Velotype
in opmars
FNV vindt
werkgevers te
kwader trouw
urt Economie
Beurs van Amsterdam
w\
éWéW
j
Meys (Amro): Banken zijn nog
niet zo goed in concurrentie
foidóQ. Sou/iant
DINSDAG 11 MAART 1986 PAGINA 7
tM stuurt
lienduizcnd
rbeiders naar huis
'ROIT Hot Amerikaanse auto-
ibielconcern General Motors heeft
iteren plannen aangekondigd om
maand tienduizend arbeiders tij-
lijk naar huis te sturen. De maatre-
cl van de grootste Amerikaanse au-
fabrikant is nodig in verband met
groeiende voorraad onverkochte
's bij de dealers. GM had zich
het eerste kwartaal van dit jaar
ibitieuze produkticdoelen gesteld,
de verwachting dat het de afzet
an stimuleren door goedkope finan-
cringsmogelijkheden te bieden. Die
laatregelen hebben de verkoop ech-
niet voldoende kunnen stimule-
geel,
nant.
iolei
an Aardenne
erwacht snel
lerstel olieprijs
St
Dollar en
pond hoger
AMSTERDAM De koers
van de Amerikaanse dollar is
gisteren op de wisselmarkt in
Amsterdam ruim vijf cent ge
stegen tot een slotkoers van
2,5820 gulden. Na de warrige
handel van vorige week naar
aanleiding van de diseontover-
lagingen. moesten er nu ken
nelijk vrij grote posities wor
den afgedekt. Ook wordt ge
sproken van een technische
reactie van de dollarkoers.
Ook het pond sterling ging in
koers omhoog. De officiële
middenkoers van gisteren be
droeg 3,7120 gulden tegen
3,67120 gulden vorige week
vrijdag.
Océ verwacht
verdere groei
omzet en winst
VENLO Occ-van der Grinten
(kopiecrapparatuur) verwacht
dat omzet en winst in 1986 ver
der zullen groeien. Het bestuur
denkt dat de positie op de teken-
kamermarkt verder kan worden
versterkt en dat de goede renta
biliteit kan worden gehandhaafd.
Dit staat in het vandaag versche
nen jaarverslag. Ook dit jaar aul-
len de onderzoek- en ontwikke
lingsinspanningen toenemen
evenals de investeringen in duur
zame bedrijfsmiddelen. Enige
groei van het personeelsbestand
(thans ruim 11.200) valt te ver
wachten.
WHITE IN HANDEN
VAN ELECTROLUX
CLEVELAND. De Amerikaanse witgoedfa
brikant White Consolidated heeft een overne
mingsbod van het Zweedse concern Electrolux
aanvaard, zo is vandaag in Cleveland bekend
gemaakt. Electrolux zal 47 dollar per aandeel
ofwel omgerekend ruim L8 miljard gulden be
talen. De Amerikaanse onderneming zal een
volledige dochteronderneming van het Zweed
se concern worden. Deskundigen hebben al
eerder gezegd dat Electrolux na de overne
ming van White de grootste fabrikant van
huishoudeljker apparatuur ter wereld wordt.
Na General Electric en Whirlpool is White de
grootste witgoedfabrikant in de Verenigde Sta
ten. Electrolux is de grootste huishuidelijke-ap-
paratuurfabrikant in Europa met een markt
aandeel van 25 procent. Vorig jaar nam het
Zweedse concern Zanussi en Zanker over.
Tweede Hema
in België
AMSTERDAM België krijgt eind
dit jaar een tweede Hema-vestiging,
als een winkel in Gent de deuren
opent. In 1984 ging in Turnhout een
Hema open. De Hollandse Eenheid-
sprijzcnmaatschappij (Hema), onder
deel van KBB (Bijenkorf-concern),
zal zich „verder oriënteren" in Bel
gië, aldus een bekendmaking van
Hema.
In ons land zijn 192 Hema-winkels
gevestigd, waarvan 114 franchise-
-vestigingen. Voor de nieuwe Hema
zal een Belgische onderneming wor
den gesticht door een reeds bestaan
de Nederlandse franchise-nemer van
de winkelketen. Er zullen in totaal
zestig mensen komen werken op
part time en full time basis.
