I Soares wacht zware verkiezinge] Mensen die PvdA stemmen doen dat om ons aan de macht te brengen" EeidóeSoiumit Chirurg laat klemmen in maag zitten Nieuwe proef met zesbaksduwvaart Omstreden evangelisten opnieuw geweerd VS-ministe| Whitehead olieboycot tegen Libië >er Ld VUF PRESroENTSKANDffiATEN IN PORTUGAL: BINNENLAND/BUITENLAND ZATERDAG 25IANUARI1986 PAGI| Wereldraad van Kerken koopt voedsel voortaan in Afrika GENÈVE De voedselhulp aan hongerend Afri ka, voor zover lopend via de hulporganisatie van de Wereldraad van Kerken, zal worden her vormd: voortaan wordt het voedsel in Afrika zélf gekocht. Daarmee worden volgens de Wereldraad twee vliegen in één klap geslagen: de voedselpro- duktie in de Derde Wereld krijgt een sterke sti mulans, terwijl de hongerigen ter plaatse worden gespijzigd. In 1986 zal de Wereldraad totaal 7,8 miljoen gul den beschikbaar hebben voor voedselhulp aan Soedan, Ethiopië en andere Afrikaanse landen. Als de gelden van katholieke en protestantse hul porganisaties samengevoegd worden, kan twaalf miljoen gulden besteed worden. De Wereldraad heeft zich inmiddels tot de EG in Brussel gewend met het verzoek dit voorbeeld te volgen. EINDHOVEN Een 55-jarige man uit Eindhoven is eind vorig jaar overleden nadat bij een maagoperatie twee aderklemmen in zijn buik waren achtergeble ven. Daardoor is een darmperfo ratie onstaan, die heeft geleid tot infectie. De operatie werd uitge voerd in het Catherina-ziekenhuis in Eindhoven door een 29-jarige chirurg onder supervisie van zijn leermeester, een 43-jarige chirurg. Hen kan mogelijk door de officier van justitie dood door schuld ten laste worden gelegd. DEN HAAG Hoewel de eerste proefneming met de zesbaksduwvaart in oktober van het vorig jaar door ernstige lawaaioverlast geheel mislukte, gaat mi nister Smit-Kroes van Verkeer en Waterstaat toch door met de proef. Inmiddels is voor tién duwboten een vergunning afgegeven om aan de proef te kun nen meedoen. In een brief aan de Kamer schrijft de minister tegelijk zes onderzoeken naar de opgedane ervaringen te willen laten uitvoeren. Daarmee geeft zij gevolg aan de CDA-VVD motie Nijland-Korthals die in mei vorig jaar door de Kamer werd aangeno men en die bij de minister op nauwgezet onderzoek aandrong. De zesbaksduwvaart moet ertoe leiden dat de Rotterdamse haven zijn naam als belangrijkste doorvoerhaven voor het Duitse achterland, waar kan blijven maken. De boten zullen hoofdzakelijk grond stoffen vervoeren voor dë Duitse staalindustrie. Verzekeraars ook op zaterdag open UTRECHT De werkgevers in het verzekeringsbedrijf willen nog dit jaar althans een deel van de circa 40.000 werknemers in deze branche ook in de avonduren en op zaterdag laten werken. Daarmee hopen ze de dienst verlening tb vergroten. De Diensten bond FNV vindt dit voorstel „vol strekt onacceptabel" omdat daarvoor geen economische of praktische nood zaak bestaat. De werkgevers willen ook de arbeidstijdverl^rting niet meer in tien roostervrije dagen, maar in minuten per dag laten opnemen. Van een verdere verkorting van de gemiddelde werkweek van 38 naar 36 uur kan wat de werkgevers betreft geen sprake zijn. SLIEDRECHT Opnieuw is er een spreekavond van het omstreden evan gelistenechtpaar Goeree afgezegd. Het Zwolse paar zou gisteravond een bijeen komst houden in Zwolle, maar het con tract werd op het laatste moment opge zegd. Volgens het paar onder druk van actievoerders, die al in eerdere gevallen van zich hebben doen spreken. De Zwolse rechtbank verklaarde onlangs nog dat twee nummers van hun gospel blad Evan niet mogen worden uitgege ven, omdat de inhoud discriminerend is voor joden. RELUS TER BEEK: