Gereformeerde Synode handhaaft kruisrakettenbesluit £cidóc Soman 1 L ff ;A W0NENÏI6 aan tafel kerk wereld Communistenvrees speelt Amerikaanse bisschoppen parten Wiegel moet kiezen weer iv< \K I ACHTERGROND Qeid&Qowuvnt WOENSDAG 5 MAART 1986 PAGINJNNÏ Kardinaal Obando wil d'Escoto vergeven „Miguel d'Escoto, minister van Buitenlandse zaken in de San- dinistische regering van Nicaragua, is een arme, verbitterde man vervuld van haat". Dat is de reactie van de aartsbisschop van Managua, kardinaal Miguel Obando Bravo, op de felle aanval die de minister op hem heeft gedaan door hem van „medeplichtigheid aan moord op het volk" te betichten. De ge schorste priester heeft zich kwaad gemaakt op de primaat van de katholieke kerk van Nicaragua, omdat die zich niet uit spreekt tegen de activiteiten van de contra's. Ten overstaan van journalisten verklaarde kardinaal Obando gisteren dat men behoort te bidden voor de bekering van d'Escoto. Als wij niet zeventig maal zeven maal vergeven, zijn wij geen echte christen", aldus de kardinaal. Thatcher uit de gratie bij Anglicaanse geestelijken Bijna 75 procent van de Anglicaanse geestelijken in Groot-Brit- tannië is tegen het bewind van premier Margaret Thatcher. De conservatieve politiek van vrij ondernemerschap en kapitalis me is duidelijk uit de gratie. Dit heeft een opinieonderzoek on der 402 priesters aangetoond. De Anglicaanse Kerk heeft daar mee een forse zwaai naar links gemaakt. De sinds lang be staande band tussen de staatskerk en de Conservatieve Partij lijkt nu voorlopig verbroken. Bijna de helft van de onder vraagde geestelijken zei bij de volgende algemene verkiezingen op de liberalen of Sociaal-Democratische Alliantie te stemmen en nog geen kwart op de Conservatieven. Als het een goede zaak betreft noemt men het volharding, als het om een slechte gaat, koppigheid. Laurence Sterne Kruis-protest tegen Nicaragua- beleid VS Bijna 200 Amerikaanse geestelijken hebben gis teren op de trappen van het Capitool een mense lijk kruis gevormd ter herdenking van de slachtoffers van het ge weld in Nicaragua. Zij be schuldigden president Reagan ervan de voor keur te geven aan terreur boven vrede. Katholieke, protestantse en joodse geestelijken beschuldigden Reagan er in een verklaring van het Amerikaanse volk te be driegen en voor te berei den op een uitbreiding van de Amerikaanse mili taire betrokkenheid in Ni caragua. Tegelijkertijd met de actie in Washing ton werd in nog 75 ste den in het hele land op soortgelijke wijze gepro testeerd tegen Reagans plannen om 100 miljoen dollar te geven aan de Nicaraguaanse contra's die volgens Reagan vrij heidsstrijders voor de de mocratie zijn. De synode van de Gere formeerde Kerken komt niet terug op het omstre den „7 maart besluit" uit 1984. Daarin roept de sy node regering en parle ment op niet over te gaan tot plaatsing van kruisra ketten. Dit besluit heeft veel beroering in de ker ken veroorzaakt. Ruim driehonderd van de onge veer achthonderd gere formeerde kerkeraden tekenden bezwaar aan bij de synode tegen het be sluit. De generale synode behandel de gisterén de bezwaren die de kerkeraden en classes (re gionale kerkelijke vergade ringen) hadden ingebracht Een speciale commissie onder leiding van ds. Hasper uit Al- mere had de reacties verza meld en het nodige werk ver richt voor de behandeling en was tot de conclusie gekomen dat het gewraakte besluit aan leiding geeft tot kritiek op de formulering, maar dat er geen reden is het besluit te herzien of zelfs in te trekken. Een aanzienlijk deel van de be zwaarde kerkeraden hadden hierom gevraagd. De synode volgde echter de commissie en onderschreef voorts de spijtige erkenning dat het be sluit veel onrust heeft veroor zaakt en, onbedoeld, veel ge reformeerden heeft gekwetst. Veel van de pijn die het be sluit met zich