'Gewone gelovigen willen bij elkaar kerken' Evangelische en oecumenische christenen hebben elkaar nodig „De dokter had ons kind geen bloed mogen geven" aan tafel C^idócSomctrt ACHTERGROND kerk en wereld Het is best te begrijpen dat de oppositie het moeilijk Minister-president Lubbers doet het met zijn ploeg in opzichten goed. Zelfs Den Uyl moet toegeven dat de we legenheid „enigszins" is verbeterd. Ook op het persooi vlak is er niets waarmee Ruud Lubbers onderuit gehaali worden, al heeft men in het verleden wel eens een p< daartoe ondernomen. Er blijft PvdA-gezinde organisaties zoals de VARA Industriebond dus niets anders over dan te probere CDA-premier op indirecte wijze dwars te zitten. Wat lig I meer voor de hand dan het „kapitalistische familiebedri i diskrediet te brengen en te sarren? Dat is niet alleen plaatst, maar ook kortzichtig. Want als Hollandia Kloos door ten onder zou gaan, staan er straks ook vele arbe op straat. Als die zich dén pas verdiepen in de achterj i van de door de VARA stevig ondersteunde speerpun I van de FNV naar hun bedrijf, zal het te laat zijn. CeicbeSoimmt MAAN DAG 21 APRIL 1986PAGi Zweten voor kinderbijbels Een sponsorloop ter financiering van kinderbijbels voor Oost- Europa heeft zaterdag zesduizend gulden opgebracht. De actie werd gehouden ter gelegenheid van negentig jaar hervormd jeugdwerk in Hendrik Ido Ambacht. Voorafgaand aan de spon sorloop waren kinderen en gemeenteleden uitgebreid geïnfor meerd over het werk van de in Roozendaal gevestigde Oost- Europa-organisatie Stichting Antwoord. Een kinderbijbel kost inclusief vervoer twintig gulden. Er deden aan de actie tachtig kinderen mee van zes tot negentien jaar. Met de opbrengst van deze aktie kunnen nu naar verwachting 250 kinderbijbels het Oostblok worden binnengesmokkeld. Zomertijd in Israël ondanks verzet orthodoxen Het Israëlische kabinet heeft gisteren besloten tot invoering van de zomertijd ondanks het felle verzet van orthodox-joodse groeperingen. Deze vrezen dat door de zomertijd de lange och tendgebeden in het gedrang komen. Met 11 tegen 6 stemmen besloot het kabinet dat 17 mei de klok een uur vooruit wordt gezet. Met de invoering van de zomertijd, die tot 6 september duurt, negeerde de meerderheid van het kabinet de bezwaren van minister van binnenlandse zaken, rabbijn Yitzhak Peretz. De rabbijn, die behoort tot de orthodoxe en sefardische Shas- partij, voerde aan dat door de latere zonsopgang er voor gelovi ge joden niet genoeg tijd overblijft om hun ochtendgebed te zeggen voor ze naar hun werk gaan. Als men zichzelf prijst heeft men het voor deel dat men het er dik en op de juiste plaats opleggen kan. Samuel Butler STUDIEDAG RAAD VAN KERKEN De gewone kerkmensen willen dat eucharistische gastvrijheid, het bijwo nen van eikaars eucha ristie dan wel avond maal. mogelijk wordt. In de plaatselijke en provin ciale Raden van Kerken leeft de wens dat de ker ken de leden de vrijheid geven om samen te bele ven wat in het Lima-rap port over doop, avond maal en ambt aan de orde wordt gesteld. Dat bleek zaterdag tijdens een werkdag die de Raad van Kerken in Amersfoort had belegd over het Lima-rap port. Daarin heeft de com missie voor geloof en kerkor de van de Wereldraad van Kerken over deze drie on derwerpen in verregaande mate overeenstemming be reikt. Tijdens het overleg vorige maand tussen een delegatie van de Hervormde. Gerefor meerde en Lutherse Kerken en het Vaticaan bleek echter dat de Rooms-Katholieke Kerk eucharistische gastvrij heid principieel afwijst zo lang er geen eenheid in ge loof is. De kerken hebben daarmee in hun officiële reacties het omgekeerde hadden gedaan van wat de Wereldraad had