Kater
na overwinningsroes
EG financierde
gif wijn Italië
Huis VS verwerpt
hulp aan contra's
trafexpeditie
"komt Kremlin
aiet ongelegen
Inka-ruïne in Peru ontdekt
„Informele" Gorbatsjov
verbaast Oostduitsers
IS KUNNEN GEVOLGEN OP LANGE TERMIJN NIET OVERZIEN
Schaduw-
oorlog
boven
Tripoli
'Rilt.
-fUITENLAND
CeidócSouiont
DONDERDAG 17 APRIL 1986 PAGINA 5
AIDJE VERHOLEN EN HET KNETTERCARTER
HP
-4 Nauwelijks waren de snerpende tonen
1 Sijmen's politiefluitje verklonken, of daar
—Jam al een auto aanrijden. Het was de wagen
R de bekende verslaggever Sipko Stunt, die
h van de best betaalde krachten was van het
latselijke dagblad. Wijd sloeg Sipko de deur
n zijn koetswerkje open en vriendelijk riep hij
f „Hiep hoi, die wachtmeester! Wat is er aan
'hand? Ruik ik soms nieuws? Ik hoorde het
Itje snerpen en ik dacht, kom Sipko! Eropaf,
Hiep hoi!" Vertwijfeld vertelde wacht-
ter Meris wat er gebegrd was. Toen over
een slimme trek het goedige gelaat van
ko Stunt. „Een geniaal verslaggever ruikt als
ware het nieuws," zei hij. „Een fijn op het
uws afgestemd reukorgaantje maakt hem
zo'n beetje tot wat hij is, namelijk een
goedbetaald verslaggever. Lang leve dus het
nieuws en deszelfs vlezige reukorgaantje! Hiep
hoi!" En met deze zonderlinge woorden nam
Sipko Stunt afscheid van de wachtmeester en
ging hij op speurtocht. „Een jongetje.uit
het station geschopt. mompelde hij. „In het
voorbijgaan in een speelgoedauto gespron
gen. daar zit misschien een primeurtje in.
Hiep hoi. Als het een straatjongen is uit de
buurt, dan hoort hij misschien in dit warnet van
stegen en sloppen thuis, dat zich bezijden het
station uitstrekt.En dat Sipko een goed
nieuwsruikertje had, bewees hij wel door even
later om het hoekje te kijken van een doodlo
pend slopje, alwaar een jeugdig knaapje droevig
naar een zelfgetimmerde automobiel zat te kij
ken.
EUROPARLEMENTARIËR PIET DANKERT:
STRAATSBURG Het Italiaanse wijnschandaal heeft
niet alleen mensenlevens geëist, maar heeft de EG mo
gelijk een kwart miljard gulden gekost en is wellicht
zelfs met gemeenschapsgeld gefinancierd. De Neder
landse Europarlementariër Dankert signaleerde giste
ren dat in 1984 in de Gemeenschap niet 18,1 miljoen
hectoliter tafelwijn uit de markt werd genomen voor
alcoholproduktie, zoals was voorzien, maar 32 miljoen
hectoliter.
De kosten voor distillatie, aanvankelijk begroot op 750 miljoen
gulden, stegen hierdoor tot 2,1 miljard gulden In de Gemeen
schap was een kwart van de tafelwijnproduktie bestemd voor
■distillatie, in Italië één derde. Volgens Dankert zijn geen argu
menten aan te voeren voor de stijging: de produktie, consumptie
en export van tafelwijn stegen nauwelijks.
De Italiaanse minister van landbouw Pandolfi heeft verklaard
dat in Italië wijn op kunstmatige wijze wordt gemaakt. „Dit doet
de vraag rijzen of er geen sprake is van bedrog en fraude op
bijzonder grote schaal ten laste van de EG-begroting", aldus
Dankert.
„Immers, wanneer het juist zou zijn dat er in Italië kunstmatig
wijn wordt gemaakt, dan is het aannemelijk dat deze „kunst
wijn" op kosten van de Gemeenschap wordt gedistilleerd.