meebrengt, is de conclusie van kerkleden dat voorstanders van plaatsing van kruisraketten, door het besluit tot „tweederangs christen" worden gemaakt. De oproep om niet tot plaat sing over te gaan is ingebed in de uitspraak dat de synode „Christus wil volgen, die niet tot het einde heeft vernietigd, maar tot het einde heeft lief gehad". Bovendien werd het besluit aangevochten op formele gronden. Er zou niet voldaan zijn aan de voorwaarden voor het spreken van de kerk over samenlevingsvraagstukken. Een ander argument dat veel kerkeraden inbrachten, was dat de kerk zich met deze uit spraak op politiek terrein had begeven. Ook werden de ver wijzingen naar de bijbel (o.a. het visioen van de profeet Je- saja waarin de zwaarden wor den omgesmeed tot ploegscha ren) theologisch onvoldoende genoemd. De commissie schreef aan de synode dat er zinsneden en passages in het besluit staan die ongelukkig zijn geformu leerd of beter achterwege hadden kunnen blijven. Dat hoeft echter niet te leiden tot wijziging of intrekken van het besluit, oordeelde de com missie. Moties De synode besteedde gisteren een groot deel van de dag en avond aan de moties die wa ren ingediend op het commis sievoorstel om niets te wijzi gen aan het besluit uit 1984. Aanvankelijk werden negen moties ingediend, later volg den nog enkele gewijzigde moties. Het merendeel wilde de meest gewraakte passages uit het besluit afkeuren; enke le synodeleden wilden een aanscherping van het „7 maart-besluit'. Ds. R. de Pee uit het Friese Dokkum verdedigde de inge brachte bezwaren en voegde eraan toe dat als de synode zich niets zou aantrekken van de bezwaren," dat door de in dieners wordt ervaren als een belediging. Hij vroeg aan dacht voor de uitspraak van de commissie dat de gerefor meerde kerken intern ver deelde kerken zijn geworden. „De vraag is dan: tot wie en namens wie richt zich de kerk als zij zulke „grote" uit spraken doet"? De commissie ziet in die pluraliteit geen re den om zich van uitspraken te onthouden: „Juist om een ap pèl te doen op de kerkleden zich met elkaar te verstaan, moet de kerk in de werkelijk heid van de verdeeldheid uit spraken doen", aldus ds. C. Gros uit Aalten namens de commissie. Deze was verder van oordeel dat de richtlijnen voor kerkelijke uitspraken naar de samenleving opnieuw moeten worden bekeken. Ze zijn niet werkbaar gebleken. Bij de stemming bleek dat geen van de ingediende mo ties noch die ter afkeuring van het "7 maart-besluit" noch die ter aanscherping er van, het haalde. De tegenstan ders kregen steeds ongeveer eenderde van de synode ach ter hun moties; de moties die het tegenovergestelde beoog den, haalden nog minder stemmen. Overigens wordt vandaag een stemming ge houden over het totale besluit; gisteren werd steeds over on derdelen gestemd. Voorzitter dr. H.J. Kouwen- hoven sprak na afloop van de stemming over een hoog staande discussie. „Er is veel pijn geleden over het „7- maart-besluit", bij voor- en tegenstanders. Maar ik ben dankbaar dat niemand zich door de bespreking van van daag gekwetst kan voelen. We leven in een verdeelde kerk, maar we hebben erva ren dat we toch eensgezind kunnen zijn in het uitvoeren van de taak die de Heer ons heeft opgedragen".Hij vroeg de synodeleden en de zeer tal rijke belangstellenden op de publieke tribune iets van die onderlinge. verbondenheid ondanks de verdeeldheid, over te brengen naar de plaat selijke kerken. Hum. Verbond viert veertigjarig jubileum In de Kleine Zaal van het Amsterdamse Concertgebouw vierde het Humanistisch Verbond gisteren zijn veertig jarig bestaan met een debat over gelijkberechtiging. Daaraan namen de poli tici Lubbers, Den Uyl, Nijpels en Van Mierlo deel. De aandacht van de politici ging vooral uit naar het euthanasie-vraagstuk, waarbij vooral VVD-leider Nijpels („Man, je kletst") het