SN HAAG Minister Van
irdenne van economische
leen verwacht dat de olie
ijs zich de komende tijd vrij
1 zal herstellen na het in-
ken van de prijs de afgelo-
maanden. De minister
nt dat de prijs zich over
lige tijd zal stabiliseren op
igeveer twintig dollar per
t van 159 liter Wat betreft
langere termijn maakte
an Aardenne gisteren mel
ig van de verwachting van
fskundigen dat de olieprijs
id het iaar 2000 tussen ae 25
30 dollar per vat zal liggen.
minister zei dit in de
'eede Kamer, waar hij met
vaste Kamercommissie
x)r economische zaken sprak
/er het onderdeel energie uit
jn begroting.
e verwachting voor een her-
el van de olieprijs op langere
rmijn is volgens van Aar-
inne gebaseerd op het feit
it de vraag naar olie in de ja-
n negentig weer zal toene
en. voornamelijk bij de ont-
kkelingslanden.
huidige lage olieprijs
engt volgens de bewindsman
ee dat de exploitatie van olie
i gas uit het Nederlandse
;el van de Noordzee enigs-
ns onder druk komt te staan.
bestaande produktievelden
unnen nog wel rendabel in
cploitatie blijven, maar be-
issingen tot nadere exploratie
orden uitgesteld, aldus Van
^^^Jardenne.
^Han Aardenne erkende dat
^ffHektriciteit opgewekt door
duurder is dan
^^ËJeklriciteit opgewekt met be-
^■ilp van olie. wanneer de
op achttien dollar per
^t of lager bedraagt. Van
irdenne meent echter dat
Ierland aan de uitbreiding
|n kernenergie moet vast-
iden aangezien het volgens
im onwaarschijnlijk is dat de
iieprijs zo laag blijft. Van
irdenne zei dat in april of
i offertes zullen woraen ge-
•aagd voor de bouw van
•uwe kerncentrales.
finding tegen
continentie
'RECHT De Amerikaan-
uroloog E. Tanagho, hoogle-
ir aan de universiteit van
ilifornië in San Francisco,
•ft een apparaatje ontwik-
•ld waarmee urine-inconti-
•ntie in bepaalde gevallen
itreden kunnen worden,
•t apparaatje, een soort pace-
lakcr, wordt bij de patiënt in-
ïbracht en vervangt de na-
lurlijke prikkeling voor het
van de blaas-lediging.
ij enkele tientallen patiënten
bij een ongeluk verlamd
jn geraakt en daardoor geen
itrole meer hebben op de
itspier, heeft prof. Tanagho
ide resultaten geboekt. Vol-
ins zijn Nederlandse collega
N. F. Dabhoiwala van het
IC zal het pacemaker-sys-
I^pem in de toekomst veel meer
MV iconlinentie-patiënten kun-
en helpen. Aan incontinentie
nas lot nu toe niets te doen.
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
BIJLAGE Bil UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS.MUZIEK
THEATER. RECREATIE.EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
ZWOLLE De Veloty
pe is in Nederland bezig
aan een stevige opmars.
Grote bedrijven, maar
ook het ministerie van
Economische Zaken en
de NOS werken al op be
scheiden schaal met de
Velotype, de revolutio
naire schrijfmachine.
Met name doven eri slechtho
renden hebben de afgelopen
tijd onbewust regelmatig
kennis kunnen maken met
dit systeem; de voor hen be
doelde nieuwsbulletins wor
den ermee getikt. De Elfste
dentocht, het bezoek van de
paus aan Nederland en de
Tour de France vorig jaar
zijn door de NOS met behulp
van de Velotype ondertiteld.
Niet achteraf, maar op het
moment van uitzending. Ook
Teletekst wordt met de Velo
type gevuld. Het belangrijk
ste aspect van het toetsen
bord is dat er lettergrepen
worden aangeslagen in plaats
van leters, zoals bij conven
tionele toetsenborden
De Velotype bewees nog eens
zijn kracht bij de nationale
kampioenschappen machine-
schrijven, afgelopen week
einde in Zwolle. Scholieren
namen het daar met de Velo
type op tegen gerenommeer
de beroepskandidaten op het
conventionele toetsenbord.
