Iedereen is welkom in „de verboden stad
Ti
Cü
c
T oerist
figurant in
Braziliaanse
operette
I
KiïdstèdVakantiebeurs
finale
C
yy
MM. 1
Nieuwe
attractie
in De
Efteling
mk uLÏI i dRm
i p Ij t
OP CURASAO IS HET NU 28°C
CUHïi£±i*
Vliegen maakt Braziliëreis kostbare zaak
Vakantie houden en werken in het buitenland
ZATERDAG 8 FEBRUARI 1986
KAATSHEUVEL - Torens met
een vergeelde maansikkel op de
spits, de rondingen van koepels,
moorse boogvensters, balkons en
mozaïeken weerspiegelen zich in
een vijver te Kaatsheuvel. Zelfs in
dit door het daigtoerisme overspoel
de dorp, dat niet meer opkijkt van
een reuzenrad meer of minder of
een spookhuis vol gejammer, hield
men dit even voor een fata morga-
Mensen uit Noordafrikaanse landen zul
len aanvankelijk ook wel denken aan
een luchtspiegeling, zo sterk wekt deze
nieuwe attractie van De Efteling de in
druk, als zou hier een Arabische stad
zijn verrezen. Het heeft dan ook vijftien
miljoen gekost om deze al sinds 1980 ge
koesterde droom te verwezenlijken. Met
de aanwinst Fata Morgana, alias De
Verboden Stad, voltooit dit pretpark
overigens een vijfjarenplan met circa
tachtig miljoen gulden aan investerin-
De
zetten om dit complex rendabel te ma
ken. Het exterieur, met een reusachtig
voorplein, vormt de entourage voor een
sprookjesachtig schouwspel. Aan de
oevers van een kronkelende stroom, be
varen door veertien rondvaartboten (elk
met zitplaatsen voor zestien personen),
komt straks veel tot leven van wat ver
haald is in de sprookjes van duizend en
een nacht.
Computers
De vertelster (Sheherezade) houdt zich
hier op de achtergrond. Haar taak is
overgenomen door een groot computer
centrum, dat alles regelt wat gepresen
teerd wordt aan geluiden, muziek, licht
effecten en beweging. Het elektronische
circuit zal in totaal veertien bonte scènes
tot leven roepen, zonder dat er ook maar
iemand aan te pas komt.
De eigen technische dienst van De Efte
ling is nu druk bezig met de inrichting
van dit geheel overdekte wonderland.
Verspieders zijn afgereisd naar Marok
ko, Tunesië en andere landen, om voor
de marktkramen koperwerk in te slaan,
tapijten en manden, aarden kruiken, sie
raden, gereedschap en alles wat verder te
koop zal worden aangeboden. Het pu
bliek kan getuige zijn van deze oosterse
straathandel. Zwaar bepakte ezeltjes, in
hun harem kwebbelende en dansende
vrouwen, vanuit spelonken naderbij
sluipende Bengaalse tijgers, feestvieren
de soldaten die hun geweren met inleg
werk presenteren, slangenbezweerders en
ambachtslieden spelen natuurgetrouw
hun rol. Dank zij de wonderen der tech
niek belooft de illusie straks compleet te
worden. Tijdens hun acht minuten du
rende tocht varen de toeschouwers dan
telkens een andere afdeling binnen, soms
pas nadat een tovenaar de zware hefdeur
of een tralieversperring heeft opgehesen.
Echte sprookjes uit de vermaarde bundel
geeft het circuit weinig te zien, des te
meer uit het leven gegrepen taferelen, uit
het dagelijks leven m de Oriënt van wel
eer. Zo krijgt men slaven te zien, rond-
zeulend in een waterrad en een reizende
tandarts, wiens stoel veel weg heeft van
een troon.
Voor de begroeting zorgt meteen na het
inschepen een dichte jungle vol tropi
sche geluiden. De stammen voor palmen
en andere grote bomen zijn aangevoerd
uit gewesten als China, Zuid-Amerika en
de Filipijnen, maar voor de rest is dit
oerwoud geheel afkomstig uit de fabriek.
Kunstgebladerte dus, in grote variatie en
net ecnt.
In wat men verder te zien krijgt spelen
een kleine honderdvijftig kunstmatige
acteurs hun rol, met stem, gebaar, hou
ding en alles wat verder aan de expressie
kan bijdragen. Thans laten veel van deze
robots nog dwars door zich heen kijken,
omdat de aankleding pas later volgt. Ze
zijn gemaakt van plexiglas en hun orga
nen bestaan uit mechanische construc
ties en alles wat nodig is om ze elektro
nisch te besturen.
