Botha houdt veel slagen om de arm
Vergeten' oorlog Iran-Irak lijkt conflict zonder einde
ngeren
Moordenaar Palme
had handlanger(s)
Koopgedrag Belg anders
door Bende van Ni jvel
^Sjitenland
CgidócSomont
WOENSDAG 5 MAART 1986 PAGINA 7
ilgië pakt
raten aan
SSEL Deze maand zal er
de Belgische justitie grote
jij oonmaak worden gehouden in
ither. Zeker 400 piraten moeten
zendapparatuur inleveren.
weigert riskeert een boete, die
^.kan lopen tot ruim 5000 gulden.
77( :h blijven nog genoeg vrije ra-
ma's over. In Vlaanderen hebben
1551 stations een frequentie toege-
^Uzen gekregen, 279 hebben een
gunning gekregen voor het ko-
van een zender en 55 hebben
I04.sh voorlopige vergunning ont-
102.5 igen. Bij de 400 gaat het om pi-
"c ri. die geen vergunning hebben
jevraagd of die niet gekregen
I5i5)ben omdat zij zich niet aan de
ils hielden.
Veiligheidsdeur
verhindert redding
CARACAS Een gepantserde
veiligheidsdeur die de mede
werkers van de Chileense am
bassade in Caracas moestbe
schermen, heeft hen waar
schijnlijk het leven gekost toen
afgelopen maandag brand uit
brak in de ambassade. De
brandweer slaagde er in eerste
instantie niet in de deur open te
breken. Toen de brandweer
mannen de deur pas na veel
moeite open kregen, was het te
laat voor het ambassadeperso-
neel, onder wie de ambassadeur.
De brand in het veertien ver
diepingen hoge gebouw kostte
vijftien mensen het leven.
Rivieromlegging
Sovjet-Unie
is van de baan
MOSKOU De grootse plannen in
de Sovjet-Unie om de loop van rivie
ren en in sommige gevallen zelfs hun
stroomrichting te veranderen, lijken
van de baan te zijn. De plannen wer
den enkele jaren geleden opgesteld,
maar sinds het aantreden van partij
leider Gorbatsjov is er openlijk kri
tiek op geleverd. De plannen waren
onder meer bedoeld om de water
voorziening in Centraal-Azië te ver
beteren. Wetenschappers hadden
echter gewaarschuwd dat het rivie
renproject een milieutechnische ramp
zou worden met klimatologische ver
anderingen die tot ver buiten de Rus
sische grenzen merkbaar zouden zijn.
Geschenken van
Rose Kennedy
NEW YORK Rose Kennedy, de
95-jarige moeder van de doodgeschoten
politici John F. en Robert F. Kennedy,
is een beetje excentriek als het om geld
gaat, blijkt uit een boek dat deze maand
uitkomt. Volgens schrijfster Barbara
Gibson in „Life with Rose Kennedy"
stuurde de matriarch van de Kennedy-
•clan dikwijls cadeaus terug voor kre
diet en deelde zij taxi's met anderen om
geld uit te sparen. Tegelijkertijd gal
mevrouw Kennedy miljoenen uit aan
liefdadigheid en vrienden, hoewel zij in
haar keuze van persoonlijke geschen
ken wel eens wat vreemd te werk ging.
Schrijfster Barbara Gibson bijvoor
beeld, kreeg eens een gebruikt wenk
brauwpotlood en een paar gedragen be
ha's.
VS-ambtenaar: sommige
PLO-acties rechtvaardig
WASHINGTON De directeur Arabische Za
ken van het Amerikaanse ministerie van bui
tenlandse zaken heeft gezegd dat sommige ge
wapende acties van de Palestijnse Bevrijdings
organisatie PLO tegen Israël gerechtvaardigde
daden van verzet zijn. In een interview zei top
ambtenaar Gordon Brown dat de PLO-acties in
Israël deel uitmaken van het veertig jaar oude
conflict tussen Israël en de Arabische wereld
en van een andere orde zijn dan de aanslagen
die door Palestijnen in derde landen worden
gepleegd op onschuldige burgers. Israël heeft in
Washington om opheldering gevraagd. Een
woordvoerder van het State Department zei la
ter dat Gordon geen uiting had gegeven aan het
Amerikaanse regeringsbeleid. Brown zelf ver
klaarde dat hij „verkeerd op een vraag heeft
gereageerd". Hij noemde de hele affaire een
storm in een glas water.