REALISME NU GEBODEN DEN HAAG Wat is er toch met de PvdA? Nadat die partij lange tijd op ro zen zat, lijkt zij nu alleen nog de doornen te voelen. Van de 60 a 62 zetels, die de sociaal-democraten tij den lang bezetten in de onderzoeken van opinie- goeroe Maurice de Hond, zijn er nog 56 over. Dat is nog maar een haartje ver wijderd van de „magi sche" 55, die door de PvdA-top gezien wordt als het absolute minimum om tijdens de kabinetsforma tie aan de bak te komen. Daarnaast is er het fenomeen van de plotselinge maar wèl aanhoudende winst van de grote opponent CDA. De chris ten-democraten, die heel lang op verlies hebben gestaan, rukken nu fors op: van 45 naar 50 zetels. Dat mag een wondertje worden genoemd, omdat de confessionelen voor het eerst sinds 1963 hun positie structureel lijken te verbete ren. Zoals het er nu naar uitziet gaat het CDA zelfs het ramp zalige verlies van de VVD (10 zetels) goedmaken, waardoor de huidige coalitie haar meer derheid behoudt. Iedereen in het Haagse weet dat de PvdA bij zo n stembusuitslag verze kerd is van weer vier jaar op positie. Nog krap drie maan den hebben de sociaal-demo craten om die voor hun nega tieve trend in de kiezersvoor keur om te buigen? Maar hoe? Nuchter Dat antwoord hebben we ge zocht bij het Tweede-Kamerlid Relus ter Beek (42). Niet alleen omdat hij zo ongeveer de vleesgeworden nuchterheid is, maar ook en vooral omdat hij model staat voor het denken van het grootste deel van de PvdA-fractie. Het verschil is alleen dat Relus, ooit nog eens begonnen als „Nieuw-Link- ser", één van de heel weinigen is, die over dit soort zaken zijn mond open durft te doen. An deren laten zich daarvan weerhouden door de angst voor de „basis", die in de PvdA nog altijd een grote macht heeft, al was het alleen maar omdat zij beslist over de kandidaatstelling voor de Ka mer. Een goed voorbeeld van Ter Beeks realisme is zijn poging het keiharde „neen" van de PvdA tegen de kruisraketten te nuanceren. De besnorde ste vige man uit Coevorden, eer ste man buitenlandse zaken in zijn fractie en kandidaat-be windsman. kan daardoor zelfs een „politiek potje" breken bij CDA-fractieleider dr. Bert de Vries, die hem onlangs als een „verstandige Drent" aanduid de. En niet ten onrechte, want on vermoeibaar draagt Ter Beek, zoals ook in dit vraaggesprek zal blijken, manieren aan om het stempel van onredelijk heid dat de PvdA krijgt opge drukt, uit te poetsen. Afkalving De „afkalving" van de PvdA. Relus ter Beek kiest zijn woor den uiterst zorgvuldig, als hij dit verschijnsel gaat bespre ken. Rustig ontvouwt hij zijn visie. „De PvdA is alleen maar aantrekkelijk voor de mensen, als zij er redelijk zeker van kunnen zijn dat wij gaan rege ren. Elke twijfel daaraan is electoraal gezien slecht voor ons. Al die verhalen dus dat de socialisten zichzelf buitenspel gezet hebben, pakken in ons nadeel uit. En dat doen niet al leen CDA en VVD. Nee, ook (het weekblad) Vrij Nederland heeft al de vraag gesteld of het zin heeft om op de PvdA te stemmen, omdat de partij toch weer in de oppositie terecht komt. Dat klimaat kan op den duur fnuikend voor ons zijn". „Een tweede minpunt voor ons, zij het van minder grote invloed, is de interne discussie. Een PvdA die bezig is zichzelf de harten en nieren te proe ven, zo'n partij is evenmin aantrekkelijk voor de kiezers. Die hele discussie óver de op volging van Den Uyl... Die is ons weliswaar grotendeels op gedrongen, vooral door die V AR A-V rije-V olk-enquête (waaruit Wim Kok als een veel betere lijsttrekker naar voren kwam dan Den Uyl), maar daar hebben de mensen in het land geen boodschap aan. Die registreren alleen de uitslag van zo'n