TAFEL Synodepraeses Huting ongeschonden uit discussie over eventuele steun ANC Behoudende kerkvisie mag zich niet beroepen op Vaticanum II Ccidoe ETïïTl kerk wereld brieven lezers ACHTERGROND QeidóaQowuvnt MAANDAG 27 JANUARI 1986PAGINJ Vredesinitiatief van Paus: Alle godsdiensten naar Assisi Paus Johnnes Paulus II wil een religieuse 'top', in Assisi. Za terdagavond sprak hij daarover in de Basiliek van 'Sint Paulus Buiten de Muren', tijdens een plechtige eucharistieviering ter afsluiting van de Eucomenische Gebedsweek. Hierbij waren ook afgevaardigden van de orthodoxe, protestantse en angli- kaanse kerken aanwezig. Voor de religieuse 'top' nodigt de paus de leiders van alle be langrijke religieuse stromingen in de wereld uit, niet alleen de leden van de grote christelijke familie, dus ook joden, boedhis- ten, hindoeis, moslims en anderen. De Organisatie van de VN heeft dit jaar tot Internationaal Vre desjaar uitgeroepen en de paus is van plan daar werk van te maken: de gebedsdag van Assisi „zal een dag van gebed zijn. waarop de spirituele verdesbeweging haar meest betekenende en hoogste momenten zal beleven. De datum en de omstandig heden van die ontmoeting zullen zo gauw mogelijk worden vastgesteld, in overeenstemming met diegenen die mijn uitno diging om deel te nemen zullen aanvaarden" Volgens de paus is de vrede een zaak die ieder mens, gelovig of niet, godsdienstig of niet, aangaat: „Niemand mag onverschillig blijven tegenover een probleem dat het heden en de toekomst van de mensheid zo wezenlijk wezenlijk raakt. Allen moeten gemobiliseerd worden om een bijdrage te leveren aan de zaak van de vrede. De oorlog wordt beslist door weinigen, de vrede vereist de solidariteit van allen." Men struikelt niet over een berg, maar wel over een steen Indiaas spreekwoord De hervormde synode praeses ds. H. Huting is zaterdag ongeschonden uit de synodale discussie naar aanleiding van zijn uitlatingen over eventue le kerkelijke steun aan de bevrijdingsbeweging ANC gekomen. Vanuit de Gereformeerde Bond kwam forse kritiek, maar er waren minstens zoveel afgevaardigden die zich schaardenen achter de uitspraken van de voor zitter. Van zijn uitlatin gen heeft ds. Huting dan ook niets hoeven terug nemen. De synode die zaterdagmor gen met grote meerderheid Huting had herbenoemd, had 's middags na de discussie geen behoefte zich over de zaak-Huting uit te spreken. Uit de Gereformeerde Bond in de Nederlands Hervormde Kerk, waartoe een kwart van de hervormden wordt gere kend, was eerder op het aftre den van Huting aangedron gen, maar geen van de afge vaardigden uit deze kring sprak dat tijdens de synode vergadering uit. Ds. Huting herhaalde zijn uit spraak dat indien een boycot van Zuid-Afrika niet tot be ëindiging van de apartheid leidt, „de kerk de steun aan het ANC zal moeten vergro ten om het ANC meer in staat te stellen zijn werk te doen". Huting had in december te Harare (Zimbabwe) een spoedconferentie van de We reldraad van Kerken bijge woond over de verslechteren de situatie in Zuid-Afrika. Deze internationale vergade ring van kerkelijke leiders uit veel westerse landen nam eenstemmig een verklaring aan waarin werd aangedron gen op een economische boy cot tegen Zuid-Afrika. Vol gens de aanwezige zwarte christenen uit Zuid-Afrika is zo'n maatregel de laatste vreedzame mogelijkheid om de apartheid te doen beëindi gen. Mocht dat niet slagen dan blijft alleen een geweld dadige oplossing over, zo con cludeerde ds. Huting. De kerk mag in die situatie de lijdende Zuidafrikanen niet in de steek laten, aldus Huting. Ook bij vorige gelegenheden heeft de kerk zich niet onthouden van steun aan wapengeweld. Achter deze discussie staat volgens hem de vraag