Wapengesprek Genève
opgeschort tot mei
GENEVE De ontwapeningsonderhandelingen in Ge
nève tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie zijn
opgeschort tot begin mei. De jongste gespreksronde, die.
zeven weken duurde, heeft enige beweging te zien geger-
ven op het gebied van de middellange-afstandsraketten.
Maar een doorbraak werd niet bereikt, ondanks de belof
te van president Reagan en partijleider Gorbatsjov in
Genève, dat het overeg zou worden versneld. Beide par
tijen gaven elkaar de schuld van het gebrek aan tastbare:
vooruitgang. De afgelopen weken is wel duidelijk gewor-
den dat men van Sovjet-zijde bereid is een afzonderlijk
akkoord te sluiten over de raketten voor de middellange-
-afstand. Toen de de onderhandelingen in maart 1985 be-
gonnen, verklaarde Moskou nog dat vooruitgang op het
gebied van de INF niet mogelijk was zonder vooruitgang
op het terrein van de strategische bewapening en de
ruimtewapens.
ÜNDEN Momenteel strij-
zij samen tegen het An-
t-Ierse akkoord, maar het is
idelijk dat binnen de twee
angrijkste protestantse par-
>n in Noord-Ierland een
^.Machtswisseling op til is.
86.00
o 432.00 (mes Molyneaux van de of fi
°Wjlle unionisten en dominee
44800 Paisley van democrati-
3010.00 M1 hebben niet langer al
3000*00 an partijleden eensgezind
1710.00 jhter zich hebben. De mili-
mm Pte protestantse jongeren
40 oo Ulster ziin boos op hun
ong prgrijsde leiders omdat deze
826.00 gelopen week in Londen de
S i79oc%iofte van premier Margaret
x 'Itm patcher hadden geaccep-
gg'jQjerd, dat zij een ronde-tafel-
B 325*00 ïnferentie zou overwegen
140.00 ver de Noordierse decentrali-
53.30 jtie.
Mezelf de militante elementen
i90oo ian het nieuwe „1986 Arbei-
ong lerscomité" namen de organi-
- ptie van Ulsters protestdag
'n handen. Niemand
102 00 pterde no6 naar Molyneaux
64 sosh Paisley. Het waren overi-
69000 ens ook die jongeren geweest
286 00 /ie de staking van 24 uur af-
2'80 iondigden en niet van 12 uur,
toals hun leiders hadden voor-
11600 jesteld. De Ulster Defence As-
72.00 ociation, Noord-Ierlands
72.00 jrootste paramilitaire organi-
I88®® atie, bereidt nu een campagne
ong 'an burgerlijke ongehoor-
333.00 laamheid voor.
ONDANKS OPHEFFING NOODTOESTAND:
(Vervolg van de voorpagina)
JOHANNESBURG
Waarom Pieter Botha op
dit moment de noodtoe
stand wil opheffen, is
niet duidelijk. Noch
rechts noch linkse partij
en zijn van mening dat
het geweld werkelijk is
verminderd. Het is mo
gelijk dat Botha zich ge
dwongen voelt de nood
toestand op te heffen na
herhaaldelijke waarschu
wingen van buitenlandse
banken om zo snel mo
gelijk zorg te dragen
voor een grotere stabili
teit. Ook zou kunnen
meespelen dat de Geme
nebest sinds kort een on
derzoekscommissie in
Zuid-Afrika heeft geïn
stalleerd.
