ila
Kuren in buitenland geen vakantie
Maatschappijleer opnieuw onder vuur
Toegang tot
kabel inzet
van Duitse
media-ruzie
Raad van State
leert steeds beter
met werkdruk leven
Eeidóc6ouAcmt
Record-boete Union Carbide
EXTREEM-RECHTS DOET INTREDE IN FRANSE PARLEMENT
WRR WIL VAK SCHRAPPEN IN ONDERBOUW NIEUW ONDERWIJS
-BINNENLAND/BUITENLAND
WOENSDAG 2 APRIL 1986 PAGINA 4
BONN Het nieuwe ka
belprogramma „Een Plus"
van het eerste Duitse net
(ARD) stoot in de Bonds
republiek op heftige te
genstand. Vier christen
democratisch geregeerde
deelstaten weigeren het
programma via het kabel
net aan de kijkers door te
geven. Zij vinden dat ab
solute voorrang moet wor
den gegeven aan nieuwe
privé-zenders.
De deining rond de uitzendin
gen van „Een Plus" bewijst
weer eens dat ook de Bondsre
publiek hopeloos verdeeld is
over de media-politiek. „Een
Plus", dat 's avonds wordt uit
gezonden, brengt een cultureel
programma. Het kan slechts
ontvangen worden door 7,5
procent van de huishoudens.
De rest van het land is nog
niet bekabeld, maar daar
wordt hard aan gewerkt.
Met de groei van het aantal
kabelaansluitingen is ook de
strijd om het media-beleid ver
hevigd. In de Bondsrepubliek
is niet de centrale regering in
Bonn verantwoordelijk voor
de media-politiek. De dienst
wordt uitgemaakt door de
deelstaten. Bij het conflict gaat
het er in feite om wie de nieu-
- we kanalen mag gaan benut
ten. die dank zij de satellieten
beschikbaar komen. Daarbij
staan de christen-democratisch
geregeerde deelstaten lijnrecht
tegenover de socialistische. De
christendemocraten vinden
dat absolute voorrang gegeven
moet worden aan privé-zen
ders. De socialisten staan daar
entegen op het standpunt dat
de officiële publiekrechtelijke
omroeporganisaties (WDR,
NDR en Bayerischer Rund
funk) zoveel mogelijk de voor
keur moeten hebben. De socia
listen hebben er dan ook geen
enkele moeite mee dat de ge
zamenlijke omroeporganisa
ties, gebundeld in de ARD en
ZDF, nieuwe kanalen via de
satelliet reserveren. De chris
ten-democratische deelstaten
verzetten echter met hand en
tand tegen het ARD-kabelpro-
gramma en weigeren het pro
gramma aan de kijkers door te
geven.
Betico Croes naar
kliniek in Chicago
ORANJESTAD De al 92 dagen
in coma verkerende Arubaanse po
liticus Betico Croes zal vermoedelijk
deze week nog overgebracht wor
den naar een speciale revalidatie-
kliniek in de Amerikaanse stad
Chicago (Illihois). Volgens deskun
digen zou behandeling in Nederland
nog beter zijn, de patient dan be
handeld kan worden in het Neder
lands. Een taal die hij in zijn onder
bewustzijn vermoedelijk beter be
heerst dan het Engels. Croes, die
eind vorig jaar na een verkeerson
geval in coma raakte, ligt nu nog in
het Jackson Memorial Hospital in
Miami. De behandelende artsen
daar kunnen weinig meer doen.
Amnesty: Campagne tegen
Turken in Bulgarije
DEN HAAG Honderden etnische Turken zijn tij
dens een officiële assimileringscampagne in Bulgarije
gedood, gearresteerd of gedeporteerd Dit heeft de in
ternationale mensenrechtenorganisatie Amnesty Inter
national bekendgemaakt in een rapport „Bulgarije: de
gevangenneming van etnische Turken". Het hoogte
punt van de assimileringscampagne viel tussen decem
ber 1984 en maart 1985. Ongeveer 900.000 etnische
Turken, tien procent van de totale Bulgaarse bevol
king, hebben soms ondef bedreiging met wapens een
Bulgaarse naam aanvaard. Volgens de Bulgaarse auto
riteiten zijn de etnische Turken in feite nakomelingen
van „Slavische Bulgaren" die tijdens het Ottomaanse
Rijk onder dwang tot de Islam zijn bekeerd. Deze „Sla
vische Bulgaren" hebben allemaal „vrijwillig en spon
taan" nieuwe Bulgaarse namen aangevraagd als teken
van hun „wedergeboorte in de Bulgaarse natie", aldus
de officiële lezing van ?>ofia.