onderzoek en de publiciteit daarover en trekken daar dan soms nega tieve conclusies uit". Kruisraketten Zou het dus niet verstandig zijn voor de PvdA als zij zich super redelijk ging opstellen, bijvoorbeeld op het punt van de kruisraketten? Relus ter Beek steekt zijn zo veelste sigaret op en formu leert nog iets bedachtzamer dan gewoonlijk. „Kijk, ik heb al gezegd dat de PvdA zijn kiezers alleen naar de stembus krijgt, als de mensen het ge voel hebben dat de machts vraag aan de orde is. Maar een tweede voorwaarde is uiter aard dat de verkiezingen er gens over gaan, bijvoorbeeld ook over de kruisraketten. Kiezers moeten toch een keus hebben. Wat hebben verkie zingen voor zin als alle (grote) partijen er hetzelfde over den ken? In een echte democratie dient alles aan het oordeel van de kiezers onderworpen te zijn: het sociaal-economisch beleid, de werkgelegenheid, het inkomensbeleid, het on derwijs...en dus ook de raket ten. Dat er straks op dat punt een verdrag ligt, wil niet zeg gen dat de kiezer daar niets meer mee te maken heeft. Kom nu! Zo werkt dat toch niet". „Ik wil maar zeggen dat de PvdA bij alle nuchterheid niet moet gaan sjoemelen met de eigen standpunten. We zullen helder formuleren waar het om gaat en dat is: de PvdA wil regeren om een aantal zaken te veranderen, waaronder het tegenhouden van de kruisra ketten. Ja, maar dan komt de PvdA niet aan de bak Zweetdruppeltjes beginnen te parelen op het voorhoofd van Ter Beek. Nee, niet vanwege het onderwerp, maar omdat het gesprek al lang duurt en de temperatuur er niet lager op wordt. Een glaasje Spa („voor vijf uur drink ik geen druppel alcohol") zorgt voor enige verkoeling. Na een lange teug zegt Ter Beek: „Het zou voor de PvdA politieke zelf moord zijn als zij vóór de ver kiezingen opeens twijfel laat ontstaan over haar .neen' te gen de raketten. Maar daar mee komen we inderdaad au tomatisch voor „het grote Di lemma" te staan. Want hoe harder ons rakettenstandpunt, hoe moeilijker het wordt om na de verkiezingen op dit punt tot een akkoord te komen. Wim Kok Wim Kok ontvouwde vorige week een nieuwe visie: wie op de PvdA stemt heeft een reële kans dat de raketten er niet komen. Een kans, geen garan tie dus. Ter Beek lijkt wel voor die lijn te voelen. „Een ding is zeker: alleen een PvdA in de regering kan plaatsing voorkomen. Een PvdA in de oppositie kan dat niet. Voordat er héronderhandeld kan wor den met de Amerikanen, zal er onderhandeld moeten wor den met het CDA. En je mag best weten: ik maak me min der zorgen over de Amerika nen dan over de christen-de mocraten". „Toch denk ik dat we ook hierover een akkoord, een re geerakkoord dus kunnen slui ten. Hoe? Door er twee dingen niét in te zetten. Ten eerste zal er niet staan: er worden geen raketten geplaatst. Dat is ver velend voor de PvdA, maar dat kan niet anders. Echter, er zal ook niet staan dat de raket ten in 1988 wél worden neer gezet. Dat is vervelend voor het CDA, maar ook dat kan niet anders. Het ene is niet aanvaardbaar voor hen en het ander is onaanvaardbaar voor ons. Het zal iets er tussenin moeten zijn". „Daarbij dient bedacht dat de raketten volgens het te sluiten verdrag pas eind 1988 kunnen worden ingevlogen. Tot die tijd kan er op het internationa le vlak heel veel gebeuren. Dat mag ook het CDA niet ne geren, want ook zij hebben al tijd willen bijdragen aan een verbetering van de internatio nale veiligheid. En dat beeld ziet er anno 1986 toch wat an ders uit dan in 1979, toen de NAVO tot plaatsing besloot. Daarvan moet de nieuwe rege ring zich rekenschap geven". Maar als het kabinet eind 1988 verdeeld blijkt en er niet uit komt? „Dan kan het de zaak