Creatief op vakantie
foidóc Sou/umt
Negentig dagjes uit met NS
Landenmappen als gids
voor de Derde Wereld
Opperhoofd
in Lego
AMSTERDAM - Amsterdam
lééft 't, maar hèm hebben ze na 1
ipril niet meer: Bob Luyken, direc
teur van de hoofdstedelijke WV.
Dp het cruciale moment dat ge
meentebestuur en burgerij hoog-
vanger zijn van olympische ver
achtingen, benut hij de hem ge-
den gelegenheid om vervroegd
^it te treden. Minstens vijf miljoen
•ezoekers en misschien wel het
pubbele zullen die eventuele Spe-
Amsterdamwaarts lokken.
Voor een beetje VW-directeur om
S klapwieken van opwinding. Bob
Luyken echter zal er, mocht net in
derdaad zo ver komen, niet bij
|ijn. Hem zal men, ver van alle ge-
uis, moeten zoeken op een stille
bverplek of aan een verlaten bos-
^nd, het palet in de linker-, een
jenseel in de rechterhand.
k ga tekenen en schilderen, ja. Ik heb
Itijd de geweldige liefde en ambitie ge
ld om dat goed te kunnen. Maar door
zevenendertig jaren in dit gekke vak,
:rst als adjuncridirecteur bij de WV
ïn Haag en bij de Provinciale VVV
in Zuid-Holland, later als directeur
ijl de sptier in Amsterdam, is het er nooit van
n gemaalpkomen. Toch bleef het opborrelen.
schappijdVanneer ik even ontspannen met va-
Trade' iiantie was, betrapte ik me steeds weer
Diepen ofP het gevoel: eens moet het gebeuren,
>e vakboiet moet kunnen. Heel embryonaal is
weten dlet dus altijd aanwezig geweest, maar nu
je planneireken de vliezen. Landschappen wor-
ntslagen |en het. Een Nederlandse polder met
:uid. Vo^0 molen of liever een Zwitserse? Nou
zvaren to^e, geen alp. Toch wel bij voorkeur het
Hgrijpelijiaderlandse landschap. Maar gegaran-
diellijk beei"d zonder molen".
:n op dif'e olympische zwangerschap echter.
;e piaatse/bistrerend om aan zo'n vooravond weg
>n:in. Die? gaan? „Nee hoor, het is mijn eigen
,t fit ord^us geweest. En voor Amsterdam ben
Dan on< geweldig blij. Zelfs als de Spelen uit-
riet altijindelijk niet naar Nederland zouden
kkmen. Eomen. Dat Amsterdam als een van de
zcu iede^'angrijkste kandidaten is overgeble-
i da ik heen, zie ik op zich als een goede zaak.
Iet betekent dat we dagelijks in de in-
ïrnationale belangstelling staan. Je
iw lat h(°ort steeds meer je naam vallen en
d ^n B331" blijft natuurlijk toch iets van han-
ilijk te j(£n- Maar de Spelen nog krijgen ook, dat
nogstee<Pu helemaal prachtig zijn. En niet al-
:arwë. Ve^n yoor Amsterdam. In heel de Rand-
t eenvresi3^ maar ook in Utrecht en in Gelder-
in vnselij^d tot achter de grens Arnhem-Nijme-
igewi:kel<?n toe, zullen er dan olympische ac-
lal eei pnpmmodaties en faciliteiten geschapen
is h«t o^an worden",
gen. En hc
1 loopt di
Maar vio*
is dat en
slaagt, imsterdam zelf zal enigszins op zijn tei
nt waar 1% dienen te passen, vindt de scheiden-
VVV-directeur. „Laten we alsjeblieft
BELTMAN de blunder begaan die München in-
irtijd gemaakt heeft. Daar hadden ze
weinig hotelruimte dat ze als gekken
in het bouwen zijn geslagen. Het ge-
iogste vacfeig was dat ze nog jaren na de Spelen
jfennegeniet een reusachtige overcapaciteit en
isch Nedfcs met een krankzinnig lage bezettings-
is, kan »aad hebben gezeten. Die hotels waren
veilig v<bg njet voor een kwart vol. Het heeft
ook zo gafcntallen miljoenen guldens gekost. Zo
mende h% moeten we in Nederland nooit doen.