of de blanke minderheidsregering in Zuid-Afrika een wettige regering is. Zelf beantwoordt hij deze vraag ontkennend. „Ik begrijp niet alle heisa die er is ontstaan", aldus ds. Hu ting met een verwijtende vin ger naar „de pers". „Wat ik werkelijk heb gezegd ligt he lemaal in de lijn van de uit spraken van deze synode". Hij herinnerde hiermee aan uit spraken van de hervormde synode van 1982 en 1984. Bij terugkeer uit Harare wek te Huting de suggestie dat de humanitaire hulp van het Hervormd Werelddiakonaat aan het ANC via het vestzak- -broekzak-principe nu reeds politieke steun voor het ANC zou inhouden. De Generale Diakonale Raad wees daarop in een verklaring deze sug gestie van de hand. „De uitla tingen van Huting berustten niet helemaal op de feiten", aldus drs. J. Bos. voorzitter van deze commissie, hij voeg de er aan toe dat de commis sie hoopte met de verklaring „grotere schade te voorko men". Volgens ouderling W. Stap penbelt (Zwolle) zou veel van de onrust in de kerk worden weggenomen als de synode zich tegen financiële steun voor de aankoop van wapens zou uitspreken. Als gevolg van de polariserende uitspra ken van Huting dreigt de kerk uiteen te vallen, zo zei ouderling C. Hovestad (Doorn). „Er zijn nu al leden die financieel afhaken". Hu ting reageerde hierop met de mededeling dat hij ook brie ven had ontvangen van men sen die zich door zijn uitlatin gen juist meer bij de kerk be trokken voelen. De kerk kan niet pleiten voor geweld. „Wij moeten zeggen: geweld kan niet de weg zijn", zo zei dr. R.J. Mooi, secreta ris-generaal van de Neder landse Hervormde Kerk. Er zijn echter christenen die in bepaalde omstandigheden zich gedwongen zien naar ge weld te grijpen. Mooi verwees in dit verband naar de Duitse theoloog Bonhoeffer. die in 1944 betrokken was bij een aanslag op Hitier. „Ik behoor niet tot degenen die zulke mensen veroordelen", zo zei Mooi. Verdeeld Hoe verdeeld de Hervormde Kerk over deze zaak is bleek uit de woorden van diaken A. W. de Ronde (Stellendam) volgens wie Hutings opmer kingen ten diepste het belij den van de hervormde kerk weerspreken. Die ideologie van het ANC, dat op een com munistische éénpartijstaat af stevent, staat lijnrecht tegen over het belijden van onze kerk, aldus De Ronde. Hij keerde zich verder tegen de wat hij noemde fascistische wijze waarop in Nederland mensen die nog iets goed met Zuid-Afrika willen, worden geïntimideerd. Daarentegen sprak ds. W. W. Verhoef (Schiedam) van een oneerlijke discussie en een onzindelijk schriftgebruik. De tegenstanders van Huting noemde hij hypocrieten. „Hoe meer aarzelingen tegenover de kernwapens, hoe gebelgder zij over de woorden van Hu ting zijn". De Leidse hoogleraar dr. F. O van Gennep vatte zijn mening zo samen: „De kerk kan nooit op roepen tot geweld of het geweld sanctioneren. Dat heeft ds. Huting ook niet ge daan. Wel is de kerk geroepen solidair te zijn met slachtof fers van geweld". Op de eerstvolgende vergade ring, die in maart wordt ge houden, zal de Hervormde Synode spreken over het Kai- ros-document, waarin ruim honderd Zuidafrikaanse theo logen vorig jaar september de apartheid en de theologische rechtvaardiging daarvan heb^- ben afgewezen. Het zittende Hervormd Mo- deramen (dagelijks bestuur) is zaterdag door de synode herbenoemd. Deze verkie zing vindt elk jaar op de eer ste Synode-vergadering plaats. De samenstelling is: ds H. Huting (Rotterdam) praeses, ds. B. Wallet (Utrecht), me vrouw J. Salverda-Lens (Zutphen). ds. R H Kieskamp (Leerdam). Secretaris-gene raal is dr. R.J. Mooi. Secreta ris algemene zaken wordt mr. J. Haeck. Bhagwan zeker naar Nederland Bhagwan Shree Rajneesh zal op zijn rondreis langs Euro pese landen Nederland