in uiter ste instantie aan de kiezers voorleggen: nieuwe verkiezin gen dus. Maar ik vind niet dat zoiets als het ware met behulp van een voetnootconstructie in het regeerakkoord zou moeten worden vastgelegd. We moe ten er van uitgaan dat we er uit komen met elkaar. We ge ven onze kiezers daarmee de overtuiging dat de PvdA al het mogelijke zal doen." Moet de basis in Woensdrecht inmiddels wel of niet gereed gemaakt worden? „Ook dat is een kwestie die in de formatie moet worden ge regeld. Als beide partijen eruit willen komen, dan komen ze ook dóór uit. De bouw hoeft niet per se nu te beginnen. Desnoods wordt er vanaf een bepaald moment 24 uur per et maal aan die basis gewerkt". Bezuinigen Geldt die soepele houding ook voor andere terreinen, bijvoor beeld de bezuinigingen op de overheidsuitgaven? Voor hoe veel miljard wil de PvdA snoeien? „Ik denk dat het niet verstan dig is nu allerlei miljarden maar zo, pats boem over de toonbank te laten vliegen. Het lijkt me een goede zaak ook op dit punt alleen enkele lijnen te trekken, waarlangs het beleid zich moet ontwikkelen zonder dat men om de vijftig meter een paaltje slaat". „De PvdA zou niet wijs han delen als zij nu weer een mini mumprogramma zou vaststel len. Wij moeten ten volle be seffen dat wij niet de meerder heid hebben. Het is toch ui terst curieus dat de PvdA de afgelopen dertig jaar, waarin zij menigmaal als de grootste partij uit de verkiezingen is gekomen, toch niet meer dan zes jaar en drie maanden heeft geregeerd. Daar moet de partij toch eens goed over nadenken. Het kan natuurlijk niet altijd alleen maar aan de „boze bui tenwereld" hebben gelegen, dat we die overige 25 jaar en negen maanden aan de kant gestaan hebben". En als de partij dat niet beseft? „Dan wordt de PvdA onge loofwaardig als machtsfactor in de Nederlandse politiek en als middel tot verandering van de samenleving waarop zoveel mensen in ons land hopen. Dan kunnen er twee dingen gebeuren: er komt een nieuwe radicaliseringsgolf, omdat de sociaal-democratie het heeft laten afweten, of er komt een enorme apathie, waarbij de mensen zich massaal afwen den van de politiek. Ik denk dus dat de PvdA zich wel drie keer bedenkt alvorens zij zich onredelijk gaat opstellen. En dus is het lang niet zeker dat CDA en VVD hun meerder heid zullen behouden". Staphorst Maar CDA en VVD hebben ook nog de kleine rechtse par tijen achter de hand. Hoe wilt u Lubbers ervan weerhouden de „Staphorster variant" toe te passen. „Er is er maar één die Lubbers daarvan kan weerhouden en dat is Lubbers zelf. De keuze die hij maakt zal ook de keuze van het CDA zijn. Lubbers is onomstreden binnen zijn par tij. Ik zou dus in zijn ziel moe ten kunnen kijken om precies te weten waar hij op uit is. Wat houdt die man bezig? Wat bezielt hem? Ik denk wel dat hij nog vier jaar lang zijn stempel zal willen drukken op het regeringsbeleid, zodat in de geschiedenisboekjes later de tachtiger jaren beschreven worden als het tijdperk-Lub- bers. Dat op zich zou het voor Lubbers al onaantrekkelijk kunnen maken met ons in zee Relus ter Beek: „Het is toch uiterst curieus dat de PvdA de afgelopen dertig jaar, waarin zij menigmaal als de grootste partij uit de verkiezingen is gekomen, toch niet meer dan zes jaar en drie maanden heeft geregeerd. Daar moet de partij toch eens goed over nadenken". te gaan. Met de VVD is hij ze ker van het premierschap. Als hij om die reden besluit tot „Staphorst", zal niemand hem daar vanaf kunnen houden. Al zal de PvdA hem dat niet ge makkelijk maken". Waarom houdt de PvdA dan niet de mogelijkheid open dat ook Lubbers premier mag worden in een PvdA-CDA-ka- binet? „Dat is ook