Dnvermijqre moeten er een les uit trekken. Am-
erdam heeft op het ogenblik 23.000 ho-
e iets deriibedden. Er bestaan plannen om in het
ici schrevjpende en het volgende jaar hotels te
ïstvaccin huwen die daar nog eens vierduizend
schermt n^dden aan toevoegen, vooral in de peri-
;n op de Zrie. Daar moet het bij blijven. De rest
Hen hersem de gasten? Het is aan het gemeente-
2 ruzie w&stuur en zejfs aan de landsregering om
en de vao een oplossing voor uit te werken. Je
;st, daahnt denken aan hotelschepen",
veertig pte Olympische Spelen zijn hoofdzake-
yeer circuik een sportief evenement. „Maar wan-
ind wat u^r je er zoveel miljoen bezoekers mee
mie die 4nzuigt", zegt Luyken, „moet je de cul-
n hetJeïe,e omlijsting niet verwaarlozen,
^zondhei^njjge zou je een geweldige mond-tot
den als Mond reclame voor Amsterdam en voor
jws komt
heel Nederland kunnen ontketenen. Je
moet de gelegenheid te baat nemen om
op alle terreinen te laten zien wat je in je
mars hebt. Anderzijds ben ik niet blind
voor de technische problemen die het
organiseren van de Olympische Spelen
met zich meebrengt. Alleen het pro
bleem van de bewaking al. Amsterdam
zal zijn handen vol hebben. Ik denk dat
de Olympische Spelen in het achter
hoofd hebben meegespeeld toen het be
sluit viel de Flonade 1992 aan Den
Haag-Zoetermeer te gunnen. Oorspron
kelijk zou Amsterdam die gekregen heb
ben, maar samen met de Olympische
Spelen, dat ging niet".
Alle Rembrandts naar Amsterdam? Bob
Luyken watertandt. „Die vorige Rem-
brandt-tentoonstelling, dat is een fantas
tische zaak geweest. Maar wel de laatste
expositie in zijn soort, vrees ik. De ver
zekeringsmaatschappijen willen al dat
gereis van die onbetaalbare doeken niet
meer. Bovendien is het een kwestie van
beleid. Ik vind dat je niet al je kruit in
één keer moet verschieten. Ook in de ja
ren voor en na de Spelen dien je aan de
weg te kunnen timmeren. Het hoeft
trouwens allemaal niet zo verschrikke
lijk cultureel, hoor. We moeten gewoon
duidelijk laten zien wat Amsterdam is.
Ook de meer ludieke dingen. We hante
ren al lang de slogan: in Amsterdam kun
je in elke taal eten. Dat blijkt goed te
verkopen. Verfijn het dus. Laat Amster
dam tijdens de Spelen niet alleen het
sportieve, maar ook het gastronomische
middelpunt van de wereld zijn. Organi
seer zoiets als een mondiaal eetfestival".
Genoeg over de olympische zwanger
schap. Zeventien jaar lang is Bob Luy
ken directeur van de Amsterdamse VVV
geweest. Maar hij zat er als een spin in
het landelijke web. Tot in de verste hoe
ken voelde hij graag de draden trillen.
„Inderdaad vormt Amsterdam de toeris
tische kern van Nederland. Kijk maar
naar het aantal overnachtingen van bui
tenlanders. Daarvan neemt Amsterdam
bijna vijftig procent voor zijn rekening
tegen bijvoorbeeld Den Haag zeven pro
cent, Rotterdam drie procent en Utrecht
een procent. Toen ik hier directeur werd,
hadden we 2,6 miljoen overnachtingen
per jaar. Nu zijn dat er 3,6 miljoen. Een
stijging met achtendertig procent. In het
ons omringende buitenland geven alleen
Wenen en Londen een vergelijkbare
groei te zien. 1,6 miljard gulden wordt er
jaarlijks in de Amsterdamse toeristen
industrie omgezet en 28.000 mensen
vinden er werk. Toch heb ik op mijn
vele promotiereizen over de aardbol
naast Amsterdam altijd Nederland ver
kocht. Ik ben nogal opgetreden in Ame
rikaanse en Canadese televisieshows en
daar liet ik dan dia's van heel Nederland
zien, zonder dat ik er de directe op
dracht toe had".
Het ligt ook zo voor de hand, vindt Luy
ken. „Waar ter wereld tref je op zulke
korte afstanden van elkaar zoveel ver
schillende landschappen en historische
steden aan? Dat is een rijkdom die je
vanuit het Amsterdamse niet braak mag
laten liggen. Ik heb dus overal ter wereld
naar voren gebracht: bekijk Amsterdam,
maar ga vervolgens vooral het land in.