De resultaten spraken boek
delen. De snelste kandidaat
bij het machineschrijven
kwam in de gestelde tijd tot
13.172 aanslagen, terwijl de
snelste scholier Velotypen tot
22.856 aanslagen kwam, met
nog niet 1 promille aan fou
ten.
Zelfs de snelste stenografen
kunnen niet tippen aan de
Velotype, een vinding van
wijlen Marius den Outer
(Nunspeet) en Nico Berkel-
mans (Apeldoorn). Met een
tekst waar de Velotypist, in-
De Velotype, hier In gebruik op een een scholengemeenschap.
clusief enig correctiewerk, na
tien minuten mee klaar is,
heeft een stenograaf nog zo'n
2 uur nodig voor het uitwer
ken J. Zetteler van Interste-
no Nederland noemde de re
sultaten verbluffend.
In het bedrijfsleven kent de
van het Delftse bedrijf Speci
al System Industry BV, die
de Velotype op de markt
brengt, ziet ook belangrijke
mogelijkheden voor het on
derwijs. „Kijk maar naar de
meao, daar wordt vierhon
derd uur les gegeven in ma-
chinekschrijven en stenogra
fie. In 150 uur kan iedere
leerling het Velotypen volle
dig onder de knie krijgen,
want het is slechts een kwes
tie van 39 handgrepen uit je
hoofd leren en voor de rest
moet je door ervaring de
snelheid krijgen. Dat bete
kent in het geval van de
meao dat er 250 uur over zijn
om andere zaken aan te pak
ken. Het ministerie van On
derwijs heeft dan ook al rui
me belangstelling getoond
voor deze ontwikkeling", al
dus Schul.
Democraten eisen maatregelen
tegen oneerlijke handel
WASHINGTON Een groep Democratische senatoren in de
Verenigde Staten heeft president Reagan een brief geschreven
waarin ze aandringen op maatregelen tegen oneerlijke handels
praktijken van andere landen. De senatoren vragen Reagan de
volmachten die hij krachtens een wet uit 1974 heeft beter te ge
bruiken.
In de brief worden de „overtredingen" genoemd die president
Reagan in september vorig jaar ook al signaleerde. Zo zou de EG
met zijn subsidies op de produktie van suiker de wereldmarkt
hebben ontregeld. Vooral ten koste van de landen in het Caribi
sche gebied. Verder moeten de VS er bij West-Duitsland, Japan
en Canada op aandringen dat ze hun markt voor Amerikaanse
telccommunicatie-apparatuur openstellen.
De senatoren menen verder dat er maatregelen moeten worden
genomen om ervoor te zorgen dat Mexico Amerikaanse patenten
respecteert, dat Zuid-Korea zijn importbeperkingen voor com
puters vermindert en dat Brazilië zijn invoer van vliegtuigen
versoepelt. Diverse berekeningen wijzen uit dat de grote invoer
en de zwakke export van de VS vanaf 1980 een verlies van twee
miljoen arbeidsplaatsen hebben veroorzaakt.
DE BONKIGE BAARDEN
ACTIES OP DEN DUUR NIET UITGESLOTEN
(Van onze sociaal-
economische redactie)
AMSTERDAM FN V-voorzitter Hans Pont vindt dat de werk
gevers er blijk van geven niet te goeder trouw de afspaken in de
Stichting van de Arbeid na te komen. Die behelzen naast econo
misch herstel ook herverdeling van werk. Pont leidt zijn be
schuldiging af aan het onverbiddelijke „nee" van de werkgevers
over een zeer breed front (metaal, banken, Akzo) tegen de
werknemerswensen door te gaan met korter werken. De FNV-
voorzitter waarschuwde ervoor dat nu ook alle gemaakte afspra
ken over extra scholingsinspanningen voor werklozen op de
tocht komen.