moest ontgelden, omdat hij gezwicht zou zijn voor het dreigement van een kabinetscrissis door premier Lubbers. Lubbers verde digde het kabinetsbesluit door opnieuw te wijzen op personen uit niet-christendemocratische hoek, onder anderen prof. En schedé, die zich afvroegen of de tijd al rijp is voor een wettelij ke regeling van de euthanasie. De spreker die het minste aandacht aan de euthanasiekwestie besteedde, was de voorzitter van het Humanistisch Verbond, R. Tielman. Sprekend over de omslag van overoptimisme naar overpessimisme waarschuwde hij degenen die aan de kant blij ven staan dat ze hiermee de tegenstanders van het zelfbeschik kingsrecht in de kaart spelen, bijvoorbeeld in de kwestie van de euthanasiewetgeving. Het Humanistisch Verbond telt 15.000 leden, maar zegt om niet geheel duidelijke redenen 23 procent van de bevolking achter zich te hebben. In samenwerking met de Walburgpers heeft het Humanistisch Verbond een boekje uitgegeven waarin de geschiedenis van het verbond (1946 1986) wordt beschreven. De aanvaringen met andere geestelijke groeperingen, de ruzies in eigen kring en de filosofie van het verbond komen daarin aan bod. Prijs 17,50 OEGSTGEEST „Als U zo'n brief leest, moet U wel beden ken dat de Amerikaanse bis schoppen door een deel van het publiek als communist .worden afgeschilderd." Dat zegt pater P. Henriot S.J. uit - Washington over een zeer ge degen gematigd uitziende, honderd pagina's tellende ontwerp-brief van het Ameri kaanse episcopaat, waarin het reilen en zeilen van de Ame rikaanse economie aan een kritisch onderzoek wordt on derworpen. Henriot is direc teur van het Center of Con cern, een studiecentrum van jezuïeten in Washington die zich bezig houden met zaken waar de Amerikaanse katho lieke kerk zich over uit wil spreken. Hij was twee dagen in Nederland op uitnodiging van de katholieke ontwikke lingsorganisatie Cebemo. Het centrum heeft zich in de loop der jaren nogal wat pu bliciteit verworven, zowel po sitief als negatief. In ieder ge val is het een instantie waar mee rekening wordt gehou den. Eerst had deze 'denk tank' de brief over de kernbe wapening voorbereid, nu ligt er de brief over de Ameri kaanse economie. Bij alle brieven worden tal van in stanties en deskundigen ge raadpleegd, zodat men geen slag in de lucht slaat. Daarna kan iedereen die wil reage ren. Momenteel wordt gewerkt aan een derde versie van de brief. De eindversie wordt dan eind dit jaar verwacht en onder verantwoordelijkheid van de bisschoppen uitge bracht. „Nu we ons voor het eerst op dit terrein begeven, doen we dat met een zekere nederigheid, in ieder geval niet met de vanzelfsprekend heid waarmee de kerk ge woonlijk morele uitspraken doet", aldus Henriot. De brief veroorzaakte in no vember, kort na de herver kiezing van president Reagan, heel wat deining, toen het so ciale beleid van de regering- Reagan in ongewoon duidelij ke bewoordingen aan de kaak werd gesteld. Op zich is de kritiek niet zo nieuw, opval lend voor Amerikaanse be grippen is wel dat de kritiek geuit wordt door een hogelijk gerespecteerde instantie, die er zich tot voor kort voor hoedde kritiek te uiten op Amerikaanse verworvenhe den en dat nu op een zeer ge degen, beredeneerde manier doet. Daarbij komt dat de Ameri kaanse katholieke kerk zich lange tijd als een kerk van immigranten heeft be schouwd en zich zo vader landslievend mogelijk wilde gedragen. De kritiek op de brief over de' economie wordt ten dele inge geven door het taboe dat rust op het ter discussie stellen van het zo succesvol geachte Amerikaanse kapitalistische model. Heeft dat immers niet gezorgd voor een in de ge schiedenis nog nooit bereikte welvaart, zo stellen de critici. Vandaar het verwijt van com munisme, dat de Amerikaanse bisschoppen te horen krijgen. Marxisme De ontwerp-brief