Als twintig procent van de Italiaanse tafelwijn kunstmatig zou
zijn gefabriceerd, zou dit betekeneri dat twintig procent van de
in 1984 in Italië uitgegeven gelden, ofwel een kwart miljard gul
den, ten laste van het Europese landbouwfonds is gebracht, al
dus Dankert.
Zeven verdachten in het Italiaanse wijnschandaal, dat aan 22
mensen het leven heeft gekost, zijn gisteren in staat van be
schuldiging gesteld wegens moord. Eerst waren de verdachten
opgepakt op beschuldiging van doodslag, maar de autoriteiten
besloten tot de zwaardere beschuldiging van moord, omdat de
verdachten wisten dat de hoeveelheden methanol waarmee zij
wijn vermengden, dodelijk waren.
WASHINGTON Het
Amerikaanse Huis van
Afgevaardigden heeft gis
teren besloten de militaire
hulp aan de opstandelin
gen die het linkse bewind
in Nicaragua bestrijden
(contra's) niet te hervat
ten.
Deze ogenschijnlijke tegenslag
voor president Reagan maakt
echter deel uit van de stategie
van de Republikeinen, die
vastbesloten zijn op een later
tijdstip in het Huis steun te
krijgen voor het plan de con
tra's 100 miljoen dollar militai
re en economische hulp geven.
De Republikeinen zorgden
voor een totale verrassing door
voor het voorstel te stemmen
van de Democraten, die de
meerderheid hebben in het
Huis, 27 miljoen dollar (70 mil
joen gulden) hulp te geven
voor overplaatsing van de re
bellen naar andere landen.
Voor dit alternatieve voorstel,
waarvan werd verwacht dat
het het niet zou halen, stem
den 361 afgevaardigden, ter
wijl slechts 66 tegen stemden.
Door deze stap wordt stem
ming over een ander, gematig
der Democratisch alternatief
voorkomen, waarvan werd
verwacht dat het zou worden
aangenomen terwijl het hevige
tegenstand ondervindt van
president Reagan en zijn Re-
publiekeinse bondgenoten.
Dit plan voorzag in 30 miljoen
dollar directe niet-militaire
hulp aan de contra's. Maar het
hield ook in dat het Congres
eind juli opnieuw zou moeten
stemmen over nog eens 70
miljoen dollar militaire hulp.
Daar is de president fel tegen.
Hij is van mening dat de anti-
Sandinistische opstandelingen
de hulp nu meteen nodig heb
ben.
Met deze stap hopen de Repu
blikeinen toch terreinwinst te
boeken en de hulp aan de con
tra's afzonderlijk weer aan de
orde te stellen. Vorige maand
wees het Huis het voorstel van
Reagan 100 miljoen dollar te
geven af met 222 tegen 210
stemmen. De Senaat was met
53 tegen 47 stemmen voor.
De leiders van de contra's zijn
overigens onderling in een fel
le machtsstrijd verwikkeld, al
dus bronnen uit de contra- be
weging.
Mandela bewees Zuid-Afrika grote dienst"
JOHANNESBURG Winnie Mandela, een aartsvijand van
Zuid-Afrika, heeft het land mogelijk een grote dienst bewezen
met opmerkingen over „halskettingen" en massaal geweld. Dit
heeft de Zuidafrikaanse staatsradio gisteren gemeld. „Mandela
heeft er geen twijfel over laten bestaan dat het verboden Afri
kaans Nationaal Congres (ANC) een zuiver terroristische organi
satie is die gebruik maakt van geweld om de macht te grijpen".
Mandela had de buitenlandse media verweten hysterisch te wor
den over haar opmerkingen dat zij en de haren Zuid-Afrika
zouden bevrijden „met onze lucifers en halskettingen".
CUZCO Buiten de antieke Inka-hoofdstad Cuzco in
Peru is een enorme, ovaalvormige ruïne met ingenieus hy
draulisch systeem voor de levering van gezuiverd drink
water gevonden. De vindplaats van drie lagen, meer dan
400 jaar oud en 150 meter in doorsnee, werd gevonden
door een team van 30 mensen, dat al veertien maanden
graaft aan de rand van het Inkafort Sacsayhuaman. Arche
ologen speculeren dat de plaats een reservoir was of een
plek voor vruchtbaarheidsriten boven Cuzco. Geleerden in
China hebben in de zuidelijke provincie Guangdong fossie
len gevonden van dieren die 200.000 jaar geleden leefden.