Botha liet er overigens geen
onduidelijkheid over bestaan
dat de bestaande wetgeving
wordt aangepast „om leven
en. goed doeltreffend te be
schermen". In het parlement
kondigde Botha gisteren ook
aan dat hij 1 augustus een be
gin wil maken met het
VN-plan voor de onafhanke
lijkheid van Namibië. De
president hield echter vast
aan de voorwaarde dat de
Cubaanse troepen zich dan
uit Angola moeten terugtrek
ken. Als dat niet gebeurd dan
kan de schuld van eventueel
oponthoud niet aan Zuid-
Afrika worden gegeven, al
dus president Botha.
De Angolese regering zegt
dat de Cubanen in het land
zijn om Angola te bescher
men tegen Zuidafril^anse in
vallen en de activiteiten van
de door Zuid-Afrika en de
VS gesteunde Angolese guer-
De Verenigde Staten daaren
tegen hebben de plannen met
grote instemming begroet.
Witte Huiswoordvoerder
Larry Speakes noemde het
een van de voorwaarden om
een begin te maken met on
derhandelingen tussen rege
ring en zwarte leiders. Hij
verklaarde vervolgens dat
Angola nu de sleutel in han
den heeft voor vrede in het
zuiden van Afrika.
De Organsiatie van Afri
kaanse Eenheid (OAE) heeft
fisteren herhaald dat Nami-
ië onmiddellijk en zonder
voorwaarden onafhankelijk
moet worden. De OAE riep
het Westen op met effectieve
strafmaatregelen te komen
en riep tevens de internatio
nale banken Zuid-Afrika niet
langer uitstel te verlenen van
terugbetaling van leningen.
De woorvoerder van de se
cretaris-generaal bij de Vere
nigde Naties, Giuliani liet
doorschemeren dat het voor
de VN onaanvaardbaar is dat
de onafhankelijkheid van
Namibië gekoppeld wordt
rillabeweging Unita van Jo- weten „weinig optimistisch aan de terugtrekking van de
nas Savimbi. De Namibische te worden van Botha's „zin- Cubaanse soldaten uit Ango-
guerrillabeweging Swapo liet
Het geweld In Zuid-Afrika is er gedurende de noodtoestand niet minder om geworen.
loze" aankondiging.
Wereldomvattende Amnesty-eampagne tegen Zuid-Afrika
DEN HAAG Amnesty In
ternational is vandaag een
wereldomvattende campagne
tegen de schendingen van de
mensenrechten in Zuid-Afri
ka gestart.
De mensenrechtenorganisatie
wil hiermee de Zuidafrikaan-
se regering onder druk zetten
om een einde te maken aan
deze schendingen, die een stij
gende lijn vertonen. In een
open brief aan de Zuidafri-
kaanse president Pieter Botha
roept de de organisatie Botha
op om de mensenrechten te
waarborgen. „Duizenden
mensen worden zonder vorm
van proces gevangen gehou
den vanwege hun vreedzame
oppositie tegen de regering.
Honderden zijn gemarteld of
mishandeld. Activisten tegen
apartheid ziin gemolesteerd,
„verdwenen' of vermoord".
„De politie en veiligheids
mensen die niet voor hun ac-'
ties worden vervolgd, hebben
honderden mensen doodge
schoten. Er zijn bewijzen dat
er mensen zijn vermoord van
wege hun deelname aan de
monstraties, Vermeende te
genstanders van de regering
zijn in naburige landen omge
bracht".
Amnesty wil dat het regime
direct alle gewetensgevange
nen vrijlaat, wetgeving af
schaft die het mogelijk maakt
dat mensen zonder vorm van
Eroces voor onbepaalde tijd in
echtenis kunnen worden ge
houden, martelingen in ge
vangenissen stopt en de on
schendbaarheid van politie en
veiligheidsdiensten, die van
moord en foltering worden
beschuldigd - opheft. „Het ne
men van die stappen zou een
krachtig bewijs leveren dat
het u (Botha) ernst is de
schending van de mensen
rechten te stoppen".