is in feite een vervolg op een schrijven over het marxisme uit 1980. De (afwijzende) stellingname over dit onderwerp werd vrij academisch gevonden. Er wa ren maar weinigen die er wat aan hadden, want het marxis me speelt immers in de Ame rikaanse politiek en samenle ving nauwelijks een rol. De bisschoppen werden daarom uitgedaagd zich eens uit te spreken over het kapitalisme. Die uitdaging werd aanvaard en dat lag des te meer voor de hand aangezien de meer kwa lijke kanten van het Ameri kaanse kapitalisme onder Reagan meer zichtbaar wer den. Kritiek is er nu van de weer omstuit weer, vooral van Eu ropese kant, op het feit dat wel een aantal feilen van dat Amerikaanse kapitalisme aan de kaak wordt gesteld, maar dat de samenhang daarvan niet wordt verduidelijkt in een theoretisch model. Hen riot erkent dat dit een tekort is van het document, maar wijst er op dat het razend moelijk is het kapitalisme te interpreteren op een wjjze die recht doet aan al zijn aspec ten. Er zijn immers veel inter- preaties mogelijk. Bovendien, wie er radicaal afstand van zou willen nemen, haalt ook de grond onder zijn eigen voeten weg en dat is te veel gevraagd voor de onderzoe kers die meegewerkt hebben aan de opstelling van het do cument. Henriot: „We zijn een praktisch volk. Daarom heb ben we praktische problemen willen aanpakkken." Doelmatigheid De denktank van de jezuïeten heeft een vijftal onderwerpen aangepakt. De vragen rondom werk en werkloosheid komen het eerst aan de orde. Vervol gens behandelen de bisschop pen de binnenlandse armoe de, de crisis in de Amerikaan se lkandbouwsector (als ge volg van allerlei economische oorzaken zijn grote groepen boeren de laatste jaren failliet gegaan), dan overleg en sa menwerking in en tussen be drijven en als laatste onder werp de verhouding van de Verenigde Staten tot de Der de Wereld. Het economisch stelsel moet niet, zo staat in het document, alleen beoordeeld worden op grond van doelmatigheid en de hoeveelheden goederen en diensten die het voortbrengt, zoals de economen geneigd zijn te doen, maar ook op grond van de mate waarin het de menselijke persoon respec teert. Op de genoemde onderwer pen heeft men een drietal normen toegepast. De bevre diging van de essentiële be« hoeften van de armen dient voorang te hebben. In de tweede plaats moet de samen leving voorrang geven aan meer economische zeggen schap en verantwoordelijk heid voor de armen, de zwak ken en de machtelozen boven het behoud van bevoorrechte posities die zijn gebaseerd op concentraties van macht, bezit en inkomen. In de derde plaats dienen bezittingen, ga ven en inspanningen van de mensen allereerst te worden aangewend voor de bevredi ging van essentiële behoeften van alle mensen voor het ver groten van hun economische zeggenschap en verantwoor delijkheid. In Europa kijkt men van die benadering niet zo op. Wat is volgens Henriot dan vooral van belang voor de Europea nen in deze ontwerp-brief? Hij wijst in de eerste plaats op de principiële aandacht voor de armen. Dat is wat anders dan de armen die ver weg van ieders bed zijn, het gaat hier om de armen die bena deeld zijn door ons econo misch stelsel, aldus Henriot. Vervolgens zou de brief een voorbeeldwerking kunnen hebben waar het aandacht vraagt voor „economische grondrechten". Henriot: „De Amerikanen houden van hun politieke rechten. Wie praat over economische grondrech ten, wordt vies aangekeken." Voor Nederlandse oren is dat laatste overigens zeker geen revolutionair geluid. Wat Henriot economische grond rechten noemt, komt in Ne derland aardig overeen met sociale rechten. Ze zijn twee jaar geleden formeel in de Nederlandse grondwet vastge legd. De politici besteden veel energie aan dit onderwerp. De verdeling van de nationale koek, vooral waar de sociaal zwakkeren in het vizier ko men, is