zeker aandoen. De Indiase meester zal niet in de commune van Amsterdam, logeren, maar onderdak zoeken in een „droger deel van het land; in Drenthe of op de Veluwe, in verband met zijn gezond heid", aldus volgelingen na terugkeer uit Nepal, waar zij met Bhagwan hebben gespro ken. Ze verwachten geen problemen met een visum voor Bhagwan aan wie door West-Duitsland sedert vorig jaar oktober wel een visum is geweigerd. Ds. Huting spreekt tot de synode, bijeen in Driebergen Mr. Haeck secretaris algemene zaken van de Hervormde Kerk Mr. J. Haeck (44) te Hoevela ken is zaterdag benoemd tot secretaris algemene zaken van de Nederlandse Her vormde Kerk. Hij volgt dr. A. de Kuiper op, die afgelo pen zomer plotseling aftrad om coördinator te worden van een mentorraad voor be ginnende predikanten. Haeck is thans hoofdinspec teur van belastingen te Baarn. Na dr. R. J. Mooi, de secretaris-generaal van de Hervomde Kerk. krijgt hij de hoogste (betaalde) functie in het bestuursapparaat van de Haeck die van 1977 tot 1981 lid van de Synode was, heeft in die periode meegewerkt aan de voorbereiding van de pastorale brief, waarin de kernwapens worden afgewe zen. Deze brief heeft hij ook verdedigd binnen de Gere formeerde Bond in de Neder landse Hervormde kerk, waartoe hij behqprt. Hij is lid geweest van de Raad voor Overheid en Sa menleving en van de Raad voor de Zending. Thans is hij nog lid van de Raad voor Kerken in Israël. Hij heeft aan de Rijksuniver siteit te Utrecht de zaterdago pleiding theologie gevolgd. In 1982 behaalde hij het kerke lijk examen en werd hij te vens toegelaten tot de Evan gelie-bediening. Welke kerkopvatting heeft het Tweede Vati caanse concilie zich eigen gemaakt en hoe moet de rol van de leken daarin worden opgevat? Deze vraag stond zaterdag cen traal op een studiedag van de Diocesane Pasto rale raden, die was aan gekondigd als een nieuwe poging bestaande tegen stellingen in de Neder landse katholieke kerk te doorbreken. De studie werd verricht aan de hand van het conciliedocu ment Lumen Gentium, dat handelt over de rol en op bouw van de kerk in de we reld. Kardinaal Simonis, de bisschoppen Ernst, Möller, Bomers en Bar woonden de bijeenkomst bij evenals een groot aantal dekens. Verte genwoordigers uit het Roer- mondse diocees waren wel uitgenodigd bij de voorberei ding van het beraad, maar hadden daaraan niet mee wil len werken. De Nijmeegse theoloog dr. H. Rikhof concludeerde op grond van bestudering van Lumen Gentium dat uit het document niet vrijelijk twee kerkvisies zijn te destilleren, zoals veel vuldig gebeurt sinds de laatst gehouden bijzondere bis schoppensynode in december STUDIEDAG DIOCESANE PASTORALE RADEN '85. Niet langer werd op die synode benadrukt dat de Kerk Volk Gods onderweg is. Er werd daarentegen terugge grepen op het oude en stati sche beeld van de kerk die al voltooid en vergeleken wordt met het Mystieke Lichaam van Christus. De rol van de leken wordt daarin zeer be perkt. Triomfalistisch Liever dan in beelden te spre ken waarmee men zoveel kanten uit kan, onderstreepte Rikhof dat het eerst en vooral van belang is de visies achter deze beelden in heldere, on dubbelzinnige taal te ver woorden. In Lumen Gentium is ook veelvuldig van beelden sprake en de tekst is niet ab soluut eenduidig te interprete ren. Op grond van de geschie denis van het document er werden op het concilie in to taal zeven versies behandeld voordat men tot een slottekst kwam is de richting van die visie volgens Rikhof ech ter wel degelijk te achterha len. De eerste versie van het document waarin beklem toond wordt dat er buiten de kerk geen heil is, werd door de bisschoppen op het concilie als triomfalistisch en klerika- listisch van