Jbië vraagt !G bemiddeling Khadaffy gevangene van eigen wraakzucht n crisis LENTE CRISIS Angst om gijzelaars en vrees voor nieuwe terreur na actie VS 86 JITENLAND EcidócSouxcmt ZATERDAG 19 APRIL 1986 PAGINA 7 resialic in aanslag- jing El Al-vliegtuig INDEN De Britse po- 0 heeft gisteren in een él in Londen een man rresteerd die verdacht rdt van de aanslagpo- g op de Jumbo-jet van Israëlische luchtvaart- atschappij El Al afgelo- donderdag. Scotland rd heeft de identiteit 1 de man niet bekend- naakt. Eerder maakte politie bekend dat zij op k is naar Nezar Hinda- een 35-jarige Arabier, naar wordt aangeno- [n. zijn vriendin als zelf- ordcommando wilde iruiken. Slachtoffers in Tripoli ter aarde besteld TRIPOLI In Tripoli zijn gistermiddag twintig slachtoffers begraven van de Amerikaanse luchtaan val van dinsdag. Ze werden als martelaars ter aarde besteld op een kerkhof voor helden uit de onafhanke lijkheidsstrijd tegen Italië. De twintig lijkkisten, waaronder twee kleinere voor kinderen, werden in een rumoerige processie van auto's, ambulances en vrachtwagens door de straten van de hoofdstad ge voerd. Woedende Libidrs schreeuwden anti-Ameri kaanse leuzen en zwaaiden met de groene vlag van de Noordafrikaanse staat. Uit de Arabische teksten op de lijkkisten kon worden opgemaakt dat zich militai ren en burgers onder de slachtoffers bevonden. Don derdag werden volgens het officiële persbureau JANA de slachtoffers van de Amerikaanse aanval op Benghazi begraven. Het persbureau maakte niet be kend om hoeveel mensen het ging. Bij aanval VS ook Russische slachtoffers WASHINGTON Bij de Amerikaan- se aanval van verleden maand op een Libische raketbasis zouden zes Russi sche technici zijn gedood of gewond. Dit heeft de Washington Post gisteren gemeld. In totaal zouden dertig doden of gewonden zijn gevallen, aldus het Amerikaanse blad, dat meldt dit ver nomen te hebben uit Amerikaanse in lichtingenbronnen. De Amerikanen gingen tot de aanval over nadat enkele raktten waren af gevuurd op Amerikaanse vliegtuigen die bij de Golf van Sirte deelnamen aan Amerikaanse oefeningen. De Amerikanen beschouwen de golf als internationaal water. Libië rekent de golf tot Libisch gebied. Derde vermoorde westerling in Libanon inderdaad Amerikaan BEIRUT De derde westerling die in Libanon is vermoord als vergelding voor de Amerikaanse lucht aanvallen op Libië, blijkt inderdaad Peter Kilburn te zijn, een Amerikaans staatsburger die op 30 novem ber 1984 uit Beiroet werd ontvoerd. Aanvankelijk werd het lijk van Kilburn voor dat van de Britse journalist Alec Collett aangezien, maar een bevrien de arts van Kilburn heeft hem herkend. De zestigja rige Kilburn werd sinds 3 december 1984 vermist. De twee andere slachtoffers zijn geïdentificeerd als de Britse leraren Leigh Douglas en Philip Padfield. De drie zijn om het leven gebracht als vergelding voor de Amerikaanse aanval op Libië. Er is nog niets bekend over het lot van de Britse, 29- jarige teïevisieverslaggever John McCarthy, die don derdag op weg naar liet vliegveld van Beirut werd ontvoerd. Aanslag op Amerikaanse club in Ankara voorkomen ANKARA De Turkse politie heeft gisteren in Ankara twee mannen aangehouden die met een tas vol explosieven op weg waren naar een Amerikaanse officiersclub, heeft het Turkse persbureau Anatolia bekendgemaakt. Volgens het bericht had de politie bij de be wuste club extra veiligheidsmaatregelen ge troffen nadat zij om 18.45 uur (Nederlandse tijd) een warschuwing had ontvangen dat een aanslag zou worden gepleegd. Om 20.00 uur hadden agenten de