In Moldavië moet iedereen
„het elke dag beter krijgen"
Studenten laten spoor
van vernielingen achter
AIS IEMAND U DIT KAARTJE
LMÏ ZIEN, KUNT U BETER
ZELF INI LICHT GAMHÏÏENl
China
zoekt
naar
Algemeen
Beschaafd
Chinees
Nederlandse
film moet
samenwerken
BINNENLAND
£etdóc6ou*a/nt
VRIJDAG 24 JANUARI 1986 PAGINA 1(
WIM VERSTAPPEN:
AMSTERDAM Wil de
Nederlandse filmwereld
1986 overleven dan is „af
en toe samenwerking ge
boden". Vorig jaar vielen
er zware klappen en dit
jaar belooft ook niet mak
kelijk te worden.
Filmmaker Wim Verstappen
verklaarde dit gisteravond in
de Cinetone Studio te Amster
dam. waar een nieuwjaarsre
ceptie werd gehouden door het
Genootschap van Nederlandse
Speelfilmmakers, de Neder
landse Beroepsvereniging van
film- en tv-makers (NBF) als
mede de afdeling speelfilm
producenten van de Neder
landse Bioscoop Bond.
De uitdaging is volgens Ver
stappen dat „er nog nooit zo
veel naar film is gekeken als
nu, maar deze enorm gegroei
de markt eigenlijk minder op
levert dan vroeger". Dit moet
veranderen, aldus Verstappen,
die staande in een boksring
sprak als symbool voor het feit
dat „wij van het filmwereldje"
ondanks de benodigde samen
werking „toch graag een rob
bertje vechten".
Verstappen bepleitte in zijn
toespraak een sterke lobby
van de filmwereld naar Den
Haag: „Politici moeten tot in
keer gebracht worden". Ver-
stapj^n noemde het absurd,
dat - terwijl heel Nederland
aan de buis gaat zitten voor
een 'eigen' speelfilm - de in
frastructuur van de Neder
landse filmindustrie zich nau
welijks kan handhaven.
De problemen bij de filmlabo
ratoria. de studio's, de produk-
tiebedrijven en voorts de bio
scopen worden volgens Ver
stappen niet alleen veroor
zaakt door economische wet-
Wim Verstappen
matigheden. Er is
sprake van politieke keuzen,
waarvan de financiële gevol
gen op het filmbedrijf worden
afgewenteld.
Verstappen noemde het bij
voorbeeld absurd dat via een
bedrijfsfonds voor de pers de
nadelige gevolgen van televi
sie voor de dag- en weekbla
den wel worden gecompen
seerd, terwijl de Nederlandse
film nog nooit een cent heeft
gekregen.
Er is echter hoop, zo bleek uit
het verhaal van Verstappen.
Hij verwacht dat de omroepen
dit jaar uit concurrentie-over-
wegingen dieper in hun buidel
zullen tasten voor Nederlandse
films, die anderhalf tot twee
keer zoveel kijkers trekken als
buitenlandse films.
Verstappen heeft ook goede
verwachtingen van de heffin
gen op nieuwe media.
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG De span
ningen tijdens de gisteren
gehouden demonstratie
van drieduizend studen
ten in Den Haag ontston
den om ongeveer twaalf
uur toen een kleine groep
demonstranten op het
Binnenhof tomaten begon
te gooien en stenen door
een zestal ruiten slinger
de. De politie te paard
wist deze groep uiteen te
drijven. De studenten ver-
preidden zich over de bin
nenstad en groepen de
monstranten blokkeerden
de kruisingen Grote
Marktstraat, Bezuiden-
houtseweg en Koningin
Julianaplein.
Inmiddels was er één grote
verkeerschaos ontstaan. Het
verkeer zat muurvast en het
openbaar vervoer lag volko
men stik Na een uur greep de
politie in en ontruimde de
kruisingen. Hierbij vielen en
kel raken klappen.