Drugshandelaar
in cel moet
belasting betalen
DETROIT Het hoofd van een
drugsbende in de Verenigde Staten,
die voor vijftien jaar in de cel zit,
moet 2.5 miljoen gulden achterstalli
ge belasting betalen aan de gemeen
te Detroit over zijn inkomsten uit de
handel in verdovende middelen.
Een tribunaal besliste dat de belas
tingwetgeving van Detroit op alle
zakelijke activiteit van toepasing is,
of zij nu legaal of illegaal is. De man
verdiende volgens de politie van
1980 tot en met 1982 meer dan 20.5
miljoen dollar per jaar Hij werd in
1983 tot vijftien jaar celstraf veroor
deeld.
Vrees over voortbestaan kroonberoep
Symposium interkuur over behandelingen reuma en psoriasis
NOORDWIJK Het
buitenland kent diverse
kuuroorden waar men
sen met gewrichtsstoor
nissen of huidziekten
veel baat bij kunnen
hebben. Niet dat ze er
genezen vandaan zullen
komen, maar het leven
wordt voor korte of lan
ge tijd wel een stuk aan
genamer. In Nederland
bestaan die mogelijkhe
den niet of nauwelijks;
pas de laatste tijd verrij
zen er voorzichtig enkele
kuuroorden, met hoofd
zakelijk een commerciële
inslag.
De stichting Interkuur daar
entegen biedt zonder win
stoogmerk sinds enkele jaren
de mogelijkheid voor buiten
landse kuurreizen. Tot nu toe
is dat nogal in de marge ge
beurd, maar de stichting wil
via onder meer een vandaag
gehouden symposium in
Noordwijk meer bekendheid
aan de kuurreizen geven.
Want het potentieel patiën
ten waarvoor de kuren be
stemd zijn, is aanzienlijk gro
ter dan de ongeveer 360
mensen die er dit jaar ge
bruik van zullen maken.
Interkuur, ontstaan uit een
initiatief van het Zilveren
Kruis, is geen medische reis
organisatie. Dat misverstand
wil manager A. Rust hoe dan
ook wegnemen. Patiënten die
met de geldbuidel rammelen
om met zo'n kuurreis mee te
kunnen, maken niet meer
kans dan anderen. De trips
van Interkuur worden be
taald door een aantal zieken
fondsen en particuliere ziek
tekostenverzekeringen. Die
geven uiteindelijk al dan niet
hun toestemming, na goed
keuring van huisarts of spe
cialist van de patiënt én de
medische commisse van In
terkuur.
Kosten
Bovendien betalen deelne
mers ook zelf een gedeelte:
ziekenfondspatiënten 500
gulden en particulier verze
kerden 1250 gulden. Exclu
sief die eigen bijdrage liggen
de kosten per patiënten tus
sen de 4500 en 6000 gulden.
De reizen altijd per vleig-
tuig gaan gaan naar Hon
garije (Boedapest, Hviz, Balf),
Zwitserland (Leysin) en Is
raël (Dode Zee). „De kuren
duren drie tot vier weken en
zijn zonder meer pittig", zegt
Rust. „Het is zeker geen va
kantie. De mensen moeten er
keihard voor werken, er is
veel motivatie en doorzet
tingsvermogen voor nodig.
Maar als ze dat kunnen op
brengen, zal het de kwaliteit
van hun leven aanzienlijk
verhogen".
Enquêtes onder de deelne
mers wijzen dat ook uit. Vier
maanden na afloop van de
kuur zei 29% van de deelne
mers nog altijd minder pijn
te hebben; direct na terug-*
keer was dat 33%. Tevens
zeggen veel mensen zich be
ter te kunnen bewegen, een
betere conditie te hebben en
zich psychisch opgeknapt te
voelen. Slechts twee procent
zegt dat de kuur op de lange
termijn een negatief effect
heeft gehad. Rust: „Het gaat
hier om subjectieve enquêtes.