Desondanks praat de FNV nog niet over acties. Wel zijn gisteren
in de FNV-federatieraad afspraken gemaakt over het nauwgezet
coördineren van alle onderhandelingen, zodat die elkaar onder
ling niet kunnen doorkruisen. Blijven de werkgevers bij hun
halsstarrige weigering op de FNV-eisen in te gaan, dan zal me
dio april een besluit vallen over acties. Voorzitter Pont sloot gis
teren zeker niet uit dat het zover zal komen: „Het lijkt erop dat
het de werkgevers niet veel kan schelen of er een conflict
komt".
Pont vindt dat de werkgevers nu maar eens eerlijk moeten zeg
gen dat ze niet mee willen werken aan het oplossen van de
werkloosheid. „Dan weten we waar we aan toe zijn en ligt er
ook een duidelijke taak voor de overheid". Pont is geen voor
stander van een looneis, om zo de werkgevers op de knieën te
krijgen. Een loongolf is volgens hem niet alleen maatschappelijk
ongewenst, maar ook onverteerbaar voor de uitkeringsgerech
tigden en de ambtenaren, van wie het inkomen dit jaar bevro-
Ook laatste
reddingspoging
tinhandel loopt
op niets uit
LONDEN De Internationa
le Tinraad (ITC) is er gisteren
niet in geslaagd Indonesië en
Thailand over te halen het
reddingsplan voor de tinhan
del op de Londense Metaal-
beurs (LMW) alsnog te aan
vaarden.
Het plan voorzag in een bij
drage van de 22 leden van de
ITC om een onderneming op
te richten die de buffervoor
raad tin van de ITC in de ko
mende vier jaar geleidelijk
moet verkopen. Indonesië
meent echter dat het reddings
plan onvoldoende garanties
biedt tegen een te grote pro
duktie en een instorting van
de prijs. Thailand zegt de bij
drage te hoog te vinden.
De banken en tinhandelaren,
die grote verliezen dreigen te
lijden als de handel niet weer
op gang komt, overwegen nu
gerechtelijke stappen te ne
men tegen de ITC. Als de raad
niet door een rechter kan wor
den gedwongen aan de ver
plichtingen te voldoen, zullen
de afzonderlijke leden van de
ITC voor de rechter worden
gedaagd. De tinprijzen zakten
gisteren op de niet-officiële
markt met 300 pond tot 5200
pond. Toen de officiële tinhan
del in Londen eind oktober
vorig jaar werd stilgelegd no
teerde tin nog 8140 pond per
ton.
ROTTERDAM Belasting
voordelen zijn niet de belang
rijkste oorzaak dat een groot
deel van de spaargelden niet
meer terecht komt bij de ban
ken, maar bij de verzekerings
maatschappijen. Er is welis
waar inderdaad een scheef
groei tussen wat per contract
wordt gespaard (pensioenpre
mies) en de vrije besparingen,
maar dat komt vooral door de
twee kolossale pensioenfond
sen ABP en PGGM. Boven
dien hebben de banken een te
kostbaar distributiesysteem,
dat zij verhalen op de spaar
ders.
Dat betoogde de voorzitter van
de raad van bestuur van de
verzekeringsmaatschappij Ae-
gon, drs J. Peters, gisteren op
de Erasmus Universiteit, waar
de door die universiteit geor-
ganisccerde „Businessweek"
werd geopend met een middag
praten over het wel en wee
van banken en verzekerings
maatschappijen.
De banken klagen regelmatig
over problemen die zij onder
vinden om voldoende (spaar
gelden aan te trekken. Eén
van de redenen waar dat ver
schijnsel aan toegeschreven
wordt is dat spaargelden die
voor de oude dag bij verzeke
ringsmaatschappijen worden
ondergebracht (bij voorbeeld
lijfrentes) fiscaal zoveel gunsti-
Spaartegoed in
1985zes miljard
gulden
Spaarders hebben vorig
jaar 1.138 miljoen gulden
meer op spaarrekeningen
en spaarboekjes ingelegd
dan opgenomen. Samen
met de bijgeschreven ren
te veroorzaakte dit een
toeneming van het spaar
tegoed met ruim zes mil
jard gulden tot 147.838
miljoen gulden, ofwel een
toeneming van 4,4 procent.
In. 1984 nam het spaarte
goed iets sterker toe, na
melijk met 4,7 procent, al
dus gisteren gepubliceerde
CBS-cijfers.
ger worden behandeld dat
spaargeld dat bij de banken
wordt aangehouden.
