Ook stakingsacties in kleinmetaal
na aflopen van ultimatum FNV
Een meisje met een
massa van 45 kilo
Esperanto breng"
vertaalcomputei
stuk dichterbij
Genezen woordblindheid geen wonde
PvdA is toch bereid tot
debat over kerncentrale!
Surinamers en
Antillianen worden
zwaarder gestraft
BINNENLAND/BUITENLAND
EcidócSowiant
WOENSDAG 23 APRIL 1986 PAGI
PPR: maatregelen tegen
non-aidsverklaringen
DEN HAAG De PPR wil dat staatsse
cretaris Van der Reijden (Volksgezond
heid) de artsen in Nederland dringend
verzoekt geen non-aidsverklaringen meer
te verstrekken. Aanleiding voor het ver
zoek is het feit dat artsen bij met name
GG&GD's en bloedbanken zonder proble
men op verzoek non-aidsverklaringen af
geven Dergelijke verklaringen, die sugge
reren dat de betrokkene deze veelal dode
lijke ziekte niet heeft en er ook niet mee
is besmet, worden onder meer door Saoe-
die-Arabie gevraagd voor het verkrijgen
van een visum. De PPR-kamerliden Bec
kers en Lankhorst willen van de bewinds
man weten op welke termijn afdoende
maatregelen tegen deze verklaringen
kunnep worden genomen.
Net echt
Het zag er allemaal
angstig echt uit, gis
teravond in de Hei
noord-tunnel. Een for
se kettingbotsing met
vijftig gewonden, am
bulances. politie, trau
mateams en gealar
meerde ziekenhuizen.
In werkelijkheid ging
het om een in scène
gezet ongeluk, met de
bedoeling om te tes
ten hoe goed en snel
er hulp kan worden
verleend in dergelijke
ernstige situaties op
moeilijk bereikbare
plaatsen.
Lid van ME
verdronken
GIETHOORN De 30-
jarige rijkspolitieman
C.P. Meijer uit Borne is
gisteren op het Beulaker
Wijde, een grote plas bij
Giethoorn, tijdens een
oefening voor de Mobiele
Eenheid (ME) verdron
ken. Meijer zat met drie
collega's in een polyester
zeilpunter, die tijdens
een manoeuvre omsloeg
en zonk. De drie collega's
slaagden erin een boei te
bereiken. Vandaar wer
den zij verkleumd door
de kou opgepikt door een
schip van de waterstaat.
DEN HAAG De Eerste Kamer zal op
20 mei, één dag voor de verkiezingen, be
slissen over de vestigingsplaatsen van
nieuwe kerncentrales. De stemming in de
Eerste Kamer is mogelijk doordat de
PvdA-fractie in de Tweede Kamer zich
heeft neergelegd bij de wens van de rege
ringsfracties CDA en VVD om nog voor
de verkiezingen de zaak af te handelen.
Eergisteren dwong de PvdA uitstel van
het debat af door plotseling met zo'n grote
delegatie naar een commissievergadering
KSJ
te komen dat de oppositie daar een f
derheid had. CDA en VVD drei 'r
daarop het debat op de socialistische!*
dag 1 mei te zullen voortzetten. T|
een stormachtig ordedebat deeldj
PvdA gisteren mee toch mee te
werken aan een debat op 13 mei.
waarde daarvoor is dat de regerini
woord geeft op vragen van de Pvd/fr'|
de het verschil tussen risiconormen™
ministerie Winsemius (milieu) en dinri'
ke in de plannen voor de bouw v^er
kerncentrales genoemd worden. 8e
DEN HAAG Ook in de
metaalnijverheid (o.a. in
stallatiebedrijven, garages,
loodgieters) dreigen acties
nu de werkgevers volgens
de Industriebond FNV
..volstrekt onvoldoende"
hebben gereageerd op een
ultimatum dat de bond
had gesteld en dat for
meel vanochtend is afge
lopen. Volgens een
woordvoerder kunnen de
acties in deze nijverheid
(230.000 werknemers) vol
gende week al beginnen.
Het overlegorgaan van de In
dustrie- en Voedingsbond
CNV in de zuivel heeft zich
gisteren uitgesproken voor het
voeren van acties vanaf 1
mei in de zuivelindustrie.