We willen proberen ook ob
jectieve onderzoeken te laten
verrichten. Want de resulta
ten zijn tenslotte evengoed
puur meettechnisch te onder
zoeken. Dat geeft uiteindelijk
toch een eerlijker beeld".
Patiënten met gewrichts
stoornissen veelal reu
ma reizen met name naar
de kuuroorden in Hongarije.
Daar worden ze behandeld
met de zogenoemde balneo-
therapie, gebaseerd op heilza
me baden in bronwater, ge
combineerd met fysiothera
pie en revalidatie. Deze be
handelingsmethode dateert
van voor de jaartelling en
vooral Hongarije heeft er een
ware traditie mee opge
bouwd.
Kanttekeningen
Prof. dr. Van der Korst van
het Breemen Instituuut in
Amsterdam maakte tijdens
het symposium enkele kriti
sche kanttekeningen bij deze
kuuroorden. Hij vindt in elk
geval dat er een gedegen me
dische selectie moet plaats
vinden en na afloop van de
kuur nog een kritische evalu
atie. Van der Korst zei dat
patiënten zich ervan bewust
moeten zijn dat een kuuroord
louter een subjectief gunstig
Patiënten met gewrichtsaandoeningen kunnen veel baat hebben bij kuren in bronwater.
effect kan hebben, dat na een
aantal maanden weer ver
dwijnt. Balneotherapie moet
volgens hem niet meer zijn
dan een aanvullende behan
deling op de reumabestrij
ding in eigen land. die vol
gens hem inmiddels op een
hoog niveau staat.
Kuuroorden voor psoriasis-
patiënten liggen voorname
lijk bij de Dode Zee en sinds
kort ook in Zwitserland. In
het eerste geval wordt vooral
een gunstig effect verwacht
van het extreem hoge zoutge
halte van het water, gecom
bineerd met zeer lange zon
nebaden bij een temperatuur
tussen de 35 en 40 graden
Celcius. In het Zwitserse
Leysin ondergaan de patiën
ten een fumaarzuurbehande-
ling, een combinatie van me
dicijnen en dieet. De gedach
te achter deze methode is dat
psoriasis een aandoening
waarbij de huid constant
schilferteen stofwisselings
ziekte is, waarbij de patiënt
een tekort zou hebben aan
fumaarzuur.
Dr. G. Schëffer, oprichter
van de Zwitserse kliniek,
stelde dat het aantal patiën
ten dat aan psoriasis lijdt, in
middels is gestegen van twee
tot dTie procent van de be
volking. Schaffer zei dat bij
meer dan 90% van de patiën
ten de fumazuurbehandeling
succes heeft gehad. Zijn
Leidse collega dr. J. van der
Schroeff schatte het aantal
psoriasis-patiënten in Neder
land op 300.000. Hij vond het
logisch dat veel mensen zoe
ken naar alternatieve genees
wijzen in het buitenland, om
dat reguliere behandelingen
niet altijd het gewenste resul
taat opleveren. Maar ook
Van der Schroeff was niette
min kritisch tegenover de
kuuroorden. Hij wees erop
dat de louterende werking
van water en zonlicht zon
dermeer beperkt is. En de
behandeling met fumazuur
heeft volgens hem als groot
nadeel dat de werking nog
niet wetenschappelijk is aan
getoond.
DICK HOFLAND
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG De Raad
van State slaagt er steeds
beter in de enorme toe
vloed van zaken te ver
werken. Ook al nam zo
wel bij de afdeling recht
spraak als bij de afdeling
geschillen van bestuur het
aantal zaken toe, de ach
terstand werd het afgelo
pen jaar niet groter. Op
beide afdelingen zijn een
paar juridisch-technische
reorganisaties doorge
voerd. Die maken het mo
gelijk vooral zaken sneller
af te handelen waarvan
van te voren vaststaat dat
ze niet haalbaar zijn.
