Geloof
moet berg
Ararat
verzetten
Sociale
uitvindingen
i
ark van Noach niet vindt, zal
ïn j nooit gevonden worden, of er
oeten nieuwe technieken be-
hikbaar komen en dat zal vele ja-
n duren", zegt Simon Rietveld
9867 jaar, uitgever van beroep). „Wij
ibben de pretentie dat we aan
79iie twijfel een einde gaan ma-
in", zegt Amos Frank (23 jaar,
jdent medicijnen) hem na. Bei-
in - de een hervormd, de ander
aan >eraal joods - hebben zitting in
!t bestuur van de stichting „Ark
u" waarvan ook nog twee rooms-
Itholieken en zelfs een onkerkelij-
deel uitmaken. Deze verschei-
jnheid aan overtuigingen wordt
«rhaaldeliik onderstreept om dui-
sïijk te houden dat de onderne-
ing niet wordt aangedreven door
ligieus fanatisme, maar door ge-
inde nieuwsgierigheid en ambitie.
t bedoeling is dat - als het even kan -
rl p ^eze zomer een 35-koppige ploeg
kir bergbeklimmers en wetenschappers
ider Nederlandse leiding de barre top
afzoeken van de 5156 meter hoge
ilkaan Ararat die gelegen is in Turkije,
ar waar de grenzen met de Sovjet-
Tiie en Iran samenkomen. Immers, zo
lat het geschreven i in Genesis 8:4.
in de ark rustte in de zevende maand,
i de zeventiende dag der maand, op de
rgen van Ararat". Vijf miljoen gulden
I deze eerste Nederlandse expeditie
ar de bijbelse vindplaats gaan kosten
de stichting Ark Nu is er om die som
jeen te brengen, hetzij in de vorm van
ar geld, hetzij in de vorm van sponso-
ig door bedrijven die de benodigde
fhnische apparatuur beschikbaar stel-
i. Een golf van publiciteit waart al
ior de vaderlandse media en op 1
»art moet de zaak rond zijn. Lukt dit
et, dan zal komende zomer een ver-
innende expeditie op de ruige flanken
in de Ararat kwartier gaan maken
larna de hoofdmacht een jaar later
oet volgen.
rk Nu. De naam van de stichting
raait iets gebiedends uit. „Niet omdat
e het noodzakelijk vinden in deze tijd
in ontkerstening een onomstotelijk be-
ijs voor de waarheid van de bijbel of
n teken van bemoediging voor de ge-
vigen aan te dragen", haasten Rietveld
j I Frank zich te verzekeren. „En ook
et omdat 1986 de laatste kans zou ge
in op het vinden van de ark, want als
j er ligt, loopt hij echt niet weg. Nee,
i naam is gekozen omdat het de laatste
jns voor de Nederlanders is om de ge-
hiedkundige vondst aller tijden te
>en. We weten dat aan de voet van de
|rg Amerikanen staan te trappelen. Die
an er met groot geweld tegenaan en
et de hulpmiddelen van de moderne
;hniek kan de ontdekking niet lang
:er op zich laten wachten. We hebben
is haast. We voelen de adem van de
lerikanen in onze nek. Dat wedstrij-
lement fascineert ons. We hebben lie-
dat de ark van Noach door Neder-
iders gevonden wordt dan door Ame-
;anen. Het lijkt tegenwoordig alsof alle
itenschappelijke vooruitgang uit de
irenigde Staten komt. Dat ergert ons
:1 eens een beetje".
Twijfels
ietveld en Frank maken een verplette-
md zelfverzekerde indruk. Wat eeuwen
ïn zoekacties niet hebben kunnen
laarspelen, wordt in hun uitleg een peu-
schil. Tóch laat het gesprek een nas
iaak van twijfel achter. Op 1 maart
loet de beslissing vallen. Maar van de
ïnodigde vijf miljoen - geven ze rui-
Ilijk toe - zijn er nog slechts tiendui-
;nd gulden binnen. Dat is precies 0,2
rocent. Verschillende werkgroepen
verzekeren ze - zijn al druk bezig met
voorbereidingen. Maar waar komen
ie bijeen? Het adres van een hoofd-
wartier bijvoorbeeld weten Rietveld en
rank niet te produceren; nieuwsgierigen
loeten zich tevreden stellen met ant-
oordnummer 88888 in Den Haag. Hoe
in vervolgens op zo korte termijn een
am van bergbeklimmers en weten-
ihappers worden geformeerd van het
oge gehalte dat vereist zal zijn om te
inden wat anderen - niet de minsten -
it nu toe vergeefs hebben gezocht? „De
enodigde alpinisten vormen geen pro-
leem", wuiven de twee weg. „Daar heb-
en we er eerder te veel van. En de geo-
igen die nodig zijn, staan ook in de rij.
