceptisch op de berich ten over besmet grasland. „Door het kunstmest en vee voer komen er ook schadelijke stoffen in het gras, maar daar hoor je nooit over. En dan wordt er nu moord en brand .geschreeuwd over een beetje Jodium. Dat is toch al na een week verdwenen?", zo vroeg een boer uit Nieuwkoop zich af. Een aantal boeren ver klaarde zich niets van het wei- deverbod te zullen aantrek ken. „Het zijn mijn koeien en het is mijn gras; die koeien gaan straks gewoon naar bui ten", aldus een veehouder uit Delft. De komende dagen zal de melk die wordt afgeleverd op 72 punten nauwkeurig worden gecontroleerd. Ook vlees- en vleeswaren krijgen een ver scherpte controle. Het ministe rie van Volksgezondheid en Milieu raadt intussen het drin ken van rauwe melk (direct van de boer) sterk af. Melk en melkproducten vanaf de fa briek zijn absoluut veilig. Ver se groeten direct van het land moeten goed worden gewas sen, maar wie in de regen heeft gelopen of in het water valt hoeft zich geen enkele zorg te maken. Binnen de Europese Gemeen schap praten de landbouwmi nisters vandaag in Brussel over gecoördineerde maatre- felen ten aanzien van mogelij- e besmettingen van land- bouwprodukten. An onze correspondent Jo Wijnen) tJHINGTON In <rika is een duidelijk ibare verlegenheid (aan over de over- nen wijze, waarop vo- week in de VS is ge werd het ongeluk in r bij Tsjernobyl. In commentaren klonk ran spijt door over de vaak schromelijke over drijvingen, waaraan men zich te buiten is gegaan. Het Amerikaanse publiek kreeg vqn als zeer deskundig geafficheerde functionarissen de meest gruwelijke voorspel lingen over de gevolgen van het ongeluk te horen. Toen er berichten kwamen dat zeer grote gebieden met vruchtbare landbouwgronden voor vele jaren waren besmet, ontstond er ongekende opwinding in de door een heftige crisis getrof fen landbouwgebieden in het midden van de VS. Daar dacht men dat de enorme Ameri kaanse graanoverschotten nu moeiteloos aan de Sovjet-Unie konden worden verkocht. De aandelen van de grote land- bouwconglomeraten stegen dan ook onmiddellijk, terwijl die van de electriciteitsmaat- schappijen die kerncentrales bezitten, even snel daélden. land gevestigde Alerdinck Stichting 300 Amerikaanse, Russische en Europese journa listen had samengebracht. On der hen bevond zich ook de woordvoerder van van het Russische ministerie van bui tenlandse zaken, Vladimir Lo- meiko. Hij werd duchtig aan de tand gevoeld over het ge brek aan openheid van zijn land. Lomeiko zei: „De Sovjet- Unie geeft juiste en betrouw bare informatie over het aan tal doden. Maar jullie willen dat niet horen. Jullie hebben liever dat er 2000 doden zijn". De Rus viel op zijn beurt over de Amerikaanse pers heen die het woord „catastrofe" had ge bruikt. „Het is een ongeluk, een ernstig ongeluk zelfs, maar geen catastrofe", aldus Lomeiko. Waarop de bekende Amerikaanse journalist Hod- ding Carter verklaarde: „Jullie geven te weinig informatie. Maar wij hebben te veel waar de gehecht aan allerlei geruch ten". DJE VERHOLEN EN HET KNETTERCARTER De heer Bennie de Klapper, garagehou- handelaar in derdehandse autoos, zat in arage lui en vadsig op een stapeltje opge- ite oude binnenbanden. Aan zijn ademha- irganen ontsnapte een constant gezoem t had er alles van dat de luiaard de schone domweg versliep. „Hè, luiwammes! Sta op van je luchtbed!" brulde Linke Lowiet- en hij zijn handlanger daar zo weinig actief bf. - „Pardon?" vroeg Bennie de Klapper es. „Had je wat? Dacht je soms dat ik Knoop het dan eens in je kersepit dat ik op middelen zat te zinnen om weer eens chöt in de zaak te krijgen. Daar ben jij im- tóch niet toe in staat, zodat ik alles wel moet opknappen!" - „O neeben ik niet toe in staat?" snauwde Lowietje sar- „Ik heb je toch immers gisteren door de ion al duidelijk gezegd wat ik van plan was. niet?" - „Jawel, jawel, maar ik kèn die planne tjes van jou," sarde Bennie. „Doe nou maar gauw wat ik je zeg en vóór je het weet heb je een ton geld in je zak," gromde zijn makker. „Ik weet nu alles van het knettercarter af. Ik heb goed gespioneerd en voor mij is de zaak nu rond. Stel dus verder geen vragen en