Er bestaan gelukkig ook samenwerkings-
patronen tussen Amsterdam en VW's
elders in het land". De vraag echter of er
elders in het land nog wenselijkheden op
het gebied van toeristieke attracties lig
gen, doet Luyken een zuinig gezicht zet
ten. „Daar moeten we voorzichtig mee
zijn, denk ik. Wanneer je praat over spe
cifieke, spectaculaire attracties, dien je
de financiële draagkracht in het oog te
houden. De kurk waarop het drijft. En
voor het belangrijkste deel vormen de
Nederlandse toeristen zelf toch die kurk.
Je moet dus voorkomen dat we in Ne
derland te veel trekpleisters krijgen,
want dan wordt de spoeling te dun. Ik
heb de indruk dat die markt verzadigd
is. Ik vraag me af of er in Nederland nog
wel plaats is voor iets spectaculairs".
Bloemenland
De naam Waterwonderland valt. Ooit
de droom van Joop Strijkers, die Luy
ken als directeur van de hoofdstedelijke
VVV is voorgegaan. Een soort Disney
land moest dat worden, maar dan in het
natte. Tot nu toe bleef het bij een
droom. „Op zich een goede zaak, hoor",
zegt Luyken. „Maar je moet jezelf wel
afvragen: zou een Waterwonderland niet
zoveel belangstelling trekken dat een Ef-
teling, een Hellendoorn, een Slagharen,
een Flevohof er het slachtpffer van zou
den worden? Ik vind dat je daar eerlijk
in moet zijn. Zo'n attractie gaat mis
schien fantastisch lopen, maar je breekt
er elders iets mee af. Holland Bloemen
land, daar zou ik wel voor voelen. Ik
ben er trouwens zelf een tijdje mee bezig
geweest. Dat zou een goede zaak zijn.
Niet om de Keukenhof dwars te zitten,
hoor. Alsjeblieft niet. De Keukenhof is
de etalage van onze bollen, onze voor
jaarsbloemen en dat moet zo blijven.
Maar in aansluiting daarop een perma
nente bloemenexpositie. Een soort zo-
Het Zuidfranse landschap biedt een overvloed aan schilderachtige plekjes.
ZATERDAG 29 MAART 1986
Woningruil
Enkele honderden
Deense gezinnen
hebben zich via de
VW van de stad
rhus aangemeld voor
een vakantie-woning-
ruil met gezinnen m
het buitenland. In
veel gevallen is er
vraag naar Neder
landse adressen, met
name in de Randstad
en langs de kust. De
Deense zomervakan
tie loopt in het alge
meen van 20 juni tot
3 of 10 augustus.
Aanmeldingsformu
lieren voor de wo
ningruil zijn verkrijg
baar bij het Deens
Verkeersbureau, Piet
Heinstraat 3, 2518
CB Den Haag, 070-
646858.
UTRECHT - Met de sluiting van
het Wassenaarse Dierenpark is on
der meer ook de NS-dagtocht naar
deze dierentuin verdwenen uit de
brochure met dag- en zwerftochten
van de Nederlandse Spoorwegen.
Door de toevoeging van zeven ge
heel nieuwe tochten, is het aantal
NS-eendagsvakanties echter toch
gelijk gebleven aan vorig jaar: ne
gentig in totaal.
De brochure over de NS-dagtoch-
ten is dit jaar geheel anders van
opzet. De wandel- en fietstochten
staan voortaan in een aparte, 64
pagina 's dikke folder. In de eigen
lijke dagtochten-brochure zijn als
nieuwe bestemmingen opgenomen
het safaripark van de Beekse Ber
gen, een bezoek aan de vestingstad
Heusden en een dagje Scheep
vaartmuseum Amsterdam, gekop
peld aan een tochtie per waterfiets
door de Amsterdamse grachten.
Een bijzondere dagtocht is num
mer 76: een verrassingstocht door
Brabant. Bekend is alleen het be
gin- en eindpunt in Tilburg. Alles
wat daartussen gebeurt blijft een
verrassing.