/at ontbreekt, is een professor in de ar-
heologie. De oudheidkunde staat in Ne
erland niet erg in de belangstelling. En
'at ontbreekt, zijn glaciologen, deskun-
igen op het gebied van gletsjers.' Arche-
logen en glaciologen zullen we mis-
ïhien in het buitenland moeten gaan
peken".
io onzeker als de financiële onderbouw
n de personele bezetting van de onder-
Eming zijn, zoveel onzekerheid heerst
ook omtrent de technieken waarmee
e lang voor onbeklimbaar gehouden
erg Ararat gedwongen moet worden
ijn bijbelse geheim prijs te geven. Riet
Behalve onderzoekers heeft de ark van Noach ook veel kunstenaars geïnspireerd. Dat blijkt uit deze prent, die de bouw van de ark voorstelt, in een omgeving
overigens die Noach uiterst onbekend zou zijn voorgekomen.
als klapstuk natuurlijk de bevindingen
van de aanstaande expeditie. Al rond het
jaar 80 meldde de joodse geschiedkundi
ge Flavius Josephus dat de ark nog „op
de berg van de Koerden" lag, aldus Riet
veld. „Men klom er heen om pek van de
scheepswand te schrapen waaraan magi
sche kracht werd toegeschreven". In 600
beweerde de heilige geleerde Isidorus
van Sevilla dat de resten van de ark op
de Ararat te zien waren. In 1200 schreel
Marco Polo hetzelfde en een eeuw later
kwam de Franse monnik Jehan Haiton
met het verhaal dat de donkere schaduw
van het schip aan de bergtop schemerde.
Zo gaat het door. De avonturier Jean de
Mandeville rapporteerde dat men de ark
bij helder weer op de berg kon zien lig
gen: enkele Armeniërs hadden hem ver
teld dat ze het wrak hadden aangeraakt.
In 1840 werd het bergklooster Sint Jacob
op vijfentwintighonderd meter hoogte
door aardschokken verwoest. Turkse ar
beiders bouwden een wal tegen de lawi
nes en stonden onverwachts tegenover
een groot houten schip dat uit de sneeuw
stak. Rietveld: „Ons basiskamp komt in
de buurt van dat voormalige klooster.
Men heeft het nooit opgegraven en dat
proberen wij dus te doen, want volgens
de overlevering bewaarden de monniken
er houten onderdelen van de ark".
Voorts is er nog de Britse geoloog Cas-
coyne die in 1883 een grondverschuiving
op de berg inspecteerde. Hij zag de ark
en kroop naar binnen. Meer recent is er
de Amerikaanse mijnbouwer George
Greene die in 1953 vanuit zijn helicop
ter telefoto's maakte van het wrak, maar
het materiaal verloren liet gaan. En er is
de Franse aannemer Fernand Navarra
die in 1955 twintig meter afdaalde in
een kloof en daar een stuk bewerkt hout
loshakte dat aanvankelijk vijfduizend
jaar oud leek te zijn, maar dat na onder
zoek met de koolstof-14-methode een
leeftijd van slechts 1350 jaar prijs gaf.
veel te jong voor de ark.