twee mannen met de tas opgemerkt en hen gesommeerd stil te staan. De twee hadden daarop geprobeerd de tas over een geparkeerde auto heen naar de club te gooien en weg te vluchten, maar werden door de politie gegrepen. De bom die zij hadden wil len gooien werd onschadelijk gemaakt. HENE De Libische ding wenst een „vreed- ne regeling" van het ïflict met de VS en eft daarvoor de bemid- ling gevraagd van de ropese Gemeenschap, blijkt uit een verkla ar die de Griekse rege- Ug gisteren heeft uitge ven na besprekingen de premier, Andreas pandreou, en de Libi- he onderminister van itenlandse zeken, Am- I Shahati. In Den Haag klaarde het ministerie buitenlandse zaken de EG, waarvan Ne- rland momenteel het orzitterschap bekleedt, bekend is van het >ische verzoek om be- ldeling. Amerikaanse minister van msie, Caspar Weinberger, ;t gisteren zijn spijt geuit de spanningen binnen de o na de Amerikaanse aan- op Libië. Het hoofd van Pentagon beantwoordde de satelliet vragen van ilaggevers in Europa. Hij te betreuren dat tot de nbardementen moest wor- overgegaan. Maar hij gaf dat de vergeldingsaanval nodig was geweest als de vo-bondgenoten gehoor Iden gegeven aan de oproep president Reagan econo- iche strafmaatregelen te ne- n tegen Libië als antwoord zijn vermeende steun aan terrorisme. Igens Weinberger hebben meeste regeringen van de idgenoten de aanval achter schermen begroet als een g tegen het terrorisme. Vol- is de minister is er „een izienlijk verschil" tussen de enbare verklaringen van el regeringen en hun me- ig achter de schermen arin ze begroetten „dat ie- ind eindelijk krachtige stap- i heeft ondernomen tegen roristische acties", ïinberger verdedigde op mi ke gronden dat Washing- de Europese regeringen tevoren heeft ingelicht de actie: „Je kunt de cir- niet uitbreiden buiten de ieken sturen Libische blomaten niet weg HENE Het EG-lid Grie- iland weigert het besluit i de Europese Gemeen- ap om het aantal Libische ilomaten te verminderen en bewegingen van Libiërs -te etytroleren, uit te voeren. Igens de Griekse minister ropenbare orde heeft Athe- geen weet van Libische be kkenheid bij terreuracties Europa. In Brussel arriveerde gisteren president Reagans speciale af gezant John Whitehead voor een bliksembezoek aan de am bassadeurs bij de Navo. Zijn bezoek was kennelijk onder deel van de campagne van Washington met de satel liet-persconferentie van Wein berger, toespraken en voor lichtingsbijeenkomsten de steun van de Europeanen te herwinnen. Het Europese par lement veroordeelde donder dag nog de aanval in een reso lutie als „duidelijke schending van het internationale recht". Whitehead zei in de toekomst nauwere samenwerking met West-Europa te verwachten bij de bestrijding van het ter rorisme. Hij zei dat de Libi sche leider Gaddafi zich pas recent op Amerikanen was gaan richten en dat Europea nen een groot deel van de slachtoffers vormen. Whitehead zei, in tegenstelling tot Weinberger, niet te menen dat president Reagan de aan val had afgelast als de Ge meenschap had ingestemd met krachtiger maatregelen tegen Libië. Maar volgens de onder minister heeft de regering- Reagan de Europese bondge noten niet genegeerd en richt zij zich nu op matiging. Maar zij zal verdere militaire actie overwegen als Libië en zijn leider hun gedrag niet wijzi gen. Generaal Rogers: ik zette aanval op MONS De opperbevelheb ber van de Amerikaanse troe pen in Europa, generaal Ber nard W. Rogers, heeft gisteren onthuld dat hij de Amerikaan se aanval op Libië heeft opge zet. Rogers, die ook opperbe velhebber van de