De overzichtelijke brochures voor
de dag-, zwerf-, fiets- en wandel
tochten zijn gratis verkrijgbaar bij
de NS-loketten en op de VVV-kan-
toren. Ze bevatten bovendien infor
matie over een in samenwerking
met de Stichting Amateurfotogra
fie georganiseerde fotowedstrijd,
waarvan de hoofdprijs een bezoek
voor twee personen aan Disney-
world is.
DEN HAAG - Steeds meer men
sen proberen tegenwoordig hun va
kantie van een artistiek tintje te
voorzien. In het voetspoor van gro
te kunstenaars, die voor inspiratie
naar het Zuiden gingen, trekken zij
naar creatieve vakantiemogelijkhe
den, die met name in Zuid-Frank
rijk als paddestoelen uit de grond
schieten.
De vraag waarom iemand die in zijn
vrije tijd potlood noch penseel hanteert,
in zijn vakantie opeens moet schilderen,
tekenen of boetseren, blijft vooralsnog
onbeantwoord. Een nieuw snobisme, net
als het weekje skién van mensen die het
hele jaar niets aan sport doen of de fiets
vakantie van verstokte automobilisten?
Het is er ook een bewijs van dat veel
mensen zichzelf moeilijk kunnen bezig
houden. Maar hoe het ook zij; creatieve
vakanties, waar onder leiding van kun
stenaars/docenten artistieke cursussen
worden gevolgd, voorzien in een groei
ende vraag.
Een van de organisaties die deze vakan
ties aanbieden is de ArtiZon Vakantie
academie, een idee van drie Nederlandse
beeldende kunstenaars. ArtiZon is geves
tigd in het dorpje Remuzat in de Zuid-
franse Dröme. Volgens de leiding van de
academie is het hotel Les Lavandes „het
verzamelpunt geworden voor creatieve
mensen, die in hun vakantie willen
schilderen, tekenen, etsen, beeldhouwen,
pottenbakken of fotograferen".
In en rond het hotel zijn behalve de ge
bruikelijke voorzieningen ook ateliers.
doka's, video-ruimtes en een filmzaaltje
aanwezig. Elke cursusweek wordt afge
sloten met een expositie. De prijzen
voor een cursus van een week lopen van
590 tot 720 gulden per persoon, inclusief
de kamer, de materialen en de maaltij
den. Voor kampeerders op de nabij gele
gen camping La Pibourne bedragen de
kosten inclusief camping, materiaal en
ateliergebruik 310 gulden per persoon.
Voorwaarde voor een verblijf op de
camping is wel, dat op zijn minst een ge
zinslid aan een cursus deelneemt. Men
sen met een bijstandsuitkering kunnen
aanspraak maken op een korting van
vijftien procent. Voor meer informatie:
ArtiZon. Koolzaadveld 14, 6641 SX
Beuningen, tel. 08897-1114.
Een andere mogelijkheid voor een crea
tieve vakantie biedt de door Nederlan
ders gerunde vier-sterrencamping Cha
teau de Boisson in de Zuidfranse Ceven-
nen. Het kampeerterrein is gelegen in de
'tuinen van het tot appartementenhotel
omgebouwd kasteel uit de zeventiende
eeuw.
Behalve de creatieve cursussen voor be
ginners en gevorderden (onder meer
leerbewerken, batikken en zijdebeschil-
deren) biedt Chauteau de Boisson sinds
twee jaar ook de mogelijkheden voor cu
linaire vakanties. De vakantieganger-
cursist leert exclusieve gerechten berei
den en kan deelnemen aan culinaire ex
cursies.
De kosten van de cursussen liggen tus-.
sen 175 en 285 gulden per persoon. Daar
komen de prijzen voor het verblijf dan
vanzelfsprekend nog bij. Voor meer in
formatie: Chateau de Boisson, 30500 St.
Amboix, Frankrijk.
„ZWARTE GAT"
De Nederlandse recreatieparken
proberen elkaar met steeds specta
culairdere attracties de loef af te
steken. Eerder maakten wij al mel
ding van de sprookjesachtige Ver
boden Stad" in de Efteling. Avon-
turenpark Hellendoorn op zijn
beurt heeft het oog gericht op de
waaghalzen. Als het park eind
maart de poorten opent, wacht de
bezoekers als Europese primeur
het avontuur van het „Zwarte
Gat". Volgens directeur Hans van
den Berg van het avonturenpark
Hellendoorn vereist de uit de VS
overgewaaide attractie „stalen ze
nuwen". Maar waar die zenuwen
voor nodig zijn is niet geheel dui
delijk. Hel bijzondere van het
„bloedstollende avontuur" is vol
gens Van den Berg namelijk dat
„de razende vaart omhoog en om
laag, naar links en rechts in het
donker gebeurt. Je kunt niet voor
uit zien wat er komen gaat".
mer- en najaars-Keukenhof. Dat is een
gedachte waar ik nog steeds achter sta.