Paleis
Per uur zullen zo'n veertienhonderd per
sonen door dit bonte stadscentrum ge
voerd kunnen worden en telkens weer
zullen zij verbaasd zijn over nieuwe ef
fecten. Het draaiboek zorgt voor de juis
te dosering. Een waarlijk Fantastisch aan
zien biedt het hoge en zeer royale paleis
waar de sultan of kalief, omringd door
een levendig gevolg, zijn troon heeft be
klommen. Omdat hier niet beknibbeld is
op de afmetingen, was er ook plaats
voor een reusachtig piratenschip. De
grootste onder alle figuren is de boze
geest (Djin), ongeveer zo hoog als een
Zijn geweldige benen overkoepelen de
vaargeul, zodat de bootjes onder hem
door moeten varen. Samen met de drie
of vier tovenaars illustreert dit heer
schap dat De Efteling nog altijd een
sprookjestuin is, net als vroeger, maar
niet meer zo „kinderachtig". Volgens
Anja van Riel, werkzaam bij de public-
relationsafdeling, wacht de bezoekers
een laatste sensatie, kort voor zij terug
keren in de grote hal, die omzoomd is
door galerijen in moorse stijl en waar de
bootjes vertrekken en aankomen bij de
draaischijven. Zij moet desgevraagd toe
geven, dat haar attractiepark met dit
spektakel geen Europese primeur kan
opeisen. „Wij zijn er al jaren mee bezig
geweest en waren stomverbaasd dat het
park Walibi in België ons vorig jaar plot
seling voor was. Alles is daar wat kleiner
van opzet, maar de overeenkomsten zijn
frappant. De attractie heet daar „Dui
zend en een Nacht" en zou daar gekocht
zijn van een Engelse firma. Hoe die er
aan gekomen is, weet ik ook niet".
Anja van Riel is ook bekend met het be
staan van de Zilvermijn in het Westduit-
se Phantasialand. Men gaat daar uit van
een soortgelijke formule - alle figuren
worden elektronisch bestuurd - maar de
bezoekers worden er rondgereden in een
treintje. Wat de grote attractieparken ge
meen hebben is hun grensoverschrijden
de bekendheid. In Kaatsheuvel wordt
een kwart van de toegangsbewijzen ge
kocht door buitenlanders. Alle drie ge
noemde parken zijn ook in Europees
verband van belang. Hun publiek is in
ternationaal, een logisch gevolg ook van
de betrekkelijk kleine afstanden tussen
hun complexen. Het zou daarom ook
een vorm van eigenbelang zijn als zij zo
veel mogelijk van elkaar bleven verschil
len om de mensen meer keus te bieden
en zo de loop er in te houden.
De Efteling maakt nu na telkenjare voor
een nieuwe sensatie gezorgd te hebben,
even pas op de plaats. De aandacht richt
zich straks eerst op plannen voor de
bouw van een nieuw bungalowpark
Kraanveen met tweehonderd woningen.
De vierenveertig huisjes in het oude
complex waren enigszins verouderd.
Toekomstige bewoners krijgen gratis en
tree in het attractiepark.
M t nmmrn
-Sl,
O
i groots vijfjarenplan dat De Efteling tachtig
Verspieders van De Efteling zijn naar MarokkoTunesie en andere landen gereisd om voor de marktkramen
koperwerk in te slaan, tapijten en manden, aarden kruiken, sieraden, gereedschap en alles wat verder te koop zal
worden aangeboden.
*0
0'
v
M\
I!
PO
RIO DE JANEIRO - Overweldigend na
tuurschoon, in welke vorm dan ook,
wacht op ontdekking in Brazilië, tussen
de tropische begrenzingen van evenaar
en kreeftskeerkring. Het land is zo groot
(258 maal Nederland) dat slechts een
ruwe schets enige ordening kan brengen
in de presentatie. Het Suikerbrood als
baken voor de zes miljoen inwoners van
Rio prikkelt de fantasie evenzeer als de
„groene hel" van het Amazonegebied, de
futuristische hoofdstad Brasilia midden
in het oerwoud en de sensuele carnavals
viering.
Brazilië is eigenlijk een verzamelnaam
voor gebieden, die als bij toeval onder
dezelfde staatsparaplu terecht zijn geko
men. Vliegend van Rio de Janeiro naar
Salvador de Bahia kan men overpeinzen
dat de afstand gelijk is aan die tussen
Amsterdam en Rome. En overal wach
ten geheel nieuwe indrukken. Volgens
deskundigen zijn er ten minste vijf to
taal van elkaar verschillende Braziliës.
Brazilië is een krankzinnig land, zeggen
veel van de honderdtwintig miljoen in
woners: altijd bezig de chaos te bezwe
ren, waarbij dan weer nieuwe verwarring
wordt opgeroepen. Het leven sleept zich
hier niet voort, maar danst op elastieke
benen van de ene euforie naar de andere
zo staat in de propaganda van de reisin
dustrie. Deze indruk wekken vooral de
miljoenensteden, gevangen in de ban
van een nerveus ritme. Een levensstijl
die naar Europese begrippen nauw ver
want is aan roekeloosheid; het dansen
op een vulkaan.