gevraagd, aldus prof. Houte pen, rooms-katholiek lid van de Wereldraadcommissie. Zij hebben namelijk niet hun ei gen traditie onder de kritiek van de oecumene gesteld, maar de oecumene beoor deeld vanuit hun eigen tradi tie. Dat is niet overeenkoms tig de geest waarin het Lima- rapport de dingen aan de orde heeft gesteld. Volgens prof.dr. A. Houtepen is er tussen de regels door meer te lezen van de verwor- teling in Israël dan op het eerste gezicht blijkt. Hij zou het toejuichen als dat wat duidelijker in het definitieve Lima-rapport uit de verf zou komen. Hij wees er verder op dat het er om gaat dat de presbyteri- ale kerken (kerken waarin geen bisschoppen, maar wel ouderlingen zijn) zich spiege len aan de episcopale kerken (kerken met bisschoppen als gezagsdragers) en omge keerd. De kerken moeten de houding hebben dat ze wat van elkaar kunnen leren en wat van elkaar kunnen over nemen. Prof. Houtepen vond dat het presbyteriale accent, het synodale collegiale accent dus, best wat meer naar vo ren zou mogen komen. Prof. Anton Houtepen PRONK LAAKT VERRUKING WESTEN AAN DERDE WERELD De jaarlijkse hulp aan de Derde Wereld bedraagt ongeveer 40 miljard dollar. Daar staat tegenover dat het Westen onder meer door een te lage prijs voor grondstoffen en onredelijk hoge rentetarieven 150 miljard dollar terugverdient. Met an dere woorden het Westen haalt ongeveer vier keer zo veel geld uit dc Derde Wereld als dat het er in stopt". Dit zei drs. J. Pronk, adjunct-secretaris-generaal van de UNCTAD, za terdag in Amersfoort tijdens een studiedag die werd gehou den op initiatief van de commissie Ontwikkelingssamenwer king van de Gereformeerde Kerken met als thema: „verrij ken we ons ten koste van de Derde Wereld Pronk waar schuwde voor toenemende polarisatie tussen rijk en arm. Sühnezeichen wijst gezamenlijk oorlogsmonument af De „Aktion Sühnezeichen", die streeft naar verzoening met de slachtoffers van het naziregime, heeft zich ge keerd tegen plannen in de Westduitse hoofdstad Bonn één gedenkteken voor alle slachtoffers van oorlogen op te richten. Dit heeft Sühne zeichen per brief de fractie voorzitters van het Westduit se parlement laten weten. Daders en slachtoffers zou den op die manier over het graf heen verenigd worden. De vraag naar schuld en lij den zou niet ter sprake ko men. Hoe kunnen op één en dezelfde plaats Anne Frank en een kampcommandant worden herdacht, zo vraagt Sühnezeichen zich af. „Al leen wanneer de slachtoffers uit hun anonimiteit worden gehaald, kunnen zij op waar dige wijze worden herdacht. De kloof tussen evangeli sche en oecumenisch in gestelde christenen is minder groot dan vaak wordt aangenomen. Dat bleek afgelopen zaterdag te Lage Vuursche tijdens de derde Gunterstein- conferentie, waar „evan gelische" christenen, en oecumenisch ingestelde christenen elkaar ont moetten. „Evangelicals" leggen de meeste nadruk op persoonlijk geloof en redding van indivi duen, terwijl „ecumenicals" meer nadruk leggen op het goede nieuws voor de armen en de verandering van struc turen. „Evangelicals" en „ecumeni cals" moeten af van de vrees voor elkaar. Gepleit werd ook voor plaatselijke proef- polders, waarbij praktische problemen gezamenlijk kun nen worden aangevat. De se cretaris van het Gunterstein- beraad,lds. W.J. Bouw, meen de dat een van de machten die gezamenlijk moet worden bestreden de macht van de verdeeldheid is. Hij conclu deerde dat spiritualiteit en engagement niet langer knel punten zijn tussen de twee groepen. In de toekomst zal vooral doorgepraat moeten worden over de visie op de kerk, de grenzen van de kerk en de verhouding kerk en wereld. De onderlinge verschillen be hoeven volgens