Dat staat in het jaarverslag dat
de Raad van State vanmorgen
presenteerde. De afdeling ge
schillen van bestuur behandel
de vorig jaar ruim 7500 zaken
(in '84 waren er dat ruim 6100)
met 13.500 beroeps- en be
zwaarschriften en bijna 20.000
appellanten (degenen die een
beroepschrift indienen). De
groei zat vooral in het aantal
dienstplichtzaken en bijstands
zaken.
Het beeld bij de afdeling
rechtspraak is al niet veel an
ders. De geringe daling uit '84
is door een flinke stijging vo
rig jaar bijna geheel gecom
penseerd. Rechtspraak behan
delde ruim 15.600 zaken tegen
over 13.800 in '84 en ruim
15.000 in '83. Bij deze aantallen
zijn ook een eveneens toene
mend aantal schorsingsverzoe-
ken („kort gedingen") inbegre
pen.
Bijna veertig procent van de
uitspraken die de afdeling
rechtspraak deed, hadden be
trekking op een schorsingsver-
zoek, waarvan er soms wel
zestig in een week werden af
gehandeld. Bijkomend voor
deel is echter weer dat tal van
mensen na een uitspraak in
„kort geding" afzien van een
verdere procedure zodat de af
deling aan de andere kant
weer enigszins werd ontlast.
Door de nog altijd ongemeen
hoge werkdruk, vindt vice-
president mr W. Scholten het
dan ook niet juist, dat de Raad
van State mee moet doen aan
de twee-procents operatie
het terugschroeven van het
ambtenarenbestand met twee
procent per jaar. Volgens
Scholten „kan en mag het
laatste woord hierover nog
niet gezegd zijn".
Een ander belangrijk onder
werp uit het jaarverslag is de
geruchtmakende uitspraak
van het Europese Hof van Jus- I
titie in Straatsburg. Dat kwam
in oktober van het vorige jaar
tot de conclusie dat het Neder
landse Kroonberoep ongeldig
was. Voornaamste motief i
daarvoor was dat de Kroon
(volgens de grondwet de ko
ningin en de betrokken minis-
ter die verantwoordelijk is)
geen onafhankelijke rechter is.
Het Kroonberoep voorziet in
de behandeling van een be- i
zwaarschrift door de afdeling
geschillen van bestuur die ad- 1
vies uitbrengt aan de Kroon.
De Kroon doet later definitief
uitspraak.
„De uitspraak van het Hof
heeft het Kroonberoep, dat
zich in de meer dan 120 jaar
van zijn bestaan een voortref
felijke* reputatie had opge
bouwd. in het hart getroffen",
schrijft vice-president mr. W.
Scholten in het voorwoord bij
het jaarverslag. Welk „ant
woord" de Raad van State
daarop zal hebben, staat nog
niet vast. Gestudeerd wordt op
de mogelijkheid gedurende
een proefperiode van vier jaar
de afdeling geschillen van
stuur in een aantal gevallen
zelfstandig te laten optreden
en ook zelf uitspraak te laten
doen.
WASHINGTON Een Amerikaanse overheidsdienst heeft het
chemisch concern Union Carbide een boete opgelegd van 1,3
miljoen dollar (circa 3,25 miljoën miljoen gulden) wegens 221
overtredingen van veiligheidsbepalingen in zijn fabriek in Insti-
tue in West-Virginia. Het is de hoogste boete die de dienst voor
veiligheid en gezondheid op de arbeidsplaats (OSHA) ooit heeft
opgelegd. De OSHA stelde een diepgaand onderzoek in naar de
veiligheid in de fabriek nadat er verleden jaar augustus een gif
wolk was ontsnapt waardoor 135 mensen vergiftiginsverschijn
selen opliepen. In de fabriek in West-Virginia werken 1.60(
Totn runde je omlis je
v beleefd had femafó
had je leooh weifelen,
hoor'..In vu helden lom
die ns jeranfen die er pp
speelde', fis je dal aan
iemand rerlelt denken te
s dat je pk bentf
„Blijkbaar slaat het verouderde beeld dat maatschappijleer geen
serieus vak is nog steeds aan in bepaalde kringen", zo meenl
drs. Harm Lamberts, hoofddocent maatschappijleer van de Nieu
we Leraren Opleiding in Delft en hoofd van de Structuurcommis
sie Eindexamen Maatschappijleer.
de politieke besluitvorming
wérkt en welke groeperingen
daarbij een rol spelen".