Er zijn schapen ter grootte van een os, krokodillen en
mensapen gevonden.
OOST-BERLIJN De aanpak is de eerste Russische
t, ...i partijleider die een SED-con-
Ru5SlSche partijleider Ml- gres bijwoont sinds 1971, toen
chail Gorbatsjov heeft gis- de Russische partijleider Leo-
teren in de Oostduitse nid Brezjnev een congres van
hoofdstad Oost-Berlijn de de Oostduitse communisten
eerste dag van het 11de J36200*11- Het is ook de eerste
Congres van de Oostduitse
communistische partij WOont.
(SED) bijgewoond.
Gorbatsjov werd op het vlieg- Volgens westerse functionaris-
veld verwelkomd door de sen is het bezoek een bewijs
Oostduitse partijleider en pre- dat de DDR bij de Sovjet-#nie
sident Erich Honecker en de jn hoog aanzien staat. De DDR
premier van de DDR, Wili is een van de politiek meest
Stoph. Gorbatsjov was in het loyale en economisch meest
gezelschap van zijn vrouw succesvolle bondgenoten van
Raissa en een delegatie van de de Sovjet-Unie. Westerse di-
Russische communistische par- plomaten stelden dat de Oost
tij. Hij heeft vandaag de Oost- duitsers rekening hadden ge-
duitse communisten toegespro- houden met een annulering
ken. van het bezoek van Gorbats-
Gorbatsjov, die de Oostduitsers jpv, in verband met de crisis
verbaasde met zijn informele rond Libië.
Sovjet-leider
Michail
Gorbatsjov
gooide
gisteren een
balletje op bij
jongeren uit
Oost-Berlijn.
Zijn vrouw
Raisa kijkt
lachend toe.
Gorbatsjov
verbaasde
zijn
gastheren
dooreen
informele
aanpak.
IATCHER OVERLEEFT
fiEBAT OVER LIBIË
iNDEN De Britse premier Margaret That-
;r heeft een spoeddebat van zes uur in het La-
huis over haar houding bij het Amerikaanse
nbardement op Libië overleefd. Het debat ging
,ral over de beslissing om de Verenigde Staten
jruik te laten maken van F-lll gevechtsbom-
jnwerpers die hun basis in Engeland hebben,
leidster van de Conservatieve Partij werd door
r aanhangers met donderend applaus begroet
de Conservatieve parlementariërs schaarden
jh achter haar tegen beschuldigingen van de op-
iitie, dat zij Groot-Brittannië tot doelwit heeft
naakt voor terroristische aanslagen. Volgens
iniepeilingen kan Thatchers standpunt slechts
tinig goedkeuring wegdragen onder de Britse
folking. Van de ondervraagden vond zeker zes
procent dat ze verkeerd heeft gehandeld.
Amerikaanse militairen
moeten binnen blijven
FRANKFORT De Amerikaanse mili
taire autoriteiten in de Bondsrepubliek
hebben een nachtelijk uitgaansverbod uit
gevaardigd voor de Amerikaanse militai
ren die in kazernes in West-Duitsland wo
nen. Het uitgaansverbod geldt van mid
dernacht tot 05.00 uur en is vooral bedoeld
voor de vrijgezellen onder de militairen.
Het is bedoeld om te voorkomen dat bars
en nachtclubs die in grote getale Ameri
kaanse militairen ontvangen, doelwit
worden van mogelijke vergeldingsaansla
gen voor de luchtaanval op Libië. De aan
leiding voor de Amerikaanse strafexpedi
tie was, zoals bekend, de aanslag op een
veel door Amerikaanse militairen bezoch
te discotheek in West-Berlijn.