Niet veel later wisten vijftig
demonstranten het kantoor
van het CDA aan de Dr. Kui
perstraat te" bezetten. Zij gooi
den om binnen te komen aan
de achterzijde van het gebouw
ruiten kapot, maar kwamen
niet verder dan de eerste etage
waar personeel hen tegen
hield. Nadat zij door de politie
het gebouw uitwaren gezet,
lieten de demonstranten een
spoor van vernielingen achter
aan geparkeerde auto's in de
Dr. Kuyperstraat.
Om vier uur blokkeerden zo'n
800 tot 1.000 demonstranten
het Koningin Julianaplein op
nieuw.
Er dromden uiteindelijk zo'n
duizend studenten samen op
ket Koningin Julianaplein,
waarbij trambanen werden ge
blokkeerd. Tien agenten met
probeerden de baan vrij te ma
ken en begonnen na enige tijd
Demonstrerende studenten op het Plein.
daarbij de wapenstok te ge
bruiken. Een student werd
daarbij, zo hard geslagen dat
hij wat terug begon te slaan.
De agent verdedigde zich ech
ter bijzonder adequaat, waarop
de menigte reageerde hierop
furieus en massaal de tien
agenten aan te vallen. Die ver
dedigden zich met lange wa
penstok, waarbij een agent
werd gewond door het optre
den van de 21-jarige Rotter
dammer, die werd aangehou
den. Op dat moment werd de
hulp van de ME ingeroepen.
De eerste rijen studenten wer
den daarop bijzonder hardhan
dig weggesleept, waarbij veel
vuldig gebruik werd gemaakt
van de lange wapenstok. Bij
een charge van de bereden po
litie, die dwars door en en
over een groepje zittende stu
denten rijdt worden veel men
sen geraakt door hoeven of de
wapenstiok.
Studenten scandeerden daar
bij: „Moordenaars, moorde
naars" en „gestapo, gestapo",
waarna de charges elkaar snel
opvolgden. Mensen worden
van achteren neergeslagen ter
wijl ze weg proberen te ko
men. Enkele agenten scholden
net zo hard terug en achter
volden de wegrennende stu
denten.
Jeeps van de ME reden met
hoge snelheid over de stoep,
waarbij een student werd aan
gereden.
Sommige studenten, die pro
beerden met de politie te pra
ten, vonden geen gehoor.
Om vijf uur was het hele Ko-
WTÏ
Een poging om het Ministerie van Financiën te bezetten mislukte
ningin Julianaplein ontruimd,
waarna de rust terugkeerde.
Gewonden
Volgens de Landelijke Studen
tenvakbond (LSVB) zijn zes
studenten door charges van de
politie gewond geraakt. Vier
hebben zich in een ziekenhuis
aan hun verwondingen laten
behandelen. De gemeentepoli
tie van Den Haag bevestigt dit.
Volgens de Landelijke Studen
tenvakbond zouden zeven ar
restaties zijn verricht. Twee
studenten zouden na verhoor
zijn vrijgelaten en de andere
vijf worden nog'vastgehouden.
Een politiewoordvoerder ont
kent dit en stelt dat slechts één
student in verzekerde bewa
ring is gesteld.
De Landelijke Studentenvak
bond betreurt het dat de de
monstratie met schermutselin
gen eindigde. Ze wijt dit aan
het „provocerende optreden
van de politie". Daarnaast kan
de frustratie van mensen die
op een redelijke manier jaren
actie voeren tegen dit onrede
lijke studiefinancieringsstelsel
moeilijk op iets anders uitlo
pen, aldus de Landelijke Stu
dentenvakbond.
Koffertje
Vertegenwoordigers van de
Landelijke Studentenvakbond
hebben gistermiddag nog voor
de ongeregeldheden begonnen
de voorzitter van de vaste ka
mercommissie van onderwijs,
Van Ooyen, een koffertje voor
ministen Deetman aangeboden.