De Apollo-astronaut James Irwin zou in de ruimte een Goddelijke ingeving hebben ontvangen. Hij meende op een satellietfoto de schaduw v
onder het ijs van de Ararat. Een paar jaar later trok hij er met een expeditie op uit, maar hij heeft niets gevonden.
i de ark te kunnen ontwaren, diep
veld en Frank: „We hebben nog geen
eensluidend advies over het wetenschap
pelijk instrumentarium, nee. Er is ons
gezegd dat het hout van de ark met be
hulp van infrarood-straling onder het ijs
of de sneeuw van de Ararat zichtbaar ge
maakt kan worden, maar tot op welke
diepte, dat weet men niet. Bovendien
kan het hout in de loop van de eeuwen
versteend zijn. Of kan de ark bedolven
liggen onder verschillende ijslagen waar
tussen zich het puin heeft opgehoopt
van de rotsen die de gletsjers hebben
meegevoerd. In die gevallen hebben we
niets aan infrarood. Een van de mensen
uit de betreffende werkgroep zegt: „Geen
nood; dan doen we het met radar vanuit
een vliegtuig". Volgens deskundigen van
Philips is dat weer onmogelijk, maar de
Amerikanen beweren dat je de radar ge
makkelijk door de sneeuw kunt jagen".
Welke hoogte?
Ongewisheid troef, hoezeer de tijd ook
dringt. De grootste onzekerheid echter
ligt besloten in het uitgangspunt zelf dat
de stichting Ark Nu heeft gekozen. Ook
daar doen Rietveld en Frank openhartig
over. „Moderne geologen", zeggen ze,
„geloven niet dat de ark van Noach bo
ven de vier kilometer kan liggen, want
dat zou een zondvloed vereist hebben
die het water hoger dan vier kilometer
heeft doen stijgen en de gangbare weten
schap ontkent die mogelijkheid. Van
daar ook dat de Amerikanen deze zomer
op een hoogte van zestienhonderd meter
gaan zoeken. Maar wij als stichting heb
ben het moeilijk met die opvatting, want
wij vertegenwoordigen ook mensen die
sterk theologisch gemotiveerd zijn en in
de bijbel staat nu eenmaal letterlijk dat
alle hoge bergen die onder de ganse he
mel zijn. door de wateren bedekt werden
- dus ook de ruim vijf kilometer hoge
top van de Ararat. Op dit punt heerst er
onenigheid binnen de betreffende werk
groep. Maar over het doel van de expe
ditie zijn we het allemaal eens. We gaan
zoeken op de top en niet lager. Het is
een gebied van twaalf vierkante kilome
ter met meer dan tien gletsjers die op
sommige plaatsen honderden meters dik
zijn. In die immense ijsmassa op de top
van de Ararat gaan we zoeken".
Tegen de draad van de gangbare weten
schap in, kortom, gaat er door Ark Nu
gezocht worden. En niet alleen tegen de
draad van de geologische wetenschap in
die nergens op aarde ooit sporen heeft
gevonden van een alles bedekkende
zondvloed. Ook de inzichten van de mo
derne archeologie lapt de expeditie aan
zijn bergschoen, daarmee de ongewis
heid quadraterend. Ark Nu houdt zich
vast aan de klassieke visie op het boek
Genesis die wil dat de aarde zesduizend
jaar geleden geschapen is - vierduizend
jaar voor Christus - en dat Noach vijf
tienhonderd jaar na Adam heeft geleefd.
Hieruit volgt dat de ark ongeveer 2500
jaar voor Christus op de bergen van
Ararat moet zijn gestrand. Maar wie
zich de schitterende televisieserie „Gra
ven in bijbelse Bodem" herinnert, eind
jaren zeventig door de BBC gemaakt en
ook op het Nederlandse scherm ge
bracht. die weet dat het bijbelse Jericho,
de oudste ommuurde stad ter wereld, uit
9500 jaar voor Christus dateert. Een ar
cheologisch verschil van meer dan vijf
duizend jaar. Die weet bovendien dat al
3500 jaar voor Christus in het Tweestro
menland het hoogbeschaafde volk van
de Sumeriérs woonde dat niet alleen de
tempelarchitectuur van Uruk schiep,
maar ook het oudste heldendicht ter we
reld, de Gilgamesh.