Navo-strijd- krachten in Europa is, ver klaarde in het Navo-hoofd- kwartier Shape in Mons dat de aanval een week geleden werd voorbereid. Volgens Rogers waren er in het Navo-hoofdkwartier Sha pe bij Bergen (Mons) maar vijf officieren ingelicht over de aanstaande aanval op Libië hij zelf en nog vier Amerika nen in zijn staf. Westduitse, Nederlandse en Noorse stafof ficieren in de hoogste rangen hadden eerder bevestigd pas via de media van de aanval te hebben gehoord. „We hebben het in zeer kleine kring ge houden", zei Rogers. Hij noemde de uitvoering van de bombardementen een suc ces, maar betreurde gelijker tijd de slachtoffers die onder burgers vielen in de buurt van de Franse ambassade in Tripo li. „We weten niet precies wat er is gebeurd", zei de vier-ster- rengeneraal over de verwoes ting van woonhuizen bij de Franse missie. Een mogelijk heid is volgens Rogers dat een door de Libische luchtafweer getroffen Amerikaans vlieg tuig in een noodsituatie zijn radar-geleide wapens moest lossen. Leider Libië nog gekker dan Reagan denkt Kolonel Khadaffi begroet een man die tijdens het Amerikaanse bombardement gewond was geraakt. De Libische leider bezocht gisteren een aantal van de slachtoffers in een ziekenhuis in Tripoli. TRIPOLI Nog geen uur na de Amerikaanse aanval meldde radio Tri poli het neerschieten van drie vijandelijke vliegtui gen en verklaarde de verslaggever dat „het Li bische volk besloten had de piloten te doden", als deze in hun handen te recht zouden komen. Dit zou, aldus de radio, een gerechtvaardigde wraakne ming zijn op de gebeurtenis sen in de Golf van Sirte, waar de Amerikaanse Zesde Vloot „op verraderlijke wij ze" een sleepboot had aange vallen, die een getroffen Li bische kanonneerboot te hulp was geschoten. Later bleek echter dat er geen piloten gevangen waren genomen. Regeringsfunctio narissen, vergezeld van bui tenlandse correspondenten, die op zoek waren gegaan naar de neergeschoten vlieg tuigen, moesten met lege handen terugkeren. Een paar uur later beweerde Libië een Amerikaanse com municatiebases op Lampedu- sa te hebben beschadigd. De raketten die Libië had afge schoten waren evenwel zon der schade aan te richten in zee terecht gekomen. Oog om oog Mislukte wraakacties dus, maar het is duidelijk wat er achter steekt. Khadaffy heeft altijd een grote behoefte aan wraak gehad, in trouwe na volging van het principe van oog om oog, tand om tand. Nu, meer dan ooit, is wraak het thema van de officiële propaganda geworden. Voor elke Arabier is het een kwes tie van waardigheid en zel frespect dat je vergeldingsac ties onderneemt tegen elke vorm van aggressie jegens een Arabische natie. Zo zit het Arabische nationa lisme van kolonel Khadaffy ook in elkaar. Radio Tripoli richt zich niet tot de leiders van de Arabische wereld, maar tot de gewone man in de straat, tot de soldaten en vooral tot de piloten. „Het is nu de tijd om aan te vallen, nu niet uitstellen tot mor gen. Het is nu de tijd voor onze adelaars om alle Ameri kaanse bases binnen hun be reik te vernietigen, tijd voor een terugkeer van de jihad (de heilige oorlog van de moslims) voor wraak en voor het authentieke, waarachtige Arabisme". Met de dood van zijn pleeg dochtertje en het feit dat twee van zijn zonen gewond zijn, heeft Khaddafy's ver langen naar wraak nog een extra persoonlijke dimensie gekregen. „Reagan denkt dat Khadaffy gek is, maar hij zal snel merken dat de man nog gekker is dan de Amerikaan se president ooit had ge dacht", aldus een doorgewin terde Khadaffy-kenner. „Als ik Reagan was zou ik maar