Dit koffertje bevat de kritiek
van de Landelijke Studenten
vakbond op het wetsvoorstel
studiefinanciering, een hand
leiding voor fatsoenlijk gedrag
voor bewindslieden in een
parlementaire democratie en
een studiefinancierings-speci-
al, uitgebracht door verschei
dene bij de LSVB aangesloten
bonden.
Als iemand u laat weten dat hij of zij doof is, zorg
dan dat uw gezicht goed zichtbaar is, spreek langzaam en
dui-de-lijk en herhaal zonodig ding - of schrijf ze op.
Zo bevordert u het contact En dat is belangrijk.
Want dove mensen horen er bij. SIRE
PUBUKATIE AANGEBODEN DOOR DIT BLAD. IN SAMENWERKING MET DE STICHTING IDEELE RECLAME.
it.
PEKING China is aan een nieuwe poging be
gonnen om haar bevolking van ruim één miljarf
Chinezen dezelfde taal te laten spreken en ha'
Chinese schrift te vereenvoudigen. Ongeveer d
helft van alle Chinezen blijkt niet te kunnen con
municeren in „Putongwa", het dialect dat de offj
ciële voertaal van China is.
Vice-premier Wan Li heeft de staatscommissie
voor taaiplanning aangespoord een campagne tF
lanceren, die er vbor moet zorgen dat „alle Chin#
zen in het jaar tweeduizend dezelfde taal zullefv
spreken. Dit is van vitaal belang voor het verster,
ken van de natie en voor het verbeteren van dr J
communicatie met de rest van de wereld", aldus c
vice-premier tijdens een zevendaagse conferentif.'
over de Chinese taal. f
Het „Algemeen Beschaafd Chinees", ook wel Maifor
darijns genoemd, is gebaseerd op dialecten uit hd v
noorden van China. Veel Chinezen kennen echttfv'
alleen hun eigen plaatselijke dialecten, die ondepul!
ling zoveel van elkaar verschillen, dat zelfs een er u
hetzelfde woord verschillende betekenissen kaf
hebben. Bovendien kent het Chinees een aantiL.
dialecten zoals het Cantonees of Hakka, die eigen
lijk als afzonderlijke talen beschouwd kunnei?ef
worden.
Een ander onderwerp van de conferentie
probleem van het vereenvoudigen van de zesdu
zend ideogrammen of begriptekens, die het mee
(Van onze
correspondent.)
KISJINJOV De hoofd
stad van de Moldavische
Sovjetrepubliek, Kisjinjov,
werd in de Tweede We
reldoorlog voor 85 procent
verwoest. Na afloop van de
oorlog telde de stad nog
76.000 inwoners; tegen het
einde van deze eeuw moe
ten er ruim tienmaal zoveel
mensen wonen.
De hoogbouw, bestaande uit
enorme grauwe betonblokken,
doet denken aan de nieuw
bouwwijken in andere grote ste
den in de Sovjet-Unie. Het bij
zondere is, dat voor de beton
constructies een speciale bekis
ting is gebruikt: Kisjinjov ligt in
een aarbevingsgebied. De hui
zen worden bij de bouw al zo
veel mogelijk tegen instorten
beschermd.
Kisjinjov is een jonge stad; ge
bouwen uit de negentiende
eeuw vallen al onder monu
mentenzorg en worden ijverig
gerestaureerd. Wat Kisjinjov
bovendien zijn typische karak
ter geeft is het feit, dat het
stadscentrum niet uit een wir
war van steegjes en smalle
straatjes bestaat maar uit par
ken en brede lanen. Het Poesj-
kin-park met zijn bloemenstrui-
ken, jonge eiken, platanen en
borstbeelden van dichters gaat
bijna onmerkbaar over in het
Park van de Overwinning, zo
wel op warme zomers als tijdens
milde winters het favoriete tref
punt voor vrijende paartjes en
wandelaars.