Bergnisir
In dit gedicht, duizend jaar ouder dan
het tijdstip waarop Noach volgens Ark
Nu op de berg Ararat strandde, komt
eveneens een zondvloed voor, eveneens
een ark, eveneens een Noach die met
zijn have voor de hemelse toorn ge
spaard bleef. Alleen strandde die ark niet
op de Ararat, maar op de berg Nisir in
Koerdistan. Aan het verband tussen Gil
gamesh en het veel later ontstane boek
Genesis wordt door de gangbare weten
schap niet getwijfeld. Dit hoeft volgens
diezelfde wetenschap allerminst te bete
kenen dat de authenticiteit van de bijbel
nu in discrediet is gebracht. Het een valt
met het ander te verzoenen. Wel zegt het
nuchtere verstand: als de stichting Ark
Nu kans van slagen wil hebben, zou ze
er wellicht wijs aan doen haar speur
tocht duizend jaar eerder dan 2500 voor
Christus in de tijd te verleggen en op de
berg Nisir te gaan zoeken in plaats van
op de Ararat. Maar Rietveld en Frank,
met deze redenering geconfronteerd,
schudden nee. „Wij gaan op de bijbel af
omdat die veel exacter is dan Gilga
mesh. Men heeft eens de ark van Noach
volgens de aanwijzingen van Genesis na
gebouwd en dat bleek een bijzonder sta
biel vaartuig te zijn. De ark van de Su
meriérs is meer een soort blokkendoos.
Die kan niet eens varen".
De geschiedenis van het zoeken naar de
ark, zoveel is duidelijk, laat zich verslin
den als een detectiveverhaal. Vooral uit
gever Simon Rietveld blijkt haar op zijn
duimpje te kennen. Hij is dan ook van
plan er een boek over te schrijven, met
pottetojkers
Tientallen latere expedities hadden hele
maal geen resultaat, maar ze bleven
voor sappige verhalen zorgen, bijvoor
beeld dat van de Apollo-astronaut James
Irwin die in de ruimte een Goddelijke
ingeving zou hebben ontvangen en
meende op een satellietfoto de schaduw
van de ark te kunnen ontwaren, diep on
der het ijs van de Ararat. Veel pogingen
strandden al aan de voet van de berg.
Dat kwam doordat de Turkse autoritei
ten geen toestemming gaven voor de
klim, want de Ararat ligt in het strategi
sche grensgebied met de Sovjet-Unie
waar men niet zit te wachten op potte-
kijkers. Een reden te meer voor de Turk
se weigerachtigheid is het gegeven dat er
in het gebied opstandige Koerden actief
zijn. Slotvraag aan Rietveld en Frank
dus: heeft Ark Nu in zijn race tegen de
tijd ten minste al toestemming van de
Turkse autoriteiten? Maar zelfs dat blijkt
niet het geval. Sterker: er is nog geen
vergunning aangevraagd. „Toestemming
om de Ararat te beklimmen wordt alleen
aan toeristen geweigerd", verzekeren de
twee in koor. „Aan wetenschappelijke
expedities als de onze leggen de Turkse
autoriteiten geen strobreed in de weg".
Dat de ervaring anders leert, schijryt hen
niet te deren. Hun geloof verzet ook in
dit opzicht bergen.
PIET SNOEREN
LONDEN - Met een echt goed idee om
ie wereld te verbeteren, kun je in Enge-
'and tegenwoordig duizend pond vernie
len. Het kost je maar even diep naden
ken en een postzegel. Het Instituut voor
Sociale Uitvindingen in Londen zal de
kwaliteit van je vondst zorgvuldig onder-
toeken en nagaan of het een uitvoerbaar
foorstel is.
Deze min of meer excentrieke wedstrijd
foor uitvinders werd afgelopen juli gelan
ceerd. Het Instituut voor Sociale Uitvin
dingen is van plan voortaan elk jaar in
mi de beste inzending eruit te pikken.
De ideeën komen binnen met een fre
quentie van vier sociale uitvindingen per
week.
Stephen Pile van de Sunday Times in
Londen heeft zijn geluk al geprobeerd.
Hij had een goed idee om de wereldvrede
te bestendingen. Zoals bijna altijd met
merkwaardige uitvindingen, was ook zijn
plannetje doodeenvoudig. „Aangezien
doorlopend vijf procent van de mensheid
met iemand in oorlog leeft, hoéven wij
niets anders te doen dan een grote schut
ting te plaatsen op de grens van precies
dat percentage van het wereldgrondge
bied", zo redeneerde Stephen. „Op aie
manier krijg je een permanente oorlogs
zone. In vijfennegentig procent van de
wereld zou aan bestendig vrede heersen".