beraads- voorzitter dr. A. de Kuiper niet verkleind te worden, zo lang eikaars vooronderstel lingen maar open en eerlijk rondom een open bijbel kun nen worden besproken. Emeritus-hoogleraar dr. H. Berkhof wees op de samen hang tussen spiritualiteit en engagement. De heelheid van de mens ligt niet in enkelin gen maar in de gemeenschap die zij vormen. De hulp van de ander is dus, juist krach tens zijn anders-zijn, onont beerlijk. Wijzen we die hulp af dan dreigen we ons op te sluiten in een eigen ideologie. De echte scheidslijn loopt daarom niet tussen evangeli cals en Oecumenicals als zo danig, maar tussen „de hoor ders van het Woord" en de aanhangers van een gesloten ideologie. Daarom zei Berkhof alleen de zogenaamde „radical evangelicals" serieus te ne men omdat zij de hele bijbel serieus nemen, inclusies Amos en Jesaja. Dit brengt hen tot een soms nog radica lere afwijzing van de kernbe wapening dan in de kerken het geval is. T. van der Weele, oud-zendeling in Thailand, constateerde in de kerken een groot gebrek aan spiritualiteit en een eenzijdi ge nadruk op engagement. Het vacuüm dat hierdoor zijs$ inzjens onstaat wordt vaak gevuld door allerlei Oosterse religies. Maronieten kiezen nieuwe patriarch Tot nieuwe patriarch van de maronietische christenen is de 66-jarige bisschop Nasrallah Sfeir, algemeen vicaris van Antiochië, gekozen. Hij werd zaterdag in Bkerke bij Beiroet in de negende stemronde ge kozen. Het 76e hoofd van de met Rome geünieerde christenen, die de meerderheid van de Li banese christenheid vormen, me Pier- wegens zijn leeftijd was afgetreden. Als een der eersten feliciteer de de Libanese president Ge- mayel, zelf ook een maroniet, de nieuwe patriarch. Direkt nadat de uitslag bekend was geworden, had hij zich naar Bkerke begeven. President Hassad van Syrië wenste pa triarch Sfeir telefonisch geluk. Waarnemers in Beiroet ver wachten dat de nieuwe patri arch meer dan zijn voorganger zich met de Libanese politiek zal bemoeien. RUURLOSE COUVEUSEBABY LEEFT ONDANKS ZIJN OUDERS Toen hun te vroeg geboren baby dreigde te sterven wei gerden Narda (30) en Wim (34) Davelaar de dokter hun toestemming om nieuw bloed te geven. Liever een ge handicapt of dood kind dan Gods geboden overtreden, zo zei hun geweten. De dokter dreigde met ontzegging uit de ouderlijke macht en paste transfusie toe. Hun kind Werner is inmiddels zeven weken oud en kernge zond. Hij wordt met liefde bejegend. Toch hebben zijn ouders, beiden overtuigd Jehova's getuige, nog grote problemen met hun ervaren machteloosheid, al voelen ze zich tegenover hun God niet schuldig. „Gek. over abortus beslist een moeder wel zelf." Het is een bizar verhaal dat Narda en Wim Davelaar te midden van hun aangapend kroost vertellen. Ze hadden de handen al vol aan hun vijf kinderen toen de zesde zich vorig jaar onverwacht aan kondigde. „Niet de bedoeling meer, maar je bent er toch blij mee," zegt de zachtmoe dig ogende Narda. Abortus kwam niet bij hen op. Ook niet toen er na drie maanden van alles misging met de zwangerschap. „Nee," ver woordt haar man Wim met afkeer, „We zijn Jehova's ge tuige en we vinden dat je van menselijk leven moet afblij ven, ook al is het nog maar een vrucht. Het leven is ge schonken, hoe klein ook, en dat mag je niet vernietigen." Na die drie maanden braken bij Narda de vliezen en het vruchtwater liep weg. De gy naecoloog zei dat ze met een miskraam moesten rekenen. „Op de 22-ste week begon ik bloed te vloeien en toen heb ik vier weken in het zieken huis in Winterswijk gelegen. Ik was erg zwak, want ik wilde geen bloedtransfusie. Dat verbiedt de bijbel ons. Ze hebben me wat anders gege ven en veel ijzer en dat hielp ook wel een