Spaarbanken
Dr. P. van Duijn, lid van de
hoofddirectie van de Robcco-
grocp, wees erop dat het aan
deel van de algemene banken
in de spaarmarkt is toegeno
men van één procent in 1950
tot 28 procent nu. In' diezelfde
tijd is het aandeel van de typi
sche spaarbanken afgenomen
van 65 procent tot 32 procent.
Hij erkende niettemin dat de
algemene banken te maken
hebben met toenemende con
currentie, ook al omdat het
sparen tegenwoordig voor
tachtig procent via verzeke
ringsmaatschappijen en pensi
oenfondsen gebeurt en voor
maar twintig procent vrij.
Drs I. Meys, lid van de raad
van bestuur van de Amro-
bank, gaf als zijn mening dat
banken nog niet goed met con
currentie kunnen omgaan. We
moeten ons inderdaad aanpas
sen aan een andere mentaliteit
bij de spaarders, zo zei Meys,
waarbij hij meeging met Van
Duijn en Peters, die benadruk
ten dat hun organisaties niet
meer doen dan produkten bie
den waar de klanten behoefte
aan blijken te hebben.
Maar, aldus Meys, dan wel on
der dezelfde omstandigheden
wat fiscale behandeling be
treft. Scherpe kritiek leverde
hij op het spaarfonds Roparco
van de Robccogroep, dat hij
oneerlijke concurrentie ver
weet. Hij vergeleek het met
een spoorwegennet dat is aan
gelegd door een aantal maat
schappijen en dat vervolgens
zonder tegenprestatie door een
nieuwkomer wordt gebruikt.
de boer 189 00 191.00
bote c 132.90 132.70
bofsumij 689 00 693.00
bos kalis c 18.00 18.00
braat bouw 195.00 195.00
bredero 210.00 212.00
brederoe 210.00 212.00
breevast 233.00 233.00
breevast c 233.00 233.00
brink mol 70.20 69 80
burg heybr 1800.00 1820.00
caNé 436 00$ 503.00S
calvé c 490 00 505.00
catvépr 2900 00S 2950.00
calvèpr C 2900.00$ 2900.00
273.00 279.00
275.00 281.50
337.00 338.00
339.00 343.00
chamotte
chamottepr 840.00$ 840.00S
Ckk
89.60 88.80
claimindo c 42800 427.00
cred fyonn 111.00 109.00
delimij c 184.50 185.00
desseaui 147.00 149,00
dordtse pr 157.20 158.90
dorp groep 280.00 280.00
econoslo 110.00 110.00
emba 517.00 521.00
eriksc 286.00 290.00
lurness 62.00 62.50
gamma hok) 262.00 267.80
gamma h pr 29.00 29.20
gel deffl c 202.00 202.00
gero c 63 00 63.00B
geveke(gth) 39.40 38.30
266.00 268.00
landré gön
tódschew
macintosh
medicoph. c
mend gans
mhv a'dam
moeara wb
moeara cwb
mulder bosk
mijnbouw c
naeff
21.90 21.80
97.00 98.00
555.00 558 00
70.20+ 70.00
185.50 183.00
820.00 865.00
213.50 214.00
80.00 81.00
80.00 81.00
79.50 80.50
31.50 31.50
31.50 3150
121.50 121.70
118.00 118.70
287.00 292.00
189.00 185.00
403.00 408.00
227.50 228.00
93.00 92.00
410.00 406.00
283.00 284.00
3700.00 3500.001
127.50 129.00
11.50 11.50
37.00 40.70
746.00 762.00
99400.0 99400.0
10000.0 10000.0
10500.0 10500.0
2090.00 2090.00
119.00 119.00
89.00S 91.00H
55.30 55.30
220.00H
37.00 36.60
1000.00 1200.00+
12.60 12.40
204.00 210.00
12500 0$ 12800.0S
225.00 225 50
202.00 201.00
211.00 211.00
121.00 121.00
0.21 ONG
303.00 300.00
231.00 231.00
138.00B 140.00
57.00 50.001
130.00 132.00
88.80 86.00
458 00 458.00
23.00 ONG