Het is helaas niet van de grond geko
men".
Nog wenselijkheden voor Amsterdam?
Dat wel. „Waar ik jaloers op ben, dat
zijn de ontwikkelingen in San Francisco.
Of in Philadelphia. Beeldschoon. Zo'n
Fishermans Wharf in San Francisco.
Dan denk ik: Nederland staat toch be
kend om zijn visserijprodukten? Onze
haring, onze tong, onze garnalen zijn
toch wereldberoemd? Ja, in Zeeland
doen ze prachtige dingen met hun oes
ters en hun mosselen. Maar dat is voor
veel toeristen te ver weg. Ik vind dat er
op dit terrein iets in Amsterdam zou
dienen te komen. Aan het U. Er bestaan
Scheidend
VVV-directeur
Luyken: „Als
Amsterdam de
Olympische
Spelen krijgt,
moet het
voorkomen dat
dezelfde fouten
worden
gemaakt als in
München".
plannen voor de aanleg van een groot
scheepse IJ-boulevard ten oosten van
het Centraal Station. Een uiterst ambi
tieus bouwplan. Volgens mij zou je een
historisch gegeven als onze visserij in
zo'n concept moeten opnemen. Amster
dam heeft 't, zeker. Vooral op het cul
tuurhistorische vlak. Het Concert
gebouworkest. Het Rijksmuseum. Een
grachtengordel met maar liefst zevendui
zend monumenten. Dat blijven we tot in
lengte van jaren houden. Toch zeg ik: we
moeten er ook voor zorgen dat we er
steeds iets nieuws aan toevoegen. We
zijn niet alleen uit op bezoek, we zijn
ook uit op herhalingsbezoek. De toerist
mag in Amsterdam nooit uitgekeken ra
ken".
PIET SNOEREN
OEN HAAG - De toerist die meer van ziin vakantie-
and wil weten dan de vaak summiere informatie die
iem via zijn reisbureau bereikt, moet nogal eens veel
noeite doen die extra gegevens te bemachtigen. Vooral
>ver landen in Afrika, Aziè en Latijns-Amenka is door
dans weinig betrouwbare (Nederlandstalige) informatie
voorhanden.
Een oplossing voor dit probleem vormen onder meer de
andenmappen van de ontwikkelingsorganisatie Novib.
>er meer dan zestig landen ziin inmiddels boekwerkjes
/erschenen, waarin meer wordt verteld over geschiede-
lis. politiek, economie, cultuur en de relatie van het be-
vuste land met Nederland. Het gaat daarbij lang niet al-
een om ver weg gelegen landen als Bolivia en Zimbab-
ve. Ook druk door toeristen bezochte landen als Tur-
lije, Tunesië, Mexico, Indonesië, Egypte en Marokko
ajn landenmappen verschenen, waann extra aandacht
vordt besteed aan de verschillende facetten van het toe
isme in het betrokken land. Voor meer informatie kan
nen terecht bij de Novib, Antwoordnummer 321, 2500
darischtVB Den Haag. De prijs van een landenmap is 9,50 gul-
[p en dt\en.
lp gaan
irvoor if
komen
i: de
0 en
00.
^guigei
lltwshij
F-2
wiarva
Itatec
;nin 6
n -9 lx
octelle
aai he
ensiuur
nd ian"
Legoland, het populaire
recreatiepark in Billund
op Midden-Jutland,
krijgt er het komend sei
zoen een nieuwe attractie
van formaat bij. De
Deense kunstenaar Björn
Richter heeft anderhalf
miljoen Legosteentjes ge
bruikt voor een reusach
tige buste van de legen
darische Indianen-opper
hoofd Sitting Bull. Het
van vredespijp voorziene
beeld dat veertien meter
hoog is, zal het Wild-
Westgedeelte van het le
gopark voortaan over
heersen. Björn Richter
heeft al meerdere lego-
Bjorn Richter bij zijn beeld van het e- kunstwerken op zijn
gendarische opperhoofd Sitting Bull. naam staan.