beetje. In het Radboudziekenhuis in Nijme gen zei men dat we ernstig rekening moesten houden met de komst van een onvol groeide baby. Ik was er nog maar net toen ik al volledige ontsluiting kreeg. Een paar dagen eerder had ik al weëën. Halverwege de nacht is Werner heel voorzichtig geboren. Springlevend. Bijna 27 weken en 1360 gram." Heel voorzichtig? „Ja, langs natuurlijke weg. En hij mocht natuurlijk niet knel zitten, om beschadiging te voorkomen." Op de cou veuse-afdeling in Nijmegen was voor Werner geen plaats, zodat hij in Amsterdam te recht kwam. Een dag later gevolgd door zijn moeder. Onderwijl bestierde vader Wim, lasser van beroep, het kinderrijke huishouden in Ruurlo. „Ik ben een paar maanden thuis geweest, met ziekteverlof, in overleg met de arts van het GAK," licht hij toe. Hoewel hij in Amster dam zoals hij zegt „iets vrese lijks" meemaakte is hij vol lof over de medische behan deling. „Ze hebben werkelijk alles gedaan om Werner in leven te houden. Drie dagen heeft hij zelf geademd, maar toen kwam de terugslag. Z'n longen klapten in en hij heeft drie weken aan de bea demingsmachine gelegen. Er kwam infectie bij. Toen-ie ontzettend geel werd zeiden de artsen al dat het op bloed vergiftiging kon wijzen en dat ze hem in het uiterste ge val nieuw bloed zouden moe ten geven om hem te red den." En dat weigerde U? „Ja," antwoordt hij verslagen en met grote ernstige ogen, „maar dat heeft ons niet ge holpen. De kinderartsen heb ben er alles aan gedaan om het te vermijden, maar toen het op bloedtransfusie aan kwam hebben ze ons in een gesprek gezegd dat ze ons uit de ouderlijke macht moesten laten ontzeggen. De rechter was al ingelicht, zeiden ze. De keus was: nieuw bloed of een gehandicapt kind. Of misschien nog erger. Toen heeft de dokter hem bloed gegeven." En u koos beiden voor een gehandicapt kind Ze knikken allebei zonder veel heftigheid. Wim: ,Je kiest tussen twee kwaden, maar liever een gehandicapt kind dan Gods woord over treden. We vinden Gods woord belangrijker. In Han delingen 15 vers 29 staat het heel duidelijk omschreven." Uit een hoek van de modale doorzonkamer tovert hij een bijbel tevoorschijn en draagt hij voor: u te onthouden van dingen die aan afgoden ten slachtoffer zijn gebracht en van bloed en van al wat verstikt is en van hoererij. Indien gij u nauwlettend voor deze dingen wacht, zult gij voorspoedig zijn." Het boek dicht klappend: „Dat geldt nu nog. Als je weet wat er allemaal met hloed kan gebeuren, denk even aan aids." Wim Davelaar kan er nog steeds niet over uit. „Op het moment dat ze gewoon hun gang gaan, buiten ons om, sta je zo stom te kijken. Want als ze aborteren vragen ze wel toestemming aan de moeder. Maar wij hebben niks te zeg gen over onze baby. Ja, zegt dan zo'n arts, zodra het kind op de wereld is mag je er niet meer mee doen wat je wilt. Dat is nu eenmaal de wet in Nederland." U offert als puntje bij paaltje komt het leven van een kind uit gehoorzaamheid aan wat u God noemt In grote ernst: „Wij vinden het belangrijker een gehandi capt kind op te voeden dan Gods geboden te overtreden. Dat kind komt later gezond weer terug op aarde. Ook als het was gestorven, zouden we 't hebben weergezien. Na de grote vernietiging wordt deze aarde weer een paradijs. En voor hen is plaats die Gods geboden willen gehoor zamen." Ze komen beiden uit een nest van Jehova's. Op wat lichtere toon zegt hij: „Nee, u hoort mij niet zeggen dat ik uitverkoren ben, maar ik doe m'n best. De geboden zijn geen last voor ons. Die geven alleen maar verlich ting. Liefhebben en niet-ro- ken kosten mij geen moeite. Ik hou van een biertje, maar alcohol mag, met mate. Een weinig wijn, zegt Paulus