de hand gewezen. In de eerste versie ontbrak het gevoel voor geschiedenis. Daarin werd een eenvoudig schema van plan en vervul ling van Gods bedoelingen ge schetst en die vervulling vindt plaats in de katholieke kerk. In de laatste, uiteinde lijk aanvaarde versie wordt de kerk in een heilshistorisch perspectief geplaatst. Het on voltooide karakter van de kerk wordt erkend. De kerk wordt niet meer absoluut ge zien, maar in relatie tot de wereld. In de visie die te destilleren is uit de begintekst wordt het geloof gegarandeerd door de ambtsdragers en is er een fun damenteel onderscheid tussen ambtsdragers en gelovigen. In de visie die het op het concilie uiteindelijk zou halen, ligt de verantwoordelijkheid voor het proces van geloven bij alle gedoopten. De ambtsdragers vervullen een dienst ten be hoeve van dat voortdurende proces van geloven. In de eer ste visie is er een fundamen teel onderscheid tussen ambtsdragers en overigen. Luisteren In de tweede visie staat de ge meenschappelijkheid van ge loven en gedoopt zijn voorop. Binnen die gemeenschappe lijkheid is er wel onderscheid van functies, maar in principe hebben alle gedoopten deel aan taken van de kerk. De geloofszin van iedere gedoop te dat wil zeggen de gevoelig heid voor God en de dingen van God is van belang: ieder een is daardoor een vind plaats van geloven en dat houdt weer in dat naar ieder geluisterd moet worden. In de eerste visie is de kerk per definitie heilig. Er is wel zonde en kwaad, maar dat hoort thuis bij de mensen, maar die fouten raken de kerk niet echt. Kritiek op de kerk past dan ook niet. In de tweede visie is de kerk als een gemeenschap van gedoop ten, van gelovigen op weg, een mengeling van heilig en zondig, van toekeer en afkeer van God. Kritiek is daarom een onderdeel en een noodza kelijk onderdeel van geloven en kerk-zijn, aldus Rikhof. Op de vraag van de aanwezi gen of er niet een mogelijk heid beide visies in de kerk aan het woord te laten ko men, stelde Rikhof dat dit zou neerkomen op het toedekken van conflicten, "op onwil om na te denken waar het over gaat". In een discussie met kardinaal Simonis laakte Rikhof het ge bruik van het woord mysterie als een poging verschillende visies toe te dekken. Mysterie heeft namelijk in Lumen Gentium geen voorafbepaal- de, statische betekenis waar van alleen het kerkelijk gezag het geheim kent, maar een dynamische: het heeft betrek king op Gods heilsplan dat pas in de loop der geschiede nis geopenbaard wordt. Uit de inleiding die de kardi naal hield aan het begin van de dag sprak een heel andere geest. Daarin werd opnieuw een duidelijk onderscheid aangebracht tussen de rol van de leken en die van de clerus. De kardinaal wees erop dat de rol van de leken in de kerk zich nu meestal beperkt tot medewerking aan kerkop bouw en de liturgie. Hij zag daarin een vorm van subtiele clericalisering van de leken. De rol van de leken is daar entegen te werken aan heili ging van de wereld. De ge dachten van de kardinaal stonden op een lijn met het Vaticaanse document dat in diocesane raden circuleert ter voorbereiding van de synode over de rol van de leken in 1987. PAUL VAN VELTHOVEN Winterse bui DE BILT Het KNMI ver wacht voor morgen af en toe een bui, soms met hagel of sneeuw. Daarnaast schijnt ook van tijd tot tijd de zon. Bepa lend voor het weer morgen en de dagen daarna wordt een de pressie, die vandaag nog bij IJsland lag, maar inmiddels onze richting op koerst. Morgen waait de wind eerst nog uit het zuidwesten en is matig, maar op de nadering van het lagedrukgebied draait hij naar zuidelijke richtingen en neemt aan de kust toe tot krachtig of hard. Vannacht daalt de tempera tuur tot om het vriespunt. Morgenmiddag