„Gekruide taal"
Spanje bij NAVO
BRUSSEL Spanje heeft op
een vergadering van de NAVO
in Brussel scherpe kritiek gele
verd op de Verenigde Staten,
voor hun bombardement op Li
bië. Volgens diplomatieke krin
gen in Brussel bediende de
Spaanse ambassadeur zich van
„zeer gekruide taal", terwijl de
meeste andere bondgenoten vol
stonden met een verwijzing
naar de verklaringen van be
zorgdheid van hun regering. De
Amerikaanse onderminister
van buitenlandse zaken, John
Whitehead, zal morgen de
NAVO-ambassadeurs ontmoe
ten om de crisis te bespreken.
Genscherbij Reagan
De Amerikaanse president Reagan wil de komende topcon
ferentie in Tokio vooral gebruiken om zijn nood klagen over
het gebrek aan steun van de Europese bondgenoten voor
zijn beleid jegens Libië. De strijd tegen het terrorisme is niet
alleen een zaak van de VS, zo zei Reagan tegen de Duitse
minister Genscher, die gisteravond bij hem op bezoek was.
(Van onze correspondent
Jo Wijnen)
ASHINGTON Na de
van de geslaagde
khtaanvallen op Libië,
kt Amerika nu gegre-
|n te zijn door de onver-
lijdelijk daarop volgende
Ster. Washington houdt
kh nu bezig met de ge-
llgen van het Ameri-
lanse optreden op de
tigere termijn. Het be
groeit dat die gevol-
|n weinig positief zijn en
de toekomst er een
Ickeltje anders uitziet,
dan door de beleidsma
kers was voorzien.
Waar het Witte Huis zeker
niet op had gerekend, is het
plotseling afzeggen van dé
ontmoeting tussen de Russi
sche minister van buitenland
se zaken Sjevardnadze en zijn
Amerikaanse collega Shultz.
Washington had uit de zeer
voorspoedig verlopen bespre
kingen met de scheidende
Sovjet-ambassadeur Dobry-
nin, vorige week, opgemaakt
dat het Kremlin een afstraf
fing van Libië op z'n minst
zou tolereren en op z'n hoogst
met een forse verklaring zou
veroordelen.
Duidelijk is nu in elk geval,
dat er geen top komt tussen
Reagan en Gorbatsjov in de
zomer. Er blijft echter nog tijd
genoeg voor het organiseren
van een top in november. De
VS rekenen er op, dat die ont
moeting wel door zal kunnen
gaan. Zij noemden de annule
ring eerder een „begrensd sig
naal" dan een definitief
„nee".
Hoewel het niet wordt toege
geven, mag worden aangeno
men dat de aanval was be
doeld om de Libische leider
Khadaffy te doden. Dat is niet
gelukt. Tot overmaat van
ramp ontstond gisteren een
duidelijke breuk in de politie
ke eensgezindheid in het Con
gres. Minstens drie senatoren
lieten zich uiterst kritisch uit
over de gevolgen van de
Amerikaanse luchtaanvallen
op de langere termijn. Zij ver
klaarden dat Khadafy wel
licht sterker uit de strijd is ge
komen.
Het grootste probleem dat
Washington ontmoet is sterke
Europese weerstand tegen het
Amerikaanse optreden. Som
mige congresleden proberen
de schuld van de luchtaanval
nu in de schoenen van Ame-
rika's vrienden in Europa te
schuiven door te zeggen dat
als Europa de economische
boycot van Libië had onder
steund, de luchtaanvallen in
het geheel niet nodig waren
geweest.
Het Amerikaanse ministerie
van buitenlandse zaken heeft
de Sovjet-Unie en de DDR
gisteren medeverantwoorde
lijk gesteld voor de escalatie
van het conflict rond Libië.
Volgens de woordvoerder van
het ministerie, Bernard Kalb,
hebben Moskou en Oost-Ber
lijn, ondanks dringende ver
zoeken van Washington, geen
vinger uitgestoken om Kha
daffy tegen te houden. „Als zij
dat gedaan zouden hebben,
had deze kringloop van ge
weld vermeden kunnen wor
den". Hij voegde daar aan toe.
dat de Sovjet-Unie systema
tisch heeft geweigerd met
Washington te overleggen
over de terroristische activi
teit van Libië. Kalb zei ook
dat de Russische levering van
SAM-5 raketten Libië aange
moedigd zou kunnen hebben
om „risico's te nemen die ons
noodzaakten te reageren".