goede veiligheidsmaatregelen nemen voor m'n gezin en voor Shultz en Weinberger ook". Ondanks de toespraak van Khdaffy, waarin hij zei dat hij niet uit was op per soonlijke wraak. Gevangene Het is duidelijk dat Khadaf fy, ongeacht de gevolgen, het door hem gekozen pad moet blijven volgen. Hij is, net als Reagan, de gevangene van zijn eigen opvattingen en uit spraken. De Libische leider heeft bovendien nog een ex tra reden om zijn avontuur lijke neigingen te volgen: in zijn eigen ogen kan hij niet verliezen, zeker niet voor ei gen Arabisch publiek. Dat wil niet zeggen dat zijn invloed overschat moet wor den. Khadaffy ziet zichzelf graag als „de nieuwe Gamal Abdul Nasser", maar er zijn maar weinig Arabieren die er net zo over denken. De meesten beschouwen hem nog altijd als een excentrie ke, omhoogevallen persoon, een vreemde, pretentieuze en onvoorspelbare man, wiens theatrale gebaren en snijden de rethoriek Libië's demo grafische en technische pro blemen niet kunnen vernul len. Een groter contrast dan tus sen de Nasser van de jaren vijftig, die heel Egypte achter zich wist, en de Khadaffy van vandaag, is er trouwens bijna niet denkbaar. Tussen de nieuwe, nationalistische idealen uit de tijd van Nasser en de huidige decadentie en gedesillusioneerdheid van het huidige Libië ligt een we reld van verschil. Nassers oproep tot de Arabie ren werd gehoord van de At lantische Oceaan tot aan de Golf en veroorzaakte rellen in Bagdad, staatsgrepen in Damascus. Naar Khadaffy's stem wordt daarentegen nog maar door weinig Arabieren geluisterd. Toch kan iedere Arabier op dit moment alleen maar tot de conclusie komen dat deze Khadaffy ondernemingsge zinder is dan de andere Ara bische leiders. Het is een veeg teken dat Radio Tripoli alle Arabische piloten (vooral Syrische en Algerijnse) op roept om, zonder orders van hun eigen regering af te wachten, Amerikaanse doe len aan te vallen. Algerije en vooral Syrië zijn „radicaal gezinde" vrienden van Libië. Khadaffy moet misschien een flinke prijs be talen voor zijn nooit aflaten de en openlijk uitdagende ge drag en de doorsnee Arabier kan het wel of niet eens zijn met zijn houding, maar het zal hem niet ontgaan dat de Libische kolonel tenminste iets doet in scherpe tegen stelling tot de eeuwige inacti viteit van, zeg, een Syrische president Assad. Deze kan niet anders dan ge ïrriteerd zijn door het beroep dat er op zijn leger en lucht macht wordt gedaan om actie te ondernemen zonder zijn goedkeuring. Gezien het hui dige anti-Amerikaanse kli maat in de Arabische wereld rest Assad echter geen ande re mogelijkheid dan Khadaf fy van zijn politieke steun te verzekeren. Sommige Ara bieren voorspellen dat mili taire steun misschien ook niet zal uitblijven. Egypte Ook in Egypte, een Arabi sche „vijand" van Libië, stijgt de angst voor het anti-Ame rikanisme van de man in de straat. De regering lijkt ver deeld tussen degenen die zich, klaarblijkelijk onder lei ding van Moebarak zelf, wil len losmaken uit een te ver stikkende Amerikaanse om arming, en degenen die, met minister van defensie Ghaz- ,zala voorop, van mening zijn dat een volledige pro-Ameri- ka houding beter is dan het huidige getwijfel en alle dub belzinnigheid. Amerika en Europa bereiden zich nu voor op eventuele Li bische tegenacties. „Ik ver wacht dat Khadaffy deze keer in de VS zelf acties wil ondernemen. Hij heeft volge lingen in Noord- en Zuid- Amerika gekregen", aldus een van Khadaffy's Arabi sche beschermelingen. Het kan niet anders of Kha daffy's Arabische vrienden én vijanden zullen om hun eigen