Zweedse commissaris Hans Holmer maakte gisteren bekend
dat de politie een beloning van 500.000 kronen (175.000 gulden)
heeft uitgeloofd voor inlichtingen over de moord op premier Olof;
Palme.
BEKRITISEERDE ZWEEDSE
POLITIE LOOFT BELONING UIT
STOCKHOLM De Zweedse politie is van mening
dat de moordenaar van premier Olof Palme minstens
één handlanger heeft gehad. Er is voor het eerst in de
Zweedse geschiedenis een beloning uitgeloofd (500.000
kronen, 175.000 gulden) in de hoop dat de mensen die
de moordenaar geholpen hebben hem voor dat geld
aan zullen geven.
Volgens de politie begint er na vier dagen vooruitgang in het.
onderzoek te komen. De afgelopen dagen zijn vierduizend tips
ontvangen en zeshonderd mensen ondervraagd. De RAF wordt
vrijwel uitgesloten als mogelijke dader. Het motief voor de
moord is nog steeds niet bekend. Wel neemt de politie aan dat
het om een huurmoordenaar gaat.
Commissaris Holmer wees de groeiende stroom van kritiek op
de manier waarop de politie de speurtocht naar de moordenaar
heeft aangepakt van de hand. Volgens de critici is de politie te
traag geweest bij het alarmeren van surveillance-patrouilles, het
afzetten van de plaats van de aanslag en het afsluiten van moge
lijke vluchtwegen.
De moord op Palme lijkt overigens griezelig veel op de vorige
grote politieke moord in Zweden, die op koning Gustaaf de Der
de in 1792. Dat heeft de Zweedse schrijver en televisieproducer
Olie Hagen gisteren gezegd. Zowel de koning als Palme werden
op een vrijdagavond kort voor half twaalf doodgeschoten, met
speciale kogels. De koning verontachtzaamde de waarschuwing
dat er een komplot tegen zijn leven was gesmeed. Palme wilde
niet altijd met lijfwachten over straat gaan. Volgens Hagen had
den de koning en Palme ook een aantal persoonlijke eigenschap
pen gemeen.
IHERAN In de on
dergrondse bunker aan de
kostelijke oever van de
[J&hatt al-Arab waterweg
.«worden de morgengebe-
len af en toe onderbro
ken door het doffe ge-
Ireun van de Iraanse ar-
illerie, die aan de andere
tant van het water, op het
jezette schiereiland Fao,
le Iraakse frontlinies be-
:hiet.
sa CJ
,Er bestaat geen andere God
ian God", roepen soldaten en
eden van de revolutionaire
[arde. Die liggen geknield, de
ïandpalmen smekend naar
)oven geheven, het gezicht ge
leerd naar een roestige ijzeren
nuur, waarop een teken de
•ichting van Mekka aangeeft.
*un jonge, baardige gezichten
zien schrikbarend bleek in het
onbarmartige kunstlicht.
woorden van de profeet en
revolutionaire slogans schallen
uit luidsprekers die boven
loopgraven aangebracht zijn.
De soldaten, „de heldhaftige
moslim-strijders", liggen in
hun anti-gaspakken dicht bij
een in de modder. Hun „heili
ge oorlog" is al vijf jaar aan de
gang.
Een helikoptertocht boven de
kilometerslange Iraanse front
linies in de troosteloze vlakte
van Khoezestan geeft een in
druk van de enorme omvang
van deze oorlog, die in het
Westen bijna vergeten lijkt.
De oorlog tussen Irak en Iran
is een oorlog van zwaar ge
schut en diepe loopgraven,
van dood en woede op grote
schaal. Verschroeide plekken
geven de plaatsen aan waar
Iraakse bommen of graqaten
terecht zijn gekomen.
Bij twee recente offensieven
heeft Iran gebruik gemaakt
van haar numerieke over
wicht van drie tegen een, van
taktische verassingsaanvallen
en de toevallige combinatie
van moeilijk terrein en slecht
weer.