niet uitgesloten. Nauurlijk is Den Uyl als lijst trekker ook onze kandidaat- premier. Maar per resolutie vastleggen dat de PvdA alleen gaat regeren met een PvdA- premier en anders niet, zou zeer onverstandig zijn. Het idee dat de grootste partij de premier levert is nu eenmaal geen wet van Meden en Per zen. In de Nederlandse coali tiepolitiek zijn al vaker men sen van kleinere partijen mi nister-president geworden, met als bekendste voorbeelden Drees en Biesheuvel". „We moeten voorkomen, dat de verkiezingen weer ontaar den in een pure personen strijd. We hebben immers leer geld betaald met het uitspre ken van veto's over personen. Dus ik vind niet dat wij moe ten zeggen dat we onder geen beding bereid zijn onder Lub bers als premier in een kabi net gaan zitten. Dat zou ik fout vinden. Wel zal er, maar dat spreekt vanzelf, voordat wij Lubbers kunnen aanvaarden, het nodige gebeurd moeten zijn, vooral op programmatisch gebied". RIK IN 'T HOUT ALEX SNELLEMAN test (Van onze )m« parlementaire redact] 28 DEN HAAG De Aern kaanse onderminister {dei Buitenlandse Zaken >r Whitehead hoopt dat de t v pese Gemeenschap ovjker stemming zal bereikentms een boycot van Libisch! Bovendien acht hij hep~ uitgesloten dat de EG-lid i zullen besluiten geen meer aan Libië te le] Volgens Whitehead heel eventuele olieboycot do Europese landen „zek<£H langrijke effecten". Whitehead zei dit gistej Den Haag na een „waaif* en constructief" gesprek-I de Nederlandse minister! den Broek (Buitenlandj ken) en Rietkerk (Binneyf^ se Zaken). Volgende praten de twaalf EG-mii van Buitenlandse Zak< Brussel over het interna#\r terrorisme. Daar zal oolr den bekeken op welke de VS kunnen worde| steund in hun sancties J1 Libië. r Strafmaatregelen tegen moeten in Whiteheads!1? vooral een morele ondfld wing hebben. „Er is oFel noeg in de wereld. Daf?31 ben je niet afhankelijk vP'e bië, ook al kost het misf00' wat meer". Hij benadrulrte Nederland als voorzittePre' de EG een zeer belangriflas speelt bij het bereiken vf13' krachtige opstelling v£r Europese landen tegen on daffy. èns De Amerikaanse onderf 41 ter heeft de afgelopen tiJers gen negen EG-lidstatelns" zocht om te praten oveie.rm ties tegen Libië. Enkele re geleden hebben de VP,k economische betrek?" met Libië verbroken nfng slagen door de Pal«e" groepering Abu Nidal p1' luchthavens van Rome ef nen. Daarbij vielen erd twintig doden (gisteren' leed in Wenen nog een ÊetL slachtoffer) en meer daf1 derd gewonden. Volge*a VS bestaat er geen Pal< twijfel over dat KhadafL en andere terroristische*3^ steunt. j?"r In die opvatting worden?., gesteund door de regeB|P van de EG-lidstaten, m°rn bestaan „verschillende i ten in de te volgen takt? gen Libië", aldus WhitP De Europese landen if" tot dusver echter weinij mo getoond voor het ken van de economisc|| trekkingen met Libië. BHI VVD en PvdA]sr teleurgesteld if Melchior-raf WILLEMSTAD De fet van de PvdA en VVDlner Tweede Kamer hebben tjres gesteld gereageerd 'op heact port dat de Limburgse 2en man Melchior heeft opg de voor de economische ofact van Aruba. VVD-woordrha ster Erica Terpstra njoo het rapport „een opsomt k; van bekende zaken. Bes. dien hechtte ze weinig aan de haalbaarheid vi projecten die Melchior|g j kaart. PvdA-woordvo Wijnie Jabaai kondigd|*nr debat met minister De n O aan|M(~) In gesprekken op Aruba' Jabaai duidelijk gewordf Melchior bij het makei rv zijn rapport niet eens mi bedrijfsleven heeft gespL 1 Erica Terpstra sneerde/!61 dan wekt hij in het rapjrIJ c suggestie alsof de inv^ ders in de startblokken'1" en wachten op zijn start#, Volgens Jabaai zou M( .e! overigens aangeboden hre ook voor het eiland Brasi