President Reagan heeft kolo
nel Khadaffy gisteren ge
waarschuwd „zich niet op
nieuw te vergissen" over de
vastbeslotenheid van de Vere
nigde Staten om te antwoor
den op „zijn terreuroorlog".
Reagan deed zijn uitlatingen
tijdens een bijeenkomst met
juristen in het Witte Huis.
(Vervolg van de voorpagina)
TRIPOLI Libië heeft giste
ren een soort schaduwoorlog
gevoerd tegen de VS. De mel
dingen over nieuwe aanval
len, de schietpartijen en het
gebulder van het luchtaf
weergeschut waren volgens
verslaggevers in Tripoli be
doeld om angst onder de be
volking levend te houden.
Een andere mogelijkheid is
dat legeronderdelen in op
stand zijn gekomen tegen
Khadaffy. De schietpartijen
werden met name gehoord in
de omgeving waar kolonel
Khadaffy zijn hoofdkwartier
heeft en veroorzaakten pa
niek in de hoofdstad. Nadere
gegevens over een mogelijke
rebellie zijn echter niet be
kend. De VS hebben ten stel
ligste ontkend dat na maan
dag nog nieuwe aanvallen zijn
uitgevoerd.
EG wil snel
maatregelen
tegen terreur
STRAATSBURG De EG-
ministers van buitenlandse
zaken hebben vandaag in Pa
rijs spoedoverleg gehouden
over het terrorisme. Daarbij is
onder meer bekeken hoe de
maatregelen die maandag in
Den Haag zijn overeengeko
men, zo snel mogelijk kunnen
worden uitgevoerd. De EG
besloot toen de bewegingsvrij
heid van Libische diplomaten
te beperken en de staf van de
Libische ambassades in de
Westeuropese hoofdsteden in
te krimpen. De EG zal de VS
voorstellen Arabische staten
en het Oostblok te betrekken
bij de strijd tegen het terroris
me.
van heel de wereld. Maar
maandagnacht bleek dat de
Amerikanen de Russische uit
daging hadden aangenomen.
En het Kremlin zag zich ge
dwongen vanaf de zijlijn toe
te kijk&n, hoe een van zijn
bondgenoten de „Rambo-be-
handeling" kreeg.
De officiële Sovjetreacties be
staan dan ook uit een menge
ling van woede en frustratie.
Gisteren beloofde partijleider
Gorbatsjov in een brief aan
Khadaffy andermaal, dat hij
de Russische verplichtingen
voor de versterking van de
defensie van Libië na zal ko
men. Het is overigens niet
duidelijk, welke verplichtin
gen worden bedoeld. Gorbats
jov veroordeelde opnieuw de
Amerikaanse luchtaanval en
waarschuwde dat de „bar
baarse actie" slechts negatieve
gevolgen kan hebben op de
Russisch-Amerikaanse be
trekkingen. Verder werd de
Britse ambassadeur in de Sov
jet-Unie, sir Brian Cartledge,
door het Russische ministerie
van buitenlandse zaken op
het matje geroepen, om een
protest in ontvangst te nemen
tegen de Britse rol bij de
Amerikaanse aanval.
Toch lijkt het erop of men in
Moskou achter de schermen
niet ontevreden is over de
manier waarop de zaken zich
ontwikkeld hebben. Kolonel
Khadaffy zit, zolang hij in le
ven blijft, sterker in het zadel
dan ooit tevoren. De hele
Arabische wereld heeft wei
nig andere keus dan zich op
dit moment achter hem te
scharen. Het NAVO-bondge-
nootschap is door uiteenlo
pende opvattingen van Euro
pa (minus Groot-Brittannië)
en de VS nog meer onder
druk komen te staan. Wan
neer je het op de lange ter
mijn bekijkt, zullen de Sovjets
Anti-Amerikaans protest
In Europa en het Midden-Oosten hebben gisteren vele tienduizenden mensen geprotesteerd te
gen de Amerikaanse luchtaanvallen op Libië. Enkele demonstraties verliepen rustig, andere wer
den door de politie beëindigd, waarbij het tot ongeregeldheden kwam. Talrijke demonstranten
werden opgepakt. In Italië vonden de meeste demonstraties plaats. In Spanje werden Ameri
kaanse vlaggen verbrand (foto).
er waarschijnlijk wel bij va
ren.