redenen zijn volgende stap met bijna net zoveel be zorgdheid afwachten als pre sident Reagan zelf. DAVID HIRST Copyright The Guardian De crisis begon toen we bij de Chinees in de 42e straat zaten te eten. We hadden iets te vieren en daarom hadden we een knapperig stukje eend be steld. We waren er voor gaan zitten en hadden al een paar keer tegen el kaar gezegd dat het alle maal reuze gezellig was. De Chinees zette opeens de te levisie aan en toen zagen we het: Amerika had toegeslagen in Libië. Net goed, dachten we eerst, want in zijn eerste reac ties is de mens op z'n primi tiefst. Iedereen die op dat mo ment bij de Chinees zat te eten dacht trouwens hetzelfde. Men het mes in een eend, een kreeft, een paddestoel of een lendestukje Maar onze calvinistische, Hol landse koppen zitten vol reser ves en tegenwerpingen en nog voor het nagerecht waren we al aan het afwegen of de aan val nu wel of niet moreel ver antwoord was. We verlieten het restaurant. Twee heren deden ons uitge leide. Chinese koppen zitten kennelijk vol dankjewel en tot ziens en vervolgens nog eens vol dankjewel en tot ziens. Het was een zeer mooie voor jaarsavond. We konden de East River ruiken. Boven de wolkenkrabbers strekte zich een met sterren bezaaide duis ternis uit. De mensen wandel den, vrijden, flaneerden of wenkten naar taxis. De bede laar op de Third Avenue had zich teruggetrokken onder jute zakken en zeildoeken. Het af tandse winkelwagentje waar mee hij zijn spullen vervoert, was met een ketting veran kerd aan een lantaarnpaal. Een kartonnen bord met „Ik ben een Vietnam-veteraan en heb niks te eten" erop, was te gen een afvalbak geplaatst. In een zijstraat was een televi- sioeploeg in de weer. Een re porter sprak een tekst in voor de camera en intussen besche nen reusachtige schijnwerpers een gebouw waarop met meta len letters stond: Libyan Hou se. Op de tiende verdieping brandden nog enkele lampen. Daar waren volgens de re porter Libische VN-diplo- maten met de crisis in de weer. De rest van New York had het te druk met de lente om acht te slaan op dat alles. De lente maakt allerlei soorten drang in een mens los en vooral de drang zich te laten zien, nieu we kleren uit te proberen, de benen te strekken, andere wangen te kussen, mooi te zijn, ijsjes te eten en plastic be kers Cola leeg te drinken. Een warme wind kwam van de East River, snelde voort door de straten en beroerde weggegooide stukken papier en vlaggen die de mensen ver geten waren binnen te halen. Pas in het hotel was de crisis er weer. We zetten de televisie aan en waren ooggetuige van een vreemde opgewondenheid. Dignitarissen verschenen om beurten om verklaringen af te leggen. Deskundigen legden uit wat ons nu allemaal te wachten stond. En reporters in Tripoli deden luid roepend verslag van wat ze vanuit hun hotelkamers allemaal konden zien. Ze zagen duisternis die af en toe werd onderbroken door het licht van het geschut dat die verre, vijandige, dreigende hemel daarginds besprenkelde. We lagen languit op bed en waren moederziel alleen met de crisis. Buiten dreunde New York. We poetsten onze tanden, sloe gen de dekens van het bed op zij en gaven ons over aan de nacht. De crisis spookte door onze calvinistische, Hollandse koppen. Kon dat nu wel alle maal? Mocht dat zomaar? En waar leidt dat alles toe? Maar de slaap bleek sterker dan welke morele overpein zing dan ook. Pas de volgende morgen herinnerden we ons dat we de vorige avond begon- nèn waren iets te vieren. JO WIJNEN 1USKE EN WISKE DE BONKIGE BAARDEN (cl Standaard Uitgeverij, Antwerpen/Weesp