een onderzoek uit te vj.V6' Omdat het eilandbestuir"k op het verzoek is ingr zou de zaak zijn doodgel I Generaal Eanes moet na t jaar presidentschap plaats r ken. Marlo Soares verliest stemmen vanwege zijn schuiver naar rechts. (Van onze correspondent Paul van der Voort) BARCELONA - De eerste ronde van de Portugese presidentsverkiezingen, die morgen wordt gehou den, dreigt het politieke graf te worden voor de 62-jarige kandidaat Mario Soares, de welhaast legen darische leider van de so cialistische PSP-partij. Na zijn zware nederlagen bij de recente verkiezingen voor het parlement (okto ber 1985) en de gemeente raad (december 1985) wacht ex-premier Soares nu wellicht zijn definitie ve politieke ondergang. Er hebben zich vijf kandidaten gemeld als opvolger van de huidige president generaal Ra- malhao Eanes. Hij moet aftre den nu hij twee achtereenvol gende ambtstermijnen van vijf jaar als staatshoofd heeft ge fungeerd. De populaire Eanes won de presidentsverkiezin gen van 1976 en 1980 met gro te overmacht. Hij behaalde al in de eerste ronde de absolute meerderheid en werd daar door automatisch president van de republiek. Deze keer ziet het er niet naar uit dat een absolute meerder heid wordt behaald en dat be tekent dat op 16 februari een tweede, definitieve ronde be paalt wie de nieuwe inwoners worden van het presidentiele paleis Belem. In die tweede ronde gaat de strijd dan tussen de twee kandidaten, die mor gen de meeste stemmen krij- Of Soares er daar één van is, is nog maar de vraag. Hij prijst tegenwoordig onomwonden de politiek van Margaret That cher en het buitenlandbeleid van Ronald Reagan. Tegelij kertijd kritiseert hij de anti- -NAVO-houding van de Griek Papandreou en het pacifisme van de Duitse SPD. Door de „pragmatische" politiek van Soares verloor zijn partij veel van haar socialistische identi teit. Tot overmaat van ramp sloeg het rechtse imago van Soares slecht aan bij het grote publiek. Zijn socialistische par tij verloor maar liefst 40 pro cent van haar stemmen en de helft van haar vertegenwoor digers in het parlement. Een van de finalisten voor de 16de februari is vrijwel zeker de 44-jarige prof. Diego Freitas do Amaral, de vertegenwoor diger van de christen-demo- kratische CDS-partij. De voor malige vice-premier Freitas do Amaral wordt gesteund door de sociaal-demokratische (lees: neo-liberale) PSD-partij van de 46-jarige premier Anibal Cavaco die momenteel met een minderheidsregering het land bestuurt. Cavaco was de grote winnaar op de algemene verkiezingen op 6 oktober van het afgelopen jaar. Als tegenstander van de recht se kandidaat Freitas do Ama ral hebben zich in het sterk verdeelde (centrum)linkse kamp vier verschillende kan didaten gepresenteerd. Behal ve Soares is daar de 62-jarige Francisco Salgado Zehna, die na veertig jaar trouwe vriend schap met Mario Soares de so cialistische PSP-partij verlaten heeft, waarvan hij mede-op richter was. Hij stapte op om dat hij vindt dat Mario Soares de laatste jaren een veel te rechts beleid heeft gevoerd. Behalve Soares en dingt ook de 56-jarige' nieur Maria de Lurdes t" silga mee als onafhaif kandidate. Deze progl) katholieke politica wije voorgaande jaren al enifger premier. Het is de enige pr h dentskandidate die zich n, tv steun van een van de pofcsto partijen presenteert. Ma we opiniepeilingen wijzen I en niet aan als een duii aa kanshebber voor de finlvo i 16 februari tegen de kaidor ten van rechts. De comrj kir tische kandidaat is hel)ne, niet serieus te nemen: Aad Veloso is al blij met de war televisiezendtijd die hiyan opvullen

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1986 | | pagina 6