De lerarenopleiding in Delft
heeft volgens Lamberts overi
gens ondanks de bij tijd en
wijle opduikende negatieve
publiciteit allesbehalve te kla
gen over belangstelling voor
het vak maatschappijleer. „De
aanmeldingen van nieuwe stu
denten trekken weer aan en
de vooruitzichten op een baa
zijn met name in deze vak
richting niet ongunstig. Bij
kunnen we zelfs niet voldoei
aan de verzoeken van schole
om afgestudeerde studenten
vacatures voor maatschappi
leer te laten solliciteren
Lamberts besluit, lacheni
„Wat dat betreft zit er no
heel wat toekomst in maa
schappijleer".
THEO VAN PRAA(
PARIJS Voor het eerst sinds onge
veer dertig jaar heeft extreem-rechts
gisteren zijn intrede gedaan in de Fran
se Nationale Assemblée. De partij kreeg
bij de verkiezingen van 16 maart ruim
negen procent van de stemmen.
De 35 man tellende fractie van het Na
tionale Front (FN) wordt aangevoerd
door de opvliegende Jean-Marie Le
Pen. De herrinnering aan de Algerijnse
oorlog vormt ongetwijfeld een van de
belangrijkste bindingselementen bin
nen de extreem-rechtse groep. Binnen
de fractie, die slechts een vrouw telt,
worden militaire waarden hoog gehou
den. Een ander kenmerk van de afge
vaardigden van het Front is een fell
afkeer van alles wat communistisch o f
socialistisch is en een onverholen haa
tegen buitenlanders.
maar het is duidelijk dat voor
al de traditionele onderligger
er het meest mee gebaat zijn".
Niet vrijwillig
Voor maatschappijleer als vrij
blijvend keuzevak in het nieu
we onderwijs voelt Lamberts
niets. Als je al voorstander van
maatschappijleer bent, dan zou
het vak volgens hem net zo'n
plaats in het onderwijs moeten
krijgen als alle andere vakken.
Je kunt van leerlingen nu
eenmaal niet verwachten dat
ze zich vrijwillig bezighouden
met politieke en sociale vor
ming. De praktijk van de laat
ste vijftien jaar heeft dat wel
aangetoond.
Lamberts: „Er moeten eind
examens komen en gelukkig
loopt het examenexperiment
tot nu toe prima. In het cen
traal schriftelijk ligt de ko
mende twee jaar vooral de na
druk op kennis over de the
ma's arbeid, politiek en jonge
ren en massamedia". De tradi
tionele vakken zouden niet
aan deze thema's toekomen en
als dat incidenteel toch ge
beurt, dan kiest de docent ge
schiedenis of aardrijkskunde
meestal een geheel andere in
valshoek. Naar voorbeelden
hoeft de hoofddocent niet lang
te zoeken. „De vraag welke ef
fecten de massacommunicatie
heeft op de normen en waar
den van mensen wordt sowie
so nergens gesteld. En neem
maar de politiek. Bij staatsin
richting leer je hoe een wet tot
stand komt, maar bij maat-
het zou de hoofddocent niet
verbazen als het rapport zwaar
mee gaat wegen bij het besluit
dat de minister van onderwijs
in 1992 moet nemen over een
facultatief of verplicht eind
examen.
Lamberts verzucht: „Er is juist
de laatste jaren zoveel in ons
vak veranderd, maar daar
vind je weinig van terug in het
WRR-rapport. Ik hoef maar
een paar voorbeelden te ge
ven. Zo is de vakinhoud nu
nauwkeurig omschreven. Het
leerplan dat de Stichting Leer-
.plan Ontwikkeling voor lbo/
mavo ontwikkeld heeft, on
dervindt dan ook veel steun.
Verder wordt volgend jaar al
op veertig scholen in alle
schooltypen voor het eerst een
eindexamen maatschappijleer
afgenomen. Tenslotte hebben
de nieuwe lerarenopleidingen
en universiteiten het terrein
afgebakend en worden zeer
vakbekwame leerkrachten af
geleverd".