35.50 35.50
453.00 455.00
3109.00 3110.00
3100.00 3100.00
1730.00H 174O.Ö0H
8.75 ONG
368.00 367.00
41.50 41.00
0.65 ONG
833.00 836.00
180.00S 179.503
114.80 113.50$
36.50 35.30
90.00 91.00
321 00 321.00
142.50 143.00
57.80 57.50
660.00 664.00
80.90 80.60
189.00 189.00
33.00 ONG
358.50$
1085.00P
115.00 113.00
104.50 104:00
67.50 67.50
767.00 775.00
293.00 294.50
22.00 22.00
580.00
83.00 84.90
118.00 118.00
73.00 75.00
72.50 75.00
250.00 255.00
348.00 349.00
465.00 ONG
355.00 360.00
63.00 63.50
62.00 63.00
1200.00 1199.00
GOUD Hi«uw Vorig» ZILVER
onbbwwM 27950 - 28450 27700 28150; onbewerirt
bewerkt 29880 29560 bewerkt
Opgave: Drijlhoul, A'dam
allied signal
asareo me
bethlehem
chevron cor
Chrysler
ford
gen! public
goodneb
goodyear
hewtett-pac
kc ind
8 3/4 83/4
52 1/4 521/2
72 1/8 723/8
74 1/4 743/8
80 3/8 795/8
191/4 191/4
43 5/8 435/8
34 5/8 335/8
42 417/8
44 5/8 441/8
15 7/8 153/4
38 5/8 39
8 5/8 -
57 1/4 567/8
22 1/4 211/2
150 3/4 1507/8
420 - 490; 420 - 490;
26 3/4 263/4
49 501/2
65 643/4
62 3/8 621/2
66 1/2 661/8
45 457/8
37 367/8
43 5/8 431/4
27 1/4 28
145 3/8 1481/2
23 3/4 241/8
22 1/4 223/8
53 3/4 531/4
49 1/2 497/8
69 1/2 691/2
stdoil'oN
Datex favoriet op
parallelmarkt
De Amsterdamse effectenbeurs heeft gisteren een deel van het
eind vorige week opgelopen verlies ingelopen. De handel was
redelijk intensief met een omzet van 1,3 miljard (flink hoger
dan vrijdag, maar nog niet op het niveau van begin vorige week,
toen omzetten van ruim 2 mrd werden gemaakt). De koersen
liepen echter flink op. De ANP-index algemeen steeg met bijna
vier punten van 250.7 tot 254.1.
Bij de hoofd fondsen kwam de grootste winst (procentueel) op
naam van Heineken Holding. De resultaten die vrijdag in de na
middag bekend werden gemaakt zorgden voor een koerswinst
van 6 voor de gewone stukken en 7,50 voor de aandelen van
Heineken Holding. Fokker, dat vorige week nog redelijk vast in
de markt lag, was gisteren bij de hoofdfondsen de uitschieter
naar de onderkant: er ging 3 van de koers af op 84,70. VNU,
dat zich vrijdag al weinig van de zwakke markt aantrok, liep
nog eens ƒ7 uit op ƒ310. Unilever ging mee met 10 op 377.
Hoogovens liep ƒ2,70 op en komt daarmee in de buurt van 95.
Er was tevens een flinke vraag naar de stukken van Ahold, het
geen voor een vooruitgang zorgde van 2,40 op ƒ75,70. Op de
parallelmarkt behaalde Datex een winst van bijna tien procent.
De belangstelling voor het nieuwe fonds Kooijman loopt kenne
lijk terug, want de stukken gingen 3 lager van de hand. Op de
lokale markt was geen grote vooruitgang weggelegd voor Ree-
sink, dat in het jaarverslag genatigd optimistische verwachtin
gen publiceerde. De koers ging ƒ2 omhoog. Gevraagd was hier
Minihouse, met een winst van 4 op 41. Bij Gevcke moest er
ƒ1.30 van de koers af op ƒ38,10. BAM Holding had eveneens
een zwakke dag met een teruggang van ƒ3.10 op f 82,50. De lo
kale markt kon niet meekomen met de hoofdfonascn. De stem
ming was er nogal verdeeld.