Ktotten
Wie dit imposante centrum met
zijn mooie parken en door bo
men beschaduwde lanen ver
laat, loopt kans in een wijk te
recht te komen die doet besef
fen dat het ook in Kisjinjov .ach
ter de facades soms heel anders
uitziet dan men zou vermoeden.
Kier leven nog hele gezinnen in
houten schuurtjes en stenen
Partijleider Gorbatsjov heeft gepleit voor een integratie van weten
schap enerzijds en industrie en landbouw anderzijds. Daarmee is
men in Moldavië al een eind mee gevorderd.
stallen. In de groentewinkel
van deze wijk wordt de witte-
kool per mud verkocht en de
kopers slepen hun buit naar
hun kleine, met houtblokken
volgestouwde binnenplaatsjes:
de vitaminevoorraad voor de
winter. Iets anders als wittekool
en fruitconserven heeft de win
kel niet te bieden, maar dat is in
Kisjinjov eigenlijk een uitzonde
ring. Want in de andere win
kels is er een gevarieerd aanbod
aan groente en fruit, dat vaak
ook rijkelijker voorradig is dan
in Moskou.
Moldavië is gezegend met een
zonnig klimaat en een vrucht
bare bodem, zodat deze repu
bliek op landbouwgebied geen
slecht figuur behoeft te slaan.
In het agro-industriele complex
„Dnjestr", een samenwerkings
verband van een aantal kolcho
zen, sovchozen en groente- en
fruitverwerkende fabrieken,
wordt met trots verteld, dat vijf
procent van de Sovjetrussische
tomatenoogst uit Moldavië
komt. Ook paprika, aubergines,
appelen en druiven doen het
goed. De beste Moldavische
wijn, aldus een medewerker
van het wijnbouwkundig insti
tuut in Kisjinjov, kan zich met
de beste Franse wijnen meten.
De man mag het echter niet be
wijzen, want als gevolg van de
door partijleider Gorbatsjov on
dernomen veldtocht tegen het
alcoholisme krijgen de bezoe
kers van het instituut slechts
een glas verschaald mineraal
water aangeboden.
In het wijnbouwkundig insti
tuut, dat driehonderd medewer
kers telt, zegt directeur Gro-
markovskij, dat eenderde van
de opbrengst van de dertigdui
zend hectare Moldavische wijn
gaarden in tafelwijn wordt om
gezet. Zo staat het althans in het
komende vijfjarenplan. De
wijnproduktie zou met 35 pro
cent moeten stijgen. Moldavi
sche wijnen zijn vooral bestemd
voor de export en de deviezen-
winkels voor buitenlanders in
de Sovjetrussische Intourist-ho-
tels; in de voor Sovjetburgers
toegankelijke winkels waren
Moldavische wijnen ook voor de
anti-alcohol-campagne nauwe
lijks of niet te koop.
Goede start
In Moldavië, aldus directeur
Gromarkovskij, heeft men een
goede start gemaakt met de
door partijleider Gorbatsjov ge
wenste integratie van weten
schap enerzijds en industrie en
landbouw anderzijds. Doch on
danks deze goede start doen
zich nog maar al te vaak hiaten
voor.
Het wijnbouwkundig instituut
in Kisjinjov heeft technologieën
ontwikkeld die, zoals men trots
vertelt, door wijnproducenten
in Italië, Frankrijk en de
Bondsrepubliek zijn gekocht,
maar de wijnboeren in Molda
vië weten vermoedelijk niet
eens van het bestaan ervan af.
Bij de reuzen-cooperatie
„Dnjestr" wordt nog steeds ge
klaagd over het feit dat het per
centage fysieke arbeid te hoog
is. Tijdens de oogst beschikt
men niet over voldoende ar
beidskrachten zodat studenten
moeten worden ingeschakeld.