worden tempe raturen rond plus 3 graden verwacht. De rest van de week verandert er in dit tem- peratuurverloop maar weinig. Door de aanwezigheid van de depressie valt er ook af en toe regen of sneeuw. Weersvooruitzichten voor diverse Europese landen, geldig voor woens dag en donderdag: Zuid-Noorwegen. zuid-Zweden en Denemarken: van tijd tot tijd sneeuw. Lichte tot matige vorst. Vlak aan zee temperatuur om het vries punt. Duitsland: van tijd tot tijd regen of sneeuw In de nacht temperatuur iets beneden nul, overdag enkele graden erboven. Frankrijk: regenbui, mogelijk met sneeuw of hagel. Middagtemperatuur uiteen lopend van 4 graden in het noorden tot 15 graden bij de Pyreneeen. Spanje en Portugal: middagtempera tuur uiteenlopend van 9 graden in het noorden tot 17 graden aan de zuidkusten. Italië en Joegoslavische kust vooral donderdag kans op een bui. Middag- temperatuur omstreeks 12 graden, maar in de Povlakte plus 2 graden. Alpengebied: vooral in het westelijk deel van de Alpen nu en dan sneeuw. Middagtemperatuur in dalen iets bo ven nul. Nul-graden-niveau rond 500 meter, donderdag iet stijgend. Britse Eilanden: kans op een regen of sneeuwbui. Middagtemperatuur uit eenlopend van 3 graden in Schotland tot 6 graden in zuid-Engeland. Zd Lim Aberdcc Athene Malta Moskou Muncher Voortvarendheid geboden fo VOORTVAREND als altijd heeft premier Lubbers het touw genomen om in het kabinet zo snel mogelijk de 1 ciële gevolgen te bespreken van de gedaalde olie- en gi zen. Het siert de minister-president dat hij zo vlak vooff verkiezingen niet schroomt maatregelen voor te stellenr moeten voorkomen dat het overheidstekort nog verderL loopt. De VVD kwalificeert dat ten onrechte als „pangi voetbal". Het initiatief van de heer Lubbers getuigt eejj van een juist gevoel van verantwoordelijkheid voor t tionale huishoudboekje ook na de zittingsperiode v huidige kabinet. De nu tentoongespreide laat-maar-waal mentaliteit van de VVD toont weer eens ondubbelzinnig dat de liberale voorlieden zo druk zijn met hun korte-1 werk, dat zij het zicht op de consequenties daarvan totaal het oog dreigen te verliezen. Het ligt voor de hand dat de besprekingen in het kal morgen vooral zullen gaan over de vraag welke delen onze samenleving de financiële tegenvallers moeten hellCl opvangen. Het ligt in de rede dat daarbij een beroep w< gedaan op zowel de burgerij als op het bedrijfsleven. W( waar wijzen de eerste voorlopige ramingen uit, dat bedrijfsleven het meest van de lagere energiekosten profiteren, onze pas weer op gang gekomen economie echter nog niet zoveel reserves opgebouwd, dat daaraan der risico kan worden geknabbeld. EERDER noemden we in deze kolom het verstandig minister Van Aardenne nog geen harde toezeggingen te c* over verlaging van de gasprijs voor kleinverbruikers. fm cijnsverhoging zou een mogelijkheid kunnen zijn om de„r ruglopende gasinkomsten van de staat te compenseren, «itj het idee van minister Winsemius om de motorrijtuigenbei ting af te schaffen en de benzine-accijns te verhogen zouj|ge spreekbaar moeten zijn. De minister deed dit voorstel we vc waar uit milieu-oogpunt, maar de financiële gevolgen \n v de staatskas zijn mooi meegenomen. Zo'n verhoging var*ele benzine-accijns mag overigens niet uniek heten in onze vrf telijke samenleving. Ook de Amerikaanse president jLr haar toe om de overheidstekorten te drukken. Naar het laat aanzien met succes. Jend tap Geestelijke mobiliteit Z jjS' PRECIES twintig jaar na zijn entree in de politiek m£fC Hans van Mierlo zijn rentree als lijsttrekker van D66. congres van zijn partij koos hem zaterdag. Bij acclam| want er was geen andere kandidaat. Op initiatief van I Mierlo bepaalde het congres tevens, dat