doe ge woon wat ik je beveel. Heb je nog een wagen gevonden, die gerepareerd kan worden?" - „Ga maar mee, ik heb er nog een," antwoordde Bennie de Klapper en hij wees zijn makker een afgeleefd autootje, dat door een halfsleetse ket ting werd aangedreven. „Het is een Draetnaag- hèl de Luxe," zei Bennie. „Die modellen met een zonnedakje worden al in geen vijftig jaar meer gemaakt. Er ontbreekt nog een wiel aan, maar dat versier ik wel." - „Héél geschikt voor ons doel," grijnsde Lowietje. (ADVERTENTIE) PEUGEOT 309 De nieuwe Peugeot 309. Gebaseerd op een ijzersterk scenario. Overladen met Oscars. Waaronder een voor z'n grote betrouwbaarheid. Dank zij o.a. transistorontsteking en zelfnastellende remmen. Met slechts één grote beurt per 20.000 km. En een optimale corrosiebescherming. Kom 'm snel bij ons proberen. En beleef de première op de mooiste plaats: achter het stuur. BI PEUGEOT aoairntWEM! 1btfMOmiiclt op we<f ~- LONDEN/MOSKOU De ramp met de kerncen trale in Tsjernobyl komt overeen met het ontplof fen van één kernbom in de atmosfeer. Dit heeft Georgi Arbatov verklaard in een telefonisch vraage- sprek met de BBC. Arba tov,. die lid is van het cen traal comité van de com munistische partij van de Sovjet-Unie, verklaarde verder dat ongeveer 49.000 mensen geëva cueerd zijn uit steden en dorpen in een straal van dertig kilometer rond de centrale in de Oekraïne. „Dit is uitsluitend uit voorzorg gebeurd", aldus Arbatov, die directeur is van het Sovjet-instituut voor de Verenigde Staten en Canada, beschuldigde Washington van „psychologische oorlogvoe ring" jegens de Sovjet-Unie naar aanleiding van het onge luk in de kerncentrale. Hij bood zijn verontschuldigingen aan voor het feit dat „inlich tingen over het ongeluk niet even snel gedaan zijn als som migen graag gezien hadden", maar verklaarde dat de aan dacht van Moskou primair daar geweest is, waar het ge vaar het grootst was". Hij zei dat alle details over het onge luk beschikbaar zullen worden gesteld aan Hans Blix, de di recteur van het Internationaal Atoombureau IAEA, die van daag naar Moskou is gereist. Daarna zullen de gegevens openbaar worden gemaakt. De Kremlin-adviseur bena drukte, dat er geen gevaar heeft bestaan voor andere lan den. Er heeft zich in de cen trale naar zijn mening geen ontploffing voorgedaan, noch een kettingreactie. Er was slechts sprake van een brand waarbij twee mensen omkwa men en ruim twintig mensen levensgevaarlijk gewond raak ten. Het gevaar was er alleen voor degenen in de onmiddel lijke omgeving, die echt zware doses radioactiviteit opliepen. Zij liggen in ziekenhuizen, al dus Arbatov. Boris Jeltsin, hoofd van de communistische partij in Mos kou, verklaarde in een inter view met het persbureau Reu ter dat misschien veertig men sen hebben blootgestaan aan een te grote dosis straling. De uit het gebied rond Tsjernobyl geëvacueerde mensen kunnen voorlopig niet naar hun huis terug. Maar het zal volgens Jeltsin zeker geen jaren duren voordat ze terug kunnen. Het gebied in een straal van dertig kilometer rond de kerncentra le is tot veiligheidszone uitge roepen. Iedereen die zich daarbinnen begeeft, draagt be schermende kleding. Buiten die straal gaat het. leven ge woon door en zijn er geen be perkingen opgelegd voor het kopen van melk, groente en fruit, zo zei Jeltsin. De brand in de centrale is volgens hem geblust door er vanuit helikop ters zand, lood en borium op te werpen. Het vuur smeult nog wel na. DEN HAAG In verband met de verhoogde radioactivi teit in Europa heeft Italië be sloten met onmiddellijke in gang bepaalde certificaten te eisen bij invoer van land- en tuinbouwprodukten en alle andere levensmiddelen. Ne derlandse exporteurs moeten zich nu voor de nodige certifi caten melden bij de rijksdien sten voor de keuring van vee en vlees, de plantenziektekun- dige diensten, de kwaliteits controlebureaus of het cen traal orgaan zuivelcontrole in Leusden. Geen krant ontvangen Bel tussen 18.00 en 19.00 uur. zaterdags tussen 14.00 en 15.00 uur. telefoonnr .071-122248 en uw krant wordt nog dezelfde avond nabezorgd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1986 | | pagina 5