De eerste kwalitatieve verbete
ring die nu op het program staat
is dan ook door middel van
nieuwe technieken, bijvoor
beeld bij de tomatenteelt, deze
extra arbeiders overbodig te
maken. Bovendien wil men een
stokje steken voor de vlucht
van plattelandsjongeren naar de
grote steden. Men hoopt hierin
te slagen door een groter aan
bod van goede woningen, meer
recreatieve mogelijkheden en
attractieve lonen. En dit alles
onder het motto: „Wie met de
geest van het land verbonden is
die blijft."
Tot op heden is de levenskwali
teit in de dorpen echter nog be
duidend lager dan in de steden.
Slechts tachtig procent van de
wegen is geasfalteerd om de
eenvoudige reden dat zowel ma
teriaal als arbeidskrachten ont
breken. In de water-arme repu
bliek Moldavië is slechts de
helft van de oudere huizen
voorzien van stromend water.
Op het platteland is nu negentig
procent van de woningen op de
riolering aangesloten. Een ze
vental dorpen in het rayon Slo-
bosejskij kan profiteren van een
gas-pijplijn die door Moldavië
naar Bulgarije loopt.
Volgens de chef van het Molda
vische staatsplanbureau, Vladi
mir Kutyrkin, leidt de repu
bliek ook onder de bureaucrati
sche versplintering. Een inmid
dels nieuw opgerichte supermi
nisterie voor landbouw, Gora-
groprom' moet hierin verbete
ring brengen, maar het lijkt een
Sisyphus-werk. Kameraad Ku
tyrkin, die de problemen met
betrekking tot de ontwikkeling
van Moldavië met naam en toe
naam noemt, maar die de oplos
singen niet weet of niet wil ver
raden, vat de taak van zijn
planbureau op deze eenvoudige
wijze samen: „Iedereen moet
het elke dag beter krijgen".
Maar of de Moldaviërs met zul
ke spreuken veel opschieten
blijft een grote vraag.
ELFIE SIEGL
Muurkranten in China. Het zal nog lange tijd ve^r
gen, voor zij in een ABC geschreven worden.
dr
gebruikt worden in het Chinese schrift. In 19
nadat de communisten aan de macht kwami
werden de tweeduizend meest gebruikte begripsPai
kens al vereenvoudigd, om analfabeten te helpf ei
bij het leren lezen en schrijven. ge
Deze vereenvoudigde begripstekens zijn ech^rr
nooit door de Chinezen in Taiwan overgenom£u
die dan ook moeite hebben met het lezen van
Chinese kranten van het vasteland. Het China5
partijblad wordt tegenwoordig ook gedrukt met
traditionele begripstekens. f1
Een nieuwe serie vereenvoudigingen die PekingpR
1978 wilde introduceren, stuitte op zoveel ver?Pa
van de kant van de oudere lezers, dat de regeri)/2
besloot er maar van af te zien. Officiële „beui
kers" van het ABC reageren vol afgrijzen op I
nieuwe, sterk vereenvoudigde begripstekens d
vaak te vinden zijn in advertentieteksten, politie)
posters en op winkelruiten. I
Het taalprobleem is meer op de voorgrond gekr
men nu China zich in de computerrevolutie hei
gestort. De afgelopen achttien maanden heeft Clll
na honderdduizenden personal computers ing
voerd. Een geschatte zeventig procent daarvj
wordt echter niet gebruikt. Er bestaan tenmins
vierhonderd systemen voor computers met Chin!
se begripstekens, maar niet één daarvan is aid
meen geaccepteerd..
Hoewel er wel een fonetisch, gelatiniseerd China
schrift bestaat, Pinyin genaamd, zei de voorzit»
van de taalcommissie in zijn toespraak dat het stij
ven om de ideogrammen door het Latijnse alfab
te vervangen opgegeven moet worden. „De ChinlEII
se begripstekens zullen nog lange tijd de autentifcGJ
ke geschreven taal van onze natie blijven", aldj
Lioe Daosheng.
JASPER BECKfl
Copyright The Guardian