zo ongeveer het be langrijkste politieke onder werp. Het derde innoverende aspect van de ontwerp-brief noemt Henriot het feit dat de morele normen van de Amerikaanse bisschoppen in de eerste plaats toegepast moeten wor den binnen de kerkelijke in stituties. Daar, erkent Hen riot, wringt nogal eens de schoen. Economische grond rechten, zoals overleg over sa lariëring en inrichting van de arbeid worden in de sociale sector, waar de Amerikaanse katholieken de nodige greep hebben, vaak nog maar met mondjesmaat in praktijk ge bracht. Dan wordt volgens Henriot gezegd: „We zijn een grote familie en we zorgen toch goed voor je." Ook op net eigen erf valt er binnen deze pragmatische opzet dus nog genoeg te doen. PAUL VAN VELTHOVEN Jachtschotel met appelmoesgriesmeelvla met rozijnen Voor twee: 200 g gare runderlappen met jus van dins dag) of 200 g runderpoelet met 30 g margarine, 300 g uien, 1 goudreinet, l/t tot 1 kg aardappelen, zout, peper, nootmuskaat, melk, aroma, worcestersaus, maizena, zachte margarine, paneermeel: potje of blikje appelmoes of circa 500 g goudreinet ten, 50 g suiker; Vt liter melk, 30 g griesmeel, 30 g suiker, 1 lepel rozijnen, rode jam. Bak het poelet bruin in de margarine en stoof het gaar met weinig'water, zout, peper, laurierblad en kruidnagel. Snipper de uien grof en bak ze lichtbruin in een klein stukje vet van de jus. Voeg het kleingesneden vlees, het jusvocht en stukjes appel toe en laat de massa een kwartier stoven. Breng het vleesmengsel op smaak met zout, aroma en worcestersaus en bind het vocht met de met koud water aangemengde maize na tot dunne sausdikte. Maak van de aardappelen met zout, peper, nootmuskaat en melk een smakelijke en tamelijk stevige puree. Vet een ovenschaal in, bedek de bodem met ongeveer een derde van de puree, spreid daarover het vleesmengsel uit en bedek dat met de rest van de puree. Strijk de puree glad, strooi er een waasje paneermeel over en leg daarop stukjes jusvet en/of margarine. Zet de schotel ongeveer een kwartier in een hete oven (stand 7 of 250) voor een korstje. Reken voor geheel opwarmen ten minste drie kwartier in een oven die op 4 of 175° staat. Kook geschilde en van klokhuis ontdane appels in weinig water gaar in tien minuten. Klop de appels tot moes of wrijf ze door een zeef en doe er suiker bij. Breng de helft van de melk aan de kook, strooi er al roeren de griesmeel gemengd met suiker in en laat de massa vijf minuten zacht koken. Voeg van het vuur de rest koude melk en de rozijnen (tien minuten in weinig water gekookt en daarna uitgelekt) toe. Garneer de vla met jam. JEANNE erlag :zins jen bi; rging kjart r NaDAT onze krant afgelopen maandag als eerste bek?1 vo had gemaakt, dat Hams Wiegel mogelijk wijlen Koos kerk als minister van binnenlandse zaken zou opvolgen, hjt h0ge i ben we in deze kolom de mogelijke rentree van de libei^vendier voorman in de landspolitiek toegejuicht. Wiegels terugkior leefe naar Den Haag is goed voor de VVD en goed voor het latë1ie^ T1 Naast stemmentrekker is hij immers om Wjm Kan te cp*r ^er ren - een zeer bekwaam bestuurder. Dat heeft hij zowefr*orgin| Den Haag (als minister van binnenlandse zaken) als in Lejn de ei warden (als commissaris van de koningin) ruimschoots beiger tot zen. )n werk De komst van Wiegel naar Den Haag is echter nog 1*- niet zeker. Hij heeft zich weliswaar bereid verklaard de pi -rr op binnenlandse zaken tijdelijk („tot van de zomer") te v JV len waarnemen, maar daarna wil hij liefst weer zijn ot functie van commissaris van de koningin opnemen. Dat isi Wiegels optiek misschien begrijpelijk, maar niet aanvaar baar. Premier Lubbers zou er althans zeer onverstandig a f doen op de verlangens van Wiegel in te gaan. Staatsrecht) leerden hebben gewezen op de bezwaren die aan deze bent ming kleven en op de onmogelijkheid Wiegel