Het vindt het cao-bod van de
werkgevers volstrekt onvol
doende.
De Dienstenbonden FNV en
CNV hebben gisteren in de
vierde onderhandelingsronde
over de cao voor het verzeke
ringsbedrijf (36.000 werkne
mers) de eis van een 36-urige
werkweek in 1986 laten val
len. Volgens bestuurster M.
Ramak van de FN V-bond is
nu een tussenstap naar de 38-
urige werkweek voorgesteld
door uitbreiding van het aan
tal roostervrije dagen van 10
naar 14, wat zou neerkomen
op een werkweek van gemid
deld 38 uur
De cao-onderhandelingen bij
het chemie-concern ICI Hol
land in Rozenburg zijn stukge
lopen. De bonden FNV en
CNV raadplegen volgende
week hun leden.
De stakingen in de metaalin
dustrie zijn vandaag hun vier
de dag ingegaan. Nieuwkomer
aan het stakingsfront is de
fietsenfabriek Gazelle in Die
ren (600 werknemers). Het is
volgens de Industriebond FNV
de bedoeling dat het bedrijf
drie dagen plat gaat. Morgen,
wanneer de bonden en de me
taalwerkgevers weer overleg
gen. is er volgens cao-coördi
nator J. Schermer van de In
dustriebond FNV een forse
uitbreiding van de stakingsac
ties gepland.
DEN HAAG Wat exa
men natuurkunde voor
het vwo had gistermor
gen als aardige binnen
komer „een meisje met
een massa van 45 kg" die
op een duikplank staat.
Krachten in het steun
punt en trillingen moe
ten worden berekend.
De problemen kwamen
pas goed aan het einde
van deze eerste opgave,
waarbij het lichaam van
het meisje tijdens een pe
riodieke beweging tel
kens los kwam van de
duikplank.
Ook de opgave van de pla
neet rond een ster was niet te
moeilijk, meer een controle
op leraren of ze wel zover
met de stof gekomen waren,
aldus docent J. Harpe van
het Wassenaarse St. Adelbert
College De vierde opgave
(de magnetodiode) was voor
het grootste deel gewijd aan
het keuze-onderwerp van dit
jaar: de vaste stof. Hier zag
men een fraaie combinatie
van een PIN-diode en een
NPN-transistor. De PIN-dio
de hoort wel niet tot de leer
stof maar werd voldoende
duidelijk ingevoerd.
IRAS
De havo-afdeling trof een
sympathiek examen met veel
kortere vragen zonder al te
uitgebreide teksten. De opga
ven waren goed verdeeld
over de stof, zij het dat vrij
veel werd gevraagd over de
stof van het laatste jaar
waarin veel in korte tijd be
handeld moet worden, aldus
leraar J. Briedé van het
Adelbert College. Er was een
leuke vraag over een doos
die van een brug valt en die
zich absoluut niet gedraagt
als een vrij vallend voor
werp.
Zoals langzaamaan gebruike
lijk wordt, was er ook een
aan de praktijk ontleend
vraagstuk. Het ging over
IRAS (Infrarood astronomi
sche satelliet), die in 1983
voor ruimte-onderzoek rond
de aarde cirkelde. Daarin
kwamen vooral mechanica,
optica en warmteleer om de
hoek kijken. Gevraagd wer
den onder meer het rende
ment van de zonnepanelen,
de baansnelheid en de con
structie van de infrarood te
lescoop. Een examen met en
kele pittige onderdelen.
Donderglas
Briedé's collega De Wit
noemde het natuurkunde-
examen voor de mavo een
leuke afwisseling van mak
kelijk en moeilijk. Het ver
schil tussen C- en D-niveau
was duidelijk: C had weinig
beredeneervragen en D wat
meer. Het begin zag er zelfs
eenvoudig uit en de eerste
vier vraagstukken over
onder andere de inductie in
een transformator waren
dat ook. Er was ook een
vraag over twee ballonnen in
een vacuum gezogen stolp,
waarvan er een met de bui
tenlucht in verbinding stond
en de ander was dichtge
knoopt. Verder een aardig
probleem met een oud instru
ment, het donderglas. dat als
een soort barometer de lucht
drukveranderingen aangaf.