Historici
Dat de WRR niettemin conclu
deert dat de taak van de maat
schappijleraar gemakkelijk
door zijn collega's van andere
vakken kan worden overgeno
men, komt volgens Lamberts
omdat de Raad zich door histo
rici heeft laten informeren.
Lamberts: „Een aantal histori
ci heeft maatschappijleer altijd
al als bedreigend voor hun
vak ervaren. Je gaat toch ook
niet de lezers van de Telegraaf
vragen hoe nu werkelijk de
inhoud van de Volkskrant is?
Historici kunnen eenvoudig
weg niet neutraal over dit vak
oordelen. Overigens is uit het
eindexamenexperiment geble
ken dat leerlingen juist meest
al voor een combinatie van
maatschappijleer en geschiede
nis kiezen".
Het „maatschappelijker" ma
ken van de gewone schoolvak
ken bestempelt Lamberts als
een „utopie". „Dat is toch
vooral wishful thinking. In
deze tijd zie je juist dat de tra
ditionele lesinhoud weer sterk
komt opzetten. Dat gebeurt
grappig genoeg vooral bij een
vak als geschiedenis".
Maatschappijleer, maar dat zal
niemand verwonderen, mag
volgens Lamberts niet ontbre
ken in het onderwijspakket,
óók niet in de onderbouw. Aan
de borreltafel of achter de buis
zou je niet politiek of sociaal
gevormd kunnen worden, en
het is een illusie te denken dat
de ouders deze taak wel over
kunnen nemen. „Thuis zijn
ouders over allerlei vragen ui
terst onzeker. Er zijn veel me
ningsverschillen, waar moet je
voor kiezen? De televisie in
formeert wel zeer overdadig,
maar dat is een onsamenhan
gende feitenstroom. Het gaat
er toch om de machtsvraag
stukken van deze tijd begrijpe
lijk te maken? Overigens komt
hier ook een stukje emancipa
tie bij kijken. Inzicht in maat
schappelijke vraagstukken is
natuurlijk voor alle groepen in
de samenleving belangrijk,
DELFT Maatschappij
leer is een vak waar maar
wat aangerommeld wordt.
Een uurtje vrijblijvend
kletsmeieren over allerlei
zaken die bij normale
vakken als geschiedenis
en aardrijkskunde toch al
ruimschoots aan de orde
komen. Lange tijd heeft
dit vooroordeel, dat ook
werd ingegeven door het
tekort aan bevoegde lera
ren, maatschappijleer par
ten gespeeld. Maar net nu
dit vrij jonge vak zich op
maakt voor serieuze eind
examens en de kritiek wat
geluwd leek, is het op
nieuw onder vuur geko
men. Niemand minder
dan de Wetenschappelijke
Raad voor het Regerings
beleid (WRR) heeft de re
gering geadviseerd een
dikke streep door het vak
te halen. In het onlangs
verschenen rapport „Ba
sisvorming in het onder
wijs" stelt de WRR onom
wonden dat maatschappij
leer uit het onderwijs voor
12- tot 16-jarigen kan ver
dwijnen.
Drs. Harm Lamberts, hoofddo
cent maatschappijleer van de
Nieuwe Leraren Opleiding in
Delft en hoofd van de Struc
tuurcommissie Eindexamen
Maatschappijleer, was zachtjes
gezegd nogal verrast door dat
WRR-advies. „Blijkbaar slaat
het verouderde beeld dat
maatschappijleer geen serieus
vak is nog steeds aan in be-
paalde kringen. De WRR heeft
zich in elk geval onvoldoende
op de hoogte gesteld van de
werkelijke stand van zaken",
zo meent hij. Lamberts wil
dan ook graag tegengas geven
op het advies, dat vandaag tij
dens een speciale onderwijs-
conferentie in Ede besproken
is. De aanwezigheid daar van
zowel premier Lubbers als mi
nister Deetman van onderwijs
geeft volgens Lamberts al aan
dat er zwaar aan het WRR-ad
vies getild gaat worden. En
SUSKE EN WISKE DE BONKIGE BAARDEN