Het tarief aan de binnenkant van een
hoteldeur geeft overnachtingsprijzen te
zien van driehonderdduizend cruzeiros
(ongeveer dertig dollar of tachtig gulden)
voor twee personen, redelijke bedragen
voor een hotel met vier sterren. De cru
zeiro is voor vreemdelingen een roesver
wekkende munt. Het omrekeningsritueel
wordt beoefend als een spel. Espresso's
of een mierzoete café zinho kosten op
veel plaatsen niet veel meer dan een
kwartje, een maaltijd met pittige lokale
gerechten wordt geserveerd voor tien
gulden. Maar zelfs met astronomische
bedragen als een minimumloom van
vijfhonderdduizend cruzeiros kan de ar-
Het Copacabanastrand van Rio de Janeiro past in het programma van de toeristenindustrie. Dat geldt niet v
de sloppenwijken.
Salvador de bahia
Bezoeken aan de reusachtige sloppen-
buurten, zo blijkt, passen niet in de toch
al overladen programma's van tourope
rators. De grootste van alle steden, Sao
Paulo, is meestal niet eens in het circuit
opgenomen, omdat dit industriecentrum
met dertien miljoen inwoners nauwelijks
past in het stereotiepe beeld van Brazi
lië. De werkelijkheid spreekt er wellicht
een te schrijnende taal in verhouding tot
de andere steden.
In Ilio de Janeiro zorgen de decadentie
van Copacabana en heel het fameuze
strandleven aan de met mozaïeken ver
sierde boulevards, het Christusbeeld op
Corcovado en sambashows vol pracht
en praal voor verzachtende omstandig
heden. Zestiendhonderd kilometer ver
derop, in een andere wereld, pronkt Sal
vador de Bahia met een cultureel erf
goed zonder weerga.
De oude bovenstad staat voor een groot
deel onder bescherming van de Unesco,
als monument uit het koloniale verle
den. Maar elders in de stad staan de ker
ken en paleizen uit de 17e eeuw lang
zaam te verkruimelen onder de tropen
zon. Tussen puin en onkruid wachten
veel gebouwen op restauratie. De gou
den schittering van de „Sao Francisco
Assis", een wereldberoemde kerk, reikt
niet verder dan tot in de voorportalen.
Op het gelijknamige plein floreert de
handel in doodskisten.
De bevolking van Salvador, eens de
hoofdstad van een rijke kolonie, laat
deze verloedering over zich heen komen.
Maar aan die sterk hellende straatjes in
het oude centrum, bevracht met zoveel
kerken en regeringsgebouwen, ontleent
deze stad ook de charme van het verval.
Veel mensen zijn gek op dit soort ro
mantiek.
(ADVERTENTIE)
VRIENDELIJK DROOM EILAND IN DE ZON
Het toerisme naar Brazilië vanuit ons land
krijgt in dit jaar een flinke stimulans, zo
voorspellen de reisorganisatoren. Vakantie
gangers hebben keus uit de arrangementen
van een flink aantal touroperators. Hotelplan
biedt tot eind april een wekelijkse vlucht met
de lijndienst van de Braziliaanse luchtvaart
maatschappij Varig, met daaraan gekoppeld
een verblijf in een hotel of rondreizen. Een
campingvlucht acht dagen) kost 2750 gulden.
Inclusief hotel met logies/ontbijt in Rio kos
ten achtdaagse reizen tussen 2965 en 3400
gulden. En er kan natuurlijk tevens geboekt
worden voor diverse excursies.
A-Reizen, de ANWB, NRV-Holiday, BBI te
Emmen in samenwerking met Panta-Reizen,
Holland International, Arke, Koudijs-Reizen
en Neckermann hebben Brazilië opgenomen
in hun zomerprogramma's. Amerikaanse dol
lars geven de meeste kans op een maximum
bedrag aan cruzeiros. Een paar maanden ge
leden was de wisselkoers voor een Ameri
kaanse dollar circa 10.000 cruzeiros. Voor de
toerist is het leven in Brazilië daardoor spot
goedkoop. Het vliegen blijft duur zolang er
niet gecharterd wordt, zoals vanuit vijf steden
in Amerika en twee in Duitsland. Documen
tatie over Brazilië is onder meer verkrijgbaar
bij de Braziliaanse Ambassade, Mauritskade
19, 2514 MD Den Haag, tel. 070-469229 en
bij het Instituut voor de Tropen in Amster
dam.