Hoewel Libië een lastige en
zorgwekkende bondgenoot is,
kan Moskou de relatie met
Khadaffy in politiek opzicht
goed gebruiken. Bovendien is
het strategisch gezien een
goedkoop bondgenootschap en
vormt het regime van de ko
lonel een aardige bron van in
komsten voor de Sovjets. De
afgelopen vijftien jaar heeft
de Russische wapenindustrie
vele miljarden Amerikaanse
dollars ontvangen voor wa
penleveranties. Bovendien
heeft de Sovjet-marine toe
stemming in Libië voor anker
te gaan en voor dit alles heeft
Moskou tot nu toe niet eens
een akkoord hoeven tekenen,
dat hen verplicht Libië te
hulp te schieten in situaties
als op dit moment.
De militaire leiding zal deze
politiek met enig wantrouwen
volgen. Zij vreest toch al, dat
Gorbatsjov te ver zal gaan
met zijn voorzichtige, verzoe
nende beleid. Maar het cen-
traal-comité heeft bepaald dat
het politieke doel op lange
termijn altijd voorrang moet
hebben over het militaire en
dat de gewapende troepen in
dienst staan van de partij.
Wanneer er één ding als een
paal boven water staat in het
buitenlandse beleid van Sov
jetleider Gorbatsjov, dan is
het wel dat hij de dingen in
derdaad op de lange termijn
bekijkt. Hij zoekt naar midde
len om zijn land uit de paria-
status te halen, die de Sovjet-
Unie kreeg na de invasie in
Afghanistan. Hij probeert
waar mogelijk de betrekkin
gen te normaliseren, met de
conservatieve Arabische sta
ten, met China en ook West-
Europa. Ook zit hij te wach
ten op het begin van de cam
pagne voor de volgende presi
dentsverkiezingen in de VS.
Het heeft er alle schijn van
dat de Amerikaanse aanval op
Libië zijn lange-termijn stra
tegie een handje heeft gehol
pen.
MARTIN WALKER
Copyright The Guardian
ÖSKOU De ochtend
I de Amerikaanse lucht-
|nval op Libië heerste er
[n gespannen stemming
i Moskou. Er was ver-
'arring onder de Arabi-
!he diplomaten of Kha-
)ffy nu wel of niet ge-
Dnd was geraakt, Franse
Iplomaten probeerden
in de weet te komen of
collega's in de ambas-
tde in Tripoli ongedeerd
aren gebleven en Radio
ibië begon in haar uit-
Indingen om assistentie
het Syrische en Alge-
;e leger te vragen.
t grote vraag die iedereen
hier bezighield was: wat
|an de Russen doen? In de
fitste schermutselingen tus-
n de VS en Libië rond de
plf van Sirte had de Sovjet-
nie duidelijk laten blijken,
It het regime-Khadaffy hen
flfs niet één enkele Russi-
he radarexpert waard was
'vanaf vorige week leek de
wvjet-Unie haar standpunt
ihter te willen nuanceren,
jafchef Akhromeyev waar-
huwde dat de Sovjetburgers
Libië gevaar liepen. De on-
Trminister van 'buitenlandse
Iken hield een persconferen-
fi over een stop op kernproe-
kn, maar was ongewoon be-
iidwillig om af te dwalen
kar de kwestie Libië. Hij
pthulde dat Moskou en Was-
Ington direct overleg- ge
leegd hadden en bevestigde
kt Moskou de Amerikanen
fid gewaarschuwd tegen het
ndernemen van agressieve
bties tegen Libië. Moskou
|as haar inzet aan het verho-
i deed dat voor het oog