Het laatste onderwerp betrof
het oog. Welke veranderin
gen treden daarin op als je
van dichtbij naar veraf kijkt
en waarom zie je een voor
werp op 1 centimeter afstand
niet scherp?
Het lto-C-examen natuur
kunde bestond uit vijftien
meerkeuzevragen en twintig
open vragen, hetgeen afweek
van vorige jaren, aldus leraar
J. Dol van de scholenge
meenschap De Rijswijkse.
Nieuw is ook dat alle vragen
even zwaar worden beoor
deeld. De kandidaten hadden
de beschikbare tijd nodig,
maar de stof werd danook
geheel behandeld. Er was
een aardig vraagstuk over
een voorwerp, een lens en
een scherm waarop het ver
groot werd weergegeven.
Vrouwelijke bakkenist
voor lbo-D en dat voor ma
vo-C gelijk aan dat voor
lbo-C. Het C-examen bestond
uit een meerkeuze deel en uit
een gedeelte open vragen. In
het eerste deel werden de
kandidaten geconfronteerd
met advertenties, artikeltjes
en zelfs een grap, waarover
tien in het Nederlands ge
stelde vragen moesten
Het „donderglas" zoals dat
vroeger aan de muur hing. Bij
verandering van luchtdruk
veranderde ook het niveau
van het water in de tuit.
(Mavo-natuurkunde)
worden beantwoord. Daarbij
praktische zaken als de fre
quentie van het treinverkeer
tussen Londen en Gatwick,
een vooruitbetaling op een
fiets, e.d. Verder waren er
drie niet te moeilijke teksten
onder meer over het ris
kante bestaan van de vrouw
van een motorcoureur die als
bakkenist meerijdt. Mavo-le
raar L. Wiesenbeek (St.
Maartenscollege Voorburg)
noemt het examen goed te
doen. De tekst over de men-
senetende tijger in India (D-
examen) was vrij lang. maar
die over het verzamelen van
handtekeningen van popster
ren e.a. was weer erg gemak
kelijk. In het C-examen een
tekst over een man die te
recht staat wegens spionage,
een verhaal met een verras
send plot.
De vwo-kandidaten hebben
Engels gisteren zeker niet op
hun sloffen kunnen doen. De
teksten waren vrij pittig en
velen kwamen in tijdnood.
De stukken waren weer uit
de bekende bronnen (Obser
ver en Guardian), aldus
mevr. C. Korswagen van het
Maartenscollege. Er was een
tekst over de emancipatie
van de vrouw, die bij gere
geld lezen van de krant geen
problemen hoefde op te leve
ren. In een andere tekst
werd het liberalisme doorge
licht. een wat abstract en po-
litiek-economisch getint stuk.
Ook hier bleek weer eens dat
geschiedenis als examenvak
voor het totale examen een
onmisbaar onderdeel vormt.
Zwart rijden in de
metro
Frans voor de havo was een
examenonderdeel zonder al
te moeilijke woorden of on
derwerpen Het begon met
een actuele tekst over zwart
rijden in de Parijse metro en
bij de Franse spoorwegen.
Het was een aardig en niet te
moeilijk begin, aldus mevr.
Y. van Breukelen van het
Leidse Bonaventuracollege.
Actueel was ook de tekst Un
congé pour changer la vie?
over het onbetaald verlof bij
ondernemingen en de proble
men daarmee voor werkge
vers en werknemers.
Tekst vier ging over stage
voor vrouwen in typische
mannenberoépen en de pro
blemen om zich waar te ma
ken. Zo de stage van een
vrouw die ooit voor het va
rend beroep was geweigerd
en het nu probeerde met een
schilderstage. De vijfde tekst
handelde over de laatste be
ren in de Franse Pyreneeën,
aardig ook vanwege de mi
lieu-aspecten.
Défilé van WW
Prins Bernhard schudt een lid van de Wegenwacht de hand en
kijkt naar een oude Harley-Davidson, waarmee de jubilerende
WW gisteren een defilè op paleis Soestdijk opluisterde. Ter gele
genheid van het veertigjarig bestaan showde de Wegenwacht
gisteren aan prins Bernhard en prinses Juliana een aantal voer
tuigen die in de afgelopen jaren zijn gebruikt.