te- §en Timotheus, is goed voor e maag." Hij vertelt wel geprotesteerd te hebben tegen de bloed transfusie van z'n zoontje, maar niet bij de rechter. „Je staat toch machteloos. Ook tegen die ontzegging uit de ouderlijke macht. Heeft geen zin om het zover te laten ko men. De man van de Raad voor de Kinderbescherming zei dat ook. Zo'n procedure kan wel vijf jaar duren. Je trekt als ouders toch aan het kortste end. We voelen ons niet schuldig. Het was over macht." Ook Narda verklaart geen gewetenswroeging te hebben dat ze haar kind heeft laten redden. Misschien ook een beetje blij met haar zesde kind Opverend zegt ze: „Oh ja ze ker. Werner is in liefde aan vaard. Ik ga om de dag naar hem toe, ik wil contact hou den. Ik voed hem ook zelf, dat wil zeggen: ik kolf elke dag zo lang het nog gaat. Meer kinderen willen ze niet, klinkt het beslist uit beider mond. Jehova's zijn niet te gen het gebruik van voorbe hoedmiddelen. Maar aange zien ze een groot gezin als een zegen zien hebben ze het in de kamer (opvallend braaf) aanwezige vijftal be wust gewild. HOMME KROL Gebakken boterhamworst met appel-uien en aardappelpuree sinaasappelk wark De benodigdheden voor twee zijn: 2 plakken boterham- worst a 100 g, 10 g margarine: 500 g grote uien, 15 g margarine, 2 appels (Golden Deli cious), zout, peper, suiker; Vj tot 1 kg aardappelen, zout, melk, peper, paprikapoe der; 1 flinke sinaasappel, 225 g kwark, basterdsuiker naar smaak, 1 lepel sinaasappellikeur of melk, iets citroenes sence, jam. Haal zo nodig het vel van de boterham worst en bak de plak ken in warme margarine bruin. Leg de worst op een warm bord en meng het overblijvende vet door de aadappelpuree. Snijd de schoongemaakte uien in lange dunne snippers. Fruit de groente op een matig vuur goudgeel in de margarine. Snijd intussen de geschilde appels in schijfjes, bak die een paar minuten mee met de uien en doe er vervolgens drie le pels water bij. Stoof het gerecht nog vijf minuten en maak het op smaak met zout, peper en suiker. Kook de aardappelen gaar in weinig water met zout, giet ze af en stamp ze fijn. Meng er het bakvet van de worst en zo veel melk door dat het mengsel een tamelijk smeuïge puree wordt. Maak de aardappelpuree op smaak en kleur met zout, peper en paprikapoeder. Snijd de geschilde sinaasappel in stevige schijven en haal vervolgens de part-onderdelen los van elkaar. Meng de stuk jes sinaasappel met het daar uit gelopen sap met de kwark, basterdsuiker, likeur (cointreau bijvoorbeeld) of melk en ci troenessence. Doe het toetje in coupeglazen of kleine schaal tjes en garneer het met iets jam. JEANNE Misplaatste speerpuntactie Ondernemer zijn is, zeker tegenwoordig, bepaaldL gemakkelijk. Maar als je ook nog Lubbers heet en broer van de minister-president, wordt het je wel extra lasti r maakt om een bedrijf draaiende te houden. Om een voorbeeld uit het recente verleden te noemeiiri terst dubieuze figuren, koppelbazen die zich onherkei [i hadden gemaakt, kregen van de VARA-tv de gelegenhe lerlei beschuldigingen te uiten aan het adres van het sta drijf Mercon, een dochteronderneming van Hollandia K waarvan Rob Lubbers directeur is. Het bedrijf zou zicht, houden aan fusie-afspraken, zelfs met koppelbazen he. gewerkt en meer van dat fraais. Dat niet alleen Rob Lui maar ook de ondernemingsraad en de vakbonden lieter ten dat dit pure onzin was, is jammer genoeg minder breid in het nieuws geweest. En nu weer de acties in de metaalsector vanwege de lukte cao-onderhandelingen. Als het draaiboek van d dustriebond FNV was gevolgd zou het stakingsschema volgt hebben uitgezien: eendagsstakingen bij bedrijvi Apeldoorn, Nijmegen en Arnhem en stakingen van perkte