Een netelige economische situ
atie, zakkende olieprijzen en
de wanhopige wens de oorlog
niet te laten verwateren heb
ben de Iraniërs .gedwongen om
vindingrijk te zijn. Met behulp
van de onvermoeibare en ef
fectieve propagandamachine is
de bezetting van Fao in Iran
als een schitterende overwin
ning binnengehaald een
operatie, die volgens de mul-
la's (de Mohammedaanse
schrifgeleerde) „haar weerga
niet heeft in de geschiedenis
van de mens".
Buiten het front is er weinig
van „oorlogsmoeheid" te be
speuren zelfs niet onder de
rouwenden in het enorme
mausoleum voor de „martela
ren"; de Behes-tih Zahra be
graafplaats even buiten Tehe
ran.
De massa klaagt over de rijst-
en vleesprijzen, maar de trouw
aan de oude iman en zijn per
soonlijke heilige oorlog tegen
het „goddeloze Ba'athistische-
Zionistische regime" in Bag
dad voeren toch de boventoon.
„Dood aan Saddam, dood aan
Amerika, dood aan Israël",
schreeuwt de menigte bij elke
openbare vergadering en ge-
De oorlog tussen Iran en Irak is al meer dan vijf jaar aan de gang en er lijkt geen
komen. Iraanse soldaten bestoken hier de vijand.
bedsbijeenkomst. Gerituali
seerde haat, misschien, maar
er straalt een verschrikkelijke
geloof en kracht van uit.
Het is moeilijk te bepalen in
hoeverre de bevolking de oor
log en het regime steunt. „De
revolutionaire garde is Kho-
meinys privé-legertje, net als
de keizerlijke garde dat was
voor de sjah", fluistert een sol
daat in de trein van Teheran
naar Ahvaz.
En: „Wat kan je doen in een
land, waar zo veel mensen
zeggen dat ze bereid zijn voor
Khomeiny te sterven, alles
voor hem te doen?", vraagt ie
mand zich vertwijfeld af.
Een ding is zeker: zolang Kho
meiny 'leeft, zal de oorlog
voortgezet worden, daarover
lijkt geen twijfel te bestaan.
De ayatollah Montazeri is uit
gekozen om de imam na zijn
dood te vervangen, maar een
geruisloze overdracht van de
macht wordt niet verwacht.
De oppositie zou na Khomei-
ny's dood de kop wel eens op
kunnen steken en niet alleen
de oorlog, maar het hele sy
steem, bespreekbaar kunnen
maken.
De islamitische republiek Iran
lijkt nog geen stap dichterbij
haar doel het hoofd van
Sadam Hoessein gekomen
te zijn sinds het vechten be
gon. De prijs van de vrede
wordt met de dag hoger. De
bezetting van Fao betekent dat
Iran nu drie forse stukken
Iraaks grondgebied in haar
macht heeft: de Majnoen-ei-
landen, een stuk Iraaks Koer-
distan en nu dan Fao.
Met elke centimeter bezet ge
bied wordt de oorlog langer.
Dit kan de buitenwereld mis
schien niets schelen, na meer
dan vijf jaar van offensieven,
tegen-offensieven, van sterven
voor het vaderland uit naam
van gekrenkte nationale trots,
uit naam van oeroude voor
oordelen, uit naam van een re
volutionaire islam. Niemand
die dit verschrikkelijke en
vernietigende geweld echter
van dichtbij heeft meege
maakt, zal deze oorlog ooit
kunnen vergeten.
IAN BLACK
Copyright The Guardian
SMIDJE VERHOLEN EN HET KNETTERCARTER
'yright studio
iniej23) Een paar dagen later moest smidje Ver-
tne-1 -en noodzakelijk even naar Gravendrecht. Hij
reee moest daar wat bestellingen doen bij leveran-
»en. ci®rs en z0, en omdat zijn assistent Kareltje
"be- Kletter zo'n pientere en ijverige jongen was, zei
de smid: „Wij gaan er eens even samen op uit,
Kareltje. Ik moet noodzakelijk naar de stad,
weet je. En jij mag mee." „Dat zou me héél
goed uitkomen, baas...," zei Kareltje, maar hij
keek toch een tikje zuinig. „Maar eh..., hoe
graag ik ook meega..., kén dat eigenlijk wel? Is
het economisch wel verantwoord? En hoe moet
dat dan met de benzine voor de gaande en ko
mende man?" „Interesseert me niet," lachte
de smid. „We sluiten de tent Da's héél eenvou
dig, niet? Dat moeten we voor die ene keer
maar 'es doen. En jij hebt toch immers als
werknemer ook recht op een vrije middag? Nou.