AMSTERDAM Surinamers en Antillianen worden
zwaarder gestraft dan Nederlanders. Ze krijgen eerder
een onvoorwaardelijke vrijheidsstraf opgelegd en gaan
voor iets lichtere delicten de gevangenis in. Dit is de
conclusie van een onderzoek naar de straftoemeting
voor etnische minderheden en een als „gastarbeiders"
omschreven groep. De resultaten hiervan staan ver
meld in het jongste nummer van het Tijdschrift voor
criminologie.
De first-offenders (zij die voor het eerst een misdrijf plegen)
worden eerder tot een gevangenisstraf veroordeeld en krijgen
ook langere straffen dan Nederlanders. Voor de recidivisten
(met herhaald crimineel gedrag) geldt het omgekeerde, aldus het
onderzoek. Zodra iemand uit een etnische minderheid in het ge
ding is wordt bij de straftoemeting op vele factoren gelet die
niets met het misdrijf te maken hebben. „Dat iedereen voor de
wet gelijk zou zijn blijkt een sprookje", aldus de onderzoekers.
DEN HAAG Binnen twee jaar zal er een goede_
taaicomputer zijn voor alle talen, waarbij gebruiFJ
worden gemaakt van Esperanto als zogenoemdP^
voegtaal. Dat zei gisteren computerdeskundige ir.lge
de Kat tijdens de presentatie van het geheel her£€
Prisma woordenboek Nederlands-Esperanto-Ntf1
lands 19,90, Het Spectrum bv) in Den Haag. pt
P
De Kat: „Een honderd procent vertaling door een compujel
onmogelijk. Perfectie tot 99 procent kan straks wel, dank z|t
Esperanto. Dat kent namelijk tien keer minder woorden enU
constructies die voor meer dan één uitleg vatbaar zijn dai
natuurlijke taal". Op een goede vertaalcomputer die twet^
tuurlijke talen direct dus zonder het tussenstapje EspP
to tot elkaar brengt, zal nog minimaal tien jaar en maxjr
twintig jaar moeten worden gewacht, aldus ir. De Kat. jbi
Goede vertaalcomputers zouden zeer bruikbaar zijn en i
kostenbesparend kunnen werken bij organisaties als de 1
de VN. Hoewel het Esperanto het heeft gewonnen van a
kunsttalen als Interlingua, Ido. Novial en Neo. kent het ovfit
hele wereld nog maar enkele tientallen miljoenen aanhaij
Als taal voor de vertaalcomputer wacht het Esperanto, dat
nen een jaar te leren is, beduidend meer gebruikers.
|e
WtÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊSÊÊÊBSSKÊBÊÊBÊBÊÊÊÊÊf-
Celstraf geëist voor
ontucht met leerlingen 1
ALMELO De officier van justitie bij de rechtbank in Al|
mr. J. Hazewinkel heeft gisteren zeven maanden gevang-
straf waarvan drie maanden voorwaardelijk geëist IE
een 41-jarige leraar van een middelbare school wegens jaredO
ge ontucht met vrouwelijke leerlingen in de leeftijd van l|n
16 jaar. De leraar had als klassecoórdinator en studiebegelfg
veel te maken met leerlingen met problemen. Uit deze cont^„
kwam al in 1970 en 1971 de eerste seksuele omgang mef®
leerlinge voor. De officier noemde de verdachte een virtuofe
het spelen van een dubbelrol. Aan de ene kant was hij ir£l
dorp een gevierd man als president kerkvoogd en voorzitteiiri
de plaatselijke CDA terwijl hij aan de andere kant misb)
maakte van meisjes op kwetsbare leeftijd. De man is inmii^
ontslagen als leraar en ontzet uit de openbare functies diu1
bekleedde.
Gayal-jong
In het dierenpark Amersfoort is deze week een Gayal-u
geboren. In het wild komt dit ras alleen in Assam (India) v(-
waar men de dieren houdt als statussymbool en voor vljy
en meikoffers.