duur bij, jawelMercon in Gorcum en Holli Kloos in Kinderdijk. Wisselvallig DE BILT Een depressie, die ten zuiden van IJsland ligt, trekt langzaam in de richting van Engeland en later naar ons land. Een randstoring, die nu nog bij Ierland en de Golf van Biscaje ligt, passeert de komende nacht en geeft in de avond en nacht regen en bui en. Morgen overdag zal af en toe de zon te zien zijn, maar de mogelijkheid van een enkele bui is dan echter ook nog niet uitgesloten. Bij een matige wind uit zuidelijke richtingen wordt de middagtemperatuur ongeveer 12 graden. In de komende dagen trekken in de zuidelijke stroming, voor de depressie uit, diverse sto- ringsgebieden mee. Deze bren gen elke dag enige tijd een verhoogde buienaktiviteit met zich mee. Het weer blijft af wisselend van karakter met af en toe wat zon. In het tempe- ratuurniveau komt weinig verandering. Weersvooruitzichten voor di verse Europese landen, mede gedeeld door het KNMI, geldig voor woensdag en donderdag: Zuid-Scandinavie en Dene marken: wisselende bewolking en nu en dan regen. Middag- temperatuur 5 tot 10 graden. Groot-Brittannie en Ierland: veranderlijke bewolking en nu en dan buien. Middagtempera tuur van 8 graden in het noor den tot 12 in het zuiden. Benelux, noord- en west- Frankrijk: af en toe buien, ook nu en dan zon. Middagtempe ratuur rond 12 graden. Zuid- en oost-Frankrijk en Duitsland: af en toe zon, ook perioden met buien. Middag- temperatuur 13 tot 17, in het zuiden tot 20 graden. Alpengebied: in de wes zuid-Alpen regen, en b 1700 m ook sneeuw, elder enkele bui. Nulgradenn op ongeveer 2000 m. Mi< temperatuur in de dalen streeks 15 graden, in het den bij föhn ongeveer 20 den. Italië, Adratische kust: zo perioden en kans op een Ie bui, mogelijk met on Middagtemperatuur 18 t graden. Spanje en Portugal: vee wolking en enkele buie het zuiden zonnige peri maar landinwaarts ook selijk een bui. Middagtem tuur van 14 graden lan Atlantische Oceaan tot 2! den in het zuidoosten. Dc Bilt Eelde Eindhoven Den Helder Rotterdam Bordeaux Brussel Dublin Frankfort Innsbruck Klagenfurt i Kopenhagen X Celstraf voor eierexporteur ARNHEM De economische politierechter in Arnhem heeft vanmorgen de directeur van het exportbedrijf van eieren en eiprodukten J. van Loon veroordeeld tot een gevange nisstraf van zeven weken, waarvan vier weken voor waardelijk. De 39-jarige direc teur van het inmiddels failliete bedrijf met vestigingen in Bergh, Loerbeek en Ochten werd veroordeeld wegens valsheid in geschrifte met be trekking tot de export van ei- erprodukten naar West-Duits- land. Het bedrijf had in 1983 en 1984 produkten van te lang bebroe de eieren aan afnemers in West-Duitsland geleverd. Vol gens de EG-normen waren die produkten niet meer geschikt voor menselijke consumptie. Het exportbedrijf (120 werkne mers) werd in januari failliet verklaard nadat de export naar de Bondsrepubliek vrij wel was weggevallen. Dat was tevens een gevolg van negatie ve publiciteit rond de handel in verontreinigde eierproduk- ten. Pas later bleek dat die produkten van een ander be drijf kwamen. Aan vangsgebed De heer den Uyl kan voorstellen, dat som PvdA-leden bezwaren he tegen het aanvangsgebe een overwegend christi leze mensen geloven niet in, dus moet dat achterwege blijven. Het de heren Stoffelen en Ooijen (respectievelijk vormd en katholiek), Tv Kamerleden voor de Pvd langzamerhand wel duit zijn dat ze op het verki paard heben gewed, christenen zouden er v goed aan doen binnenkort stem niet aan een part schenken, waarvan de le zich anti-christeliik en godsdienstig opstellen. J.H. Althoff, RIJSWIJK

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1986 | | pagina 2