de Democraten zullen neerleggen bij plaatsing van kernraketten in ons wanneer een meerderheid in het parlement zich schaart j ter het plaatsingsverdrag met de Verenigde Staten. I pragmatische opstelling, waarvan het te wensen is dat ooj Partij van de Arbeid die alsnog tot de hare maakt. Zo helder en duidelijk als D66 zich toonde met betrek) tot de kernraketten, zo vaag bleef de partij over haar pcj^d( in het politieke spectrum. Partijleider Van Mierlo haaldqder zeer ongenuanceerd uit naar de grote partijen. Zo schildjes' hij bijvoorbeeld het CDA af als een machtig geheim genijn, schap, waartegen de sociaal-democraten en liberalen al®r enkel verweer hebben. Tegenover de vastgeroestheid PvdA en VVD zou D66 vrijzinnigheid en geestelijke moj^ teit bieden. Van Mierlo maakte geen moment duidelijk fe-h hij daarmee bedoelt. Wanneer bijvoorbeeld het vooronhl van wet inzake euthansie van het D66-kamerlid Wef Tuinstra daarvan een proeve is, dan mogen we van die f zinnigheid en geestelijke mobiliteit niet veel heil en verwachten. 'n lil Brieven graag kort en duideli|k geschreven De redactie behoudt zich het recht voor ingezon den stukken te bekorten Week van de eenheid Er is gelukkig de laatste jaren meer begrip en toenadering tussen de verschillende ken tot stand gekomen, weet nu naar elkaar te lu ren. Helaas bleek afgeld weekend hoe men de eenf zoals Christus die bedr heeft, geweld aandoet: In j van onze parochiekerken i ten tot verbazing en erge! de priester en de dominee H. Communie uit. Dit feit d helaas alles teniet wat er i der positief was. Moge dit"l" de uitzonderingen benoreivl- Alleen als we in „gehoorza) heid" handelen, kan de I komst vruchten dragen Gods zegen er op rusten. Mevrouw Loon-de Rooy DEN HAAG I Geen krant ontvangen? Bel tussen 18.00 e en 15.00. telefoonnummer 071-122248 en nabezorgd. ..li, ri« Stamppot rauwe rode kool met spek krenten- pannekoeken. Als u met z'n tweeën bent, dan heeft u het volgende nodig: 250 g rode kool, zout, 0,5 tot 1 kg aardappelen, melk, peper; 250 g ontbijtspek, 10 g mar garine; 1 volle lepel krenten, 100 g zelfrijzend bakmeel, snufje zout, half ei, 2 dl melk, margarine, basterdsuiker. Snijd de rode kool in zeer fij ne reepjes. Kneed de groente met weinig zout stevig door tot ze nattig wordt en laat haar zo staan. Zet de geschil de aardappelen op met ko kend water en kook ze in twintig minuten gaar. Giet de aardappelen af en stamp ze fijn. Meng zo veel melk door de aardappelen dat er een vrij stevige puree ont staat en roer die in een paar minuten luchtig. Voeg de rode kool met het vocht en warm de stamppot al r rende flink door. Maalt Z( massa op smaak af met L en peper. r Smoor (dat is met het dei vt op de pan) blokjes spek /jt j margarine, in een braad\a op een matig vuur. Schep spek af en toe om, want b moet gaar worden en It o bruin. Bak de stukjes spel u ongeveer een kwartier #n ren zonder deksel lichtbfiP1 Nog eens: laat het spek n te bruin worden, want n wordt het hard. Geer&e spekblokjes, met de jus, <s n- bij de stamppot. et Was de krenten, laat ze or minuten in weinig wkn' trekken en daarna uitlekfau Meng zelfrijzend bakrt^di zout, ei en de helft vai\ra\ melk tot een glad beslai di verdun dat met de rest a; de melk. Voeg de kre toe. Smelt een klontje garine in de koekepan, scR er zo veel beslag in da bodem net bedekt is en de pannekoek op een n vuur tot de bovenkant o droogd is. Keer het bakst bak de tweede kant bi dat gaat altijd veel vlu dan de eerste kant! Hou pannekoeken warm op bord, waarop eerst een gekeerd schoteltje is ge (dan blijft de onderste nekoek ook lekker). Get basterdsuiker bij. JEA\ 4ji

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1986 | | pagina 2