de door h| gevraagde garantie te geven over de verkiezingen he| Daarnaast is er het belang van Friesland dat nu achter| steld dreigt te worden bij het partijbelang van de VVD. provincie zou tenminste een klein half jaar worden opgei deld met een bestuurlijk onduidelijke situatie. Wanneer i minister-president wel ingaat op de verlangens van Wiej dan kunnen we de kleine linkse partijen die nu al sprek van een „platte verkiezingsstunt" eigenlijk geen ongelijk j - DEN WlEGEL moet maar kiezen tussen Leeuwarden en D Haag. De VVD mag hem daarbij best een handje helpt door hem onomwonden het leiderschap van de partij in 1 vooruitzicht te stellen. Daar is alle aanleiding toe, want o gisteren bleek weer, dat Nijpels het vermogen mist om in - P politiek spitsroeden te lopen. Terwijl hij in Den Haag de rt o^nn gelijke benoeming van Wiegel tot minister van binnenlano zaken aankondigde, werd Wiegel even later in Sneek dp verslaggevers met deze mededeling verrast. Nijpels had kp n nelijk verzuimd het scenario tevoren goed door te nemen Enkele buien DE BILT (KNMI) De wind blijft uit het zuidwesten waai en en oceaanlucht stroomt het land binnen. Het blijft wisse lend bewolkt met kans op een bui. De middagtemperaturen liggen nu op een niveau, die normaal is voor deze tijd van het jaar, zo rond 7 graden. Wel zal het de komende tijd dicht bij grote wateroppervlakten, al of niet bevroren flink wat kouder zijn. Zo wordt het in de kop van Noord-Holland en de gebieden aan de oostkant van het Ijsselmeer niet veel warmer dan 3 graden. Dit is eveneens het geval op de Waddeneilanden. De zuidwes tenwind is matig, aan de kust eerst nog krachtig. Vannacht daalt de tempera tuur tot omstreeks 3 graden, maar de nachten daarna daalt de minimumtemperatuur bij weinig wind en opklaringen in de nacht tot iets onder nul. Er moet dan weer rekening wor den gehouden met gladheid. Weersvooruitzichten voor di verse Europese landen, geldig voor vrijdag en zaterdag: Zuid-Scandinavië en Dene marken: kans op een bui, maar ook af en toe zon. Middagtem- peratuur omstreeks 3 graden. Britse Eilanden: vrijdag perio den met zon, maar zaterdag weer plaatselijk regen. Mid- dagtemperatuur omstreeks 10 graden. Benelux en Duitsland: wisse lend bewolkt en eerst nog een enkele bui. Zaterdag meer pe rioden met zon. Middagtempe- ratuur omstreeks 9 graden. Frankrijk: perioden met. zon en vrijwel overal droog. Mid- Wie{ niste Zak» aarz dagtemperatuur omstreeks miss graden. een Spanje en Portugal: eerst rioden met zon, maar zaten van het westen uit toenem» de bewolking. Middagtem| ratuur van 14 graden in i noordwesten tot 18 graden het zuidoosten. 1 de 1 een bui. Middagtemperatu. van 11 graden in het noorti tot 18 graden in het zuiden Alpengebied: wisselend I wolkt en vooral het oostel deel kans op regen of sneeu Middagtemperatuur omstre» 10 graden. Weer Ma* Mi temp temp sl regen De Bilt Eelde motregen Eindhoven regen Den Helder motregen Aberdeen Athene Berlijn0" Bordea Brussel Dublin Frankfort Helsinki Innsbruck Klagenfurt Kopenhagen Lissabon Istanbul regen Las Palmas l.bew lllllllll ,.j)ewi wijst Swaai Donderdag 20 maart aanstaande verschijnt bij deze krant de bijlage Deze bijlage geeft de lezer een goed overzicht van de nieuwe trends in onze wooncultuur. Ook voor de doe-het-zelver is er veel nieuws te melden in deze special. Voor de adverteerder biedt deze ex tra bijlage alle mogelijkheden om zijn aanbiedin gen onder de aandacht te brengen van een geïn teresseerd publiek. René Leibbrand geeft graag de informatie hierover. Zijn telefoonnumer 071 - 122244. p| 5 hebl z men Wie Geen krant ontvangen? Bel tussen 18.00 en 19.00 uur, zaterdag tussen 14.00 en 15.00 uur, telefoonnr.071-122248 en uw kran- wordt nog dezelfde avond nabezorgd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1986 | | pagina 2