De heren van het Instituut voor Sociale
Uitvindingen vonden dit lang geen
kwaad idee, maar zij waren toch van
oordeel dat er nog flink op gepeinsd
moest worden. Alle inzendingen worden
individueel beoordeeld door Nicholas Al-
bery (37), president van het instituut die
(samen met anderen) ook uitgever is van
een verzameling futuristische essays, die
werden gepubliceerd onder de veel belo
vende titel: How To Save The World"
(Hoe de wereld gered kan worden).
Nicholas Albery is een pientere knaap.
Hij was nog maar zestien jaar oud toen
hij al mocht gaan studeren aan de uni
versiteit van Oxford die alleen de crème
de la crème binnen haar muren duldt.
Maar vader Alben', die in Londen een
theater drijft, vond niet dat hij een bolle
boos nodig had. Hij zette Nicholas aan
het werk in het bespreekbureau van de
vaderlijke schouwburg. Zoonlief kwam
daar al gauw tot de conclusie, 'dat zijn
toekomst niet in dat stoffige hok te vin
den was. Hij nam ontslag en werd psy
chotherapeut.
Het Instituut voor Sociale Uitvindingen
is zijn geesteskind. „De wereld is een
knoeiboel", zegt Albery. „Daarom heb
ben wij afgelopen juli het Instituut voor
Sociale Uitvindingen gesticht. Wij hopen
volledig nieuwe manieren uit te vinden
waarop het dagelijkse leven, de gemeen
schap en de wereld in het algemeen gere
organiseerd zouden kunnen worden".
Aan de overkant van het Kanaal zou
men een dergelijk idee misschien excen
triek en zelfs dwaas vinden, maar in
Londen, waar ijverig naar alternatieven
wordt gezocht, oogstte het vrijwel onmid
dellijk een zekere bijval. Sir Peter Parker,
vroeger president van de Britse Spoorwe
gen. verklaarde zich bereid het nieuwe
Instituut onder zijn hoede te nemen. Het
gigantische bedrijf General Electric, dat
nog groter is dan Philips, en de Queen's
Silver Jubilee Trust zorgden voor finan
ciële steun. Het Instituut voor Sociale
Uitvindingen installeerde zich op een
adres in Noordwest-Londen.
Het heeft een hele waslijst met namen
van prominente adviseurs, onder wie pro
fessor Charles Handy, verbonden aan de
befaamde Business School van Londen.
Handy houdt zich ondermeer bezig met
het probleem: wat moeten wij met ons le
ven beginnen als er voor de meesten van
ons geen werk meer is? Een mogelijkheid
die ae professor al heeft bedacht, is van
ons leven een soort pakket te maken, ver
deeld in bijvoorbeeld honderd dagen be
taalde arbeid, honderd dagen ontspan
ning, een aantal dagen voor dienstverle
ning aan de gemeenschap en ga zo maar
door.
De inzendingen die hel Instituut voor So
ciale uitvindingen ontvangt, zijn lang
niet allemaal knetter. Zo heeft iemand
een nationale ruildienst voor ouders ge
suggereerd. Kinderen die thuis ongeluk
kig zijn, zouden dan zelf kunnen ervaren
of het beter is bij een ander gezin. De op
richting van een ministerie van agressie
werd ook al voorgesteld. Dit zou dan iets
kunnen doen om Groot-Brittanniës
agressieve jongeren tot bedaren te bren
gen.
Maar je idee om de wereld te verbeteren
moet wel erg goed zijn, voor je de dui
zend pond krijgt. Nicholas Albery heeft
trouwens zelf nog geen succes niet zijn
oplossing voor hel probleem van post uit
Londen, die dezelfde dag besteld zou
moeten worden in New York. Britse za
kenlui roepen er al jaren om. Albery stelt
voor speciale brievenbussen te plaatsen
op de zijkant van alle ondergrondse trei
nen van de Piccadillv-lijn aie naar de
vlieghaven van Heatnrow-Londen gaat.
Daar zou de post kunnen worden meege
nomen door de eerstvolgende supersoni
sche Concorde met bestemming New
York. Geen slecht idee. maar de Britse
Tante Pos, de Ondergrondse en de Vlieg-
havendirectie Heathrow voelen er niets
voor. „Dat de wereld langzaam maar ze
ker kapot gaat, is de schuld van bureau
craten", zucht Nicholas Albery.
ROGER SIMONS
CcidócSoincuit