AMSTERDAM De Ameri kaanse militaire actie tegen Libië heeft alom vrees gewekt voor gewelddadige reacties en bezorgdheid voor het lot van de nog resterende westerse gij zelaars in het Midden-Oosten. In tal van landen zijn gisteren opnieuw protestdemonstraties gehouden tegen het Ameri kaanse optreden. Verschillen de ambassades sloten hun deu ren of stuurden hun personeel naar huis uit voorzorg tegen mogelijke aanslagen. Groot- Brittannië heeft de verdedi ging van zijn kolonie Gibraltar opgevoerd, zo is gisteren be kendgemaakt, naar wordt aan genomen uit vrees voor een lucht- of zee-aanval door Libië uit wraak voor de Britse steun bij de Amerikaanse actie. De krant Jerusalem Post ci teerde gisteren een zegsman van cie Israëlische inlichtin gendienst die rekent op een golf van terreur tegen Ameri kanen en Britten in Europa. Uit vrees voor terreuraansla gen annuleren steeds meer Amerikanen hun reizen naar Europa. De Iraanse president Ali Kha- meini heeft gisteren opgeroe- f>en tot vergeldingsmaatrege- en tegen de Verenigde Staten. De Britse Nationale Bond van Journalisten heeft gisteren be sloten een condoleance-bood schap te sturen aan de Libi sche leider Khadaffi in ver band met de Amerikaanse aanval, en heeft opgeroepen tot verwijdering van alle Ame- Uitgaansverbod In de Bondsrepubliek waar schuwde minister Genscher van buitenlandse zaken voor mogelijke nieuwe terreurda den. De Amerikaanse man schappen in West-Duitsland is een nachtelijk uitgaansverbod opgelegd en hen is dringend aangeraden uitgaansgelegen heden waar veel Amerikanen komen te mijden. De veilig heidsmaatregelen bij Ameri kaanse instellingen zijn bijzon der scherp en elke auto in de omgeving wordt van onder tot boven gecontroleerd. In Thailand werden 1400 men sen geevacueerd uit een door Amerikanen geleide school en een bank nadat bommeldingen waren ontvangen. Ook een aantal ambassades ontvingen dreigementen, zei de politie, maar er waren geen bommen gevonden. In Israël heeft een militaire woordvoerder gezegd dat de Sovjet-Unie enkele dagen voor de Amerikaanse bombarde menten haar technici van de Libische bases had weggehaald om te voorkomen dat zij bij het Amerikaans-Libische con flict zou worden betrokken. Hij zei verder dat uit inlichtin- fen was gebleken dat er in Li- ië geen sprake is van een brede oppositie die het bewind van de Libische leider zou kunnen bedreigen. Geschrokken Een hoge militair in Israël heeft gisteren verklaard dat Khadaffi is geschrokken van de hardheid van de Ameri kaanse aanval. Hij had wel re kening gehouden met een ac tie tegen militaire doelen, maar niet met een aanval op zijn eigen hoofdkwartier en centraal gelegen doelen. Vol- fens Israëlische woordvoer- ers is een hoofdkwartier waaruit terroristische acties werden beraamd zwaar be schadigd. Het gebouw ligt vlakbij de Franse ambassade. De luchtvaartmaatschappij Pa- namerican Airways wil de Amerikaanse regering toe stemming vragen haar passa giers vijf dollar extra in reke ning te brengen als een bijdra- ge aan de kosten die verhoog de veiligheidsmaatregelen met zich meebrengen. Andere maatschappijen zullen naar verwachting dit voorbeeld vol gen. Buitenlandse Zaken heeft Ne derlanders geadviseerd nog niet naar Libië te reizen omdat de veiligheid op de weg van Tripoli naar het internationale vliegveld niet is gegarandeerd. Om die reden en de nog heer sende verwarring in de Libi sche hoofdstad wordt ook mensen die uit Libië willen vertrekken aangeraden daar mee te wachten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1986 | | pagina 7