pik hem dan, jöh! Zo willen het nu eenmaal de
sociale wetten." „Daar begrijp iH geen snars
van." zei Kareltje hoofdschuddend. „Dus de
wetten willen dat ik vrij heb. En als ik dat nou
zelf niet wil?" „Waar de sociale wetten in het
geding komen, daar gaat de eigen wil van het
individu verloren," antwoordde de smid wijs.
„Schrijf dat nu maar met rood potlood in je
boekje, Kareltje. Dan heb je meteen de goeie
kleur van die wetten te pakken. Haha!" De
pientere leerjongen moest hierover eens diep
nadenken en tijdens de rit in de nieuwe sport
wagen naar Gravendrecht dacht hij nóg. Pas
toen hij in een soort cafetaria een lekker belegd
broodje zat te eten, drong weer tot hem door
wat hij nu eigenlijk in Gravendrecht wilde uit
voeren en zo komt het dan ook, dat wij hem een
poosje later achter een voddenkoopman zien
aanrennen. „Héla, voddenkoopman!" riep Ka
reltje. „Weet u misschien het adres van een
héél betrouwbare winkel In tweedehandse goe
deren en gebruikte artikelen?"
(Van onze correspondent Aad Jongbloed)
BRUSSEL De moordaanslagen van de Bende van Nijvel
hebben geleid tot een ander koopgedrag voor een groot aan
tal Belgen. Zo blijkt dat nog maar 25 procent van de winke
lende Belgen boodschappen doet tegen sluitingstijd, het tijd
stip waarop de Bende van Nijvel tot nu toe steeds toesloeg.
Voorheen was dat percentage hoger dan 60.
Sinds de overvallen, die vooral de keten van supermarkten
van Delhaize tot doel hadden, heeft 10 procent van de Bel
gen Delhaize ingeruild voor een andere winkel; vaak betreft
dat de winkel van een kleine middenstander.
Dat blijkt uit een onderzoek dat het weekblad Humo heeft
laten verrichten en dat vandaag gepubliceerd wordt. Vol
gens het onderzoek denkt 46 procent van de Vlamingen dat
de Bende van Nijvel gezocht moet worden in kringen van
de onderwereld of dat er krankzinnigen aan het werk zijn.
35 Procent vermoedt dat de Bende uit extreem-rechtse hoek
komt. Slechts 8,6 procent vindt het nodig dat er een speciaal
politiekorps wordt opgericht om de terreur te bestrijden, een
gedachte waarmee ae minister van Justitie speelt, maar 78
firocent ziet veel meer heil in een betere organisatie en op-
eiding van de rijkswacht.
Vernieuwing in
Sovjet
economie
De deelnemers aan het
27e congres van de
Russische communisti
sche partij hebben van
daag Ingestemd met
plannen om de indus
triële produktiviteit voor
het jaar 2.000 te ver
dubbelen. Daarna ver
gaderen de afgevaar
digden achter gesloten
deuren verder over de
voorstellen van partijlei
der Michail Gorbatsjov
voor ingrijpende wijzi
gingen in de samenstel
ling van het Centraal
Comité en het Politbu
reau. Centraal in de
nieuwe economische
plannen van het Kremlin
staat de introductie van
moderne technologie op
alle terreinen van de
Russische industrie. De
weerstand die daarte-
gen nog altijd bestaat (U;,
werd in een cartoon in Tl •u'
een Russisch blad op
de kJrrel genomen.