Tegroot
Voor alle categorieën reizigers geldt dat
een vakantie te kort en het land te groot
is voor meer dan een zeer oppervlakkige
indruk. De heenreis met een DC 10 van
Varig, via Parijs, is met circa tien uur
vliegen een kattesprong vergeleken bij
het rondtrekken door zo'n gigantische
staat, waarvan 7400 kilometer kustlijn
wordt bespoeld door de Atlantische
Oceaan. Daar wachten de exotische
stranden met hun rotsen en palmen.
Mensen die zoveel mogelijk van het
land willen zien, kunnen met een Air
pass drie weken gebruik maken van de
binnenlandse luchtlijnen voor 330 dol
lar. Rio de Janeiro fungeert in de meeste
brochures als basis voor rondreizen of
kortere excursies.
Brazilië verkennen: wie er aan begint
wordt .figurant in een fascinerende ope
rette, waarin de opwinding van rituele
dansen zich paart aan een dromerig uit
zien over de zee.
De rondreizen voltrekken zich onder
meer in gewesten waar eens het ruisen
van de suikerrietplantages alles over
stemde. Later werd de economie be
heerst- door de taaie stroop uit rubberbo
men, de goudkoorts greep om zich heen
en toen die glans verbleekt was, kwam
Brazilië op de markt als 's werelds
grootste koffieproducent.
Al deze economische getijden hebben
hun sporen nagelaten in een voormalige
kolonie, waar miljoenen wereldburgers
naartoe getrokken zijn om er een nieuw
bestaan op te bouwen nadat de laatste
slaaf in 1888 was ontketend. Het land is
nu bezig aan een industriële opmars,
maar gaat gebukt onder een schuldenlast
van vele miljarden dollars. In de staat
Minas Gerais leeft veertig procent van
de bevolking in absolute armoede. Der-
jelijke noodlottige percentages gelden
"voor veel van de drieëntwintig staten in
Brazilië.
Nederlanders kunnen weten wat in het
Amazonegebied te zien is geweest aan
gruwzame ellende, als zij de boeken van
Anthonie van Kampen gelezen hebben.
De toeristenindustrie maakt zich ge
woonlijk niet druk over dit soort aan
knopingspunten. Het jammerlijke lot
van leprozen in de jungle laat zich moei
lijk combineren met de zorgeloosheid
van vakantiegangers in een prauw op de
Amazone, speurend naar de kleuren
pracht van papegaaien of een alligator.
Wie zich wil verdiepen in onze eigen ko
loniale geschiedenis op deze kusten, zal
dat ook op eigen houtje moeten doen.
De meeste gidsen hebben ook weinig be
langstelling voor de korte periode van
circa dertig jaar waarin de Westindische
Compagnie in Brazilië een wingewest ex
ploiteerde in het land van de indianen.
Vooral in de buurt van Recife en Olinda
is nog veel te zien dat herinnert aan de
hebberigheid van deze Heren Negentien.
LEO LEEUWIS
V
ei
B bii
Z 2\
2
G.
V<
utorij
'ieder
ange
et ta>
oopt
ADVERTENTIE
DEN HAAG - Het Bureau In
ternationale Jongeren Kontakten
(BIJK) is een stichting die infor
matie geeft aan jongeren over
alle mogelijke manieren om in
het buitenland te verblijven. Het
bureau geeft hiervoor een aantal
brochures uit, die gratis verkrijg
baar zijn.
Het maakt daarbij niet uit of men
voor lange of korte tijd weg wil, wat
men er gaat doen en waarom men
naar het buitenland wil. De informa
tie heeft betrekking op vakantie, rei
zen, studie, stage, uitwisseling en be
taald en onbetaald werk in het buiten
land. Het houdt zich ook bezig met
de noodzakelijke verzekeringen en
uitkeringen.
Het bureau bemiddelt voor de vol
gende vormen van „werk".
Au pair voor zes of negen maanden
in Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk of.
Zwitserland (Genève en omgeving) en
soms ook in Italië.
Zomer au pair voor twee tot drie
maanden in Frankrijk of Engeland.
Boerderijwerk voor een tot drie
maanden in Noorwegen.
Werk in de druivenpluk voor tien
dagen tot drie weken (afhankelijk van
de oogst), vooral in de Franse Beaujo-
lais en eventueel in de Bordeaux of in
Zwitserland (omgeving Genève).
Adres BIJK: Postbus 15344, 1001
MH Amsterdam.
De Informatie van BIJK is ook ver
krijgbaar bij NBBS-winkels of bij
MAIC-centra.
•£eidóc6ou4ont>
VAKANTIEPLANNEN? KOM NAAR DE
Zaterdag 15 feb. 13-21 uur, zondag 16 feb. 10-17 uur.
HOUTRUSTHALLEN DEN HAAG