SUSKE EN WISKE DE BONKIGE BAARDEN
hiéertn 'JsUnd. w/ter d flink kouó
Sihdnul ntrfrrii mm h ren1 heet rtnjer
zoeken o[ vnke overleeft het met
(c) Staraaard Uitgeverij, Antwerpen/Weeep
DEN HAAG Leo van der Drift
zat 25 jaar geleden diep in de pu
ree. De stuaietoekomst van de 12-
jarige zoon van een leraar Neder
lands werd door het onderwij
zend personeel ingeschat op hoog
uit drie jaar mulo. Gelukkig ken
de zijn vader een psychologe van
de overheid, Christine G. Kui
pers, en hij legde het lot van Leo
in haar handen. Kuipers ging iets
doen aan wat zij direct onderken
de als woordblindheid (dyslexie).
De mulo-klant van toen is nu een ge
vestigd medisch specialist in Leider
dorp. Tijdens de presentatie bij de
Staatsuitgeverij van het boek „Woord
blinde kinderen" van mevrouw dr.
Kuipers en de heer drs. Kees Wegge-
laar, hield hij op welbespraakte toon
een pleidooi voor onderwijs met leer
krachten die tijdens hun opleiding al
leren hoe ze lees- en schrijfmoeilijkhe-
den bij kinderen moeten onderkennen.
En ook hoe zij deze kinderen op aange
paste manier les kunnen geven. Geen
kreet om te negeren, angezien op havo,
mavo en atheneum gemiddeld tien pro
cent van de kinderen min of meer
woordblind is. Op scholen voor lager
beroepsonderwijs ligt dat percentage
nog hoger.
Dokter Van der Drift weet nu nog te
vertellen: „Ik deed trouw alle oefenin
gen, want het doel heiligde de midde
len. De vrees maatschappelijk te mis
lukken maakte me stijf van angst. Ik
vocht als een terriër. Ik dacht in die
tijd misschien zwart-wit, maar het re
sultaat was positief". Heel logisch dat
zijn vrouw en hij hun zoon vroegtijdig
lieten testen. En die bleek zich ook te
kunnen ontwikkelen als een dyslec
tisch kind. Maar door hem pas te leren
schrijven op het moment dat zijn moto
riek en coördinatie- vermogen goed
was, kreeg het probleem geen vat op
hem
In Nederland worden nog te weinig
kinderen getest op woordblindheid en
buiten de randstad is het fenomeen nog
onbekender dan erbinnen. Het houdt
veel normale, intelligente kinderen on
nodig in een isolement, omdat zij door
hun omgeving als dom en onhandig
worden beschouwd. Gisteren getuigden
veel ouders van dyslectische kinderen,
en ook de kinderen zelf, van het grote
succes bij behandeling. Een Zwollenaar
die vier keer op de mulo was blijven
zitten, studeert nu kunstgeschiedneis
en archeologie. Maar ook oudere vol
wassenen die woordblind zijn, kunnen
nog veel baat hebben bij een behande
ling. Sommige verhalen klonken als
kleine wonders, maar toch had bijvoor
beeld een man van 43 jaar na een be
handeling van enkele maanden einde
lijk leren lezen.
Mede-auteur Weggelaar weet dat er te
genwoordig al veel meer mensen beter
kunnen worden geholpen. „Maar", zei
hij, „er blijft nog zo veel over om te
doen. De moeilijkheid is ten eerste
er zoveel gevallen van dyslexie
zo'n anderhalf miljoen, en ten tw
liggen de oorzaken en problemer
zoveel verschillende terreinen". 1
er bij een woordblind kind een did
cus worden gebeld of een psycho!
een oogarts of een oorarts, een ne
loog of een fysiotherapeut? Oefenii
voor fijne en symmetrische motc
bijvoorbeeld kunnen wonderen d
Weggelaar: „Er zijn veel goede me
des en theorieën, maar de meeste
ven binnen één vakgebied. Wat b
één helpt, helpt bij de ander niet.
in alles zit iets goeds en die sti
moet je combineren tot één geheeL
een legpuzzel". p
HERMAN JANS>
Dr. Christine G. Kuipers en drs.
Kees Weggelaar: „Woordblinde
kinderen". Staatsuitgeverij, Den
Haag. Prijs: 35,-.
